WADY PODTORZA i

W .nl.i i |i i opi

Grupa

( haraklerystyc/.ne

y j|

rozpoznanie wad

3

objawy zależą od

wielkości odkształ­
ceń torowiska
(wskazane całkowite
wybranie podsypki z
okienka pomiędzy
podkładami i określe­
nie jego kształtu).
Odkształcenia A.l.l
powodują zwiększo­
ne, nierównomierne
osiadania toru oraz
gliniaste wycieki
wokół podkładów
(wycieki szare lub
czarne nie świadczą
o odkształceniach)

A.1.1 - koryta poprzeczne:

poprzeczne do osi toru, wypełnione podsypką, za­głębienia w mało prze­puszczalnych gruntach pod­torza pod poszczególnymi podkładami

I. Zmniejszenie się nośności gruntów gór­nych warstw podtorza wskutek zawilgocenia. Przyczyną zawilgoce­nia może być:

a) podniesienie poziomu
wód gruntowych,
często w wyniku złego
stanu lub też braku
odpowiednich
urządzeń odwadnia
jących,

2. wybicie źródła,

3. napływanie wody na
   torowisko

sąsiedniego odcinka
toru (zwłaszcza

sąsiadującego przekopu).

1

koryto popf7cvme

Precpiyw hloia (woranie się wydilipck)

to _o a.

J2

s

A.1.2 - niecki podsypkowe:

rozciągające się wzdłuż toru,
wypełnione podsypką,

zagłębienia w mało

przepuszczalnych gruntach podtorza pod pryzmą podsypki

W przypadku A.ł.2 i
A. 1.3 oprócz ww.
objawów często

obserwuje się wypie­
ranie gruntów na
skarpy nasypów
międzytorza, zmniej­
szania się przekrojów
nieumocnionych
rowów, błotniste
wycieki w korytkach.
Niekiedy występują
również podłużne
szczeliny na ławach
torowiska i po­
wierzchni posypki.
Tor wymaga

częstych regulacji i uzupełnienia podsypki.

d) zatrzymanie się wód
opadowych pod

pokładami;
zagłębienia, w

których zbierają się
wody, mogą powstać
zarówno w czasie
budowy (np. wskutek
ułożenia toru bez­
pośrednio na gruncie
podtorza bez stoso­
wania warstwy
pośredniej), jak i w
późniejszej eksplo­
atacji (np. wskutek
wycięcia gruntu pod­
torza oczyszczarką,
zasypania ław toro­
wiska odsiewkami
lub usypami)

J2

t/l O

c

O

Tablica 13-1

1'YCZĄCE JEGO UTRZYMANIA

■ i—j —j ■■, powstawania wady

NlJeZfftnc przyczyny | Charakterystyczne cechy

bieżącego utrzymania -jsoby_napraw

5

oczyszczenie rowów
bocznych, odprowa­
dzenie wód z torowiska
(ścinanie i oczyszczanie
ław torowiska, wykony­
wanie wcinek pomiędzy
podkładami); korzystne
ograniczenia szybkości
jazdy pociągów w
okresie roztopów,
pogłębianie i umocnienie
rowów bocznych,

oczyszczenie lub budo­wa drenaży pod/iem

nych, podniesienie loro

na warstwę ochronną lub

grubszą warstwę pod sypki,

budowa drenażu po­przecznego do osi toru, przechwytującego

wody

napływające przekopu,

- wykonanie sączków
poprzecznych pomiędzy
podkładkami,
sięgających najniższych
punktów odkształconego
torowiska (w przypadku
dużych odkształceń

wody można odpro­
wadzić drenażem zakła­
danym przy użyciu
Kreta); możliwie głębo­
kie ścięcie gruntu na
ławie torowiska i
ułożenie odpowiedniego
pokrycia ochronnego
pod podsypka (w
przypadku dużych

odkształceń torowiska
zaleca się stosować
pokrycia szczelne),
określenie ipotobu na
prawy wymaga naj­
częściej wykonania

szczegółowego rozpoznanii warunków wodno gruntowych; w przypadkach tal k i> stosuj*

A. 1.3 - worki podsypkowe

zagłębienia w podtorzi zbudowanym z gruntóv małoprzepuszczalnych, obej mujące w planie kilk; podkładów; głębokości wor ków zbliżone są do ich dłu gości lub szerokości

A.l 4 - gniazda podsypkowe: niecki (A. 1.2) lub worki (A. 1.3) podsypkowe wychodzącymi z nich mniejszymi zagłębieniami wypełnionymi podsypką (tzw. rękawami),

O dużych odkszta
ceniach (A. 1.3

A. 1.4) świadcz; ponadto zróżnico wane zawilgoceni skarp (niejednorodn roślinność), wyciek wód na skarpach lu u podnóża nasypu wycieki gruntu n skarpie nasypu.

