SYNDYK

Słowo „syndyk” ma wielorakie znaczenie:

1) w starożytnych Atenach był to członek kolegium zajmującego się interesami państwa
i regulującego prawa;

2) w dawnej Polsce - to urzędnik gminy żydowskiej;

3) bądź syndyk masy upadłościowej.

Z uwagi na charakter przedmiotu skupię się w niniejszej pracy nad rozwinięciem trzeciego oznaczenia tego pojęcia.

W tym znaczeniu, syndyk to osoba fizyczna, bądź prawna wyznaczona przez sąd do zarządzania majątkiem osoby bądź instytucji postawionej w stan upadłości.

Innymi podmiotami, biorącymi udział w postępowaniu upadłościowym są:

• sąd,

• sędzia - komisarz,

• zastępca syndyka,

• zarządca odrębnego majątku i jego zastępca,

• a także: upadły, wierzyciele oraz incydentni uczestnicy postępowania, a wśród nich komornik.

nadzór bieżący

nadzór ogólny

wyznaczanie

Pomimo jednak, iż centralną postacią w postępowaniu upadłościowym (obok sądu) jest sędzia - komisarz, to w literaturze przedmiotu często można zauważyć głoszoną tezę, że to właśnie syndyk jest najważniejszym organem tegoż postępowania, który powoływany w interesie publicznym odpowiedzialny jest za zarząd i likwidację majątku upadłego dłużnika.

Przed przystąpieniem do wykonywania swych zadań, syndyk składa wobec sędziego - komisarza przyrzeczenie wykonywania swych obowiązków sumiennie.

Prawo upadłościowe nie zawiera żadnych postanowień, które określałyby wymagania, jakim powinien opowiadać kandydat na syndyka. Jednak w 1998 roku zostało wydane Rozporządzenie MS określające następujące kwalifikacje, które taki kandydat musi posiadać:

• wyższe wykształcenie,

• co najmniej 5-letni okres pracy na stanowiskach kierowniczych lub samodzielnych w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem i powinna się wykazać znajomością prawa gospodarczego, cywilnego, pracy oraz finansów, z tym, że dla osób z wykształceniem prawniczym albo ekonomicznym okres ten wynosi 3 lata,

• nie była karana za popełnione umyślnie przestępstwo przeciwko mieniu,

• nie figuruje w wykazie osób, wobec których orzeczono na podstawie Prawa upadłościowego zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka rady nadzorczej i komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, z o.o. lub spółdzielni,

• nie została usunięta przez sąd na podstawie Prawa upadłościowego z powodu nienależytego pełnienia obowiązków syndyka.

Głównym zadaniem syndyka jest ustalenie, zlikwidowanie oraz podział funduszów masy upadłości, którą jest majątek upadłego w dniu ogłoszenia upadłości, jak i nabyty przez niego w toku postępowania. Z tej racji syndyk pełni funkcję publiczną, i na niej też skonstruowana została jego odpowiedzialność.

Zgodnie z Prawem upadłościowym, syndyk z mocy samego prawa (czyli nie zachodzi potrzeba dokonania przez syndyka czy sędziego - komisarza żadnych dodatkowych czynności) obejmuje majątek upadłego, zarządza nim i przeprowadza jego likwidację. Syndyk masy upadłości przejmuje uprawnienia upadłego, który na skutek ogłoszenia upadłości traci zarząd oraz możliwość korzystania i rozporządzania swoim majątkiem. Syndyk podejmuje zarząd majątkiem, nie przejmuje natomiast funkcji organów stanowiących upadłej osoby prawnej.

Funkcje syndyka dzieli się na takie, które syndyk sprawuje zamiast upadłego, a więc dotyczące zarządu majątkiem, i takie, które wraz z ogłoszeniem upadłości powstają tylko co do osoby syndyka i dotyczą likwidacji majątku.

Nadrzędnym zadaniem syndyka jest spieniężenie masy upadłości, ściągnięcie wierzytelności
i doprowadzenie do zaspokojenia wierzycieli.

Syndyk, będąc zarządcą majątku upadłego ma obowiązek podejmowania wszelkich czynności, które mają na celu zachowanie tego majątku i prawidłowej nim gospodarki. Jednak, jak wynika z istoty samego procesu, jego głównym obowiązkiem jest jak najszybsze ukończenie spraw upadłego, a nie podejmowanie nowych.

Kolejnym wyznaczonym przez prawo zadaniem syndyka jest likwidacja majątku upadłego, polegająca na podjęciu wszystkich czynności niezbędnych do spieniężenia tego majątku, poprzez sprzedaż (w drodze licytacji lub z wolnej ręki) ruchomości i nieruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i zrealizowanie innych jego praw majątkowych.

Zadaniom określonym powyżej, które są głównymi, na syndyku ciąży takie wiele czynności szczegółowych, jak:

• złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (art. 23),

• wytaczanie powództw o uznanie za bezskuteczne czynności prawnych upadłego zdziałanych ze szkodą wierzycieli (art. 57),

• prowadzenie postępowań sądowych i administracyjnych dotyczących mienia wchodzącego w skład masy upadłościowej (art. 60),

• ujawnienie postępowania o ogłoszenie upadłości w księgach wieczystych oraz w innych księgach i rejestrach (art. 95),

• zawiadamianie osób wymienionych w art. 96 o ogłoszeniu upadłości (art. 99),

• sporządzanie sprawozdań (art. 99),

• zarządzenie opieczętowania majątku upadłego (art. 103) oraz zdejmowanie pieczęci (art. 104),

• sporządzanie inwentarza i dokonanie oszacowania składników masy upadłości (art. 105),

• sporządzenie lub sprostowanie bilansu złożonego przez upadłego (art. 108),

• przedstawienie spisu inwentarza i bilansu sędziemu - komisarzowi art. 109),

• prowadzenie - za zezwoleniem sądu - przedsiębiorstwa upadłego oraz wydzierżawienia jego nieruchomości (art. 114),

• czynności likwidacyjne (art. 111 i in.),

• składanie wyjaśnień radzie wierzycieli (art. 130) oraz uczestniczenie w posiedzeniach zgromadzenia wierzycieli (art. 143),

• przygotowanie projektu listy wierzytelności i składanie sędziemu - komisarzowi wyjaśnień co do tego projektu (art. 160),

• zaskarżanie postanowienia co do uznania lud odmowy uznania wierzytelności (art. 162),

• sporządzanie projektów planu podziału funduszów masy (art. 207),

• zwrot majtku upadłemu po zakończeniu postępowania upadłościowego (art. 221).

Oczywiście syndyk majątku ma prawo do wynagrodzenia za swoją działalność oraz do zwrotu uzasadnionych wydatków, które wyłożył z powodu swoich czynności. Wynagrodzenie to określa sąd stosownie do zakresu i trudności czynności wykonywanych przez tegoż syndyka.

Ponadto syndyk odpowiada za szkodę wyrządzoną niesumiennym pełnieniem obowiązków.

Sąd

Syndyk

Sędzia - komisarz

Zarządca odrębnego majątku

Zastępca zarządcy

Zastępca syndyka

---