59.Moja ocena postepowania Zenona Ziembiewicza.

Zofia Nalkowska w "Granicy" przedstawila czlowieka jako istote zlozona i wieloplaszczyznowa. Przykladem tego moze byc osoba gl�wnego bohatera Zenona Ziembiewicza. Ocena jego postepowania nie moze byc jednoznaczna, gdyz brak jest w powiesci wyraznych kryteri�w wartosciowania czlowieka i jego czyn�w. R�zni ludzie r�znie tez interpretuja czyny danej osoby, uzalezniajac ich ocene od osobistych doswiadczen, warunk�w i wyobrazen o swiecie. Dopiero suma tych ocen daje pelen obraz rzeczywistosci, obraz czlowieka takim, jakim on jest naprawde. Zenon Ziembiewicz jest niezle wychowany, ambitny, rozsadny, inteligentny i pracowity. Posiada wspaniale idealy. Chce sie nie tylko uczyc, ale dzialac dla dobra calego spoleczenstwa, chce walczyc o postep zacofanego swiata. Caly czas dzwiga ze soba jakas spoleczna wizje, kt�rej warto sie poswiecic. Gdy nie znajduje srodk�w na dokonczenie nauki w Paryzu u rodzic�w, przyjmuje oferte pracy od redaktora pisma "Niwa" - Czechlinskiego. Do tego kroku popycha go sytuacja, lecz to nie sytuacja decyduje za czlowieka o jego losie i o drodze jaka zamierza kroczyc, to on sam jest odpowiedzialny za swoje czyny. Przyjecie tej pracy przez Zenona powoduje, ze zaciaga on u Czechlinskiego wielki dlug, kt�rego nigdy nie uda mu sie splacic. Kiedy bohater podejmuje romans z Justyna Bogut�wna, by po jej uwiedzeniu zwiazac sie z dziewczyna z "dobrego domu", nie uznaje tego czynu za obrzydliwy. "Sluchaj Elzbieto, nie powinnas patrzec na to tak, jak to wyglada. Powiesz co zechcesz - i tak bedzie, jak bedziesz chciala. Ale musisz to zrozumiec, ty wlasnie musisz, ze to nie jest takie pospolite, ze tam ona, a tutaj ty. Tak czesto bywa, ja wiem, ale to tylko poz�r jest taki... A dno jest inne." W tym momencie Zenon, kt�ry tak krytycznie osadzal ojca, staje sie podobny do niego. Chce, aby, podobnie jak matka przebaczyla ojcu, Elzbieta przebaczyla jemu. Chce oczyscic w ten spos�b swoje sumienie. Zenon, informujac Elzbiete o dwuznacznej sytuacji, m�wiac jej prawde, nie chce oklamywac ukochanej osoby. Byc moze jednak chce on tylko zrzucic z siebie ciezar odpowiedzialnosci i znalezc wsp�lnika, z kt�rym m�glby dzielic wine. Zenon, gdy zdaje sobie sprawe, ze za chwile erotycznych slabostek musi zaplacic rachunek nie stara sie uciec od odpowiedzialnosci, tylko pomaga Justynie. Daje jej pieniadze i mozliwosc zadecydowania w sprawie przerwania ciazy. Pieniadze jednakze "nie zalatwia sprawy", a mozliwosc decyzji jest wlasnie pr�ba ucieczki od odpowiedzialnosci i koniecznosci wypowiedzenia sie, podjecia decyzji. R�wniez po przerwaniu ciazy przez Justyne Zenon nie zostawia jej na lasce losu, chce jej pom�c i stara sie zalatwic dla niej prace. Wszystkie te czyny moga byc spowodowane odpowiedzialnoscia czlowieka, kt�ry zaluje za sw�j czyn, jak r�wnie dobrze strachem, bawa szantazu ze strony dziewczyny. paradoksalne jest to, ze Zenon brnie w romans z Justyna z "dobroci serca". Pragnie on pom�c jej, po stracie matki, pocieszyc ja i wesprzec. Gdy przypomina sobie wydarzenia z Boleborzy, wedlug niego, to wlasnie Justyna doprowadzila do tego romansu, codziennie wychodzac na droge, gdy wracal z pola i poszukujac jego