ZWIĄZKI FRAZEOLOGICZNE POCHODZENIA BIBLIJNEGO I MITOLOGICZNEGO
Związek frazeologiczny to stałe, lub bliskie stabilizacji połączenie wyrazowe, którego znaczenie nie wynika ze znaczenia poszczególnych wyrazów wchodzących w jego skład, np. kręcić nosem, być niezadowolonym z czegoś.
Istnieją związki frazeologiczne w których jeden wyraz ma znaczenie dosłowne, ale znaczenie całości nie stanowi sumy znaczeń wyrazów, np. końskie zdrowie, czyli doskonałe zdrowie.
Można podzielić je ze względu na stopień zespolenia składników na:
- Związki bliskie stabilizacji (łączliwe, wymiennoczłonowe) np. pokonać strach i przełamać strach.
- Związki stałe, czyli takie w których nie można bez zmiany znaczenia zmienić lub pominąć żadnego wyrazu, ani użyć innej jego formy.
Z Biblii przejętych zostało wiele zwrotów, które uzyskały inne znaczenia poza dosłownym. Wśród nich wymienić można:
Wieża Babel - bałagan, chaos,
Sodoma i Gomora - miejsce rozpusty i grzechu,
Kainowe znamię - piętno bratobójstwa,
Od Annasza do Kajfasza - odsyłanie z miejsca do miejsca,
Oddać coś za miskę soczewicy - oddać coś wartościowego za bezcen ( W biblli Ezaw oddał pierworództwo),
Wdowi grosz - dar serca,
Salomonowy wyrok,
Przenieść się na łono Abrahama.
Mitologia:
nić Ariadny - córka króla kreteńskiego Minosa, która pomogła ateńskiemu herosowi Tezeuszowi wydostać się z labiryntu przy pomocy kłębka nici; obecnie powiedzenie to znaczy tyle, co: trafił bezbłędnie do celu; nieoczekiwana pomoc;
róg Amaltei - (kozy), inaczej róg obfitości;
stajnia Augiasza - jedna z prac Herkulesa, którego zadaniem było oczyszczenie pełnej nieczystości stajni; pracę wykonał dzięki swojej pomysłowości puszczając przez środek stajni strumień; obecnie: wielki nieporządek;
koszula Dejaniry - Heraklesowi dano Dejanirę za żonę; chciał mu pomóc centurion (człowiek mający tułów konia) Neros proponując podwiezienie Dejaniry; porwał ją; Herakles dowiadując się o tym złapał centuriona i zranił go; centurion powiedział kobiecie, że jeżeli Herakles będzie ją zdradzał, to powinna mu założyć koszulę przesiąkniętą krwią centuriona; tak też zrobiła widząc jego zaloty do innych kobiet; koszula wpiła się w ciało paląc Heraklesa żywym ogniem;