W przypadku od­
kształceń A. 1.4
objawy nasilają się
niekiedy stwierdzić
można wyciskanie
podsypki na
powierzchnię skarpy.
W nasypach z od­
kształceniami toro­
wisk A.l.l - A.1.4
zęściej występują
osuwiska skarp.

2. Słabe lub nu-|nl rodne, niriloMiiId'/ nic lub nici ii win miernie ziiges/i/on albo nic zabc/.pir czone odpowirdniu pokryciami odiimi nymi grunty gómyi' warstw podloi/; spotykane najczęście na drogach dlug< eksploatowanych wielokrotnie przebudowywanych; na odcinkach takicl najczęściej nie nu warstwy filtracyjne lub jest ona częścio wo zniszczona, za grunt podtorza prze mieszany jest z pod sypką i odsiewkam nie usuniętymi np przed dobudów drugiego toru,

3. Złe bieżące utrzy­
   manie toru, powodu­
   jące zwiększenie
   dynamicznych
   obciążeń, szczególnie
   niekorzystnych
   wiosną i jesienią
   (zbyt duże luzy na
   stykach, nierówności
   toru),

4. Zbyt duże siły
   działające na grunty
   podtorza wskutek
   niedostatecznej
   grubości warstwy
   podsypki lub zbyt
   dużych odstępów
   pomiędzy podkła­
   dami,

Zjawiska

tiksotropowe, zbyt

duże drgania

nasypów itp. Przy przemarzaniu grun-u migracja wody do itrefy przemarzania i worzenie się soczewek odowych, natomiast irzy odmarzaniu wiosną

gwałtowne zmniej­szanie się wytrzymałości gruntów. Przyczynami ych zjawisk mogą być:

i mli in v. \

i., ikop u h i porno*

boi |{ li niHim

dn m podzlemnyi i
u nasypach z
pomoi i drenai

poprzecznych,

• wypełnienie porów v
przepu i ilnych
gruntach frodkam
uszczelniają/ yml

\\i,|/.|i yml (iniekcje),

• pak- wapienne, zwie

kszajacc wytrzymałość

gruntów spoistych,

• szczelne pokrycia toro
  wisk, zabezpieczające
  podtorze przed wodam
  opadowymi,

• podnoszenie toru ni
  gruba, warstwę ochronną
  lub warstwę podsypki,

• wymianę gruntu pod
  torza,

• systematyczna regulacja
  toru w planie i profilu
  częste oczyszczanie pod­
  sypki, dbałość o stan
  mocowań(szczególnie na
  stykach); w przypadku
  pojedynczych odkształ­
  ceń należy naprawić
  mocowania, oczyścić i
  uzupełnić podsypkę, tor
  pogrubić, oczyścić ławy
  torowiska,

• zwiększenie grubości
  warstwy podsypki, za­
  stosowana- podsypki
  dwuwarstwowe, zwię­
  kszenie liczby pod­
  kładów, wymiana toru na
  bezstykowy,

• wg specjalnych
  ekspertyz,

zapewnienie szybkiego

spływu wód z torowiska jesienią, w okresie przemarzania gruntów ograniczanie szybkości pociągów do 13 - 25 kni/h i wykonywanie

niurl.i. |t (OTO W

odstęp* ii co 2,5 - 5,0 in . w razie nadmiernych odkształceń wstrzymanie ruchu 'i" i casu nłoienia

podkładek wy,.ul/ino

127

128

A.1.5 - wysadziny: lokiilnc,
często nierównomierne

odnoszenie się toru (ew i.ik/t-

torowiska) na skutek

przemarzania podsypki (ew. gruntu podtorza) oraz wiosenne osiadania toru związane z odmarzaniem tych materiałów.

toru w okresie
przemarzanie
gruntów i gwałtowne
jego odkształcanie
się (dołki, przekosy)
^w okresie

wiosennym.
Niekiedy na

odcinkach z

wysadzinami obser­wuje się wychlapki, wypieranie gruntów ( garby) na ławach, międzytorzach i skar­pach oraz zwiększo­ne zużycie elemen­tów nawierzchni w miejscach częstego zakładania podkładek wysadzinowych

1. zbyt duże albo
   nierównomierne
   zanieczyszczenie
   podsypki,

2. bezodpływowe
   zagłębienia pod
   podsypką (odkształ­
   cenia torowiska
   A.l.l -A.1.4),

3. przemarzanie i od­
   parzanie wysadzino­
   wych gruntów pod­
   torza, często nie­
   równomierne przy
   rurociągach.

