Wiadomosci Zielarskie 2/2002
I.Chorby reumatyczne.
Termin choroby reumatyczne obejmuje grupę chorób nie tylko układu ruchu,ale takrze tkanki łącznej,w których proces zapalny przebiega w narządach wewnętrznych i może dawac objawy stawowe .Zaburzenia które przebiegają w różnych miejscach organizmu i w różnej postaci,wywołane są zmianami zapalnymi w tkance łoncznej i w naczyniach krwionośnych,z bardzo częstym ale nie jedynym umiejscowieniem w układzie ruchu.
Wyróżniamy takie choroby reumatyczne jak:
1.Zapalenie stawów
Leczenie polega na maksymalnej ruchomosci kręgosłupa co uzyskuje się przez cwiczenia czynne kręgosłupa i kończyn dolnych.Aby zapobiedz dokuczliwym bólom lub je złagodzic,stosuje się w czasie cwiczen okłady parafinowe i borowinowe.Dobre efekty przynosi picie cherbatek z melisy,bogata dieta w warzywa i owoce,sok z lisci młodych pokrzyw,surowy sok z wycisnietych lisci mniszka.Na bolące miejsca należy stosować masci rozgrzewające.
2.Choroby tkanki łącznej.Toczeń układowy przebiega z zajeciem wielu tkanek i narządów w tym stawów nerek,błon surowiczych,układu nerwowego i krwiotwórczego.W leczeniu wspomagajacym można wykorzystywać roslinne leki uspokajające np.:Melis-tonic,nerwosol.
Na miejsca zmienione chorobowo można przykładac okłady z naparu z kwiatów z rumianku i smarować je masciami.
3.Choroba zwyrodnieniowa stawów zwana gośćcem.
Występuje w postaci pierwotnej,która jest uwarunkowana genetycznie,lub w postaci wtórnej gdy można okreslic przyczyne zniszczenia chrząstki stawowej.
Leczenie gośćca polega usunieciu przyczyny przeciążenia stawu np.:leczy się otyłość stosując odpowiednią niskokaloryczną dietę i podając ziołowe preparaty regulujące przemianę materii herbaton,figura2-2.Gdy wystepują zaburzenia w krążeniu żylnym stosujemy Rutinoscorbin,wenotrex,wit.C oraz mieszanki ziołowe bogate w rutynę która ma działanie uszczelniające naczynia.
II.Kłopoty zdrowotne z nogami przyczyny i leczenie
Zwyrodnienia inaczej zwane artrozami mogą wystąpić w karzdym stawie jednak najczestsze są w kręgosłupie biodrach i kolanach.Choroby zwyrodnieniowe wywołują czynniki takie jak starzenie się chrząstek stawowych oraz działanie na stawy urazów,mikrourazów,nadmiernych przeciązeń i wibracji.Choroby te najczesciej występują u rolników,górników,sportowców osób obciązonych nadmiernym wysiłkiem.
Przyczyną powstawania chorób stawowych mogą być wady kończy takie jak:
#płaskostopie,
#koślawość kolan,
#koślawy paluch(polega na przesunieciu się ku stronie wewnetrznej głowki pierwszej kosci sródstopia na skutek czego dochodzi do odchylenia palucha na zewnątrz),leczenie polega na noszeniu wygodnego obuwia unikaniu przciążeń
#podagra nazywana dną moczanową lub chiragrą -spowodowana zwiększoną iloscią kwasu moczowego w organiźmie ,atakuje głownie mężczyzn między 35-45 rokiem życia.
Dolegliwości występujące w dnie moczanowej są wynikiem wytracania się kryształów kwasu moczowego w tkankach.Ludzie chorzy na podagre powinni ograniczac spożycie produktów bogatopurynowych,ponieważ kwas moczowy powstaje podczas przemiany puryn.
Profilaktyka i leczenie zwyrodnien stawowych:
#Kąpiele i zawijania borowinowe
#Leczenie prądem elektrycznym w postaci diatermi,galwanizacji,diadynamiki
#Jonoforeza polega na wprowadzeniu leku przez skórę do okolicy bolesnego stawu za pomocą galwanizacji.
