Genetyka - nauka o dziedziczności i zmienności Geny - podstawowe jednostki dziedziczności Allele - różne formy tego samego genu Chromosomy - miejsce występowania genów Chromosomy homologiczne - pałeczkowate twory, które są parzyste i jedne pochodzą od ojca, drugie od matki Genotyp - ogół genów każdego osobnika Fenotyp - cechy zewnętrzne każdego osobnika Cechy dziedziczne - cechy, które zależą od genów, np. kolor włosów, kształt oka Cechy niedziedziczne - cechy, które się kształtują pod wpływem środowiska abiotycznego, np. opalenizna Homozygota - osobnik, który nie posiada wiele allelów, ale zawiera takie same allele jednego genu Heterozygota - osobnik posiadający dużo allelów Genetyka - nauka o dziedziczności 1. Mendel badał groch jadalny o różnych barwach i różnej wysokości pędu 2. Prawoo Mendla Każda cecha organizmu determinowana jest przez dwa czynniki. Do komórki rozrodczej dostaje się tylko jeden z dwóch czynników danej cechy 3. Prawo Niezależnej Segregacji Czynniki jednej pary dziedziczą się w sposób niezależny od czynników jakiejkolwiek innej pary 1. Pierwsze badania nad dziedziczeniem przeprowadzono na muszce owocowej. Stwierdzono, że geny są w chromosomach. a) Chromosomy umożliwiają dokładne dzielenie materiału genetycznego. b) Wykazano, że w gametach (komórkach rozrodczych) muszki owocowej jest o połowę mniej chromosomów niż w komórkach ciała. 2. Muszka owocowa jest obiektem badań genetycznych, ponieważ szybko się rozmnaża, daje liczne potomstwo, ma duże chromosomy i wyraziste cechy fenotypowe. 3. W ciele człowieka, w każdym jądrze jest ok. 100tyś genów zgrupowanych w 46 chromosomów (w 23 parach chromosomów homologicznych). W komórce rozrodczej chromosomów jest o połowię mniej (23) 4. Liczba chromosomów jest stała dla danego gatunku. Wielkość i złożoność organizmu nie zależy od liczby chromosomów
|
5. Każdy gen ma określone miejsce w chromosomie. Można je określić za pomocą mapowania chromosomów. (część genów zawiera informacje o budowie białek, pewne geny kontrolują aktywność innych) 1. Uproszczony podział komórki: 1. „Czas pakowania” - materiał genetyczny ulega podwojeniu i organizuje się chromosomy (dzieli się na dwie chromatydy) 2. „Czas układania paczek w określonym porządku” - chromosomy są w środkowej części komórki 3. „Czas przenoszenia odpowiednich paczek” - rozdział i wędrówka chromatyd do przeciwległych biegunów komórki. 4. „Czas rozpakowywania” - komórka rozdziela się na dwie potomne, materiał genetyczny ulega „rozplecieniu” 2. W trakcie MEJOZY z jednej komórki macierzystej powstają 4 komórki potomne zawierające o połowę mniej chromosomów niż komórka macierzysta ( rozmnażanie) 3. W trakcie MITOZY powstają dwie komórki potomne, zawierające identyczną ilość chromosomu, co komórka rodzicielska (podział komórki umożliwiający wzrost organizmu) 1. DNA jest podstawowym nośnikiem informacji genetycznej (składnikiem genów). DNA zbudowane jest z dwóch nici skręconych w spiralę. Składa się ono z nukleotydów. 2. W skład nukleotydów wchodzą: a) cukier (deoksyryboza); b) zasady azotowe (guanina, cytozyna, adenina, tymina); c) fosforan 3. Nukleotydy łączą się ze sobą przez zasady azotowe (komplementarność zasad): Adenina z wyminą; Guanina z cytozyną 4. Kopiowanie cząsteczki DNA (replikacja) jest warunkiem powstania nowych komórek i organizmów. 1. Cząsteczka się rozplata. Enzym Polimeraza DNA wykorzystuje wolne nekluotydy i buduje z nich drugie komplementarne nici. 2. Po replikacji powstają dwie cząstki DNA (każda ma jedną starą i jedną nową nić) Każdy chromosom ma dwie cząsteczki DNA, po jednej w każdej chromatydzie. A - allel dominujący a- allel recesywny (ustępujący) AA - homozygota dominująca aa - homozygota recesywna Aa - heterozygota
Grupy krwi. I0 - grupa 0 recesywna IA - grupa A dominująca IB - grupa B dominująca IAIB - grupa AB
|
