Gruczoły dokrewne- pytania krótkie

1. Jakie gruczoły dokrewne występują wyłącznie u ryb?

Ciałka Stanniusa i przysadka rdzeniowa są narządami dokrewnymi o bliżej niewyjaśnionej funkcji.

2. W jakiej gromadzie kręgowców pojawiają się przytarczyce?

Gruczoły przytarczyczne są obecne u kręgowców czworonożnych, jednak nie wyst. u kręgowców skrzelodysznych. Po raz pierwszy pojawiają się u płazów.

3. Z czego rozwija się tarczyca kręgowców?

Ze ściany brzusznej gardzieli zarodkowej (?)

4. Z czego powstają komórki C tarczycy ssaków?

Czasami dochodzi do częściowej dezintegracji jednego z gruczołów np. u ssaków ciałka pozaskrzelowe i przytarczyce. Ciałka pozaskrzelowe to elementy występujące u wszystkich kręgowców jako osobne twory, natomiast u ssaków wnikają w miąższ tarczycy i występują jako komórki C.

5. Wymień 3 zespoły komórek jajnika pełniące funkcję dokrewną?

- komórki śródmiąższowe- to gruczoł śródmiąższowy

- komórki osłonki wew. pęcherz.- to gruczoł osłonki

- komórki zlutenizowane ciałek- to gruczoł lutealny

8) Funkcje progesteronu w kształtowaniu zachowań rodzicielskich:

Zachowania rodzicielskie- to wszystkie zachowania, które zwiększają szansę potomstwa na przeżycie i reprodukcję. Progesteron - łączy się ze specyficznymi receptorami wewnątrzkomórkowymi i można je zablokować podając analog progesteronu wówczas progesteron przestaje opóźniać występowanie zachowań rodzicielskich.

9. Jaki hormon jest kluczowym czynnikiem stymulującym wysiadywanie u ptaków?

Prolaktyna.

18. Grasica

Występuje u wszystkich żuchwowców, rozwija się z endodermalnego nabłonka kieszonek skrzelowych. Zazwyczaj jest to narząd parzysty, najlepiej rozwija się u larw kręgowców i osób młodocianych, u dorosłych ulega atropi, a zmiany wsteczne łączą się zazwyczaj z okresem dojrzewania płciowego. Jest niezbędna do uruchomienia odporności swoistej.

20) Ukrwienie gruczołów dokrewnych- wydzielina jest przetransportowywana do krwi. Należą do narządów najlepiej ukrwionych. Krew oprócz funkcji odżywczej spełnia drugie zadanie: zbiera z nich hormony i rozprowadza je do wszystkich obszarów ciała. Większość gruczołów ma budowę zwartą; sznury lub gniazda komórek wydzielniczych są przetkane gęstą, trójwymiarową siecią kapilar. Pęcherzyki tarczycy oplecione są od zewnątrz jednowarstwową siatką kapilar. Trzeci typ kontaktów gruczołowo- naczyniowych tworzą neurony wydzielnicze podwzgórza oraz rdzenia kręgowego ryb spodoustych i kostnoszkieletowych. Zakończenia wydłużonych aksonów tych komórek opierają się o ściany naczyń, tworząc wespół z nimi tzw. narządy neurohormonalne (?)

13) Wymień gruczoły dokrewne powstające z nabłonka kieszonek skrzelowych?

Grasica, przytarczyce, ciałka pozaskrzelowe.

14) Wymień gruczoły dokrewne powstające z dna skrzelowego odcinka jelita- tarczyca.

6) Wymień hormonalne elementy osi podwzgórze- przysadka- gonady:

Jądra- zaczynają produkować testosteron po otrzymaniu złożonego ciągu sygnałów z mózgu. Łańcuch ten to oś podwzgórze- przysadka- gonady. Podwzgórze wydziela gonadotropinę, uwalnia hormon gonadotropowy w regularnych odstępach do gruczołu przysadkowego, co zapoczątkowuje wydzielanie hormonu LH- stymuluje komórki Leidiga będące w jądrach do produkcji testosteronu.

10. Funkcja prolaktyny w zachowaniach rodzicielskich samców sierpówki.

Prolaktyna u sierpówki osiąga szczyt od momentu wyklucia piskląt, a wzrost poziomu prolaktyny związany jest ze wzrostem wola (produk. ptasie mleko). Hormony płciowe pełnią ważną rolę w regulowaniu zachowań rodzicielskich, usunięcie gonad eliminuje wysiadywanie, a podanie progesteronu i estrogenu (samicy) i testosteronu (samcowi) przywraca to zachowanie.

11. Ciałko Staniusa.

Są tylko u ryb. To małe, owalne narządy, zanurzone w tk. śródnerczy, lub przywarte do ścian moczowodów pierwotnych. Ich funkcja nie jest znana. Rozwijają się z nabłonka przewodów przednercza.

12. Wpływ melatoniny na ssaki.

Wydzielana przez szyszynkę. U ssaków hamuje aktywność tarczycy, obniża ciężar gonad, opóźnia dojrzałość płciową młodych osobników.

7) Angiotensyna.