towarzystwa. "Posr�d tego wszystkiego odnajdywala sie ciagle Justyna, chociaz byl pewien, ze jej nie szuka. Byla w ogrodzie, w domu i na podw�rzu. Gdy wracal z p�l wieczorem, spotykal ja z dala od domu na swojej drodze." Te slowa moga byc prawda, lub tylko pr�ba usprawiedliwienia sie. Ale Zenon nie jest przeciez zlym czlowiekiem. Chce zyc uczciwie i spora czesc jego dzialalnosci przynosi znakomite rezultaty: buduje domy robotnicze, remontuje koszarowe legowiska bezdomnych, porzadkuje wybrzeze nad rzeka, likwiduje takze dansing o zlej slawie, a w powstalym miejscu zaklada park z pijalnia mleka dla dzieci, kortami tenisowymi, placami do gry w koszyk�wke i siatk�wke. W pewnym jednak nieuchwytnym momencie granica dobra i zla zostaje przekroczona. Zenon nagle dostrzega, ze elita rzadzaca wpedzila go w sidla, ze stal sie prominentem. Gdy dowiaduje sie od Elzbiety, ze przetrzymywani wiezniowie sa torturowani nie chce przyjac tych wiadomosci do siebie. "Jego swiadomosc organizowala sie blyskawicznie do obrony. Rzecz byla w tym, ze to nie moglo byc prawda. Rzecz byla w tym, zeby w to nie wierzyc, zeby na to nie przystac. Byle jakie slowa wystarczyly [...] Widziala jak przekonywal sam siebie, widziala jak szlo mu to jak z platka." Jako prezydent miasta jest on r�wniez wsp�lodpowiedzialny za masakre manifestujacych robotnik�w, kt�rzy wylegli na ulice. Na jego obrone moze przemawiac fakt, ze o rozkazie strzelania do robotnik�w mogli zdecydowac starosta Czechlinski i ludzie z partii rzadzacej - osoby, od kt�rych Zenon byl zalezny juz od czasu, gdy zaczal pisywac artykuly do "Niwy". "W miescie zaczynano m�wic, ze nakaz uzycia broni wydany zostal za sprawa Ziembiewicza. Istotnie, pierwsze strzaly padly owego wieczoru w chwile po jego przyjezdzie. Naprawde jednak sprawa zdecydowala sie juz przedtem, byla gotowa, zanim przyjechal. Jednego z tych dni Ziembiewicz mial z Czechlinskim gwaltowna scene. Gdy wychodzil z jego gabinetu, wozny slyszal te slowa: "Z jakiej to racji? Jak to? Teraz chcecie zwalic to na mnie." Zenon Ziembiewicz mial dobre intencje i chcial duzo dobrego zrobic dla spoleczenstwa i miasta, jednakze zyjemy wsr�d ludzi i to, czy naszym dzialaniem przynosimy im dobro, czy krzywde, jest wazniejsze od naszych intencji. Kazdy jest r�znie oceniany przez r�zne osoby i wszystkie te oceny w jakis spos�b sa uzasadnione. Nawet ocena wygladu zewnetrznego moze byc inna w zaleznosci od osoby, kt�ra ja wypowiada. "Jego powszechnie znana sylwetka, troche pochylona, [...] jego twarz o garbatym profilu i ascetycznie wydluzonej dolnej szczece, dla jednych przyjemna i nawet rasowa, dla innych jezuicka i nienawistna [...]". Zenona Ziembiewicza mozna potepiac za to, co zrobil Justynie, mozna go uczynic wsp�lodpowiedzialnym smierci robotnik�w ale nie mozna zapominac o jego checi czynienia dobra, o zapale do pracy i o jego dzialalnosci na rzecz calego miasta. Nie mozemy go wiec ocenic jednoznacznie, nie mozemy powiedziec, ze byl dobry lub zly, "bialy" lub "czarny", gdyz zaleznie od miejsca w zyciu, od splotu okolicznosci kazdy z nas inaczej oceni tego samego czlowieka. "Jest sie takim, jak mysla ludzie, nie jak myslimy o sobie my sami, jest sie takim, jak miejsce w kt�rym sie jest."