Monoplacophora (jednopłytkowce)	Polyplacophora (wielopłytkowce)	Aplacophora (bezpłytkowce)	Caudofoveata (tarczkonogi)	Bivalvia (małże)	Gastropoda (brzuchonogi)	Scaphopoda (łódkonogi)	Cephalopoda (głowonogi)
Ilość gatunków	8	550	200	70	20 000	105 000	350	700
Dłg. ciała	3 mm - 5 cm	3 mm - 43 cm (większość 2-8cm)	1 - 30 mm	3 mm - 15 cm	1,5 mm - 1,5 m	<1 mm - 60 cm (jeden 130 cm)	2 - 5 cm (niektóre 4 mm i 13 cm)	15 mm - 22 (30) m
Środowisko	- gł. 2 - 7000 m - morza pełnosłone - dno muliste	- większość przybrzeżna (głębinowe do 4200 m) - morskie - podłoże skaliste	- gł. 350 - 1000 m - wody pełnosłone - dno muliste	- gł. 15 - 3600 m - wody pełnosłone - podłoże muliste	- gł. do 100 m - głównie morskie (1/5 słodkowodna) - podłoże muliste lub piaszczyste, rzadko skaliste, drewno	- wszystkie środowiska, wszystkie głębokości - większość morska - preferują podłoże skaliste, bogate w wapń	- gł. do 7000 m - wody pełnosłone - podłoże piaszczyste	- głównie wody przybrzeżne, także głębiny - wody pełnosłone
Głowa	Szczątkowa				Brak	- wyraźnie oddzielona od nogi - zaopatrzona w czułki	- szczątkowa - zaopatrzona w czułki (kaptakule)	- silnie rozwinięta
Worek trzewiowy	Szeroki i niski	- rozpłaszczony - często podwinięty do góry	Wydłużony względem osi przednio-tylnej			- wydłużony wzgl. osi grzbietowo-brzusznej - trzewiopłaszcz	Wydłużony względem osi przednio-tylnej	- wydłużony względem osi grzbietowo-brzusznej
Noga	Szeroka	Jest	Szczątkowa	- zredukowana - zmodyfikowana w tarczkę służącą do rycia	- dobrze rozwinięta lub zredukowana - produkuje bisior	- dobrze wykształcona - podzielona na protopodium, mezopodium i metapodium	- niewielka - u niektórych wykształcona w tarczkę	- tworzy ramiona lub czułki oraz lejek
Ściana ciała	- naskórek, tkanka łączna i mięśnie - mięśnie nie tworzą warstw	- zróżnicowane mięśnie - mięśnie nie tworzą warstw	- naskórek + mięśnie - wapienny oskórek - mięśnie nie tworzą warstw	- naskórek + mięśnie - oskórek z wapiennymi igłami - mięśnie tworzą warstwy	- naskórek, tkanka łączna i mięśnie - gruczoły - mięśnie nie tworzą warstw	- naskórek, tkanka łączna i mięśnie - liczne gruczoły, cerata - mięśnie nie tworzą warstw	- naskórek, tkanka łączna i mięśnie - mięśnie nie tworzą warstw	- naskórek, tkanka łączna i mięśnie - posiadają chromatofory i irydocyty - mięśnie nie tworzą warstw
Szkielet	- delikatna muszla zewnętrzna - warstwy konchiolinowa, porcelanowa i perłowa	- zewnętrzny - 8-płytkowy	- chitynowy oskórek tworzy płytki (brak tradycyjnej muszli)		- dwuklapowa muszla - warstwy konchiolinowa, porcelanowa i perłowa - posiada, działające antagonistycznie, więzadło i mięśnie zwieracze - posiada zamki	- muszla o złożonej strukturze - trzy warstwy: periostrakum, ostrakum, hipostrakum - może posiadać wieczko lub epifragmę	- muszla o kształcie ciosu słonia - warstwy konchiolinowa, porcelanowa i perłowa	- u łodzików muszla zewnętrzna obejmuje całe ciało (warstwa porcelanowa + blaszki aragonitowe) - dwuskrzelne mają zredukowaną muszlę wewnętrzną (mątwy mają kość sepiową, a samica Argonauta ma muszlę zewnętrzną) o różnej budowie chemicznej - chrzęstny szkielet wewnętrzny
