Typ: Mollusca Podtyp: Conchifera- skorupowce
Podtyp: Aculifera- obunerwce |
Gromada: Caudofoveata- tarczkonogi |
Gromada: solenogastres- bruzdonogi |
Polyplacophora- chitony |
Monoplacophora- jednotarczowce |
- ciało obłe, robakowate lub grzbieto-brzusznie spłaszczone - skorupki brak lub z 8 płytek zachodzących dachówkowato na siebie - płaszcz wydziela oskórek z igłami wapiennymi - głowa słabo wyodrębniona, brak czułków i oczu - brak statocyst i pręcika krystalicznego - rozdzielnopłciowe - układ nerwowy = 4 podłużne pnie nerwowe połączonych spoidłami - zwoje mózgowe |
- Budowa ciała: - ciało w całości (bez tarczki) otoczone płaszczem, robakowate - rozczłonowanie jest mało wyraźne - otwór gębowy oraz tarczka - tarczka to szczątek nogi, która zanikła - ciało pokryte oskórkiem z drobnymi igiełkami - nadają jedwabisty połysk, są najdłuższe w pobliżu tylniego końca ciała - w jamie płaszczowej znajduje się para kurczliwych skrzeli, do niej uchodzi odbyt i przewody gruczołów płciowych - Wór powłoko-mięśniowy: - zew. warstwa- mięśnie okrężne - środkowa- mięsnie ukośne - wew.- mięśnie podłużne - Układ pokarmowy: - otwór gębowy na przedzie w małym zagłębieniu tarczki, zamykany dzięki mięśniom zwieraczowym - orzęsiona gardziel - jelito przednie z fałdami lub listewkami - wchodzą tu gruczoły: 2 grzbietowe i boczne gruczoły ślinowe - jelito środkowe krótkie workowate - granica jelita środkowego i tylnego- uchodzi gruczoł wątrobowo- trzustkowy - długie jelito tylne, odbyt w jamie skrzelowej - Układ wydalniczy: - specjalnych narządów wydalniczych nie wykryto - Układ krążenia: - okrągławe nieco spłaszczone serce w osierdziu - komora i przedsionek - krew: serce- ku przodowi- tętnica grzbietowa- krąży w łączących zatokach - hemolimfa jest czerwona bądź żółtawa (amebocyty i załamujące światło drobinki) -aktywizowana przez ruchy mięśni wora i skrzeli - Układ oddechowy: - para skrzeli grzebykowatych w jamie płaszczowej (z 8 do 30 płytek) - powierzchnię skrzel pokrywa nabłonek migawkowy, w którym są porozrzucane komórki zmysłowe - skrzela za pośrednictwem mięsni mogą być wciągane do jamy płaszczowej - kołnierzyk wydłużonych igiełek pełni także rolę filtru - Układ nerwowy: - nad jelitem przednim zlane zwoje mózgowe - przed zwojami mózgowymi leży 3-6 par niewielkich zwojów przedmózgowych - z boków zwojów nożnych wychodzą główne pnie nerwowe (dzielą się następnie na: pień przełykowy, brzuszny i boczny) - głównie pnie nerwowe biegną oddzielnie, ale w tylniej połowie ciała zlewają się w 2 grube pnie - Narządy zmysłów: - komórki zmysłowe koło otworu gębowego - komórki zmysłowe na narządzie podtarkowym i skrzelach - narząd grzbietowy (wąska szczelina w płaszczu, otoczony mniejszymi igiełkami), dochodzi do niego parzysty nerw - narząd zmysłu chemicznego - komórki podobne do zmysłowych zauważono na powierzchni ciała u tarczonogów - Układ rozrodczy: - rozdzielnopłciowe - nieparzysty gruczoł płciowy ponad przewodem pokarmowym - dalej 2 orzęsione przewody płciowo- osierdziowe łączące się z osierdziem - plemniki o stożkowatej wygiętej główce i długiej wici - brak narządów kopulacyjnych - zapłodnienie zewnętrzne - Ruch: - poruszają się dzięki ruchom mięśni i płynów w jamie ciała - poszukują podłoża dogodnego do zagrzebania przez wahadłowe ruchy przedniej części ciała - Odżywianie: - drobne glony, pierwotniaki Ekologia: - denne, unikają wód słonawych - gruba bardzo stara |
