New Age

New Age (Nowa Era, Era Wodnika, Nowa Epoka), ruch filozoficzno-religijny. Powstał na początku lat 70. XX w. w USA. New Age za swojego duchowego protoplastę uznaje jezuitę, antropologa i filozofa, P.T. de Chardin. Za prekursora ruchu uważa się również C.G. Junga, psychoanalityka, fascynującego się myślą filozoficzno-religijną Wschodu, który twierdził, że po okresie wpływu ery Ryby, podczas której świat jest kierowany przez archetypowy motyw wrogich braci, nastanie era Wodnika i pojawi się próba pogodzenia przeciwieństw.

System organizacyjny New Age jest niejasny, nie posiada on zwartej struktury i jednolitego kierownictwa. Liczba zwolenników ruchu nie jest dobrze znana. O jego dynamice świadczą podawane w setkach tys. nakłady książek i broszur propagujących idee New Age. Do głównych teoretyków i organizatorów należą m.in.: M. Ferguson, F. Capra, C.H. Godefroy.

Wykładnia programowa New Age jest zawarta w dziele M. Ferguson The Aquarian Conspiracy (Konspiracja Wodnika). Zgodnie z opinią F. Capry, New Age jest propozycją nowego stosunku wobec świata i człowieka w sytuacji, gdy w wyniku nowych odkryć naukowych, przede wszystkim poeinsteinowskiej fizyki, obalona została wizja świata jako samoregulującego się mechanizmu.

Teoretycy New Age, stojąc na gruncie synkretyzmu doktryn religijnych i filozoficznych, starają się tworzyć nową teorię poznania, opartą na wierze, intuicji, mistyce. Człowiek powinien żyć w zgodzie z powszechnym rytmem Wszechświata i organicznej Ziemi. Podobnie do buddyzmu, taoizmu i innych nurtów filozofii hinduskiej oraz niektórych europejskich wyklucza się istnienie osobowego Boga. Filozofię New Age cechuje:

-Okultyzm, wiara w istnienie tajemnych sił w przyrodzie i w człowieku oraz ogół związanych z nimi praktyk, których celem jest wykorzystanie ich dla dobra człowieka lub też wywarcie wpływu na ludzkie zachowania i przebieg zdarzeń w przyrodzie. Badaniami zjawisk okultystycznych zajmuje się parapsychologia.

Literatura katolicka zalicza do okultyzmu i piętnuje: panteizm i reinkarnację, system trójdzielny, czyli przeświadczenie o istnieniu świata pośredniego pomiędzy światem fizycznym a duchowym, w końcu spirytyzm.

Do zainteresowania zjawiskami określanymi mianem okultyzmu w 2. połowie XIX przyczynił się m.in. filozoficzny pragmatyzm W. Jamesa i intuicjonistyczna "filozofia życia" H. Bergsona, które w konsekwencji dały początek filozoficznemu spirytualizmowi drugiej poł. XIX i XX w. oraz teozofii.

-Psychoanaliza, w szerokim znaczeniu tego słowa koncepcje teoretyczne rozwijające się w filozofii na przestrzeni wieków, mające na celu wyjaśnienie struktury, funkcjonowania i rozwoju osobowości człowieka, także zjawisk społecznych i kulturowych, działaniem nieświadomych (podświadomych) mechanizmów motywacyjnych pozostających we wzajemnym konflikcie.

W węższym znaczeniu: specyficzna metoda diagnostyki i terapii zaburzeń psychicznych i emocjonalnych, polegająca na odkrywaniu, interpretacji i rozwiązywaniu nieświadomych konfliktów emocjonalnych pacjenta.

Historycznie psychoanaliza wywodzi się z psychiatrii francuskiej J.M. Charcota i P. Janeta oraz wiedeńskiej J. Breuera z poł. XIX w., głównie z badań nad histerią i hipnozą.

Właściwym twórcą psychoanalizy był S. Freud.

-Naturalizm, jeden z głównych nurtów filozofii rozwijający się na przestrzeni wieków, występujący obok materializmu i idealizmu, starający się często obie te skrajności pogodzić.

Miał on wielu przedstawicieli.

1) w starożytności:

a) cynicy uważali, że cała rzeczywistość da się wyjaśnić za pomocą przyczyn naturalnych, w tym także ogół zdarzeń i zjawisk zachodzących w świecie. Naturalnymi były dla nich poglądy najprostsze, odrzucali wszelkie idee i spekulacje myślowe. Ich naturalizm etyczny oznaczał równość wszystkich: kobiet i mężczyzn bez względu na rasę, przynależność narodową, stan posiadania itp.

b) stoicy głosili, że świat tworzy jedną wielką całość, natura świata jest wieczna, nieskończona i jedyna, gdyż poza Wszechświatem nic nie istnieje. Jeżeli jest dusza, rozum czy Bóg, to jedynie w naturze i poprzez naturę. Boskie siły natury nazywali pneuma, rozumiane jako żywa ognista materia, będąca początkiem świata, z którego powstały trzy pozostałe żywioły. Ponieważ człowiek jest częścią Wszechświata, ma żyć zgodnie z nim i być wiernym prawu, które rządzi całą naturą. Życie powinno być zgodne z naturą samego człowieka, wówczas bowiem będzie zgodne z naturą w ogóle.

