01_Krzywa mo
liwo
ci produkcyjnych

(dr Marian Krupa®)

AGENDA:

Krzywa mo
liwo
ci produkcyjnych

Koszt alternatywny

Prawo malej
cych przychodów

Gospodarka i systemy gospodarcze

1. Krzywa mo
liwo
ci produkcyjnych

Za
o
enie:

Spo
ecze
stwo musi si
pogodzi
z tym,
e zasoby w jego dyspozycji s
ograniczone i w tych warunkach musi wybiera
sposoby rozdysponowania zasobów mi
dzy ró
ne, wzajemnie konkurencyjne zastosowania produkcyjne.

[D. Begg...]

Istniej
ce zasoby s
niewystarczaj
ce do zaspokojenia istniej
cych potrzeb.

DEFINICJE:

Krzywa mo
liwo
ci produkcyjnych (KMP) - przedstawia - przy ka
dym poziomie produkcji jednego dobra - maksymaln
, mo
liw
produkcj
drugiego dobra.

Krzywa mo
liwo
ci produkcyjnych - jest graficznym przedstawieniem ró
nych kombinacji dóbr, które mog
by
wytworzone przy pe
ny i efektywnym wykorzystaniu wszystkich dost
pnych zasobów.

[B. Kubska-Maciejewicz]

Krzywa mo
liwo
ci produkcyjnych wyznacza takie punkty, w których spo
ecze
stwo wytwarza efektywnie (patrz rys.: punkty II,IV) oraz nieefektywnie (punkty III,V).

Krzywa mo
liwo
ci produkcyjnych mo
e przybiera
ró
n
posta
:

• liniow
  

• wypuk
  
  

• wkl
  s
  
  

0. 
   

0. Po
   o
   enie krzywej transformacji mo
   e by
   ró
   ne. Zale
   y ono:

• ilo
  ci zasobów

• efektywno
  ci ich wykorzystania (patrz: wiedza, do
  wiadczenie i umiej
  tno
  ci ludzi pracy, kultura pracy i organizacji, kultura zarz
  dzania, technologia)

KMP a rozwój technologiczny?

Na przebieg krzywej mo
liwo
ci produkcyjnych zdecydowany wp
yw ma poziom technologii i zmiany w jej obszarze.

[B. Kubska-Maciejewicz]







WNIOSKI:

Nie mo
na mie
równocze
nie ciasto i je konsumowa


Zawsze istnieje wi
cej ni
jeden sposób wykorzystania posiadanego zasobu.

Ludzie musz
wybiera
spo
ród alternatywnych sposobów wykorzystania zasobów.

Z ka
dym wyborem wi

e si
koszt - tzw. koszt alternatywny.

0. [M. Kujda]

0. 
   

0. 2. Koszt alternatywny

0. Koszt alternatywny - otrzymanie wi
   kszej ilo
   ci jednego dobra jest mo
   liwe jedynie pod warunkiem zmniejszenia produkcji innego dobra.

0. [B. Kubska-Maciejewicz]

0. Koszt alternatywny - (ang. „opportunity cost”) to warto
   
   poniechanej dzia
   alno
   ci alternatywnej, na któr
   si
   nie zdecydowali
   my, albowiem wybrali
   my co
   innego. Poniewa
   w
   wiecie rzadkich zasobów ka
   dy wybór oznacza poniechanie innej mo
   liwo
   ci, najlepsz
   miar
   ekonomiczn
   podj
   tej dzia
   alno
   ci jest w
   a
   nie koszt alternatywny.

0. [B. Oyrzanowski]

0. 
   

0. Krzywa liniowa KMP charakteryzuje si
   sta
   ym kosztem alternatywnym.

0. Zwi
   kszenie produkcji dobra A o jednostk
   wymaga zawsze rezygnacji sta
   ej ilo
   ci dobra B.

0. Wzrost produkcji dobra B o jednostk
   wymaga zawsze rezygnacji z takiej samej ilo
   ci dobra A.

0. 
   

0. Krzywa wkl
   s
   a (w stosunku do pocz
   tku uk
   adu wspó
   rz
   dnych) KMP charakteryzuje si
   rosn
   cym kosztem alternatywnym.

0. Aby zwi
   kszy
   produkcj
   dobra A, trzeba zrezygnowa
   z coraz to wi
   kszej ilo
   ci dobra B.

0. Aby zwi
   kszy
   produkcj
   dobra B, trzeba zrezygnowa
   z coraz to wi
   kszej ilo
   ci dobra A.

0. 
   

0. Krzywa wypuk
   a (w stosunku do pocz
   tku uk
   adu wspó
   rz
   dnych) KMP charakteryzuje si
   malej
   cym kosztem alternatywnym.