#Ultradźwiękami
#Nagrzewanie promieniami czerwonymi,podczerwonymi i nadfioletowymi
#Parafinoterapia polega na stosowaniu gorącej parafiny w postaci okładów i pendzlowań
Leki ziołowe:pagosid,,rheumosan,sproszkowany korzeń Harpagophyti radix
III.Diabelska łapa i jej czarcia moc
Diabelska łapa Hapagophytum procumbens rodzina Pedaliaceae-połapkowate,roslina wieloletnia zielna często spotykana w południwej afryce.Z dużych bulwiasych korzeni wyrastają pedy o długosci 1-1.5m płoża się po powierzchni ziemi i wydają jaskrawo czerwone kwiaty pojawiający owoc formuje długie rozgałezione haczykowate ramiona.
W farmacji wykorzystuje się spichrzowe bulwy wyrastające z korzenia rośliny-zwane korzeniami przybyszowymi znajdujące się pod ziemią na głebokości 1m.
Gownymi zwiazkami czynnymi surowca Harpagophyti radix są irydoidy należące do grupy substancji gorzkich.
W lecznictwie diabelska łapa stosowana jest jako lek przeciwbólowy,obniżający gorączke,w chorobach krwi,w komplikacjach w czasie ciązy w chorobach metabolicznych ,reumatycznych,dolegliwosciach wątroby,pęcheża moczowego,nerek,pobudza trawienie.
IV.Chrzan pospolity-cenna roślina lecznicza i przyprawowa.
Chrzan pospolity-Armoracia lapathifolia
Rodzina:Cruciferae-krzyżowe
W naturalnym stanie występuje w całej Polsce jest byliną wytwarzającą pod ziemią białe mięsiste rozgałęzione korzenie,liscie odziomkowe są duże jajowate,długoogonkowe,wysoką do około 50cm łodygę zdobią zielone,lancetowate,siedzące liście,od maja zaś gęste grona białych promieniste kwiatów.
Do celów przyprawowych i leczniczych wykorzystujemy korzenie i liście chrzanu,które to surowce zawierają:glikozydy siarkowo cyjanowe,olejek eteryczny,sole mineralne,fitoncydy,witaminy C B E,prowitamine A,cukry enzymy i aminokwasy.Chrzan działa bakterio-wirusowo-grzybowo-pierwotniakobójczo,zwieksza odporność organizmu,pobudza wydzielanie soków trawiennych,poprawia działanie watroby i nerek.
V.Ichtiol-pochodzenie i zastosowanie w lecznictwie
Nazwa ichtiol najczesciej kojarzy się z maścią ichtiolową używaną głownie w owrzodzeniach.W wielu miejcach Europy(podkarpacie, Szkocja)występuje typ uwarstwionych skał iłowych przepojonych substancjami smolistymi(bitumicznymi;od bitumen-smoła ziemna)zbliżonych do asfaltów naturalnych ale znacznie bogatszych w siarkę i azot.poddając łupki smoliste suchej destylacji otrzymuje się oprucz gazu palnego destylat olejisty zwany często olejem ichtiolowym.
Farmaceutyczną formą oleju ichtiolowego jest ichtiol.Otrzymuje się go przez sulfowanie oleju ichtiolowego kwasem siarkowym w temperaturze 100C.Ichtiol jest ciemnobrunatną gestą cieczą o bardzo nieprzyjemnym zapachu i ostrym smaku.Łatwo rozpuszcza się w wodzie glicerynie i rozcieńczonym alkocholu,trudniej w mieszaninie alkocholowo-eterowej,w eterze,benzenie lub stenżonym alkocholu.W farmakopei polskiej produkt nosi nazwe Ammonium sulfobituminicum.Stosowany jest najcześciej zewnętrznie w postaci masci ichtiolowej i roztworów w owrzodzeniach,trudno gojących się ranach,chorobach,skórnych itp.
Podawany w kompielach wodnych dzieki zawartości dwuwartosciowej siarki stymuluje cyrkulacje krwi w naczyniach włosowatych przez co uaktywnia i regeneruje cały układ nerwowowegetatywny.
VI.Uważaj na pogodę
Meteorotropizm występowanie lub nasilanie się objawów chorobowych w wyniku oddziaływania na ustrój nieokreslonych zakłuceń rytmicznego przebiegu procesów pogodowych.
Wyodrębniono:
#zespół bodźcow termicznych,wpływających na gospodarkę cieplną ustroju
# zespół bodźcow fotochemicznych,tj.promieniowanie słoneczne w zakresie swiatła widzialnego
# zespół bodźcow chemicznych tj.zmian w składzie powietrza
# zespół bodźcow neurotropowych,tj.bliżej nieokreslonych wielokierunkowych i wieloczynnikowych,krótkotrwałych zmian pogody.
