Biologia

Rozmnażanie - wydawanie na świat potomstwa w celu przedłużenia gatunku.

Rozwój prosty - po wykluciu, urodzeniu się osobnik jest bardzo podobny do osobnika dorosłego

Rozwój złożony - występuje forma młodociana zwana larwą

Przeobrażenie niezupełne - rozwój, gdy larwa jest podobna do osobnika dorosłego, różni się tylko wielkością

Przeobrażenie zupełne - larwy różnią się wyglądem, wielkością, rodzajem aparatu gębowego, wstępuje poczwarka (w której dochodzi do zmiany w osobnika dorosłego)

1. Sposoby rozmnażania bezpłciowego:

a) pączkowanie (drożdże, stułbia, koralowce)

b) podział komórki (bakterie, pierwotniaki)

c) fragmentacja plechy (glony wielokomórkowe, urwistki - porosty) grzyb + glon

d) zarodniki (mszaki, paprotniki, grzyby)

e) wegetatywne - rozłogi(pędy płożące się, wrastające w ziemię), kłącza(pędy podziemne, rozgałęziają się), bulwy(z każdego oczka na pędzie może się rozwinąć nowa roślina) (truskawka-rozłogi, ziemniak - bulwa, konwalia - kłącze)

2. Sposoby rozmnażania płciowego:

- rozdzielnopłciowość - występowanie samca i samicy

- obupłciowość (obojnactwo) - jeden osobnik posiada gonady męskie i żeńskie

- dymorfizm płciowy - zróżnicowanie wyglądu samca i samicy

- gonady - narządy rozrodcze produkujące komórki rozrodcze

- gamety - komórki rozrodcze

- zygota - komórka powstała w wyniku zapłodnienia

- zapłodnienie - połączenie plemnika z komórką jajową

- zaplemnienie - dostarczenie plemników w pobliże komórki jajowej

- zapłodnienie krzyżowe - u obojnaków, zapłodnienie wzajemne

1. Cykl życiowy rośliny:

Kiełkowanie -> wzrost i rozwój organów wegetatywnych -> kwitnienie -> zapylenie -> zapłodnienie -> tworzeniei nasion w owocach

Kwiaty jednopłciowe - jedne zawierają słupki, natomiast inne - wyłącznie pręciki

Nektar - atrakcyjne pożywienie dla owadów, przyciąga do wnętrza kwiatu

Owadopylne - rośliny wykorzystujące owady do przenoszenia pyłki (jabłoń, jaskier, śliwa)

Wiatropylne - bardzo lekkie pyłki przenoszone przez wiatr (trawy, brzozy, wierzby)

2. Kwiaty mogą tworzyć kwiatostany (tworzenie się skupisk kwiatów):

Główka (koniczyna)

Kolba (kukurydza)

Koszyczek (słonecznik)

3. Etapy rozwoju rośliny okrytonasiennej:

4. Budowa kwiatu rośliny okrytonasiennej:

5. Aby powstał owoc z nasionami, musi zajść:

a) Zapylenie - przeniesienie pyłku z pylnika na znamię słupka

b) zapłodnienie - połączenie komórki jajowej z plemnikiem

Po zapłodnieniu komórki jajowej:

- z zygoty tworzy się nasienie

- z jądra wtórnego woreczka zalążkowego tworzy się bielmo wtórne

- z osłonek zalążka powstaje łupina nasienia

Owoc = nasiono + owocnia :

Kiełkujące ziarno pyłku

(komórka wegetatywna odpowiada za wzrost łagiewki pyłkowej)

ZWIERZĘTA BEZKRĘGOWE

Kolonia- rozmnażanie się przez pączkowanie bez odłączenia się od organizmu macierzystego

Regeneracja - zdolnośc organizmu do odtwarzania utraconych części ciała.

1. Rozmnażające się:

- Parzydełkowce - rozdzielnopłciowość - zapłodnienie wewnętrzne (w wodzie); rozwój złożony; również rozmnażanie bezpłciowe (pączkowanie u stułbi, koralowców); przemiana pokoleń - cykliczne następowanie po sobie pokolenia rozmnażającego się płciowo i bezpłciowo

- Płazińce - obojnactwo - zapłodnienie krzyżowe; rozwój złożony ze zmianą żywiciela; u pasożytów duża rozrodczość

- Obleńce - rozdzielnopłciowość u wielu dymorfizm płciowy - rozwój prosty, zapłodnienie wewnętrzne (w ciele żywiciela)

- Pierścienice - obojnactwo - zapłodnienie krzyżowe

- Stawonogi (owady, skorupiaki) - rozdzielnopłciowe - rozwój prosty lub złożony; występuje przeobrażenie zupełne i niezupełne (zupełne ze stadium poczwarki)

- Mięczaki - obojnaki - zapłodnienie krzyżowe

Zwierzęta jajorodne - zwierzęta, u których zarodek rozwija się w osłonach jajowych poza organizmem matki (ryby, płacy, gady, ptaki)

Zwierzęta jajożyworodne - zwierzęta, u których zarodek rozwija się w osłonach jajowych w ciele matki (niektóre: ryby, płazy, gady; ssaki (stekowce))

Zwierzęta żyworodne - rozwój zarodka odbywa się w ciele matki w macicy (ssaki)

Bezowodniowce - w rozwoju zarodkowym nie posiadają błon płodowych (ryby, płazy)

Owodniowce - w rozwoju zarodkowym wytwarzają błony płodowe (gady, ptaki, ssaki)

Błony płodowe - warstwy ochronne

Łożysko - wyspecjalizowany narząd umożliwiający wymianę gazową, dostarczanie substancji odżywczych oraz usuwanie zbędnych produktów przemiany materii

1. Znaczenie błon:

- owodnia - otacza jamę owodni, w której znajduje się płyn owodniowy, chroni on zarodek przed wyschnięciem i urazami mechanicznymi

- omocznia - otacza jamę omoczni, w której gromadzą się zbędne produkty metabolizmu zarodka

- kosmówka - u ptaków i gadów chroni zarodek i ułatwia wymianę gazową; w ssaków łączy się z błoną śluzową macicy tworząc łożysko

2. Rozwój żaby (rozwój złożony) - żaby są jajorodne

1. wędrówka do zbiorników wodnych (tarlisk)

2. złożenie jaj (skrzeku) w wodzie

3. polanie jaj nasieniem z plemnikami przez samca siedzącego na grzbiecie samicy)

4. wyklucie się kijanek

5. kijanka - skrzela zewnętrzne, ogon

6. kijanka - kończyny tylne, przednie, zanik skrzeli, odpadnięcie ogona

5. przeobrażenie się w dorosłego osobnika

Gniazdowniki - ptaki i ssaki, których młode po urodzeniu lub wykluciu się są nagie, ślepe, nieporadne (jaskółki, bociany, psy, koty, wilki)

Zagniazdowniki - ptaki i ssaki, których młode po urodzeniu lub wykluciu się są w stanie podążać za rodzicami (sarna, kura, kaczka, gęś)

Rozmnażanie:
Bezpłciowe - bez udziału komórek rozrodczych; osobnik potomny jest identyczny z osobnikiem macierzystym, bo posiada cechy jednego osobnika.	Płciowe - z udziałem komórek rozrodczych; osobnik potomny jest różny z osobnikiem macierzystym, bo posiada cechy dwóch osobników.