2) w średniowieczu naturalizm był poglądem obcym i odradza się dopiero w XVI w.

3) M. de Montaigne rozwinął naturalistyczny humanizm (humanizm odrodzenia). Rozumiejąc człowieka jako część przyrody, stał na stanowisku, że nie może się on wynosić ponad inne istoty, ale także innych istot nie powinien wynosić ponad siebie.

4) w XVII w. naturalizm jest rozwijany na gruncie etyki i polityki.

5) w okresie oświecenia naturalizm zajmuje niemal centralne miejsce,

6) w XIX w. widoczny był w:

a) poglądach antropologicznych L. Feuerbacha,

b) filozofii H. Spencera,

c) teoriach H. Taine'a,

d) w etyce i estetyce 2. poł. XIX i początki XX w.

e) w humanizmie egzystencjalistów.

-Spirytualizm, pogląd filozoficzny polegający na uznaniu, że cała rzeczywistość, łącznie z tym, co potocznie nazywamy materią, ma charakter duchowy, jest formą ducha lub idei. Spirytualizm jest monizmem, ponieważ uznaje istnienie tylko jednej substancji.

-Panteizm, pogląd filozoficzno-religijny biorący początek w niektórych kosmogoniach, następnie odradzający się i rozwijany w filozofii. Utożsamia Boga z przyrodą z rzeczywistością, negująca go jako osobę. Przeciwstawia się teizmowi, przybiera postać bądź to panteizmu spirytualistycznego, bądź panteizmu naturalistycznego.

Podstawy panteizmu stworzyli stoicy, a najpełniejszy wyraz nadał mu Marek Aureliusz, starający się połączyć teorię panpsychizmu z boską naturą świata, wypełnionego "pneumą"

( w filozofii stoików pojęcie oznaczające życie i źródło wszelkich przemian we Wszechświecie. Rozum świata, "czynny ogień", który wszystko przenika i ożywia) a przez to doskonałego. Panteizm stoików jest więc naturalistyczny.

-Reinkarnacja, metempsychoza, wędrówka dusz, (z języka łacińskiego re - "ponownie" i późnołacińskiego incarnatio - "wcielenie"), teoria głosząca, iż dusza po śmierci wciela się w inne ciało; niekiedy przez reinkarnację rozumie się jedynie wcielanie się duszy człowieka w inne ciało ludzkie (w odróżnieniu od teorii uznających, iż dusza człowieka może wcielać się także w rośliny i zwierzęta).

Teoria reinkarnacji pojawiała się w różnych epokach i kulturach; w Europie występuje m.in. w poglądach: Pitagorasa, Platona, Plotyna, u orfików, później w gnozie, a także w niektórych herezjach chrześcijańskich, np. u średniowiecznych katarów. Mówił o niej A. Schopenhauer, pojawia się w teozofii, w poglądach przedstawicieli New Age'u.

Najbardziej rozpowszechniona i rozbudowana została jednak w Indiach i pozostaje tam do dziś w takich religiach, jak hinduizm, dżinizm, sikhizm i buddyzm, a jej zalążki pojawiają się już w najstarszych tekstach (w Wedach). W koncepcjach filozofii indyjskiej "koło wcieleń" (samsara) wynika z prawa karmana: rodzaj wcielenia zależy od uczynków dokonanych w poprzednich żywotach, a stopniowe doskonalenie się moralne prowadzi do całkowitego wyzwolenia (nirwana, moksza). ...

...do astrologii, kabały, kontemplacji, magii, psychoterapii.

Na podstawie gnozy, kabały, egzystencjalizmu, fenomenologii, filozofii dialogu oraz myśli hinduistycznej, buddyzmu, taoizmu i jogi tworzone są nowe pojęcia, nowy obraz świata i zasady jego rozumienia.

New Age proponuje wizję świata jako żywej, wciąż ewoluującej świadomości. W świecie takim zostaną przezwyciężone nie tylko odwieczne kategorie wprowadzone przez gnozę wczesnochrześcijańską: światłość i ciemność, Bóg i materia, zło i dobro, ale także przedmiot i podmiot poznania. Znikną pojęcia: człowiek, osoba, historia, a więc nie będzie grzechu, winy i kary za grzech ani też różnic pomiędzy Bogiem, człowiekiem, Kosmosem, ciałem i duszą.