Układ nerwowy	- prymitywny - 2 pary zwojów mózgowych + pnie okrężne: mniejszy i większy	- brak zwojów mózgowych - obrączka okołogardzielowa + 2 pary pni podłużnych	Para zwojów mózgowych + para pni bocznych + para pni brzusznych + zwoje podgardzielowe + zwoje rektalne	3-6 par zwojów przedmózgowych + para zwojów mózgowych + nieparzyste pnie przełykowy i brzuszny + parzyste pnie boczne	Parzyste zwoje: mózgowe + boczne (płaszczowe) + nożne + trzewiowe	- 3 pary zwojów mózgowych + 3 pary zwojów nożnych + 3 pary zwojów płaszczowych + dwie pary zwojów: podtarkowych, ściennych + parzyste lub nieparzyste zwoje trzewiowe - chiastoneuria	Para zwojów głowowych + para zwojów bocznych + para zwojów nożnych + para zwojów trzewiowych	- u łodzików: pas nadprzełykowy (mózg) + obrączka przednia (nożna) + obrączka tylna (płaszczowa) - dwuskrzelne: zwoje mózgowe + zwoje trzewiowe + zwoje boczne + zwoje nożne + zwoje gwiaździste + zwoje wzrokowe, gębowe, żołądkowe itp
Narządy zmysłów	- czułki (chem) - narząd podtarkowy (chem) - statocysty (równ)	- estety (foto) - worek podtarkowy (chem - smak) - osfradia (chem)	Narządy: - nadgębowy (dotyk, chem) - grzbietowy (chem)	- komórki zmysłowe tarczki (chem.-mech.) - chemoreceptor badający jakość wody	- oczy - statocysty - osfradia - czułki i brodawki (dotyk.-chem.)	- oczy - czułki (dotyk) - statocysty - brodawki (chem.) - wyrostki okołogębowe (smak) - rinofory (węch) - osfradia	- czułki (dotyk) - organ podtarkowy (chem.) - statocysty	- oczy - osfradia (u łodzików) - statocysty - narząd podtarkowy - brodawki węchowe
Jama ciała	- blastocel - celoma: worki grzbietowe, worki okołosercowe, światła gonad	- blastocel - celoma: worek okołosercowy, światła gonad i metanefrydiów	- blastocel - celoma: worek okołosercowy i światła gonad	- blastocel - celoma: worek okołosercowy i światło gonady	- blastocel - celoma: worek okołosercowy, światło gonad i metanefrydiów
Układ pokarmowy	- Otwór gębowy + gardziel + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - tarka, szczęki, ślinianka, gruczoły cukrowe, gruczoł trzustkowo-wątrobowy, pręt krystaliczny	- Otwór gębowy + gardziel + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - tarka, ślinianki, gruczoły cukrowe, gruczoł trzustkowo-wątrobowy	- Otwór gębowy + gardziel + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - tarka (lub brak), ślinianka, gruczoł trzustkowo-wątrobowy (?)	- Otwór gębowy + gardziel + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - tarka, ślinianki, gruczoł trzustkowo-wątrobowy	Otwór gębowy + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - płaty gębowe, narząd sortujący, gruczoł trzustkowo-wątrobowy, wyrostek rylcowy	- Otwór gębowy + jama gębowa + gardziel + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - tarka, szczęki, ślinianki, gruczoł trzustkowo-wątrobowy, pręcik rylcowy + tarka żołądkowa	- Otwór gębowy + gardziel + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - tarka, szczęki, ślinianki (?), gruczoł trzustkowo-wątrobowy, gruczoły rektalne, płuco wodne	- Otwór gębowy + gardziel + przełyk + żołądek + jelito tylne + otwór odbytowy - szczęki (dziób), tarka, ślinianki, gruczoł trzustkowo-wątrobowy, gruczoł czernidłowy
