Wodolecznictwo-hydroterapia.
Zasady wyk zabiegów wodoleczniczych.
*Przed każdym zabiegiem wodoleczniczym pacjent musi oddać mocz i stolec.
*Nie wolno wykonywać na czczo i bezpośrednio po jedzeniu.
*Każdorazowo po zakończeniu ciepłego i gorącego zabiegu wodoleczniczego należy zastosować krótkotrwały zimny lub chłodny zabieg (natrysk, polewanie).
*Między dwoma dużymi zabiegami wodoleczniczymi powinna być zachowana 48-godzinna przerwa.
*Zimnych zabiegów częściowych i całkowitych nie można wykonywać u osób zziębniętych.
*Przy zbyt niskiej temp ciała należy przed zabiegami ogrzać ciało. Oziębione części ciała nie mogą być poddane bezpośrednio działaniu gorącej wody ponieważ może ona pogłębić skurcz naczyń krwionośnych. Ogrzanie chłodnych części ciała należy wyk stopniowo za pomocą zabiegów o stopniowo zwiększającej się temp wody.
Warunki wyk zabiegów wodoleczniczych.
*Pomieszczenia muszą być dobrze ogrzane i wietrzone.
*Zabiegi gorące wyk się w pomieszczeniach o temp 22-24oC natomiast zimne 25-27oC.
*Zimne zabiegi wodoleczn w domu chorego najlepiej wykonywać w godzinach rannych. Po zabiegu pacjent powinien położyć się do łóżka na ok. pół godz.
*Przy zab wodol wyk w przychodni pacjent po przyjściu powinien być najpierw ogrzany, a potem dopiero poddany zabiegowi.
*Do zabiegu pacjent powinien być odpowiednio rozebrany - rozbieramy część ciała poddawaną zabiegowi.
*Po zabiegu pacjent musi odpocząć.
KĄPIELE LECZNICZE. Kąpiel jest zabiegiem polegającym na zanurzeniu ciała lub jego części w jakimś ośrodku np. w wodzie, parze wodnej, gazie, borowinie, mule itp.
Wyróżniamy 2 rodzaje kąpieli leczniczych:
*kąpiele w wodzie z dodatkiem różnych zw chemicznych np. soli, olejków z roślin leczniczych - szczotkowanie, bicze wodne.
*kąpiele w wodach leczniczych - peloidy (błota).
Podział kąpieli:
*zbiorowe- wyk się w basenach. (k: całkowite, obejmujące ¾ powierzchni ciała, nasiadowe, rąk, ramion, stóp, nóg)
*indywidualne- wyk się w wannach (częściowe lub całkowite)
*częściowe- wyk się w przypadku, kiedy chcemy uzyskać silne działanie miejscowe bez reakcji ogólnej. K częściowe wyk się u osób osłabionych, starych, w chorobach przewlekłych u osób z niewydolnością krążenia.
*całkowite- polega na zanurzeniu ciała ponad stawami barkowymi aż do brody. K taka nazywana jest kąpielą zanurzeniową. Do wanny pacjent wchodzi bez pośpiechu i głęboko oddycha. Po kąpieli ciało wytrzeć do sucha, można zast gimn.
Działanie chłodnej lub zimnej kąpieli. Kąpiel taka powoduje ochłodzenie organizmu, co zmusza org do ogrzania i zwiększenia przemiany materii.
Wskazania: u osób z otyłością, przy zatruciach metalami.
P/wskazania: niewydolność krążenia, silna nerwica, ch ukł moczowego i jelit, ogólne osłabienie, ch reumatyczne.
Kąpiele letnie. Wyk się w wodzie o temp 28-33oC. Czas trwania 10-20 minut.
Wskazania: niskie cisn, astma oskrzelowa, rozedma płuc, duża pobudliwość nerwowa.
P/wskazania: niewydolność krążenia, silna nerwica, ch ukł moczowego i jelit, ogólne osłabienie, ch reumatyczne.
Kąpiel o temp obojętnej. Temp wody: 34-36oC. Czas trwania: 15-20 min, działanie: uspokajające, nasenne.
Metodyka. Pacjent wchodzi do wanny, podczas zabiegów nie wyk ruchów. Do wody można dodać zioła, brom. Po kąpieli zaleca się godzinny odpoczynek.
Wskazania: podniecenie nerwowe, zaburzenie snu, nerwobóle. Woda o tej temp jest idealna do kąpieli ruchowej, masażu podwodnego, gimnastyki w wodzie, reh osób niepełnosprawnych. Czas trwania kąpieli (gimn) - 30 min.