- Budowa ciała: - 1,5mm- 30cm - ciało silnie wydłużone, obłe - tylko wzdłuż jego brzusznej strony ciągnie się wąska rynienka - łączy się przy końcu ciała z komorą płaszczową (komora przesunięta na brzuszna stronę) - rynienka brzuszna i komora płaszczowa to pozostałości jamy płaszczowej - nad otworem gębowym leży przedsionkowy narząd zmysłowy - pozostałość nogi ciągnie się środkiem dna rynienki - rynienka brzuszna tworzy za otworem gębowym orzęsione zagłębienie - narząd grzbietowy - całe ciało oprócz listewki nożnej, pokrywa oskórek wydzielany przez płaszcz - 2 warstwy mięśni płaszcza silnie zespolone z oskórekiem - brodawki nabłonka wytwarzają wapienne igiełki - umięśnienie słabo rozwinięte (mniej lub więcej zredukowane) - do rynienki brzusznej uchodzą liczne gruczoły - tylne z nich wydzielają śluz- poruszanie się - Układ pokarmowy: - otwór gębowy nieco przesunięty na spodnią stronę, czasem znajduje się na dnie wysłanym rzęskami zagłębienia atrialnego i prowadzi do gardzieli - tarka - jelito przednie (zależy od rodzaju pokarmu) - pobrany pokarm w jelicie przednim miesza się z enzymami wydzielniczymi - nieraz gruczoły produkują tez jad - obszerne jelito środkowe - na grzbietowej stronie jelita środkowego, ślepa wypuklina i z boków kilka mniejszych wypuklin - odchody zawierają niestrawione resztki, ziarenka pigmentu i mocznika - krótkie jelito proste kończy się odbytem w górnej części komory płaszczowej - Układ wydalniczy: nie ma - częściowo jego rolę pełnią komórki jelita środkowego oraz leukocyty - Układ krążenia: - serce leży na osierdziu, ponad jelitem końcowym - przed komora przedsionek - przedsionek sercem łączy się zatoka grzbietowa (krew płynie do głowy) - zatoka brzuszna - poza sercem krew krąży wyłącznie w zatokach - Układ oddechowy: - grzebykowate skrzela zanikają - zastępczo: fałdy, listewki, wypukłości, wyrostki - wszystkie te twory pokryte rzęskami- do komory wpada świeża woda - tek które nie mają wyrostków oddechowych - Układ nerwowy: - ponad jelitem przednim zwoje mózgowe - 2 pary pni nerwowych brzusznych - obrączka okołoprzełykowa ze zwojami przełykowymi (zespojone) - komórki nerwowe są rozsiane wzdłuż pni nerwowych - Narządy zmysłów: - komórki zmysłowe na oskórku - narząd przedustny (preoralny) na przednim końcu ciała - narząd grzbietowy na tylnej stronie ciała (chemiczny??) - narząd atrialny (wpuklina)- funkcje dotykowe i chemiczne - u niektórych koło otworu gębowego szczecinki - Układ rozrodczy i rozwój: - obojnaki - gonady a grzbietowej stronie ciała - gonady głównie parzyste - samozapłodnienie rzadko - plemniki przechowywane w pęcherzykach nasiennych lub u partnera w zbiornikach nasiennych - przewody wyprowadzające ulegają zanikowi i maja połączenie z osierdziem - nieparzyste ujścia omawianych przewodów jest umiejscowiona na umięśnionej brodawkowatej wyniosłości, która może tworzyć penisa (funkcje także strzałki miłosnej) - jaja duże, u niektórych rozwijają się przez pewien czas w komorach lęgowych - larwy różnorodne - Ruch: - dzięki ruchom rzęsek, powolne - Odżywianie: - ¼ półpasożyty na koralach - narząd przedustny analizuje skład chemiczny pokarmu - Ekologia: wyłącznie morskie - najstarsza linia pramięczaków razem z tarczonogami |