W przypadku a) i b) zmiany położenia toru występują za­zwyczaj zimą i wiosną, natomiast w przypadku c) mogą występować zimą i wiosna albo tylko wiosną.

l)Niedostatecznc
umocnienie skarp,

szczególnie ich kra wędzi,

2)Przewilgocenie grun­tów części skarpo-wych na skutek złego dzia­łania urządzeń od­wadniających (wiosną przewilgocone grunty łatwo zsuwają się po gruntach jeszcze prze­marzniętych),

Wys adzina

Sniej

Głębokość Podciąganie Grunl

przemarzania wód. morzenie odmarzniery

w soczewek (uprynniony)

lodowych

Stwierdza się roz­myte miejsca na skarpach (szczegól­nie po wiosennych roztopach i desz­czach), bruzdy i rynny, stożki gruntu u podstawy skarpy oraz wąskie, zsu­wające się ze skarp pasy gruntu.

A.2.1 - zmycia gruntów skarp: powierzchniowe naru­szenia skarp przez wody opadowe i wody z topniejącego śniegu; naruszenia te mają postać wyżłobień lub pasm zsuwającego się gruntu (zob. także A.2.2).

pierwotny zarys • skarpy

zmyty grunt

Najczęściej wystę­
pują w przekopach
W początkowej fazie
w górnej części
skarpy widoczne
krótkie szczeliny, zaś
niżej nierówności i
roślinność chara­
kterystyczna dla
terenów podmo­
kłych. Grubość
warstwy pomiesz­
czającego się gruntu
jest małą, zaś po­
wierzchnia poślizgu
płaska (por. A.2.3).

A.2.2 - spływy, zsuwy lub wyłuszczenia owierzchniowe:

przemieszczenia cienkich

przypowierzchniowych warstw gruntu na skarpach bez naruszania stateczności

ł.Złe utrzymanie skar­py; nieuzupełnienie ubytków jej umocnień, wprowadzania na nią wód z sąsiadującego terenu, niewłaściwe odprowadzenie wód gruntowych, prze­ciążenie skarpy od-siewkami lub skła­dowymi na niej materiałami,

2. Zmniejszenie wytrzy­małości gruntów w wyniku przemarzania.

piem-otna powierzcnnia skarpy

płaska powierzchnia

poślizgu

■

o

u ST

oczytn -■' "i. i ilbo jej m \itn.Mi.i Irodkl podane dli wad

A.II A.1.4

osuszenie wysadzino wych gruntów, cabezpie czenia li ii przed dopiy wem wód, budowa warsiw praei iwmro zowych gruntu lub styropianu, podniesienie

niwelety toru, obróbka

fizykochemiczne grun

tów górnych warstw lub wymiana gnmtÓW do

odpowiedniej głębokości

konserwacja umocnień skarpy, usuwanie z rowów zmytego gruntu, usuwanie

lub plantowanie odsiewek, uzupełnianie ubytków

miejscowym gruntem,

obsianie skarpy wielo-letnimi trawami, pokrycie ław torowiska nasypów zagęszczonym materiałem Filtracyjnym,

zmniejszenie dopływu wód

dci sk.iiji\ pokrycie |ej warstwa, Dttrsu \ jna, o odpowiedniej grubości, zmniejszenie mm hylenis skarpy i"i> skanalizowanie

spływu wód /.i pomoin

drenażu skarpowego (sa/1

ków, rynien)

> likwidowanie Mstoisk i

dopływów w ml

czanie i napriwu ui v i eń

odwadniają/ y\ ii (••/! ze

gólnie rowów i \> h),

wypt-im.iiih ubytków miejsi om ) n gruntem, uzupcłnienli poi ry< roślinnyi ii m% uu< nn skarpy (m In wski im

■. ii |u ni

roztopami l( ni( <

zadrzi

i>n,ii>v\ i drani ihIi Iiim

>

3

■

o.

J2

u

c B

c

N

■o

O

<

A.2.3 - głębokie osunięcia

skarp

a) nasypów: przemieszczenia
dużych mas gruntów skarp
po krzywoliniowych po­
wierzchniach poślizgu,
obejmujące jeden tok
szynowy, niekiedy również
podłoże nasypu (A.2.2,
A.3.3, A.3.7),

Kreywołtnlowi

powiem inni pośJngu

v-\

fttfWOMy zaryj skarpy

Inne często spotkane powierzchnie poślizgu

b) przekopów:

przemieszczenia dużych
mas gruntów skarp po
krzywoliniowych po-

wierzchniach poślizgu,

obejmujące tylko jeden tok szynowy (por. A.2.2, A.3.3, A.3.7)

jSy, S. . Pierwotny zarys skarpy I

* yf V^*^ ^ Powierzchnia poślizgu i

płaska (por. A.2.3). Niekiedy towarzyszą wysadziny, zastoiska wody w rowach, odkształcenia rowów

W początkowej fazie
najczęściej osiadania
jednego toku szyno­
wego i podłużne
szczeliny na ławie
torowiska lub

powierzchni pod­sypki przy czołach podkładów albo w osi toru Później uwidacznia się osu­wający się odłam. Niekiedy przed osu­nięciem się można zauważyć wybrzu­szenia skarpy, wil­gotne plamy lub bujną miejscami roślinność.