P/wskazania: niskie cisn krwi, wyczerpanie, niewydolność krążenia.
Kąpiel kinezyterapeutyczna. Kąpiele te wyk się w odpowiednich wannach bądź basenach. Baseny mają zwykle zróżnicowaną głębokość wody umożliwiającą wykonywanie w nich ćwiczeń. Temp wody w tego rodzaju kąpielach wynosi 34-37oC. W basenach w których prowadzi się ćw z dziećmi temp powinna być o 2-3oC wyższa. Wodę w wannie powinno się zmieniać po każdej kąpieli, w basenach zaś- okresowo stosując środki odkażające.
Wskazania: schorzenia narządu ruchu, ch ukł nerwowego, zaburzenia czucia, wady postawy.
P/wskazania: niewydolność krążenia, ch nowotworowe, gruźlica płuc, RZS, choroby zakaźne.
Kąpiel o temp wzrastającej. Zabieg polega na kąpieli kkg lub kkd w wodzie, której temp wzrasta stopniowo w czasie zabiegu od 35 do 42oC.
Metodyka. Kąpiel wyk się w specjalnym urządzeniu składającym się z wanienek na wodę przystosowanych kształtem do rodzaju zabiegu oraz elektrycznego urządzenia umożliwiającego ogrzanie wody w taki sposób, aby jej temp wzrastała o 1oC w czasie 203 min. Łączny czas zabiegu- 15-25 min. Po upływie 10-15 min od chwili rozpoczęcia zabiegu, u chorego wyst: uczucie ciepła, zaczerwienienie skóry, pocenie się. W zależności od wskazań wyk się kąpiele jednej lub obu kk. W trakcie zabiegu należy obserwować chorego (zblednięcie, sinica - przerwać zabieg). Kąpiele o temp wzrastającej wykazują korzystny wpływ na czynność serca, obniża cisn krwi.
Wskazania: nadcisn tętnicze, nerwice.
P/wskazania: niewyrównane wady serca.
Kąpiele parowe = łaźnia parowa. Kąpiel wyk się w specjalnie przystosowanym pomieszczeniu, do którego doprowadza się parę wodną przez rury znajdujące się pod ławkami. Schodkowate ustawienie ławek umożliwia choremu przeniesienie się do wyższej części pomieszczenia, gdzie panuje wyższą temp. W pomieszczeniu takim znajduje się również instalacja z zimną wodą. Działanie kąpieli parowej polega na przegrzaniu ustroju. Temp w pomieszczeniu waha się w granicach 40-45oC. Czas trwania zabiegu: 15-30 min. Po zakończeniu kąpieli stosuje się zwykle letni natrysk lub kąpiel. Zab wyk się 2-3 razy w tyg.
Łaźnia parowa szafkowa. Zabieg wyk się w drewnianej szafce, do której doprowadzana jest para. Chory siedzi na krzesełku umieszczonym w szafce. Głowa wystaje poza szafką, dzięki czemu oddycha on parą wodną. Ze względu na obciążający ustrój charakter tego zabiegu na głowę i okolicę serca stosuje się zwykle zimne okłady. Temp powietrza waha się od 40-50oC. Czas: 10-20 min.
Wskazania: zaburzenia przemiany materii (otyłość), przewlekłe stany zapalne stawów i zapalenia okołostawowe, nerwobóle.
P/wskazania: niewydolność krążenia, nadcisn, skłonność do krwawień.
Kąpiel wirowa = masaż wirowy. W zabiegu tym wykorzystuje się wpływ cieplny wody oraz jej oddziaływanie mechaniczne związane z ruchem wirowym.
Metodyka. Zabiegi wyk się w specjalnych zbiornikach przystosowanych do zabiegów na kkg, kkd lub całego ciała. Zbiorniki te są wyposażone w urządzenia wprawiające wodę w ruch wirowy. Kąpiel wirowa stanowi formę łagodnego masażu. Powoduje ona rozluźnienie mięśni, tkanek, zmniejszenie napięcia mięśniowego, poprawę ukrwienia, łagodzenie bólu. Temp wody: 32-40oC. Czas: 15-20 min.
Wskazania: przewlekłe stany zapalne, stany pourazowe, przykurcze bliznowate.
PÓŁKĄPIELE. Stanowią one formę kąpieli znacznie mniej obciążających ustrój. Wyk się półkąpiele ciepłe i gorące.
Półkąpiel ciepła. Temp wody: 32-34oC.
