Gruczoły dokrewne- pytania krótkie
Jakie gruczoły dokrewne występują wyłącznie u ryb?
Ciałka Stanniusa i przysadka rdzeniowa są narządami dokrewnymi o bliżej niewyjaśnionej funkcji.
W jakiej gromadzie kręgowców pojawiają się przytarczyce?
Gruczoły przytarczyczne są obecne u kręgowców czworonożnych, jednak nie wyst. u kręgowców skrzelodysznych. Po raz pierwszy pojawiają się u płazów.
Z czego rozwija się tarczyca kręgowców?
Ze ściany brzusznej gardzieli zarodkowej (?)
Z czego powstają komórki C tarczycy ssaków?
Czasami dochodzi do częściowej dezintegracji jednego z gruczołów np. u ssaków ciałka pozaskrzelowe i przytarczyce. Ciałka pozaskrzelowe to elementy występujące u wszystkich kręgowców jako osobne twory, natomiast u ssaków wnikają w miąższ tarczycy i występują jako komórki C.
Wymień 3 zespoły komórek jajnika pełniące funkcję dokrewną?
- komórki śródmiąższowe- to gruczoł śródmiąższowy
- komórki osłonki wew. pęcherz.- to gruczoł osłonki
- komórki zlutenizowane ciałek- to gruczoł lutealny
8) Funkcje progesteronu w kształtowaniu zachowań rodzicielskich:
Zachowania rodzicielskie- to wszystkie zachowania, które zwiększają szansę potomstwa na przeżycie i reprodukcję. Progesteron - łączy się ze specyficznymi receptorami wewnątrzkomórkowymi i można je zablokować podając analog progesteronu wówczas progesteron przestaje opóźniać występowanie zachowań rodzicielskich.
Jaki hormon jest kluczowym czynnikiem stymulującym wysiadywanie u ptaków?
Prolaktyna.
Grasica
Występuje u wszystkich żuchwowców, rozwija się z endodermalnego nabłonka kieszonek skrzelowych. Zazwyczaj jest to narząd parzysty, najlepiej rozwija się u larw kręgowców i osób młodocianych, u dorosłych ulega atropi, a zmiany wsteczne łączą się zazwyczaj z okresem dojrzewania płciowego. Jest niezbędna do uruchomienia odporności swoistej.
20) Ukrwienie gruczołów dokrewnych- wydzielina jest przetransportowywana do krwi. Należą do narządów najlepiej ukrwionych. Krew oprócz funkcji odżywczej spełnia drugie zadanie: zbiera z nich hormony i rozprowadza je do wszystkich obszarów ciała. Większość gruczołów ma budowę zwartą; sznury lub gniazda komórek wydzielniczych są przetkane gęstą, trójwymiarową siecią kapilar. Pęcherzyki tarczycy oplecione są od zewnątrz jednowarstwową siatką kapilar. Trzeci typ kontaktów gruczołowo- naczyniowych tworzą neurony wydzielnicze podwzgórza oraz rdzenia kręgowego ryb spodoustych i kostnoszkieletowych. Zakończenia wydłużonych aksonów tych komórek opierają się o ściany naczyń, tworząc wespół z nimi tzw. narządy neurohormonalne (?)
13) Wymień gruczoły dokrewne powstające z nabłonka kieszonek skrzelowych?
Grasica, przytarczyce, ciałka pozaskrzelowe.
14) Wymień gruczoły dokrewne powstające z dna skrzelowego odcinka jelita- tarczyca.
6) Wymień hormonalne elementy osi podwzgórze- przysadka- gonady:
Jądra- zaczynają produkować testosteron po otrzymaniu złożonego ciągu sygnałów z mózgu. Łańcuch ten to oś podwzgórze- przysadka- gonady. Podwzgórze wydziela gonadotropinę, uwalnia hormon gonadotropowy w regularnych odstępach do gruczołu przysadkowego, co zapoczątkowuje wydzielanie hormonu LH- stymuluje komórki Leidiga będące w jądrach do produkcji testosteronu.
Funkcja prolaktyny w zachowaniach rodzicielskich samców sierpówki.
Prolaktyna u sierpówki osiąga szczyt od momentu wyklucia piskląt, a wzrost poziomu prolaktyny związany jest ze wzrostem wola (produk. ptasie mleko). Hormony płciowe pełnią ważną rolę w regulowaniu zachowań rodzicielskich, usunięcie gonad eliminuje wysiadywanie, a podanie progesteronu i estrogenu (samicy) i testosteronu (samcowi) przywraca to zachowanie.
Ciałko Staniusa.
Są tylko u ryb. To małe, owalne narządy, zanurzone w tk. śródnerczy, lub przywarte do ścian moczowodów pierwotnych. Ich funkcja nie jest znana. Rozwijają się z nabłonka przewodów przednercza.
Wpływ melatoniny na ssaki.
Wydzielana przez szyszynkę. U ssaków hamuje aktywność tarczycy, obniża ciężar gonad, opóźnia dojrzałość płciową młodych osobników.
7) Angiotensyna.