W okresach panowania tzw.meteoropatycznych sytuacji synoptycznych czyli po prostu zmian pogody wiele osób odczuwa zmęczenie,znużenie,chwiejność nastroju zwiekszenie wrażliwości na ból cechuje się zmniejszoną sprawnością psychofizyczną.
Wyróżniamy choroby takie jak:schorzenia układu kostno stawowego,chorobę wieńcową ,nadcisnienie tentnicze,chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy,choroby alergiczne i infekcyjne,udary muzgu i chorby psychiczne.
VII.Nie dajmy się przeziebieniu
Dr Jadwiga Górnicka radzi by uniknąc przęziebienia należy prowadzić opowiednią dietę należy spożywać dużo owoców warzyw przedewszystkim w postaci surówek :kiszona kapusta,natka pietruszki,marchew,selery,sałata,dynia,czosnek cebula.Pozatym należy spożywać przetwory mleczne,mieso w niewielkich ilościach,unikajmy pieczywa pełnoprzemiałowego,słodyczy,cukru,nadmiaru soli.Pamiętajmy o przyprawach ziołowych:bazylia,kminek,majeranek,rozmaryn,estragon,pieprz ziołowy gorczyca,które nie tylko poprawiaja smak potraw ale również usprawniają trawienie i przemianę materi.
Najpopularniejsze zioła stosowane w przeziebieniu dzielimy na dwie grupy:
#Zioła przeciwgorączkowe i napotne suszone maliny,ziele bratka polnego,kwiat bzu czarnego,lipy.
#Zioła działające wykrztuśnie liście podbiału,babki,prawoślazu,owoce anyżu oraz cebula.
VIII.Powikłania przeziębień
Przeziębienie mimo swej nazwy nie wynika tylko z przestudzenia organizmu.U dorosłych w ponad 30%przypadków czynnikiem etiologicznym przeziębienia rynowirusy,koronawirusy czy adenowirusy.Po podraznieniu błony sluzowej przez wirusa początkowo następuje rozszeżenie naczyń krwionosnych i wzrost ich przepuszczalnosci,póżniej zaś obrzęk błony śluzowej i zwiekszenie wydzielania gruczołów co doprowadza do znanych wszystkich objawów jak:kichanie,wodnisty wyciek z nosa,wrażenie zatkania nosa,podrażnienie spojówek,ból gardła stany podgorączkowe.
Gdy zuwarzymy objawy przeziębienia możemy się bronić poprzez stosowanie preparatów pochodzenia roslinnego np.:herbatę lipową,sok z malin sok z czarnego bzu.
Oraz stosowanie preparatów zawierajacych rutynę (rutinoskorbin,venoruton)i witaminę C uszczelniającą sródbłonek naczyń.
Gdy organizm osłabiony jest przez przeziebienie łatwo do tego dołanczają się powikłania najczesciej spotykane to zapalenie ucha srodkowego,zatok,gardła,krtani,oskrzeli.
IX.Rośiny zielarskie w apteczce domowej i w kuchni.
Nasturcja wieksza-Tropaeolum maius
Rodz:Tropaeolaceae-nasturcjowate
Bylina roslina ozdobna i przyprawowa.Surowcami zielarskimi są ziele nasturcji Tropaeoli maioris herba,kwiat tropaeoli flos.Główny składnikiem farmakologicznie czynnym jest glukotropeolina z której podczas hydrolizy enzymatycznej powstaje nietrwały izosiarkocyjanian benzylu o silnym działaniu bakteriostatycznym.Hamuje on rozwój bakterii Gram-dodatnich i gram ujemnych,wirusów,grzybów,w tym równiesz szczepow opornych na antybiotyki.W kuchni jest stosowana jako marynata z niedojrzałych pączków kwiatowych w octcie.
X.Nowe receptury mieszanek ziołowych Herbapolu Lublin S.A.
Circulosan mieszanka przeznaczona do stosowania w dolegliwosciach sercowych na tle nerwicowym i w okresie przekwitania oraz jako lek wspomagający w łagodnych postaciach upośledzonej czynnosci serca.
Skład:
Ziele serdecznika
Lisć melisy
Ziele bratka
Kwiatostan głogu
Składniki mieszankiwykazują dwa kierunki działania-wpływają tonizują co na układ krążenia i uspokająco na osrodkowy układ nerwowy.