W początkowej fazie szczeliny na terenie przylegającym do skarpy, często znie­kształcenie skarpy (także górnej jej części - por. A.3.7), wilgotne plamy lub bujna miejscami roślinność.

Później uwidacznia
się bryła lub odłamy
osuwającego się

gruntu.

Niekiedy występują przemieszczenia lub zniekształcenia rowów bocznych

od nurzania,

wilgotność i

trzenia, wywlewanln

ziaren, dopływu WÓÓ

1.Zwiększenie otx nasypu, np po wprowadzeniu cięższych pociajów,

2. Mała wytrzymałość

podłoża nasypu,

3.Zawilgocenie gruntów
nasypu WOdomi

opadowymi zbiera jącymi się na od kształconym tOTO wisku,

4. Obciążenie skarpy odsiewkami i składo wanymi materiałami,

5.Zbyt duże nachylenie skarpy.

l.Zbyt duże nachylenie skarpy,

2.Zawilgocenie gruntów wodami powierzchnio­wymi lub podziemny­mi,

3. Wietrzenie skał z któ­rych zbudowana jest część skarpowa.

|t|i Vi h ilnplyw wńłi ilu

lurp<1 'li i u

i mi'

nrii. .. iii. nn |tj (■

1.1 |.i.i hyleniu

U d()V li I -i w

rozdzli i

wzmozon i i ontrola, /.upobiegnnir mliltrucji wód (plantowanie law torowiski wypełnianie szczelin), określanie tempa przemieszczeń, w razie potrzeby zmnicj-izenłc szybkości lub wstrzymanie ruchu po-

6w, eob a.3.4,

budowa pr/yp('ir,

wyrównanie torowiska,

ubezpieczenie go przed

(lo|)lywcm wód (zob. A .1.1 -A.1.4),

usunięcie odsiewek i

materiałów, wykonanie stopni, uzupełnienie na­sypu gruntem przepusz­czalnym, złagodzenie nachylenia

skarpy (dosypanie gruntu po wykonaniu Stopni) lub

budowa przypory,

wzmożona kontrola i zapobieganie infiltracji wód ni terenie przyle­gającym do skarpy (likwidacji zbiorników i zastoisk wód, USZCZel

nienie powierzchni),

określanie tempa prze

mieszczefl gruntów, w razie potrzeb) ograni twiiii- szybkości jazdy pociajów

złagodzenie na< hj lenia skarp) i jej «lc< Ic z ew, wykonaniem law rozdziel czy< h, budowa k lan) podporowi i

budowa i i-i""\\ drenai
.i ii h "'t' ir 1.11 ₍. yt h do
plyw wód budowa
dren i iwyi ii ilbo

wymiana gruntu nu

In

129

130

A.2.4 - sufozyjnc uszkodzenia dolnych części skarp:

uszkodzenia dolnych części skarp przez wypływające wody podziemne (por. A.3.6.2, B.3),

U odnóża skarpy stwierdza się wil­gotne plamy, wycieki wody (ew. źródła), drobnoziarnisty lub gliniasty piasek wy­niesiony przez wodę, szczeliny, świadczące o osiadaniu gruntu, uszkodzenia skarpy, zwiększenie jej stro-mości, osuwanie się gruntu.

Przepływające wody podziemne powodują, upłynnienie gruntów warstw

przypowierzchniowych wynoszą te grunty na powierzchnię. Zjawisko takie może wystąpić np. na skutek przecięcia górnej, mniej przepusz­czalnej warstwy gruntu przy pogłębianiu rowu.

Pierwotna powierzchnia 'skarpy

Grunt

-wyniesiony przez wodę

"/J

zz

A.2.5 - osypiska:

przemieszczanie się po skarpach (stokach) pospółek , druzgotu kamiennego, poje­dynczych odłamków skalnych i gleby (por. A.2.6 - A.2.8)

Jak w określeniu w koi. 2

Intensywne wietrzenie skał warstw przypo­wierzchniowych, soliflukcja (powolne przemieszczanie się gruntu na skutek zmian temperatury), drgania

skała n\ arda >kala zn-wiRal

'Sypisko

Skupiska odłamków skalnych u podstawy skarpy (stoku). Na skarpie (stoku) wi­doczne oddzielne bloki skalne, pęknię­cia, półki.