- Budowa ciała: - ciało owalne, mniej lub bardziej wydłużone - spłaszczone grzbietowo-brzusznie - grzbietowa strona ciała- spłaszczona skorupka, 8 płytek zachodzących na siebie dachówkowato, zestawionych ruchomo - na powierzchni płytek- delikatna rzeźba - 4 warstwowa skorupka: * cienka warstwa rogowa (periostracum) * powłoka (tegumentum)- subst. organiczna z kanalikami * podstawa (articulamentum)- wapniała * warstwa perłowa (hypostracum) -//- - articulamentum tworzy wyrostki do nich przytwierdzone są mięśnie - płaszcz okrywa ciało z głową - na zewnątrz gruby oskórek z licznymi wapiennymi łuseczkami - płat głowowy oddzielony od głowy poprzeczną bruzdą - na środku otwór gębowy - rynienka odpowiada jamie płaszczowej- mieści liczne, grzebykowate skrzela - do rynienki uchodzi otwór odbytowy, a po bokach ujścia narządów wydalniczych i płciowych - brak wora powłokowo- mięśniowego - silnie rozwinięte mięśnie nogi - wtórna jama ciała - jama tworzy 3 oddziały: - otaczają układ pokarmowy, jamę gonad, osierdzie - Układ pokarmowy: - jama gębowa- gardziel z tarką - do gar4zdzieli uchodzą gruczoły- chyba ślinowe - brak szczęk - granica gardziel-przełyk- uchodzą przewody gruczołu cukrowego - żołądek okrągły lub wrzecionowaty (uchodzą przewody g, wątrobowo-trzustkowego) - długie jelito z pętlami - odbyt na linii środkowej tuż za nogą - Układ wydalniczy: - rola nerek - 2 cewkowate przewody, wygięte w V - przewody te rozpoczynają się w osierdziu orzęsionym lejkiem, po zagięciu się, uchodzą na szczycie niewielkiej brodawki do rynienki płaszczowej po bokach nogi - Układ krążenia: - serce na grzbietowej stronie ciała - otoczone obszernym osierdziem - komora i 2 boczne przedsionki (łącza łukowatym naczyniem) - ślepo zakończona komora sercowa - układ żylny złożony ze zatok i szczelin - krew bezbarwna lub żółta, z lipoiną zielonkawa - Układ oddechowy - skrzela mieszczą się w rynience (zamknięty wieniec koło nogi) - powierzchnia i ścianki skrzeli pokryte nabłonkiem rzęskowym - budowa skrzela przypomina grzebykowate skrzela - Narządy zmysłów: - brak oczu i czułków - aesthea- na grzbietowej stronie, część z nich uradzenia hydrostatyczne, a inne oczka skorupkowe - komórki zmysłów dotyku na cały ciele (nie na skorupce) - osphiradia- zmysł chemiczny - Układ rozrodczy: - rozdzielnopłciowe - zapłodnienie zewnętrzne - workowata gonadia (jajnik lub jądro) - gonadia chitonów mają 2 własne przewody uchodzące do rynienki skrzelowej - Rozmnażanie: - 1 samiec wypuszcza plemniki- potem wszystkie - to pobudza samice do składania jaj - jaj połączone w galaretowate bryłki, sznury - Rozwój: - larwa podobna do trochofory pierścienic - na płytce cienieniowej duże rzęski zmysłowe, dookoła pierścień rzęsek, para czerwonych plamek ocznych - potem larwa przechodzi do dennego trybu życia - wiek chitonów- 3-6 lat - Odżywianie: - roślinożercy - jednokomórkowe glony, okrzemki - niektóre przestawienie na mięso - wyłącznie morskie - w rynience skrzelowej wyst. org. współbiesiadujące: pierścienice, skorupiaki, pierwotniaki - przypominają brzucho- i tarczonogo: ukł. nerwowy, okrężny fałd płaszcza