Nervinium mieszanka o działaniu uspokajającym
Skład :
Lisc melisy
Szyszki chmielu
kwiat lawendy
Bobofen mieszanka przeznaczona dla niemowląt i dzieci w przypadkach skurczowych dolegliwości żołądka i jelit kolki wzdęć a także jako srodek wspomagający w stanach zapalnych przewodu pokarmowego.
Skład:
Koszyczek rumianku
Owoc kopru
Lisc melisy
Prostasan mieszanka stosowana jako srodek pomocniczy w przeroscie gruczołu krokowego.
Skład:
Korzeń pokrzywy
Ziele skrzypu
Szyszki chmielu
Bronchial mieszanka przeznaczona do stosowania w infekcjach górnych dróg oddechowych,w suchym kaszlu ,dolegliwościach gardła i krtani jako srodek przeciwkaszlowy i osłaniający podraznioną sluzówkę gardła.
Skład:
Kwiatostan lipy
Lisć babki lancetowatej
Korzeń prawoślazu
Gastrosan mieszanka stosowana w nadkwaśnosci i chorobie wrzodowej żołądka jako lek osłaniający i przeciwzapalny,łagodzący dolegliwości,wspomagający leczenie zasadnicze.
Skład :
Korzeń prawoślazu
Koszyczek rumianku
Liść mięty pieprzowej
XI.Właściwości lecznicze czosnku
Czosnek pospolity-Allium sativum
Rodz:Liliaceae-liliowate
Z posród wielu składników czosnku istotną role odgrywaja zwiazki siarkowe,pochodzące przedewszystkim z przemiany aminokwasów i odpowiedzialne za charakterystyczny zapach surowca.Należy do nich allicyna-produkt rozpadu nieczynnej biologicznej alliliny o charakterystycznym zapachu,naleząca do najważniejszych biologicznie aktywnych substancji czosnku.Allicyna hamuje agregacja płytek krwi i obniza poziom tłuszczów w surowicy krwi.Działa przeciwgrzybiczno i przeciwbakteryjnie.Kolejny produkt rozpadu alliliny -ajoen powstaje w wyniku samokondensacji allicyny i powoduje również hamowanie agregacji płytek krwi ma również działanie przeciwgrzybiczne.Do specyficznych substancji czosnku nalezą:olejek składający się głównie z mieszaniny wielosiarczków,które wpływają na woń i smak czosnku a także enzymy,nukleozydy i flawonoidy.Charakterystyczną dla rodzaju allium grupą związkow siarkorganicznych są gammaglutamylopeptydy,które są dla rosliny substancjami rezerwowymi i budowlano energetycznymi.W czosnku znajduja się również witaminy A B1 B2 C i PP.Cenną własciwością witaminy B1 jest zdolność łonczenia się z substancja biologicznie czynna czosnku-allicyną.Prowadzi to w ustroju ludzkim do zwiększenia resorpcji wymienionej witaminy.Cebule czosnku zawieraja również mikroelemęty:Mg,Fe,Zn,Mn,B,Cu,Ca,Mo,Co,spełniające rolę biokatalizatorów.
Regularne stosowanie czosnku może opóźnić proces miażdżycy o 15 lat i jest skuteczną skuteczną profilaktyką schorzeń sercowo naczyniowych.
XII.Drogi postępu w produkcji surowców zielarskich.
Zielarstwo związane jest scisle z przemysłem farmaceutycznym,spożywczym oraz w mniejszym stopniu kosmetycznym.Zielarstwo to jednak przede wszystkim przygotowanie dużego asortymentu roslin do ich praktycznego wykorzystania.
Ogólna strategią w tej dziedzinie jest utrzymanie znaczenia i dynamiczny rozwój polskiego zielarstwa.Oprócz pozycji ofertowej na rynkach światowych,powinno ono zapewnić możliwość uzyskania godziwego dochodu przez tysiące polskich rolników.W krajach Uni Europejskiej istnieje dodatkowy czynnik ułatwiający dostosowanie kosztów do cen rynkowych .Jest nim system subwencji finansowych,czyli dopłat do nieopłacalnej dla rolnika,ale niezbędnej produkcji w danym kraju lub całej wspólnocie.Odnoisi się to nie tylko do potrzeby uzyskania określonego surowca,ale również do zapewnienia utrzymania grup społecznych,szczegulnie w rejonach zagrożonych bezrobociem lub charakteryzujących się korzystnymi warunkami srodowiskowymi.