Układ oddechowy	5-6 par jednostronnych skrzeli	6-88 par dwustronnych skrzel	- skrzeli brak - czasem skrzela wtórne	- jednostronne skrzela - mogą być wysuwane i chowane	4 typy skrzeli: - grzebykowe - nitkowate - blaszkowate - poprzeczne	- skrzela parzyste (prawe mniejsze) lub nieparzyste - jednostronne lub dwustronne - skrzela wtórne - ściana jamy płaszczowej	- wewnętrzna część płaszcza - płuca wodne - brak typowego układu oddechowego	- 2 lub 4 dwustronne skrzela
Układ krwionośny	- serce: 4 przedsionki, 2 komory - zatoki blastocelu - żyły i aorta	- serce: 2 przedsionki, 1 komora - zatoki blastocelu - żyły i aorta	- krótkie serce: przedsionek i komora - zatoki - tętnica komorowa, żyły		- serce: komora (przebita jelitem), 2 przedsionki - serce dwukomorowe u Arcidae - zatoki - dwie tętnice, żyły - brak barwnika, rzadko hemocyjanina lub hemoglobina	- serce: 1-2 przedsionków, komora (brak serca u Rhodope) - zatoki - żyły - dwuczęściowa aorta - osocze + amebocyty - hemocyjanina lub rzadziej hemoglobina	- pęcherzykowate serce otwarte z obu stron - zatoki - brak naczyń krwionośnych - hemocyjanina, rzadko hemoglobina	- prawie zamknięty - 2 lub 4 przedsionki (= l. skrzeli) i komora z niepełną przegrodą - tętnice głowowa i trzewiowa - zatoki blastocelu (lub brak u Illex) - żyły - serca skrzelowe - naczynia śródbłonkowo-mięśniowe - hemocyjanina
Układ wydalniczy	6 par metanefrydiów	Para metanefrydiów	brak		Para metanefrydiów zwanych narządami Bojanusa	Dwa lub jedno metanefrydium	Para metanefrydiów (bez lejków)	2 pary (łodziki) lub para metanefrydiów
Układ rozrodczy	- parzyste	- głównie nieparzyste	- parzyste lub nieparzyste	- nieparzyste	- parzyste	- nieparzyste - prącie czasem na głowie - gruczoł palczasty, strzałka miłosna, gruczoł nitkowaty - dwa zespoły żeńskich dróg rodnych	- nieparzyste - przyrośnięte do prawego metanefrydium	- nieparzyste - mają gruczoły nidamentalne i kieszeń Needhama - samce mają hektokotylus lub spadix
Rozmnażanie	- rozdzielnopłciowe - zapłodnienie zewnętrzne	- rozdzielnopłciowe (1 hermafrodytyczny) - zapłodnienie zewnętrzne - jajorodne lub jajożyworodne	- hermafrodytyczne - zapł. zewn. lub wewn. - jajorodne	- rozdzielnopłciowe - zapłodnienie zewnętrzne	- rozdzielnopłciowe lub hermafrodytyczne - zapłodnienie zewnętrzne	- rozdzielnopłciowe i hermafrodytyczne - zapłodnienie zewnętrzne lub wewnętrzne - jajorodne, jajożyworodne lub żyworodne	- rozdzielnopłciowe - zapłodnienie zewnętrzne	- rozdzielnopłciowe - zapłodnienie wewnętrzne - jajorodne lub żyworodne
Rozwój	Larwa ze spiralnie skręconą muszlą	Trochofora	Trochofora lub walcowata trochofora	nieznany	Walcowata trochofora i glochidium	- trochofora wolna lub w osłonach jajowych - weliger	Trochofora i weliger	Brak larwy