Komórki przykłębkowe nerek- u ssaków i niektórych innych kręgowców np. ryb wydziela do krwi enzym reninę, która działając na białko wytwarzane w wątrobie i uwalniane do krwiobiegu, tworzy hormon- angiotensynę- powodującą skurcz małych naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia krwi.
15) Wymień hormony produkowane przez komórki nerwowe:
- neurohormony: wydzielane przez neurony (wazopresyna i oksytocyna)
- neuroh... (?): wydzielane przez presynaptyczne zakończenia ogółu neuronów (acetylocholina i noradrenalina).
16) Gdzie magazynowane są hormony produkowane przez tarczycę?
Jej wydzielina magazynowana jest na zewnątrz komórek, w jamkach pęcherzyków. W procesie tyroksynogenezy powstaje szereg związków pośrednich, jak monojodotyrozyna, dwujodotyrozyna, trójjodotyronina. Znaczna część syntezy tyroksyny przebiega pozakomórkowo.
Gruczoły dokrewne- pytania długie
Wymień hormony peptydowe i białkowe oraz scharakteryzuj ich funkcje.
- hormony przysadkowe
- insulina i glukagon wydzielane przez komórki trzustki wewnątrzwydzielniczej
- kalcytonina produkowana przez ciałko pozaskrzelowe
- parathormon przytarczyc
- relaksyna wydzielana przez komórki śródmiąższowe jajników
- hormony żołądkowo- jelitowe: gastryna, enterogaston, sekretyna, cholecystokinina, pankreozymina
glukgon:
- uwalnia do krwi glukozę z gikogenu w wątrobie,
- zwiększa glukoneogenezę
insulina:
- obniża stężenie glukozy we krwi ułatwiając transport glukozy do komórek, przyspieszając utlenianie glukozy, hamując glukoneogenezę i zwiększając odkładanie glikogenu w wątrobie,
-zwiększa syntezę białek,
- zwiększa syntezę tłuszczów przyczyniając się do obniżenia poziomu wolnych kwasów tłuszczowych we krwi
kalcytonina- obniża poziom wapnia we krwi
parathormon
- zwiększa stężenie wapnia we krwi,
- obniża zawartość wapnia w kościach
relaksyna
- hamuje skurcze mięśni macicy,
- rozluźnia spojenie łonowe w czasie porodu
Wymień hormony sterydowe i scharakteryzuj ich funkcje
Są pochodnymi cholesterolu (jest on niezbędny do życia, produkujemy cholesterol endogenny, jest cholesterol dobry i zły- w zależności od tego czy jest prawo- czy lewoskrętny). Zły cholesterol w nadmiarze powoduje szereg różnych zaburzeń, dobry cholesterol jest niezbędny do produkcji sterydów. Powstają one w jądrach (testosteron) oraz w kom. śródmiąższowych jajników (estradiol i progesteron). Zbliżoną budowę mają kortykoidy nadnerczy (aldosteron, kortyzon).
Estradiol-„hormon kochanki'', ostateczne wykształcenie i rozwój żeńskich narządów płciowych.
Progesteron-„hormon matki”, nazywany hormonem ciążowym, obniża ruchliwość mięśniówki macicy, hamuje uwalnianie hormonów gonadotropowych przysadki i wstrzymuje tym samym dojrzewanie dalszych pęcherzyków w okresie ciąży, kontrola przebiegu ciąży.
Wymień hormony będące pochodnymi aminokwasów i scharakteryzuj ich funkcje.
Hormony te powstają w tarczycy (tyroksyna, trójjodotyronina), w komórkach rdzenia nadnerczy ( adrenalina, noradrenalina), oraz w szyszynce ( melatonina).
Tyroksyna (T4), trójjodotyronina (T3)
- wzmagają podstawową przemianę materii
- pobudzają syntezę białek
- zwiększają wydzielanie STH
- zmniejszają poziom cholesterolu we krwi
Adrenalina
- rozszerza naczynia krwionośne w mięśniach szkieletowych, a zwęża w skórze i jamie brzusznej
- zwiększa częstość skurczów serca
- podwyższa ciśnienie krwi
- rozszerza oskrzela i zwiększa tempo oddechu
- podwyższa poziom glukozy we krwi
- przyspiesza rozkład tłuszczów
- rozszerza źrenicę
- poprawia przytomność umysłu
Noradrenalina
- utrzymuje wysokie ciśnienie krwi
Melatonina
- hamuje wydzielanie foliliberyny i luliberyny
- powoduje agregację ziaren barwnika - melaniny, prowadząc do przejaśnienia skóry
- wpływa na ośrodki snu i czuwania
7) Szyszynka
Narząd o funkcji zmysłowo - wydzielniczej. Wydziela melatoninę i serotoninę. Światło wpływa hamująco na wydzielanie a jego brak wywołuje wydzielanie melatoniny. U ryb - szyszynka wpływa na dobową zmianę zabarwienia, oddziałuje na przeobrażenie i hamuje procesy związane z rozrodem.
Płazy - skupia zmianę barwnika w melanoforach a pobudza wzrost kijanek, skupia barwnik w oczach żab.