0. Aby zwi
   kszy
   produkcj
   dobra A, trzeba zrezygnowa
   z coraz to mniejszej ilo
   ci dobra B.

0. Aby zwi
   kszy
   produkcj
   dobra B, trzeba zrezygnowa
   z coraz to mniejszej ilo
   ci dobra A.

0. 
   

0. 3. Prawo malej
   cych przychodów

0. Prawo malej
   cych przychodów (prawo malej
   cej u
   yteczno
   ci - mówi, i
   w miar
   nabywania kolejnych jednostek danego towaru u
   yteczno
   
   ka
   dej dodatkowej jednostki jest coraz mniejsza.

0. [B. Oyrzanowski]

0. Teoria u
   yteczno
   ci kra
   cowej (perspektywa konsumenta) - posiadanie jednego dobra pewnego rodzaju zmniejsza nasilenie danej potrzeby, tak
   e nast
   pne dobro tego
   rodzaju zaspokaja potrzeb
   ju
   os
   abion
   w swym nasileniu (czyli s
   absz
   ) i dlatego ma ju
   tylko mniejsz
   u
   yteczno
   
   ni
   dobro pierwsze; trzecie dobro ma u
   yteczno
   
   jeszcze mniejsz
   itd. (Prawo nasycalno
   ci potrzeb - pierwsze prawo Gossena)

0. [M. Kujda]

0. 
   

Gospodarka i systemy gospodarcze

Gospodarka i system gospodarczy (gospodark
zawsze mo
na potraktowa
jako pewien daj
cy si
wyodr
bni
system) - sk
ada si
z ca
okszta
tu warunków materialnych, instytucjonalnych, spo
ecznych, politycznych, itd., regu
i mechanizmów gospodarowania.

Za
o
enie:

Ograniczone mo
liwo
ci produkcyjne gospodarki zmuszaj
w praktyce ekonomicznej do dokonania wyboru mo
liwie najlepszego systemu gospodarowania.




Wyró
niamy nast
puj
ce modele gospodarek:

Gospodarka naturalna - nastawiona przede wszystkim na zaspokajanie w
asnych potrzeb

Gospodarka towarowa (towarowo-pieni

na) - wymiana towarowo-pieni

na

lub (kryterium kto i jak rz
dzi - system polityczny, nie tyle aspekt w
asno
ci):

• gospodarka socjalistyczna (komunistyczna) - rz
  dy totalitarne

• gospodarka kapitalistyczna - rz
  dy demokratyczne

lub (kryterium - mechanizm regulowania i koordynacji procesów gospodarczych)

• gospodarka rynkowa - system rynkowy , wolny rynek

• gospodarka nakazowa - system planowania centralistycznego

[R. Milewski]




Opisy definicyjne:

Gospodarka rynkowa - wszystkie decyzje dotycz
ce produkcji i konsumpcji s
regulowane przez RYNEK.

Gospodarka nakazowa - procesy gospodarce regulowane s
g
ównie za pomoc
ró
nego typu nakazów, zakazów i dyrektyw emitowanych przez biurokracj
pa
stwow
(zw
aszcza szczebla centralnego). Z uwagi na bardzo du

w praktyce rol
planu centralnego oraz centralnego rozdzielnictwa zasobów gospodarczych ten typ gospodarki okre
lany jest mianem gospodarki centralnie planowanej lub systemu nakazowo-rozdzielczego.

Gospodarka rynkowa - zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest samoczynnie dzia
aj
cy rynek czy mechanizm rynkowy.

[R. Milewski]

Gospodarka mieszana - pa
stwo i sektor prywatny wspó
uczestnicz
w rozwi
zywaniu problemów gospodarczych. Pa
stwo kontroluje znaczn
cz


produkcji za pomoc
podatków, p
atno
ci transferowych oraz dostarczania dóbr i us
ug publicznych, jak obrona narodowa czy bezpiecze
stwo wewn
trzne. Kontroluje tak
e zakres, w jakim jednostki mog
kierowa
si
w swoim dzia
aniu w
asnym interesem.

[D. Begg....]

PODSUMOWANIE:

Ograniczono

zasobów wymusza konieczno

racjonalnego gospodarowania.

Jego istot
jest dokonywanie najbardziej korzystnych (optymalnych) wyborów w zakresie celów spo
eczno-gospodarczych oraz
rodków i metod ich realizacji

Aby dokonywa
racjonalnych wyborów musi posiada
ró
ne warianty (alternatywy)

Bardzo du
e znaczenie w procesie wyboru maj
przyj
te kryteria.

[R. Milewski, red.]

---