|
- Budowa ciała: - owalne, grzbietowo-brzusznie spłaszczone - cienka i krucha skorupka - szczyt skorupki jest przesunięty i zwrócony do przodu (eksogastryczna) - 3 warstwowa skorupka: * w. rogowa (periostracum) * porcelanowa (mesostracum) * perłowa (hypostracum) - skorupka jest jasnobrunatna, ma delikatne żeberka, gęste linie przyrostowe - noga o kolistej podeszwie i silnie umięśnionym brzegu - w bruzdzie odpowiadającej jamie płaszczowej mieszczą się grzebykowate skrzela - głowa niewyraźnie oddzielona od ciała - otwór gębowy (warga dolna i górna) - warga dolna po bokach przechodzi w skośne wałeczki , a na ich końcu czułki- pełnią rolę narządów filtracyjnych - Jama ciała: - wtórna jama (celoma) - 2 odcinki: jama osierdziowa, jama 2 parzystych gonad - właściwej jamy wtórnej (perigastrocelu) brak - Układ pokarmowy: - otwór gębowy na przodzie ciała, na stronie brzusznej - ciasna jama gębowa- otwiera się tu organ podtarkowy - brak szczęk - w okolicach warg jama wysłana oskórkiem - gardziel- nieparzysty gruczoł ślinowy - w gardzieli woreczek tarkowy z tarką - gardziel rozszerza się na boki tworząc parę dużych wypuklin gardzieli - pyłek uchodzi do żołdaka - żołądek- uchodzą parzyste gruczoły wątrobowo-trzustkowe i ślepy woreczek (z pręcikiem krystalicznym) - jelito cienkie tworzy 6 zwiniętych pętli - jelito tylne zakończone otworem odbytowym (na specjalnej brodawce) - Układ wydalniczy: - płatowate nerki- 6 par - leżą między skrzelami a skorupką - 3 i 4 para nerek (obok f. wydalniczej) wyprowadza komórki płciowe - nerki otwierają się za pośrednictwem przewodu i lejka orzęsionego do wtórnej jamy ciała - Układ krążenia: - serce w tylne po grzbietowej stronie ciała - 2 komory i 4 przedsionki - komora jest trójkątna - komora i przedsionki otoczone osierdziem - zatoki i szczeliny są pozostałością wtórnej jamy ciała - krew: jama ciała- zatokami skrzelowymi do skrzeli- utlenianie- naczynia przechodzące przez nerki - 2 zatoki podłużne- przedsionki- komora - Układ oddechowy: - trzon skrzela z 7-8 blaszek skrzelowych (po stronie brzusznej) - w trzonie naczynia doprowadzające i wyprowadzające, 2 nerwy, podwójny mięsień, wiązki tkanki łącznej - silnie urzęsiony nabłonek - poruszane mięśniami - Układ nerwowy: - para dużych zwojów nerwowych - połączone obrączką okołoprzeły-kową - para podłużnych pni bocznych (płaszcz, skrzela) - para podłużnych pni nożnych (noga) - pnie boczne łącza się z nożnymi 10 spoidłami - Narządy zmysłów: - czułki przedgębowe i organ przedtarkowy- zmysł chemiczny - para statocyst - Układ rozrodczy: - 2 pary gonad - 2 pary przewodów wyprowadzają-cych do 3 i 4 pary nerek - jajniki- pofałdowane worki - oocyty leżą w świetle jajnika - jądra podobne do jajników - brak specjalnych przewodów płciowych, gruczołu kopulacyjnego - zapłodnienie w wodzie, zew. - Rozmnażanie i rozwój: - rozdzielnopłciowe - osobniki ze skorupką embrionalną (protoconcha) jest poskręcana i prawoskrętna - u Neopilina występuje stadium larwalne - ruch: - pełzają ślimakowato, śluzowy ślad - w mulistym dnie (1600-6500m) - okrzemki, promienice - do ślimaków, żyjące gatunki to reliktowe Trybilidiacea |