A.2.6 - obwały pojedynczych małych odłamków skalnych:

spadanie ze skarp (stoków) pojedynczych odłamków skal nych o łącznej objętości do Im (por. A.2.5, A.2.7, A.2.8)

1. Wietrzenie skał na
skutek działania

czynników klima

tycznych i hydro­geologicznych (prze­marzania, zmian wil­gotności, wiatru itp.).

2. Niewłaściwe oc/.ysz-c/enir lltwpy po robo

i.n li ciemnych, wyko

iiyw.inw h |u/\ ii/v ill

III. 11 > II. lic W U\ lilii hO U \i li

■ I 'I ■■ .11 1 I

V\|i|\ i . I iii

luli ii

odłamki skalne

»VT

s

Inni' inl|i "> u linii I

po) ry( "i hroiiD) i ii

• uImi.Iiiwan mu. i . u

wypływu wod) filtru i

■•i ni ni i

mi.mi-ii.iin naprawi u¹./ku
ii/mni ii im ii ikarpy,

- w mIu labezpiet unia przed u kod i niumi. w innych mieJM M li należ) o«ii i,ii dopływ w('kI podziemny) ii \w źródła

tych WÓd lul) osłonić ZtgTOŹOnj PBjOfl rowem

lub drenażem głębokim, najlepiej zupełnym, prze­cinającym cała warstwę

WodollOMlą.

zapobiegawcze usuwanie osypującego się materiału pielęgnacja roślinności konserwacja urządzeń odwadniających, wzmo cnień i urządzeń ochron nych,

zakrzewienie i zadrzewię nie skarpy (stoku), złagodzenie nachylenia skarpy (stoku) labo jej tarasowanie,

umocnienie osypującego się materiału spoiwami (iniekcja, torkretowanie) lub przytrzymanie go za pomocą pali, siatek itp., budowa urządzeri zatrzy­mujących osypujący się materiał (ścian, murów, półek, rowów).

okresowe podważanie
zrzucanie niestatecznych
odłamków skalnych

ustalanie bezpiecznych przejść dla pracowników, - dalsze działania mogą polegać na: ♦ wzmocnieniu skarpy (stoku) monolitycz­nymi obudowiinymi, podpoinmi, plombami, inirklowmiymi spoiwnmi, kotwami, siiiiknmi ilp., ♦ budowie urządzeń /.iibe/piccztyncych, Ink ich Jnk rowy, ściu ny, sieci, pachołki,

■ o

o

S o

•3

o a.

2 'c u

N

■a

2

N

3

I

A.2.7 - obwały duże:

obwalanie się odłamów skalnych o dużej objętości na skutek naruszenia stateczności skarpy (ściany) - por. A.2.5; A.2.6; A.2.8.

A.2.8 - uszkodzenia stromych skarp przekopów w lessach:

spadinic odłamów

zmniejszanie się wytrzymałości w skraplania się wody

11

stopniowe zmniejszania się nachyleń stromych skarp w gruntach lessowych (por. A.2.5 - A.2.7)

A.3.1 - Zsunięcia nasypów
A.3.1.1 - zsunięcie nasypu na
rumoszu skalnym: poprzeczne
przesuwanie się nasypu na
rumoszu (gruzowisku,

piargowisku)

Skupiska odłamków skalnych u podstawy skarpy (ściany). Obwałami zagrożone są strome skarpy ze skalnymi nawisami i zwiększającymi się spękaniami. Zagroże­nie zwiększa się przy niekorzystnym ukła­dzie warstw i spękań oraz w przypadku naruszenia dolnej części skarpy.

Obserwuje się:

zwiększanie się

szczelin na po­
wierzchni terenu przy
górnej krawędzi

skarpy, przychylanie się odłamów gruntu w stronę toru, gromadzenie się gruntu na półkach pożarowych, nie­kiedy ciemnienie, zmianę barwy gruntu w dolnej części skarpy albo two­rzenie się w tej części nisz.

Niewielkie najczęściej przemieszczeni;) toków szynowych w kierunku sp.i.ll u

Niedostateczni

stateczność i irp

(ściany) n.i ikutl I cbyl dużego jej mmi h) li nil intensywnego u li nia, wstrząsów Itp

Zmniejszenie się

wytrzymałości gruntu części skarpowej na skutek:

a)zmian temperatury i
wilgotności (zmian
objętości gruntu),

działania wód

powierzchniowych,

uszkodzeń darniny itp.,

b)zawilgocenia gruntu przez wody podziemne (stwierdza się wtedy wyraźne osłabienie gruntu w dolnej części skarpy, występowanie nisz w tej części).

