GOSPODARKA REGIONALNA

WYKŁAD 2 09.03.2008 R.

1986 - JAE wprowadził tytuł 5 - Spójność społeczna i gospodarcza oraz nowe okresy finansowania:

1989-1993

1994-1999

2000-2006

2007-2013 (300 mld Euro czyli więcej pieniędzy dla biednych)

W 1986 prawdziwe narodziny pol. regionalnej!!! Ponieważ poszły za tym środki finansowe; do tego czasu nic się nie działo.

• 1992 - Traktat z Martrich - wprowadza Unię Walutowo - Gospodarczą. Dla nas ważne, że wprowadzono:

1. Komitet Regionów - pierwszy raz popłynęły pieniądze do regionów; jest to ciało doradcze (!) w kwestii przesyłu pieniądza regionalnego; są plany zreformowania tego komitetu na ciało decyzyjne.

2. Fundusz Spójności - jako element realizacji pol. spójności na drogi i ochronę środowiska.

3. Finansowy instrument wspierania rybołówstwa (ostatni, czwarty fundusz strukturalny) - dla krajów które mają szczególne problemy z gospodarką rybną (jest do dzisiaj).

4. Inicjatywy Wspólnotowe (było ich 16) - działania horyzontalne wprowadzono na lata 1994.

• Agenda 2000:

1. zwiększenie poziomu środków strukturalnych (fun. strukturalnych 200 mld);

2. zmniejszono ilość celów w pol. regionalnej z 6 do 3, żeby bardziej skoncentrować środki finansowe;

3. pomoc przedakcesyjna 35 mld Euro - dla Polski 50% tych środków na:

• ISPA

• SAPART - dla rolnictwa

• PHARE

• 01-05-2004 - 10 nowych państw przyjętych do UE (łącznie 25 krajów); dla Polski na lata 2004-2006 12,5 mld Euro.

• 01-01-2007 - przyjęcie Bułgarii i Rumunii (łącznie 27 krajów:




2. Niemcy

3. Francja

4. Holandia

5. Belgia

6. Luksemburg

7. Włochy

8. Hiszpania

9. Portugalia

10. Wielka Brytania

11. Grecja

12. Irlandia

13. Dania

14. Szwecja

15. Finlandia

16. Austria

17. Malta

18. Cypr

19. Polska

20. Słowenia

21. Słowacja

22. Czechy

23. Estonia

24. Litwa

25. Łotwa

26. Węgry

27. Bułgaria

28. Rumunia




Okres programowania 2007-2013 - 300 mld Euro na pol. strukturalną; dla Polski 67 mld Euro na samą pol. strukturalną, a do tego jeszcze pol. rolna i wkład własny (publiczny i prywatny) łącznie 100 mld Euro - trafnie ujęto NOWY PLAN MARSCHALA.

WYMIARY SPÓJNOŚCI - dotyczy całego obszaru unii:

1. ekonomiczny - PKB (PPS) - siła nabywcza pieniądza,

2. społeczny - stopa bezrobocia,

3. przestrzenny - liczba konsumentów osiąganych w danym czasie; dostęp do: nowych technologii (Internet), wodociągi, infrastruktura (drogowa, mostowa).

PRZEKROJE W JAKICH SIĘ MIERZY POZIOMY SPÓJNOŚCI:

1. kraje kohezyjne vs cała wspólnota - te kraje podlegają spójności w opozycji do całej unii;

2. regiony typu NUTS II (211);

3. regiony typu NUTS III (1093).

POJĘCIE REGIONU W UNII EUROPEJSKIEJ:

Regionem - dla celów polityki regionalnej UE, nazywamy najwyższą jednostkę w podziale administracyjno-terytorialnym kraju usytuowaną bezpośrednio pod państwem, o względnie dużej powierzchni i liczbie ludności, w ramach którego prowadzona jest samodzielna polityka gospodarcza, społeczna i kulturalna przez odpowiednie instytucje terytorialne.

Co to znaczy?

1. najwyższa jednostka terytorialna usytuowana bezpośrednio pod państwem - u nas będzie to województwo (w innych krajach inaczej);

2. względna liczba ludności i terytorium - w stosunku do innych jednostek europejskich podobnego typu;

3. prowadzona polityka gospodarcza, społeczna i kulturalna - muszą być więzi społeczne, kulturalne i gospodarcze względnie jednorodne, ludzie cechują się pewnymi rzeczami od lat, np. regiony górskie - górale (język, tradycje, a nawet sposoby gospodarowania).

SYSTEM NUTS w UE - to Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do celów statystycznych; jest oparty o regiony i jako taki dotyczy podziału administracyjno - terytorialnego państw członkowskich.

CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU NUTS:

1. wspólny system statystycznej klasyfikacji regionów przyjęty przez Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich we współpracy z państwami członkowskimi;

2. stworzony przez EUROSTAT, czyli Urząd Statystyczny UE;

3. podstawa dla identyfikacji obszarów problemowych (tzn. do kogo jest skierowany);

4. podstawa dla oceny dopuszczalności pomocy publicznej;

5. podstawa przygotowania podstawowych dokumentów programowych w krajach kandydujących (i uczestniczących też).

System NUTS zbudowany jest na sposób hierarchiczny, co oznacza, że:

NUTS I jest najszersze, natomiast NUTS V jest najbardziej szczegółowe.

Najistotniejszym poziomem NUTS (dla nas) jest NUTS II - obejmujący regiony stanowiący pierwszy szczebel w podziale terytorialnym kraju (województwa w Polsce),

oraz

NUTS III stanowiące podstawę dla identyfikacji problemów społecznych występujących w UE.

W literaturze jest mowa o tzw. pasie bogatego półksiężyca w Europie, w jedną stronę i w drugą. Ale jest też „jajo” Europy - tam bije bogactwo i ta część Europy jest konkurencyjna.





Średnia unijna dla lubelskiego wynosi 33%, tj. ok. 7000 Euro/PKB;

a dla Londynu 273% - dane wg statystyk z 2004-2005.

Polska jako całość ma 50% średniej unijnej.

3

---