Komórki przykłębkowe nerek- u ssaków i niektórych innych kręgowców np. ryb wydziela do krwi enzym reninę, która działając na białko wytwarzane w wątrobie i uwalniane do krwiobiegu, tworzy hormon- angiotensynę- powodującą skurcz małych naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia krwi.

15) Wymień hormony produkowane przez komórki nerwowe:

- neurohormony: wydzielane przez neurony (wazopresyna i oksytocyna)

- neuroh... (?): wydzielane przez presynaptyczne zakończenia ogółu neuronów (acetylocholina i noradrenalina).

16) Gdzie magazynowane są hormony produkowane przez tarczycę?

Jej wydzielina magazynowana jest na zewnątrz komórek, w jamkach pęcherzyków. W procesie tyroksynogenezy powstaje szereg związków pośrednich, jak monojodotyrozyna, dwujodotyrozyna, trójjodotyronina. Znaczna część syntezy tyroksyny przebiega pozakomórkowo.

Gruczoły dokrewne- pytania długie

1. Wymień hormony peptydowe i białkowe oraz scharakteryzuj ich funkcje.

- hormony przysadkowe

- insulina i glukagon wydzielane przez komórki trzustki wewnątrzwydzielniczej

- kalcytonina produkowana przez ciałko pozaskrzelowe

- parathormon przytarczyc

- relaksyna wydzielana przez komórki śródmiąższowe jajników

- hormony żołądkowo- jelitowe: gastryna, enterogaston, sekretyna, cholecystokinina, pankreozymina

glukgon:

- uwalnia do krwi glukozę z gikogenu w wątrobie,

- zwiększa glukoneogenezę

insulina:

- obniża stężenie glukozy we krwi ułatwiając transport glukozy do komórek, przyspieszając utlenianie glukozy, hamując glukoneogenezę i zwiększając odkładanie glikogenu w wątrobie,

-zwiększa syntezę białek,

- zwiększa syntezę tłuszczów przyczyniając się do obniżenia poziomu wolnych kwasów tłuszczowych we krwi

kalcytonina- obniża poziom wapnia we krwi

parathormon

- zwiększa stężenie wapnia we krwi,

- obniża zawartość wapnia w kościach

relaksyna

- hamuje skurcze mięśni macicy,

- rozluźnia spojenie łonowe w czasie porodu

2. Wymień hormony sterydowe i scharakteryzuj ich funkcje

Są pochodnymi cholesterolu (jest on niezbędny do życia, produkujemy cholesterol endogenny, jest cholesterol dobry i zły- w zależności od tego czy jest prawo- czy lewoskrętny). Zły cholesterol w nadmiarze powoduje szereg różnych zaburzeń, dobry cholesterol jest niezbędny do produkcji sterydów. Powstają one w jądrach (testosteron) oraz w kom. śródmiąższowych jajników (estradiol i progesteron). Zbliżoną budowę mają kortykoidy nadnerczy (aldosteron, kortyzon).

Estradiol-„hormon kochanki'', ostateczne wykształcenie i rozwój żeńskich narządów płciowych.

Progesteron-„hormon matki”, nazywany hormonem ciążowym, obniża ruchliwość mięśniówki macicy, hamuje uwalnianie hormonów gonadotropowych przysadki i wstrzymuje tym samym dojrzewanie dalszych pęcherzyków w okresie ciąży, kontrola przebiegu ciąży.

3. Wymień hormony będące pochodnymi aminokwasów i scharakteryzuj ich funkcje.

Hormony te powstają w tarczycy (tyroksyna, trójjodotyronina), w komórkach rdzenia nadnerczy ( adrenalina, noradrenalina), oraz w szyszynce ( melatonina).

Tyroksyna (T₄), trójjodotyronina (T₃)

- wzmagają podstawową przemianę materii

- pobudzają syntezę białek

- zwiększają wydzielanie STH

- zmniejszają poziom cholesterolu we krwi

Adrenalina

- rozszerza naczynia krwionośne w mięśniach szkieletowych, a zwęża w skórze i jamie brzusznej

- zwiększa częstość skurczów serca

- podwyższa ciśnienie krwi

- rozszerza oskrzela i zwiększa tempo oddechu

- podwyższa poziom glukozy we krwi

- przyspiesza rozkład tłuszczów

- rozszerza źrenicę

- poprawia przytomność umysłu

Noradrenalina

- utrzymuje wysokie ciśnienie krwi

Melatonina

- hamuje wydzielanie foliliberyny i luliberyny

- powoduje agregację ziaren barwnika - melaniny, prowadząc do przejaśnienia skóry

- wpływa na ośrodki snu i czuwania

7) Szyszynka

Narząd o funkcji zmysłowo - wydzielniczej. Wydziela melatoninę i serotoninę. Światło wpływa hamująco na wydzielanie a jego brak wywołuje wydzielanie melatoniny. U ryb - szyszynka wpływa na dobową zmianę zabarwienia, oddziałuje na przeobrażenie i hamuje procesy związane z rozrodem.

Płazy - skupia zmianę barwnika w melanoforach a pobudza wzrost kijanek, skupia barwnik w oczach żab.

