9294

Roślinne substancje pochodzenia naturalnego dzielimy na:

-subst. będące materiałem budulcowym i źródłem energii dla roślin, należą do nich: cukry, kwasy organiczne, estry kwasów tłuszczowych, aminokwasy, białka, enzymy;

-subs. będące produktami wtórnej przemiany materii roślin, należą do nich: niekóre glikozydy, terpeny, sterole, saponiny, olejki lotne, żywice, balsamy, garbniki.

-alantoina: występuje w kiełkach zbóż, łupinach kasztanów, korzeniu żywokostu, otrzymywana jest też syntetycznie, działanie jej polega na przyspieszeniu ziarninowania uszkodzonej tkanki. Ma zastosowanie jako składnik maści i zasypek w leczeniu trudno gojących się ran. Działa kojąco i łagodząco na podrażnienia, co znajduje zastosowanie w preparatach przeciwtrądzikowych, płynach do kąpieli, dezodorantach i preparatach do opalania.

-aminokwasy: to podst. elementy białek, działają nawilżająco i zwiększają nawilżające działanie innych składników w skórze, wchodzą m.in. w skład naturalnego czynnika nawilżającego.

-elastyna: to skleroproteina w postaci rozciągliwych do 150% włókien, które zbudowane są w 90% z 6-ciu aminokwasów: leucyny, izoleucyny, glicyny, glikolu, proliny i waliny. Hydrolizaty elastyny są doskonałymi preparatami nawilżającymi.

-antocyliany: występ. w czarnych jagodach, owocach aronii, czarnej porzeczki, w kwiatach malwy i bławatka. Mają działanie przeciwrodnikowe. Są stosowane w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji i regeneracji cery zniszczonej oraz uszkodzonej przez prom. UV. Uelastyczniają naczynia krwionośne, poprawiają wzrok.

-Azureny: subst. o działaniu przeciwzapalnym, bakteriobójczym i bakteriostatycznym, przeciwalergicznym i zmniejszającym obrzęki. Występują w kwiatach rumianku i krwawnika.

-Ceramidy: naturalne składniki naskórka wpływające na jego strukturę. Są to lipidy stanowiące ok. 40% tzw. cementu międzykomórkowego. Chronią skórę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi: słońcem, wiatrem, mrozem. Z wiekiem ceramidy ulegają uszkodzeniu na skutek działania szkodliwych czynników zewnętrznych.

-Chlorofil: zielony barwnik roślinny przyspieszający regenerację naskórka, wykorzystywany w kosmetykach do pielęgnacji cery przetłuszczającej się, szarej i zmęczonej. Poprawia ukrwienie skóry, wpływa na jej lepsze dotlenienie i odżywienie.

-Cukry: subst. zbud. z węgla, wodoru i tlenu. Cukry proste są składnikami kosmetyków naturalnych, preparatów do odżywiania i przeciw chorobom skóry. Cukry złożone wykorzystuje się do produkcji kosmetyków w postaci żelu lub emulsji do maseczek kosmetycznych, kremów i maści.

-Enzymy: subst. białkowe, składają się z białka oraz grupy czynnej. Stosowane w peelingach enzymatycznych.

-Dysmutazy: enzymy neutralizujące wolne rodniki. Superoksydysmutaza stosowana w kosmetykach z witaminą E chroni skórę przed agresywnymi wolnymi rodnikami. Dysmutazy otrzymuje się m.in. z alg.

-Estry kwasów tłuszczowych: produkty reakcji wyższych kwasów tłuszczowych i gliceryny. Nazywamy je tłuszczami. Tłuszcze, oleje i woski są doskonałą bazą dla kosmetyków. Mają dobre właściwości natłuszczające i ochronne. Nadają się do pielęgnacji każdego rodzaju cery.

-Fitohormony: hormony roślinne, mają wpływ na wzrost i rozmnażanie roślin. Trudno wyizolować poszczególne fitohormony dlatego stosuje się ich komleksy. Stosowane są w kremach odżywczych, maseczkach kosmetycznych i płynach do pielęgnacji cery.

Zioła, z których najczęściej pozyskuje się fitohormony to: -koper,-szyszki chmielowe,-bazie wierzby.

-Fosfolipidy: zbudowane z glicerolu, kwasów tłuszczowych, kwasu fosforowego oraz grupy funkcyjnej nadającej im charakterystyczne właściwości. Są doskonałymi emulgatorami. Najbardziej rozpowszechnionym fosfolipidem jest lecytyna. Lecytyna przede wszystkim rozmiękcza skórę i ułatwia wchłanianie czynnych składników preparatów kosmetycznych.

-Flawonoidy: główna grupa subst. czynnych poprawiających kondycję naczyń krwionośnych. Uszczelniają i uelastyczniają naczynia krwionośne oraz działają przeciwobrzękowo. Pozyskuje się je z ziół: z ziela ruty, fiołka trójbarwnego, gryki, owoców cytrusowych.

