Wykorzystując utwory Naborowskiego „Marność” i „Na oczy królewny angielskiej” uzasadnij, że był on poetą barokowym
Informacje o Danielu Naborowskim
W literaturze barokowej wyróżniamy 4 nurty:
metafizyczny (religijno - filozoficzny) - Mikołaj Sęp - Szarzyński
dworski - Jan Andrzej Morsztyn, Daniel Naborowski
ziemiański (sarmacki) - Potocki
plebejski (sowizdrzalski) - twórcy anonimowi
Daniel Naborowski reprezentuje nurt dworski. Jest poetą marynistą.
Marynizm - był to kierunek w poezji barokowej zapoczątkowany przez Marini. Założeniem jego poetyki było zaskoczyć, zaszokować odbiorcę niezwykłym pomysłem, czyli konceptem w dziedzinie tematu, albo w dziedzinie formy. Poeci maryniści błahą treść ubierali w wyszukaną formę, utwory ich charakteryzowały się dużą ilością środków stylistycznych. Ulubione tematy poetów marynistów to miłość i śmierć. Poezja marynistyczna charakteryzowała się wyższością formy nad treścią.
Twórczość Naborowskiego to splot różnych tendencji w poezji, przełom wieków. Jest przykładem ożywienia, niepokoju i poszukiwań. Część utworów Naborowskiego ma charakter okolicznościowy i są to fraszki, panegiryki, epitafia
„ Na oczy królewny angielskiej”
tematem barokowym była również miłość, którą ukazał Naborowski w tym utworze. Wiersz jest penegirykiem (utwór pisany stylem podniosłym). Adresatką jest królewna angielska.
utwór obfituje w liczne porównania: poeta porównuje oczy królewny do pochodni, które palą ludzkie serca, do gwiazd, do słońca. W utworze następuje moment, w którym poeta, odwołuje wszystko, co do tej pory powiedział. Jest to znak, że jest człowiekiem nieszczęśliwie zakochanym. Utwór odznacza się kunsztowną kompozycją.
wiersz jest pamiątką podróży Naborowskiego do Anglii. W utworze zawarta jest pochwała urodziwej dziewczyny, nie wystarczają mu epitety (tak jak u Kochanowskiego), aby oddać piękno tej dziewczyny. Utwór zbudowany jest z porównań opartych na hiperboli (wyolbrzymieniu). Oczy królewny to pochodnie, gwiazdy, słonce, nieba bogowie. Dalej porównywać się nie da, bo bogowie są najdoskonalsi. Hiperbola osiągnęła swój kres, ale poety to nie zadawala. Oczy dziewczyny nie są pochodniami, ani gwiazdami, ani słońcem, ani niebem, są tym wszystkim razem.
„Lecz się wszystko zamyka w jednym oka słowie: pochodnie, gwiazdy, słonce, nieba i bogowie”. Jest to puenta podsumowująca wszystko co zostało powiedziane w utworze. Puenta ta mówi, że w jednym oku zamyka się hierarchicznie uporządkowany świat
Naborowski jest mistrzem w budowie wiersza. Jego wiersze są logiczne i uporządkowane. W utworze występują:
hiperbola - wyolbrzymienie urody tych oczu
reminiscencje antyczne - kupido - rzymski bożek miłości
antytezy - odwołanie porównań, zestawienie ze sobą przeciwstawnych znaczeniowo części wyrazów
apostrofa do królewny angielskiej
porównanie - oczy porównane są do pochodni, do gwiazd, do słońca, nieba. W tym porównaniu jest wyliczenie i jest gradacja - stopniowanie. Każdy nowy element jest doskonalszy.
„Marność”
jednym z tematów barokowych było przemijanie, które zostało ukazane w wierszu „Marność”. Tytuł nawiązuje do biblijnej księgi Koheleta. Zawiera rozważania nad sensem ludzkiego życia. Utwór możemy podzielić na dwie części:
motywem przewodnim I części jest marność i stwierdzenie, że wszystko jest marnością
w II części autor zachęca nas do korzystania z życia, ale w sposób umiarkowany, rozsądny, w myśl przykazań bożych.
utwór jest próbą pogodzenia dwóch koncepcji:
barokowej - pochwała marności
renesansowej - zachęcającej do życia umiarkowanego, rozsądnego korzystania z życia doczesnego.