Gady - narząd szczątkowy

Ptaki - trzy rodzaje budowy: workowaty, pęcherzykowaty, kanalikowaty, zwarty. Trzy rodzaje komórek: ependymalne, wydzielnicze i zmysłowe. U młodych - rozwój gonad. Stare - hamuje dojrzewanie gonad.

Ssaki - komórki wydzielnicze - pinealocyty. Hamuje: aktywność tarczycy, uwalnianie FSH, obniża ciężar gonad, opóźnia dojrzałość płciową.

8) Funkcje estrogenów w kształtowaniu zachowań rodzicielskich.

Początkowo zachowaniom towarzyszy gwałtowny spadek poziomu progesteronu i wzrost estrogenu i prolaktyny. Pojawienie się zachowań rodzicielskich na koniec ciąży jest efektem spadku progesteronu i wzrostu estrogenu.

10) Funkcje oksytocyny

Kopulacja, poród i ssanie powodują uwalnianie oksytocyny. Hormon ten indukuje zachowania rodzicielskie, a po ich wystąpieniu nie jest potrzebny do ich utrzymania. Oksytocyna zmienia wrażenie pochodzące z opuszki węchowej redukując awersję do zapachu młodych. Syntezę oksytocyny zmienia się w czasie ciąży i laktacji.

9) Funkcje prolaktyny

Poziom jej rośnie w dzień porodu, w odpowiedzi na wzrost poziomu estrogenu i warunkuje normalne zachowania rodzicielskie. Prolaktyna i oksytocyna nie są w stanie wywołać zachowań rodzicielskich bez wcześniejszego podania estrogenu i progesteronu. Prolaktyna jest kluczowym czynnikiem stymulującym wysiadywanie jaj u ptaków.

Narządy zmysłów - pytania krótkie

4) Linia naboczna

Wrażliwa na ruch wody i kierunek. Kanały linii nabocznej są zapadnięte w skórze. Są zamknięte w kościach czaszki, obrośnięte przez łuski na tułowiu i ogonie. Jest pięć kanałów w głowie: nadoczodołowy, nad- pod- skroniowy, gnykowo - żuchwowy. Światło kanałów łączy się z powierzchnią naskórka otworkami.

Układ nerwowy - pytania krótkie

18) Płyn mózgowo - rdzeniowy

Powstaje w sieci naczyń włosowatych zwanych splotem naczyniówkowym - w wyniku przesączenia się wody i pewnych składników z osocza krwi. Splot ten z pajęczynówką stanowią barierę między krwią a płynem mózgowo - rdzeniowym. Może on spełniać funkcje ochronne, powstrzymując wnikanie szkodliwych substancji z krwi do mózgu. Mózg i rdzeń są zanurzone w płynie. Chroni je przed urazami, amortyzuje wstrząsy, przyczynia się do równomiernego rozkładu ciśnienia w jamie czaszki. Służy też jako środowisko dla wymiany substancji odżywczych i produktów przemiany materii miedzy krwią a mózgiem. Z komór mózgu płyn wydostaje się drogą naczyniową do jamy podpajęczynówkowej, skąd wchłaniany jest przez duże zatoki żylne w oponie twardej.

GRUCZOŁY DOKREWNE

1.Wymień hormony peptydowe i białkowe oraz scharakteryzuj ich funkcje.

Odp. - insulina (stymuluje przekształcenie glukozy w wątrobie)

- glukagon ( przyspiesza przekształcenie glikogenu w glukozę oraz rozkład białek i tłuszczów do

- kalcytonina (reguluje gospodarkę wapnia i fosforu)

- parathormon (podwyższa poziom wapnia we krwi, obniża poziom fosforu)

- sekretyna i pankreozymina (stymuluje produkcje soku trzustkowego w trzustce i jego wydzielenie do dwunastnicy)

2.Wymień hormony sterydowe i scharakteryzuj ich funkcje.

Odp. - testosteron (aktywuje rozwój drugorzędnych cech płciowych podczas dojrzewania i ich utrzymania, np. ciągłe pojawianie się zarostu)

- estradiol ( odpowiedzialny za drugorzędne cechy płciowe np. wzrost piersi- hormon kochanki)

- progesteron ( dominuje pod koniec cyklu menstruacyjnego i w czasie ciąży utrzymuje grubość wyściółki macicy i stan gotowości gruczołów mlecznych- hormon matki)

- aldosteron (podwyższa poziom sodu we krwi przez resorbcję w cewkach nerkowych)

- kortyzon (przyspiesza proces rozkładu substancji pokarmowych, podnosi odporność na stres)

3.Wymień hormony będące pochodnymi aminokwasów i scharakteryzuj ich funkcje.

Odp. hormony tarczycy:

- tyroksyna ( przyspiesza rozkład substancji pokarmowych, a wiec podnosi poziom energii i temperature ciała, kontroluję rozwój młodego organizmu współpracując z STH )

rdzeń nadnerczy:

- adrenalina i noradrenalina ( stymuluje wątrobę do uwalniania większej ilości glukozy jeśli trzeba, stymuluje przyspieszenie akcji serca, szybsze oddychanie i zwężenie naczyń krwionośnych)