c)drążenie otworów

przez py/onir i ptaki

I iZwicl ' nii i\ -.ii pi/i wodu

III.I i lilii

-1• ■.i ni 'waao jam

u. i ,i ii i.
lygn ill ' i .'i'-v.ii

, .In

■ta

ihII iml "

roi ośi i im prrtl

odłamów), mizo

wi '' runków

((ało
dobow unie

■ i i i odłamków, usta

lenie iiii> budowa bei n\cli dojśi dla pra i ownikdw,

cliils/c priu c ni"".i poi

ii.i

i ' nimiu skarpy

(ściany) obudowami,

podpan lami, kotwami, odsunięciu toru i bu­dowie urzajdzen prze-

chwytujących, takich |ak rowy i półki o szerokości min. 4 m.,

* budowie galerii osła­niającej drogę lub też objazdu tunelem (nie­zbędna analiza ekono­miczna),

• przeglądy terenu przy
skąpie, wypełnianie

szczelin miejscowym

gruntem, uszczelnianie
powierzchni terenu,

pielęgnowanie darniny, wyrównywanie (zacie­ranie) powierzchni skarpy

po jej uszkodzeniu,

oczyszczanie ław, pólek i rowów,

- budowa drenażu pod­ziemnego pod rowem, złagodzenie pochylenia skarpy.

podtorza,

u ni.i. |i poło 'ni.i toru

pod| m lypu Mm

lub leiami (do

i I '

terenu oraz spękania nasypu.

Zazwyczaj spodnie
warstwy gruzowiska
(gołoborza) lub

osypiska zbudowane są ze żwirów, pias­ków, rzadziej zawil­goconych glin piasz-zystych W górnej części stoku wystę­pują skalne urwiska.

tyczy mi

EOwaiMgo m dolnej

I i ■■ni. OM

* po | > i ■ 0 I

2 m., w < ilu

umożliw i' ni i n "iii.n |i połozenii loro (doty czy nasypu zlokalizo

WaMfO w górnej

części gruzowiska),

- w przepadku aktywnych

gruzowisk ni zboczach o

pochyleniach większych od 30° należy rozważyć możliwość zmiany drogi w tunelu pod gruzo­wiskiem.

Przemieszczenia toru zgodnie ze spadkiem poprzecznym terenu (podłoża nasypu). Niekiedy widoczne są podłużne szczeliny i garby, świadczące o wypieraniu gruntów nasypu.

kontrola stanu i regulacja położenia toru, określanie tempa przemieszczania się nasypu, zapobieganie infiltracji wód opadowych w nasyp i jego podłoże, w razie potrzeby ograni­czenie szybkości jazdy pociągów,

- zabezpieczenie nasypu przed wodami spływa­jącymi po stoku przy użyciu rowów, obniżenie poziomu wód podziem­nych, budowa przypory.

• kontrole sianu loru i

podtorza, regulacja

położenia toru, w rude potrzeby ograniczenie szybkości jazdy pociągów do czasu ustabilizowanii nic nasypu, podtorze nie wymaga na-

Równomierne zazwyczaj na dłu­gości osiadania toru i torowiska bez za­uważalnych defor­macji nasypu i jego podłoża.

Występuje zazwyczaj w przypadku nasy­pów nowo wybudo­wanych i po zwię­kszeniu obciążeń

co

_O

a.

Ę

i?

c

I u

'E

N

"3

A.3.1.2 - zsunięcie nasypu na zboczu lub po dnie błota:

poprzeczne przesuwanie się nasypu po nachylonym, zawil­goconym podłożu zbu­dowanym z gruntów drobno­ziarnistych ( podłożem takim może być również dno błota)

Powierzchnia poślizgi:

osiadanie ftB gmn-u nasypu

A.3.2 - osiadania i rozpelzania nasypu: zmniej­szenie się wysokości nasypu posadowionego na statecznym podłożu (por. A.3.2 b oraz A.3.4)

obciążenia. 2)Zmniejszenia się sił utrzymujących masy gruntowe w równo­wadze, np. po zawil­goceniu podłoża.

Uwaga: dotychczas na PKP odkształceń takich nie notowano

1. Niewłaściwe przygo­
towanie podłoża pod
budowany nasyp

(pozostawiony humus, zbyt duży spadek poprzeczny stoku lub dna błota, brak stopni),

2. Zawilgocenie spoistych gruntów gó­rnych warstw podłoża nasypu lub dolnych warstw nasypu.

1. Zagęszczenie się

niedostatecznie zagęszczonych gruntów nasypu, np. wbudowanych suchych lub przewil-goconych gruntów spoistych lub gruntów drobnoziarnistych ułożonych na przemian z gruntami grubo ziarnistymi,

2. Zmniejszenie sif
objętości gruntów
makroporowatych i><>

ich zawilgOI Mliii!

3. Rozkładanie się wi>u
dowanego w nasyp

mai gii

4 Zwicks; i- ii i •'

nasypu

_o a.