-Garbniki: mają zdolność trwałego łączenia się z proteinami ( białkami). Działają ściągająco, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, hamują drobne krwawienia a jednocześnie likwidują ból, uczucie pieczenia i swędzenia. Stosowane są do pielęgnacji włosów i skóry. Pozyskuje się je z kory dębu, kasztanowca, wierzby, liści orzecha włoskiego i szałwi.

-Glikozydy: Największe znaczenie mają glikozydy flawonoidowe występujące w zielu bratka dzikiego oraz kwiata bzu czarnego. Napary z tych ziół działają dezynfekcyjnie i ściągająco ora wybielają cerę. Do glikozydów zaliczamy saponiny, Mają działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, uszczelniają naczynia włosowate. Wyciągi z roślin zawierających saponiny wchodzą w skład kremów, żeli, mydeł do golenia, mydeł stosowanych w zwalczaniu cellulitu.

-Śluzy: Pęcznieją w wodzie i tworzą roztwory koloidalne o dużej lepkości. Pozyskuje się je z korzeni i liści prawoślazu, siemienia lnianego, kwiatów lipy, liści aloesu, alg. Śluzy nie są wchłaniane przez skórę. Stosowane tworzą powierzchniowo cienki film ochronny.Ściągają i naprężają skórę,działają zmiękczająco, odświeżająco i nawilżająco, zapobiegają nadmiernej utracie wilgoci przez naskórek. Są stosowane do produkcji kremów, lotionów, mleczek i maseczek.

Środki konserwujące

Trwałość mikrobiologiczna kosmetyków zależy od właściwości fizykochemicznych struktury fizycznej, zawartości i jakości wody a także od obecności substancji stanowiących pożywkę dla drobnoustrojów oraz zawartości inhibitorów które uniemożliwiają lub spowalniają niekorzystne procesy.

INHIBITORY:

- związki chemiczne zapewniające stabilnośc mikrobiologiczną produktu

- związki kosmetyków które oprócz swoich podstawowych właściwości kosmetycznych wykazują mniejsze lub większe działanie bakteriobójcze.

Środki konserwujące stosowane w kosmetyce powinny charakteryzować się następującymi właściwościami:

-brakiem toksyczności i oddziaływania podrażniającego i uczulającego

-wysoką aktywnością wobec szerokiego spektrum mikroorganizmów, bakterie gram dodatnie i gram ujemne, grzyby (drożdże)

-wysoką efektywnością działania w niskich stężeniach

-rozpuszczalnością w wodzie

-brakiem wyczuwalnego zapachu barwy i smaku

-odpornością na dezaktywujące działanie pozostałych składników kosmetyków.

W środowisku kwaśnym aktywność wykazują kwas:

-Sorbowy

-benzoesowy

-dehydrooctowy

-pochodzne fenolowe tzw. Barabany

Barabeny - są to estry kwasu pehydroksy benzoesowego. Należą one do najczęściej stosowanych związków konserwujących. Są aktywne przede wszystkim przeciw grzybom wykazują niewielkie działanie bakteriostatyczne. Stosowane w stężniu powyżej 0,3% mogą wywoływać podrażnienia. Nie należy stosować estru metylowego gdyż w wyniku hydrolizy może powstać alkohol metylowy.

Inne stosowane środki konserwujące to:

-bronopol

-kwas sorbowy (koncentrat aktywny przeciw pleśniom o słabym działaniu bakteryjnym)

-nipaginy (parabeny)

-sterinol (1%)

-kathon CG

Kathon- bardzo aktywny ale jednocześnie toksyczny środek konserwujący.

Surowce odżywcze

Zaliczamy do nich:

-cholesterol - przeciwdziała przeciw wypadaniu włosów i wpływa na ich porost.

- kolagen - działa odżywczo na skórę i włosy. Pełni rolę substancji nawilżającej

-napary roślinne, -wyciągi roślinne

-witaminy

-oleje występują w kremach nawilżająo-odżywczych

-kiełki pszenicy

-sok z cytryny

-skrzyp

-rozmaryn

-lanolina (tłuszcz owczy) w jej skład wchodzi cholesterol

-mleczko pszczele i kwasy owocowe stosowane w kremach odżywczych i odżywkach do włosów.

surowce ściągające i złuszczające:

-chlorohydrol - ma działanie ściągające i bakteriostatyczne , podstawowy składnik antyperspirantów

-kwas mlekowy i chlorek glinu - wykazują działanie ściągające i złuszcz.

-kwasy owocowe - zawierają do 14 atomów węgla w cząsteczce np./ kwas mlekowy, glikolowy, jabłkowy, winowy, cytrusowy.

