9.Rząd: Cirripedia- wąsonogi |
|
|
Skorupiaki o ciele słabo segmentowanym, zamkniętym w płaszczu złożonym z płytek wapiennych - 6 par nóg tułowiowych silnie wydłużonych, szczecinowatych, służących do napędzania pokarmu i oddychania - znacznie zredukowany odwłok - osadzone na nóżce - Budowa ciała: - leżą w pozycji grzbietowej w stosunku do podłoża, brzuchem do góry - przyczepione przednia częścią głowy do wnętrza płaszcza, którym jest otoczone całe ciało - miejsce przyczepu- rozpłaszczone antennulae, wydzielina ich gruczołów cementowych przyczynia się do zespolenia głowy z płaszczem - głowa i tułów otoczone chitynowym fałdem skórnym- płaszczem - płaszcz odpowiada pancerzowi u skorupiaków - płytki mogą być rozchylane i zamykane za pomocą mięśni zwieraczy - rozchylenie następuje w skutek wzmożenia ciśnienia hemolimfy - wyróżniamy zasadniczo 5 płytek - w czasie linienia płytki nie ulegają odrzuceniu, jaki chitynowy pancerz ciała i odnóży oraz wew. powierzchni wyściółki płaszcza - płytki powiększają się - odkładanie warstw soli wapiennych czułki 2 pary zredukowane - żuwaczki i szczęki występują - szczeki 2 pary zrośnięte- tworzą rodzaj wargi dolnej - 6 par odnóży tułowiowych, 2-gałęziste, cienkie - napędzanie wody - Układ pokarmowy: - jelito przyjmuje lekko łukowatą postać w związku z ogólną krzywizną ciała - ma ono 2 przydatki uważane za odpowiedniki wątrobo- trzustki innych skorupiaków - Układ wydalniczy: - para gruczołów szczękowych przy szczękach drugiej pary - Układ krążenia: - serca brak - brak właściwych naczyń krwionośnych - występują liczne zatoki - ruch limfy powoduje ruchy ciała, a głównie odnóży - Układ nerwowy: - brzuszne zwoje nerwowe wykazują tendencję do skupiania się, w skrajnych przypadkach zlepiają się w 1 masę (Lepididae) - Rozmnażanie: - hermafrodytyzm konsekwencja osiadłego życia - 3 możliwości: rozdzielnopłciowe, obojnacze z samcami i bez samców - samce są zawsze karłowate -dlatego zwane dopełniającymi |
- samce kryją się w ciele samic lub osobników obojnaczych we wgłębieniach zewnętrznej powierzchni płaszcza, blisko szczeliny od odnóży - ciało samców ulega przekształceniom i uwstecznieniu - u obojnaków jądra leżą w segmentach tułowia - a u Balanus prącie znajduje się w końcu ciała na wprost szczeliny - jajnik leży w segmentach głowowych, a przez cały tułów ciągnie się jajowód - z jaj wykluwają się nauplii choć i starsze larwy - rozwój jaj i pierwsze stadia odbywają się wewnątrz jamy płaszczowej - nauplii mają obfite szczeci pływne, są pokryte trójkątną tarczką pancerza - najbardziej charakterystyczne stadium - cyprys różni się od podobnych form Ostrocoda brakiem czułków drugiej pary i obecnością 6 par odnóży pływnych - cyprys przyczepia się czułkami pierwszej pary do podłoża - przez cały czas zwierzę pozostaje w bezruchu i nie pobiera pokarmu - pod kutikula zachodzą przemiany histologiczne, powodujące całkowite przeorganizowanie ciała - pokarm to: planktonowe i szczątki organiczne - zamieszkują płytkie, przybrzeżne partie wód morskich , osiadając na każdym stałym przedmiocie - nieraz jest kontakt z żywicielem jest tak duży, że zmienia się w pasożyta - 800 gatunków od paru milimetrów do kilku centymetrów - wielka kaczenica ma 80 cm 1. Podrząd: Verrucomorpha - wąsonogi wyróżniają się asymetrią pokrywy - pokrywa składa się z 2 wapiennych płytek, z których każda trwale zrasta się z nieruchomymi 4 płytami ścianki 2. Podrząd: Thoracica - o ciele zamkniętym w płaszczu zwapnianych płytek, osadzonych bezpośrednio na podłożu lub na nóżce - osiadłe 3. Podrząd: Acrothoracica - kikutowaty tytułów i odcinek głowowy silnie rozwinięty - przyczepiają się na stałe przednią częścią głowy - skóra wykształca schitynizowaną tarczą - rozdzielnopłciowe - samce karłowate na ciele samic 4. Podrząd: Apoda - pozbawione płaszcza, odnóży tułowiowych i odbytu - segmenty zaznaczone lekkimi wcięciami - hermafrodytyczne
|
5. Podrząd: Rhizocephala- rozgłowce - wąsonogi o bardzo zmienionej postaci w skutek życia pasożytniczego - pasożytują wewnątrz ciała skorupiaków dziesiecionogów - u podstawy odwłoka worek trzewiowy zawierający przede wszystkim gonady - pozbawione członowania odnóża i większość układów poza rozrodczym - ciało przyjmuje wygląd strzelbka grzybni, która oplata wszystkie narządy wewnętrzne żywiciela - odżywianie poprzez osmozę - na przynależność systematyczną wskazują tylko studia młodociane - z jaj wylęgają się nauplii, które wydostają się poza organizm macierzysty jako metanauplii żyjące swobodnie - w ciągu ok. 8 dni przekształcają się w stadium cyprys, a te przyczepiają się do odwłoka krabów świeżo po linieniu - larwa przyczepia się podstawowymi członami antennuli za pomocą wydzieliny gruczołów cementowych - wkrótce następuje jej linienie i odpadnięcie pancerza razem z częścią tułowiową - przyczepiona część głowowa przekształca się w kulistą masę komórkową, z której poprzez przyczepiony czułek wkrótce zaczyna wrastać pasmo tkankowe, rozgałęziające się stopniowo w całym ciele kraba- trwa to 7-8 miesięcy i można to określić jako fazę pasożytnictwa wewnętrznego - zazwyczaj nieco wcześniej następuje zapłodnienie samicy przez samce karłowate, które przyczepiają się również w stadium cyprys - w następnej fazie Sacculina staje się pasożytem częściowo zewnętrznym - pod odwłokiem kraba rozwija się worek trzewiowy pasożyta wypełniony jajami - czas od stadium cyprys do ostatecznego ukształtowania trwa 7-8 miesięcy - każdy pasożyt osiągnie 2 mm następuje przedziurawienie ścianki ciała i pasożyt w postaci workowatej wyrasta na zewnątrz - po 6 tygodniach osiąga 1 cm - całkowity rój trwa 9 miesięcy - znamy około 200 gatunków - większość pasożytuje na skorupiakach, ale i na zwierzętach z innych grup
|