Gady - narząd szczątkowy
Ptaki - trzy rodzaje budowy: workowaty, pęcherzykowaty, kanalikowaty, zwarty. Trzy rodzaje komórek: ependymalne, wydzielnicze i zmysłowe. U młodych - rozwój gonad. Stare - hamuje dojrzewanie gonad.
Ssaki - komórki wydzielnicze - pinealocyty. Hamuje: aktywność tarczycy, uwalnianie FSH, obniża ciężar gonad, opóźnia dojrzałość płciową.
8) Funkcje estrogenów w kształtowaniu zachowań rodzicielskich.
Początkowo zachowaniom towarzyszy gwałtowny spadek poziomu progesteronu i wzrost estrogenu i prolaktyny. Pojawienie się zachowań rodzicielskich na koniec ciąży jest efektem spadku progesteronu i wzrostu estrogenu.
10) Funkcje oksytocyny
Kopulacja, poród i ssanie powodują uwalnianie oksytocyny. Hormon ten indukuje zachowania rodzicielskie, a po ich wystąpieniu nie jest potrzebny do ich utrzymania. Oksytocyna zmienia wrażenie pochodzące z opuszki węchowej redukując awersję do zapachu młodych. Syntezę oksytocyny zmienia się w czasie ciąży i laktacji.
9) Funkcje prolaktyny
Poziom jej rośnie w dzień porodu, w odpowiedzi na wzrost poziomu estrogenu i warunkuje normalne zachowania rodzicielskie. Prolaktyna i oksytocyna nie są w stanie wywołać zachowań rodzicielskich bez wcześniejszego podania estrogenu i progesteronu. Prolaktyna jest kluczowym czynnikiem stymulującym wysiadywanie jaj u ptaków.
Narządy zmysłów - pytania krótkie
4) Linia naboczna
Wrażliwa na ruch wody i kierunek. Kanały linii nabocznej są zapadnięte w skórze. Są zamknięte w kościach czaszki, obrośnięte przez łuski na tułowiu i ogonie. Jest pięć kanałów w głowie: nadoczodołowy, nad- pod- skroniowy, gnykowo - żuchwowy. Światło kanałów łączy się z powierzchnią naskórka otworkami.
Układ nerwowy - pytania krótkie
18) Płyn mózgowo - rdzeniowy
Powstaje w sieci naczyń włosowatych zwanych splotem naczyniówkowym - w wyniku przesączenia się wody i pewnych składników z osocza krwi. Splot ten z pajęczynówką stanowią barierę między krwią a płynem mózgowo - rdzeniowym. Może on spełniać funkcje ochronne, powstrzymując wnikanie szkodliwych substancji z krwi do mózgu. Mózg i rdzeń są zanurzone w płynie. Chroni je przed urazami, amortyzuje wstrząsy, przyczynia się do równomiernego rozkładu ciśnienia w jamie czaszki. Służy też jako środowisko dla wymiany substancji odżywczych i produktów przemiany materii miedzy krwią a mózgiem. Z komór mózgu płyn wydostaje się drogą naczyniową do jamy podpajęczynówkowej, skąd wchłaniany jest przez duże zatoki żylne w oponie twardej.
GRUCZOŁY DOKREWNE
1.Wymień hormony peptydowe i białkowe oraz scharakteryzuj ich funkcje.
Odp. - insulina (stymuluje przekształcenie glukozy w wątrobie)
- glukagon ( przyspiesza przekształcenie glikogenu w glukozę oraz rozkład białek i tłuszczów do
- kalcytonina (reguluje gospodarkę wapnia i fosforu)
- parathormon (podwyższa poziom wapnia we krwi, obniża poziom fosforu)
- sekretyna i pankreozymina (stymuluje produkcje soku trzustkowego w trzustce i jego wydzielenie do dwunastnicy)
2.Wymień hormony sterydowe i scharakteryzuj ich funkcje.
Odp. - testosteron (aktywuje rozwój drugorzędnych cech płciowych podczas dojrzewania i ich utrzymania, np. ciągłe pojawianie się zarostu)
- estradiol ( odpowiedzialny za drugorzędne cechy płciowe np. wzrost piersi- hormon kochanki)
- progesteron ( dominuje pod koniec cyklu menstruacyjnego i w czasie ciąży utrzymuje grubość wyściółki macicy i stan gotowości gruczołów mlecznych- hormon matki)
- aldosteron (podwyższa poziom sodu we krwi przez resorbcję w cewkach nerkowych)
- kortyzon (przyspiesza proces rozkładu substancji pokarmowych, podnosi odporność na stres)
3.Wymień hormony będące pochodnymi aminokwasów i scharakteryzuj ich funkcje.
Odp. hormony tarczycy:
- tyroksyna ( przyspiesza rozkład substancji pokarmowych, a wiec podnosi poziom energii i temperature ciała, kontroluję rozwój młodego organizmu współpracując z STH )
rdzeń nadnerczy:
- adrenalina i noradrenalina ( stymuluje wątrobę do uwalniania większej ilości glukozy jeśli trzeba, stymuluje przyspieszenie akcji serca, szybsze oddychanie i zwężenie naczyń krwionośnych)