Metodyka. Woda powinna sięgać choremu do pępka, gdy chory siedzi w wannie. Przed rozpoczęciem kąpieli chory zmywa twarz i kl piersiową zimną wodą. Następnie wchodzi do wanny, zanurza się na krótko w wodzie po szyję i przyjmuje pozycję siedzącą. W czasie zabiegu terapeuta kilkakrotnie polewa wodą plecy i kark chorego. Przy użyciu węża gumowego puszcza się następnie do wanny zimną wodę, aby obniżyć temp wody o 4-5oC. Ochłodzoną wodą polewa się ponownie chorego. Czas zabiegu: 4-5min. Po wyjściu chorego z wody wyciera się go ogrzanym ręcznikiem.
Wskazania: nerwice, organiczne schorzenia ukł nerwowego.
Półkąpiele ciepłe łączy się niekiedy ze „szczotkowaniem” kkg, kkd, kl piersiowej, brzucha przy użyciu szczotki o niezbyt twardym włosiu. Szczotkowanie pobudza naczynia skórne i znajduje zast w niektórych chorobach skóry, przewlekłych chorobach gośćcowych i nerwobólach.
Półkąpiele gorące. Temp wody: 38-42oC. Czas: 10-15min.
Wskazania: przewlekłe schorzenia gośćcowe, nerwobóle, przewlekłe stany zapalne, przewlekłe stany zapalne narządów rodnych oraz ukł moczowego.
P/wskazania: nie wyk się u osób wyniszczonych i u osób starszych.
NATRYSKI. N nazywa się zabieg wodoleczniczy w którym wykorzystuje się zasadniczy wpływ ciśnienia i temp uderzającego w ciało jednego lub wielu strumieni.
W zależności od temp wody rozróżnia się: n zimne, n ciepłe, n gorące, n o zmiennej temp.
W zależności od cisn wyróżniamy: n o niskim, n o średnim i n o wysokim cisn.
Kontrolę i zmianę temp oraz cisn umożliwia urządzenie zwane katedrą natryskową. W skł katedry natryskowej wchodzi: mieszadło (umożliwia szybką zmianę temp wody) i regulator cisn. Wartość temp oraz cisn odczytuje się na płycie czołowej katedry. Strumień wody kształtuje się specjalnymi nasadkami.
Natryski ruchome. Polegają na działaniu strumienia wody na osobę stojącą w odległości 3-4 m od katedry.
1.Natrysk biczowy. Strumień wody wydobywa się pod dużym cisn z węża gumowego zakończonego odpowiednią nasadą o średnicy otworu 1cm, może być okresowo przerywany co powoduje działanie zbliżone do uderzeń bicza. Natrysk biczowy wyk się zwykle wodą chłodną.
*Natrysk szkocki. Stanowi odmianę natrysku biczowego o zmiennej temp. Zabieg kończy się po 3 min, ze stos wody zimnej.
*Natrysk nitkowaty. Wyk się go za pomocą specjalnej nasadki o małej średnicy (o,5mm). Uderzenie bardzo cienkiego strumienia wody wywołuje silny odczyn naczyń krwionośnych.
2.Natrysk wachlarzowy. Dzięki zast specjalnej nasadki z odpowiednio ukształtowaną szczeliną uzyskuje się strumień wody o kształcie wachlarza. Oddziaływanie mechaniczne - jest znacznie słabsze niż przy pozostałych natryskach.
Natryski stałe. Zalicza się natryski, w których kierunek strumienia wody nie ulega zmianie: n spadowy, n płaszczowy.
Natryski parowe. Wyk się przy użyciu katedry natryskowej. W natrysku tym zamiast gorącej wody używa się strumienia pary wodnej. Czas: 2-3 min.
Natryski specjalne. Używane w odnowie biologicznej. Wyróżniamy 2 rodzaje:
*Aix les Baix - wyk się go u osoby spoczywającej na stole w postaci kraty. Woda o temp 35-40oC spływa z węża gumowego szerokim strumieniem na ciało pacjenta poddawanej jednocześnie masażowi.
*natrysk podwodny= masaż podwodny. Zabieg ten wyk się w środowisku wodnym przy użyciu strumienia wody za pomocą specjalnego urządzenia. Urządzenie do natrysku skł się z pompy pobierajacej wodę, prężarki oraz systemu grzewczego (temp 40-50oC).
Wskazania: nerwica, nerwobóle, różne postacie gośćca stawowego, schorzenie dróg oddechowych, zaburzenie ukrwienia obwodowego.
P/wskazania: niewydolność krążenia, nadcisn, padaczka, choroba wieńcowa, ogólne wyniszczenie, ostre stadium chorób.
Do zabiegów wodoleczniczych zalicza się również: polewania częściowe i całkowite, zmywania, nacierania, zawijania, okłady, płukania.