/3

'5T

o

c

o •5

a

u

N

■o

O

3

I

Cl

<

l>> lo/pcł/.unic nasypu

zmniejszanie się wysokość nasypu posadowionego na statecznym podłożu, przy jednoczesnym zwiększaniu się szerokości podstawy nasypu (por. A.3.2a oraz A.3.4)

aarr.im- * j

Odkszuicinie torowiska

A.3.3 - osuwiska: przemiesz­czanie się bez przewracania się spadania, dużych mas gruntu; powierzchnie poślizgu tych mas, obejmujące swoim zasięgiem oba toki szynowe, mogą być zarówno krzywo­liniowe, jak też płaskie przy zsuwaniu się jednej warstwy po innej warstwie (por. A.2.3)

Powierzchnia pnślizfiu

\

'■>2$k

Nierównomierne osiadanie toru torowiska, zniekształcenia skarp, pustki pod darniną na skarpach lub bardzo małe zagęszczenie gruntów w częściach skarpowych. Niekiedy podwijanie się darniny podnóży skarp, ich spękania oraz wy-chlapki w torze

O powstawaniu lub wystąpieniu osu­wiska świadczą m. in.:

• narastanie
  odkształceń toru,

• szczeliny w pod­
  łożu i podtorzu
  (najwyżej położona
  szczelina ma naj­
  częściej kształt
  łuku wypukłego ku
  górze),

• uskoki i stopnie
  prostopadłe do
  kierunku ruchu
  mas gruntowych,

• zmian kształtu lub
  przemieszczenia
  podtorza,

• przemieszczenia,
  uszkodzenia lub
  zniszczenia urzą­
  dzeń odwadnia­
  jących, budynków
  itp.,

• przechylania się

słupów i drew,

spękani.i pni

drzew,

* zattoilkl wody w
góriu-| (/r Icl lokll

i wycieki wod

C/i-.i I iliilllcl

1. Przewilgocenie spoistych gruntów n.i sypu:

a) w czasie budowy nasyp, np. z powodi wbudowania pi za­wilgoconego grunti albo gruntu ze fok giem lub lodem,

b)w czasie eksploatacji np. na skutek pod ciągania kapilamegi wód podziemnych podtopienia nasypu filtracji wód opado­wych z niecek i wor­ków opadowych z niecek i worków pod­sypkowych, szcze gólnie wtedy, gdy nasyp zbudowano z

suchych, niezagęsz

czonych gruntów

spoistych,

2. Zbyt duże nachylenie

skarp.

Najczęściej osuwisko
powstaje na skutek
jednoczesnego działania
wielu, niekiedy trudnych
do określenia, czyn­
ników powodujących
zwiększenie sil

występujących w

gruntach lub zmniej­szenie wytrzymałości

gruntów. Na terenach
równinnych w wiejuzo
ści przypadków do
powstania osuwiska

doprowadza działalność człowieka Natomiast ni

terenach górskich duź) wpływ niogi) ^m"' warunki geologiczne

Zazwycv.a| bivpo\ir,lni.| przyczyn;) OSUWiskl |l li a)zwiększenie ob( podtorza (zwicki szybkości poi u

/.iwilfoi -finc piiulu.

obciążenie Inii gloni

np i iipuj. i,, i. toku v

pcm, przekopci

i "i, i i ii

Itp

li I Ii i

i podloi i

! i. | i Inni

uzupełniani) podi) pkl

upewnli

ipływu w. ■< i opedowycl

torowisku), w razii

potrzeb)

izybkośi i jazd

.mu gruntów ni ijr /.a pom0ci| <lic-n.i/i

przyporowego (rigoli) lui wzmocnienie go pizy porami, ujęcie wóc powierzchniowych do pływają/ \< h po terenie i torowisku, likwidacji

zbiorników wody na torowisku (zob. A. 1.1 A. 1.4), dobudowa CZęśCi nasypu Z

gruntu przepuszczalnego

lub wzmocnienie istnie­jącego nasypu drenażem przyporowym.

• bieżące kontrole stanu toru, podtorza i jego umocnień, zapobieganie infiltracji wód opado

wych, niedopuszczanie do

robol ziemnych w Strefie
ochronnej pomiędzy

podstawa, osuwiska i lnu.i

wododziałowi, pomiary i rejestracje przemieszczeń toru i gruntów reguło wanie położenia. i<>i u usuwanie uszkodzeń pod

tom i urządzi lwi

dnieje/ y\ h u italanl<

kości |azdj pot ląjow m przypadł u

ii .i lic

u i i iruntu

n mu,

. k.i luh

i ,i . ii

i u

o.

c

Q

-o o o.