Genetyka - nauka o dziedziczności i zmienności Geny - podstawowe jednostki dziedziczności Allele - różne formy tego samego genu Chromosomy - miejsce występowania genów Chromosomy homologiczne - pałeczkowate twory, które są parzyste i jedne pochodzą od ojca, drugie od matki Genotyp - ogół genów każdego osobnika Fenotyp - cechy zewnętrzne każdego osobnika Cechy dziedziczne - cechy, które zależą od genów, np. kolor włosów, kształt oka Cechy niedziedziczne - cechy, które się kształtują pod wpływem środowiska abiotycznego, np. opalenizna Homozygota - osobnik, który nie posiada wiele allelów, ale zawiera takie same allele jednego genu Heterozygota - osobnik posiadający dużo allelów Genetyka - nauka o dziedziczności 1. Mendel badał groch jadalny o różnych barwach i różnej wysokości pędu 2. Prawoo Mendla Każda cecha organizmu determinowana jest przez dwa czynniki. Do komórki rozrodczej dostaje się tylko jeden z dwóch czynników danej cechy 3. Prawo Niezależnej Segregacji Czynniki jednej pary dziedziczą się w sposób niezależny od czynników jakiejkolwiek innej pary 1. Pierwsze badania nad dziedziczeniem przeprowadzono na muszce owocowej. Stwierdzono, że geny są w chromosomach. a) Chromosomy umożliwiają dokładne dzielenie materiału genetycznego. b) Wykazano, że w gametach (komórkach rozrodczych) muszki owocowej jest o połowę mniej chromosomów niż w komórkach ciała. 2. Muszka owocowa jest obiektem badań genetycznych, ponieważ szybko się rozmnaża, daje liczne potomstwo, ma duże chromosomy i wyraziste cechy fenotypowe. 3. W ciele człowieka, w każdym jądrze jest ok. 100tyś genów zgrupowanych w 46 chromosomów (w 23 parach chromosomów homologicznych). W komórce rozrodczej chromosomów jest o połowię mniej (23) 4. Liczba chromosomów jest stała dla danego gatunku. Wielkość i złożoność organizmu nie zależy od liczby chromosomów
|
5. Każdy gen ma określone miejsce w chromosomie. Można je określić za pomocą mapowania chromosomów. (część genów zawiera informacje o budowie białek, pewne geny kontrolują aktywność innych) 1. Uproszczony podział komórki: 1. „Czas pakowania” - materiał genetyczny ulega podwojeniu i organizuje się chromosomy (dzieli się na dwie chromatydy) 2. „Czas układania paczek w określonym porządku” - chromosomy są w środkowej części komórki 3. „Czas przenoszenia odpowiednich paczek” - rozdział i wędrówka chromatyd do przeciwległych biegunów komórki. 4. „Czas rozpakowywania” - komórka rozdziela się na dwie potomne, materiał genetyczny ulega „rozplecieniu” 2. W trakcie MEJOZY z jednej komórki macierzystej powstają 4 komórki potomne zawierające o połowę mniej chromosomów niż komórka macierzysta ( rozmnażanie) 3. W trakcie MITOZY powstają dwie komórki potomne, zawierające identyczną ilość chromosomu, co komórka rodzicielska (podział komórki umożliwiający wzrost organizmu) 1. DNA jest podstawowym nośnikiem informacji genetycznej (składnikiem genów). DNA zbudowane jest z dwóch nici skręconych w spiralę. Składa się ono z nukleotydów. 2. W skład nukleotydów wchodzą: a) cukier (deoksyryboza); b) zasady azotowe (guanina, cytozyna, adenina, tymina); c) fosforan 3. Nukleotydy łączą się ze sobą przez zasady azotowe (komplementarność zasad): Adenina z wyminą; Guanina z cytozyną 4. Kopiowanie cząsteczki DNA (replikacja) jest warunkiem powstania nowych komórek i organizmów. 1. Cząsteczka się rozplata. Enzym Polimeraza DNA wykorzystuje wolne nekluotydy i buduje z nich drugie komplementarne nici. 2. Po replikacji powstają dwie cząstki DNA (każda ma jedną starą i jedną nową nić) Każdy chromosom ma dwie cząsteczki DNA, po jednej w każdej chromatydzie. A - allel dominujący a- allel recesywny (ustępujący) AA - homozygota dominująca aa - homozygota recesywna Aa - heterozygota
Grupy krwi. I0 - grupa 0 recesywna IA - grupa A dominująca IB - grupa B dominująca IAIB - grupa AB
|