Kwasy te są przydatne w pielęgnacji skóry młodej. Dzięki tym właściwościom zapobiegają powstawaniu czopów łojowych i SA pomocnicze w leczeniu trądziku

-kwas borny i boraks - mają działanie ściągające i złuszczające

surowce dezynfekcyjne - do substancji o takim działaniu należą

hibitan,

irgasan,

mentol,

sorbitol,

kwas benzoesowy,

nadboran sodu,

kwas mlekowy,

kwas salicylowy,

borny,

azuleny,

garbniki,

olejki eteryczne,

substancje nawilżające - są to substancje higroskopijne i absorbujące wodę- pochłaniające wodę. Tworzą na skórze hydrofilowy film i dostarczają wodę do głębszych warstw naskórka. Należą do nich :

-Glikol -Gliceryna

-kwas glikolowy

-mlekowy

-mleczan sodu

-sorbitol

-biotyna

-mocznik

-aminokwasy

-ceramidy

-prowitamina B5

-hydrolizaty białkowe

-Kolagen-elastyna

-śluzy roślinne - surowce te zastosowane w kosmetykach powodują że na skórze tworzy się wilgotny kompres, wchłaniający i zatrzymujący wodę

Surowce łagodzące i kojące:

-alantoina

-beltonit

-gliceryna

-wyciągi roślinne

-azulen

-śluzy roślinne zatrzymywane z prawoślazu żywokostu nasion lnu lub aloesu.

6)surowce czyszczące i polerujące

Substancje te są składnikami ściernymi past do żebów, środków usuwających nadmiar zrogowaciałego naskórka i wygładzających płytkę paznokcia, należą do nich fosforan wapnia, fosforan magnezu, węglan wapnia, kwaśny fosforan wapnia, uwolniony tlenek glinu, sól kuchenna i morska, ziemia okrzemkowa, pumeks

Surowce kryjące zwiększające przyczepność i poślizgowe:

Kaolin

Bentomid

Talk

Parafina

Stearyna

Wosk np. ozokeryt-cerezyna

Wosk pszczeli

Lanolina

Tlenek cynku

Dwutlenek tytanu

Alkohol stearynowy

Surowce zmiękczające skórę:

-alantoina

-alkohol cetylowy

-choreletol

-gliceryna - zmiękczają , natłuszczają i pielęgnują skórę

-masło kakaowe

-olej parafinowy

-wazelina

-oleje silikonowe - pełnią dodatkowo funkcję ochronną przed czynnikami atmosferycznymi

-kwasy owocowe - zmiękcz i natł. Skórę

-wosk pszczeli - nadaje skórze miękkość i elastyczność

Surowce pobudzające:

subst. Biologicznie czynne-produkty pochodzenia rośl. I zwierz. (witaminy i kwasy owocowe)

Aktywatory przemiany materii

Intensyfikują oddychanie komórkowe i dostarczają energii komórkom skóry np. krzemionka, nadboran sodu. Są to subst. Natleniające natomiast cytochiny są czynnikami wzrostu.

Surowce wybielające:

Właściwości wybielające wykazują:

-nadboran sodu i nadtlenek wodoru - stosowane jako rozjaśniacz i utleniacz przy farbowaniu włosów

-kwasy owocowe - cytrynowy i mlekowy występują w maseczkach wybielających

-związki nadtlenkowe- substancje które w zetknięciu z wodą rozpadają się z wydzieleniem wody utlenionej. Są składnikami płukanek i wybielaczy do zębów. Należy je stosować okazjonalnie gdyż rozpad wody utlenionej prowadzi do powstawania połączeń rodnikowych które mogą wpływać negatywnie na organizm.

Rozpuszczalniki i emulgatory:

-alkohol cetylowy C16 H33 OH główny emulgator w emulsji woda/olej

-bentonid - dobry stabilizator wodnych zawiesin i emulsji typu olej w wodzie

-cerezyna- składnik stałych roztworów tłuszczowych i fazy tłuszczowej emulsji

-cholesterol - główny emulgator w emulsji woda w oleju

-guma arabska - naturalny polimer hydrofilowy, emulgator w emulsjach w/o

-lecytyna - stabilizuje emulsję typu o/w jeśli jest oczyszczona zawiera substancje towarzyszące i może utrwalać emulsję typu w/o

12)antyoksydacyjne: jednym z głównych preparatów kosmetycznych są tłuszczem ich utlenianie jest częstym źródłem niekorzystnych zmian objawiających się zmianom barwy, smaku, zapachu oraz rozwarstwieniem się emulsji. Kosmetyki zawierające zjełczone podłoże tłuszczowe mogą wywoływać uczulenia, podrażnienia skóry i miejscowe stany zapalne. W celu ograniczenia procesu utleniania wprowadza się substancje zwane przeciwutleniaczami. Charakterystyczną ich cechą jest to że są one efektywne już przy bardzo małych stężeniach od 0,001 do 0,1%. Podzielić je można na 3 grupy:

-Naturalne np. koferole występujące w organizmach rośl. i zwierz.

-syntetyczne - ACPBHA

-związki działające synergistycznie z przeciwutleniaczami są to substancje pomocnicze które same nie powstrzymują procesu samoutleniania lecz wspomagają działanie przeciwutleniaczy. Zalicza się do nich: niektóre kwasy organiczne np. cytrynowy i nieorganiczne np. fosforany oraz aminokwasy i cukry.

Przeciwutleniacz powinien się charakteryzować następującymi właściwościami:

-całkowitą nieszkodliwością dla zdrowia

-rakiem smaku, zapach i wpływu na wygląd utrwalanego preparatu

-trwałością i odpornością na działanie czynników fizycznych i chemicznych, skutecznością w małych stężeniach przez długi okres czasu.