Dodatkowe właściwości		- Cryptochiton stelleri - największy chiton wymieniony w książce	- mogą być pasożytnicze (u jamochłonów)		- wytwarzają perły - niektóre świecą - mogą żyć w symbiozie z bakteriami i wiciowcami - Anodonta cygnea - największy krajowy małż - Tridacna gigas - największy małż	- mogą być pasożytnicze - moga świecić - żyją w symbiozie z glonami i wiciowcami - mogą wykorzystywać parzydełka (kleptoknidoza) i chloroplasty - torsja lub detorsja		- mogą świecić - mają pamięć - oczy analogiczne do oczu kręgowców - bardzo inteligentne - do rodziny Architeuthidae należy największy mięczak na swiecie

	Gastropoda (brzuchonogi)
		Przodoskrzelne	Tyłoskrzelne	Płucodyszne
Ilość gatunków	>50% (20 PL)	14 000 (4 PL)	36 000 (200 PL)
Dłg. ciała	1 mm> - 60 cm (jeden 130 cm)
Środowisko	- wody słone - wody słodkie - ląd	- wody słone - wody słodkie	- ląd - wody słodkie - wody słone
Głowa
Worek trzewiowy	- jama płaszczowa z przodu ciała	- nieliczne pozbawione płaszcza	- jama płaszczowa z wąskim wejściem
Noga	Do tylnej części nogi często przyrośnięte wieczko
Ściana ciała
Szkielet		- dominują gatunki nagie - muszla cienka i delikatna	- u niektórych muszla uległa zanikowi
Układ nerwowy	- zwoje są od siebie oddalone - ósemkowate skręcenie spoideł boczno-trzewiowych - u tyłoskrzelnych różny stopień detorsji spoideł boczno-trzewiowych		Zwoje są do siebie zbliżone
Narządy zmysłów	- mają osfradia - para czułków	- mają osfradia - dwie pary czułków
Jama ciała
Układ pokarmowy		Mogą wykorzystywać chloroplasty	- otwór odbytowy z przodu worka trzewiowego - Systellommatophora mają otwór odbytowy z tyłu worka tzrewiowego
Układ oddechowy	- lądowe bez skrzeli - skrzela parzyste lub tylko lewe
Układ krwionośny	Przedsionek z przodu komory	- przedsionek z tyłu komory - jeden przedsionek	- przedsionek z tyłu komory
Układ wydalniczy	- kanał wydalniczy krótki - otwiera się do tylnej części jamy płaszczowej po lewej stronie odbytu	Kanał wydalniczy długi	- kanały otwierają się z przodu worka trzewiowego - kanał wydalniczy długi
Układ rozrodczy	- u Archeogastropoda brak gonoduktów lub są skomplikowane	- prącie na głowie (z prawej strony lub zamiast prawego czułka)
Rozmnażanie	- większość rozdzielnopłciowa - gonada obojnacza funkcjonuje następczo	- większość hermafrodytyczna - gonada obojnacza funkcjonuje następczo	- większość hermafrodytyczna - gonada stale obupłciowa
Rozwój	- wolna trochofora tylko u Archeogastropoda - trochofora i weliger - u większości brak wolnych larw	Trochofora i weliger	- u większości brak wolnych larw
Dodatkowe cechy	- Theodorus fluwiatilis - jedyny przedstawiciel Archeogastropoda w Polsce - Bythina tentaculata - najpospolitszy ślimak w Polsce - Viviparus viviparus - też dość pospolity - Mesogastropoda ma najwięcej gatunków z przodoskrzelnych - rodzina Conidae produkuje jady niebezpieczne dla człowieka	- mogą być pasożytnicze (ektopasożyty parzydełkowców, wieloszczetów i małży) - Phyllirroee bucephala świeci - Limapontia capitata - przypomina wypławka	- Physa fontinalis - pospolita w wodach słodkich Polski - Lymnaea stagnalis - największy polski brzuchonóg słodkowodny - Planorbarius corneus - pospolity i liczny polski brzuchonóg

Co ważniejsze różnice między poszczególnymi podgromadami brzuchonogów

---