Zaniechanie starego, naukowego obrazu świata przywróci, zdaniem New Age, miejsce ludziom w obrębie przyrody - żywej, wciąż zmieniającej się jedności. Przemiana świadomości ma nastąpić właśnie w Nowej Erze - Epoce Wodnika, która jest fazą:

1. demistyfikacji wszystkiego, co oddzielało człowieka od świata i człowieka od człowieka,

2. odrzucenia bogów i pośredników pomiędzy nimi a człowiekiem: proroków, mistrzów, guru, kapłanów, ojców i matek itp.,

3. przeżywania ścisłego związku pomiędzy ludzką jaźnią a Wszechświatem czy energią kosmiczną,

4. uwolnienia od fanatycznych mniejszości, pragnących panować nad innymi,

5) wyzwolenia życia erotycznego (w przeciwieństwie do minionej fazy Ryby) z represyjnych ideałów dziewiczości, obowiązku czystości i nadania mu nowych znaczeń.

New Age jest postrzegana przez różne organizacje wyznaniowe jako zagrożenie ich interesów religijnych - doktryna i organizacja, która może stać się religią XXI w. Kościoły, w tym Kościół katolicki, ostrzegają przed przejmowaniem jej idei.

Więc czym jest New Age?

Odpowiedź na to pytanie rozpocznę od określenia czym ono nie jest.

Na pewno nie jest związkiem czy stowarzyszeniem o określonych strukturach. Nie jest również sektą, chociaż stanowi doskonałą bazę wyjściową do powstania takowych.

Jest natomiast ruchem pseudoreligijnym, prądem kulturowym, a może bardziej poszukiwaniem nowego stylu życia opartego na nowej moralności i nowym myśleniu, dostosowanym do potrzeb dzisiejszego człowieka. Stanowi mieszaninę różnych religii( buddyzmu, hinduizmu, chrześcijaństwa), filozofii wschodu, wierzeń, osiągnięć świata nauki( np. psychologii, psychiatrii czy astrofizyki ) oraz rozmaitych poglądów. Znajdziemy tu także elementy magii, spirytyzmu, mitów, ekologii ...itp. W istocie jest to dziwny stwór-zlepek, do którego wszystko pasuje. Każdy może tu znaleźć tu coś dla siebie i dorzucić coś od siebie. To dziwne zjawisko, będące nowoczesną postacią okultyzmu, jest prawdopodobnie efektem rozterki, jką przeżywa współczesny, zagubiony człowiek rzucony w zamęt zmaterializowanego świata. Czując się samotny i opuszczony, z jednej strony łapczywie poszukuje Boga, Jego miłości; a z drugiej strony-wychowywany w hołdzie dla własnej wolności odrzuca Jego przykazania. Szuka więc dla siebie „religii” alternatywnej, takiej, w której epicentrum byłby on sam, a nie Bóg ( pisał o tym Jan Paweł II w swojej książce Przekroczyć próg nadzieii”)

Podstawą ideologii New Age jest zastąpienie Boga człowiekiem, któremu przypisuje się cechy boskie. A więc człowiek sam dla siebie ma być panem, przewodnikiem i sędzią. Dzięki tzw. boskiej energii, którą trzeba tylko umieć pobudzić do „życia” osiągnie tzw. „wyższą świadomość, co pozwoli mu wznosić się ponad wszystko. Jest to związane z głoszoną przez New Age teorią, która mówi, że Bóg jest nieosobową energią przenikającą wszystko, czyli Bóg jest wszystkim i wszystko jest Bogiem ( panteizm ).

Sposób na życie przez „wyznawców” New Age w efekcie pozbawiony jest jakichkolwiek ograniczeń, zwłaszcza tych norm etycznych, które nakładane są przez Kościół katolicki.

.

Zapowiedź Nowej Epoki - „proroctwa” zwolenników ruchu ściśle powiązane są z astrologicznymi wierzeniami. Wierzą oni, że ostatnie tysiące lat zdominowane były przez znak Ryb symbolizujący chrześcijaństwo. Era Ryb, która rozpoczęła się z chwilą nadejścia Chrystusa, zmierza ku końcowi. Nadchodzi natomiast nowy wiek, będący Erą Wodnika, co ma doprowadzić do upadku chrześcijaństwa i rewolucyjnych zmian na świecie. Będzie to także okres pokoju i oświecenia, a ludzie będą zdolni porozumiewać się nawet ze zmarłymi. Jednak zdaniem niektórych New Age-owców przemiany te poprzedzą liczne liczne kataklizmy i katastrofy. Najwięksi pesymiści uważają nawet, że dojdzie do zagłady nuklearnej. Później jednak wszystko wróci do normy i zapanuje pokój.

Uważa się, że pod wpływem ruchu New Age jest dziś większość organizacji feministycznych, ekologicznych, partii zielonych czy wreszcie działających sekt.

4

---