CJ

'E

N

"8

Osiadanie pierwotnego gninici pojloża

A.3.4 - osiadanie nasypów na słabych podłożach A.3.4.1 - osiadanie nasypu na słabym podłożu bez jego wypierania; osiadania podłoża nasypu (por. A.3.2 i A.3.4.2)

,m i dolnej ^! przesunięcia kre-r<>\K w pobliskich studniach gospo­darczych i nie­typowe wahania poziomów wód w tych studniach Proces narastania odkształceń osu­wiskowych może trwać zarówno kilka se-kund, jak i kilka lat

Osiadania i nie­
równości toru i
torowiska. Niekiedy
poprzeczne spękania
środkowych części
przepustów oraz
zmiany profilu dre­
naży poprzecznych.
Niekiedy gruba

warstwa posypki lub zsypywanie się jej na skarpy.

Brak oznak wypię­knia gruntów pod-oża, często jego obniżenie.

skutek dopływu wód z wyżej położonych zbiorników, nagłego zawilgocenia gruntów makroporowatych lub niedogęszczonych, itp.,

d) utrata spójność

(pękanie) górnych warstw podłoża zbu­dowanego ze skał,

e)wy|nywanie cząstek gruntu z dolnych warstw podłoża,

f) mała wytrzymałość gruntu na styku warstw (np. na skutek zawilgocenia, przemarzania gruntu),

g)upłynnienie się gruntu na skutek drgań,

1. Zagęszczenie \\\ iłabo

rozłoźom torfti lub

przewilj ^;

grutiiu ■■!" 'i 1 |iM.I

nasypent)

2. Zbył lipni

wad/.inpi- \mhI

podłożs u.1

zane

podłoża,

3. Zawilgoi enli
makroporowatyi h

polegać m. in. na:

* zapobieganiu dopływom
wód do zagrożonego
rejonu; zmniejszenie

wahań ich poziomów,
usuwaniu masy

osuwiskowej,

• zapobieganiu abrazji
  sufozji i erozji, szcze
  gólnie w dolnej część
  stoku,

• wzmacnianiu gruntu
  spoiwami, za pomocą
  wypalania itp.,

• mocowaniu odłamków
  gruntu palami, kotwam
  itp..

• podpieraniu stoku lub
  podtorza przyporami, mu

rauii, ścianami,

¹ zmniejszeniu nachylenii stoku,

¹ biologicznym lagospo
darowaniu zagrożonego
rejonu;* uzasadniony) i>
przypadkach itosuji
równie! ominie^ le

rsjonu

(zmis .i i' ' ii sds

1 -ii

1	loru 1
podli	^1 luk/c
\ 1 1 1
	1
,. 1	, ,,,
	m li i . 1.
1	III
	II /
	Ni,
	1
	1 '1
	1

A.3.4.2 - osiadanie nasypu na
słabym podłożu z

wypieraniem podłoża;

osiadania i wypierania podłoża nasypu (por. A.3.3 i A.3.4.1)

■-;'•'

wypieranie gruntu podtoz.i

A.3.5 - szkody górnicze A.3.5.1 - odkształcenie ciągłe nad wyrobiskiem górniczym;

Pierwotna

powierzchnia

terenu

powolne odkształcenia terenu (podtorza) nad wyrobiskiem górniczym (czas narastania odkształcenia 2 - 10 lat),

l'okl.,J

Wybieranie pukhuhi

A.3.5.2 - odks/diłcciiii-nieciqj>lc niid wyrobisku m górniczym; lokallM

towne (zapadliskowe) obni

Osiadania i nie
równości toru i
torowiska. Niekiedy
podłużne lub skośne
spękanie torowiska.
Wypieranie gruntu
przy podstawie na­
sypu (wybrzuszenia,
przechylanie się słu­
pów, zmiana poło­
żenia lub, zwężenie
się rowów).
Odkształcenia
przepustów lub

uszkodzenia ich wlo­tów i wylotów. Często gruba war­stwa podsypki i zaleganie jej na skarpach.

Nierównomierne
osiadania toru;

zależnie od kierunku wybierania kopalin -zmiany przechyłki lub niwelety toru, zmiany luzów, złe działanie rozjazdów itp.

Odkształcenie i

uszkodzenia pod­
torza; m. in. wpiera­
nie podłoży wyso­
kich nasypów, osu­
wiska skarp.
Odkształcenia i

uszkodzenia ciągów odwadniających.

Nagłe pojawienie się
na powierzchni

1 c ren u (podtorza) lejów (zapadlisk) o

1 Niedostalei eim wytrzymałość podłoża

nasypu /. gruntów

organicznych lub przewilgoconych

gruntów spoistych, 2.Zmniejszenie nośności podłoża na skutek wykonania w pobliżu nasypu wykopu, rowu itp.

1. Osiadania terenu nad
wyrobiskiem górni­
czym, znajdującym się
poniżej tzw. kryty­
cznej głębokości;
głębokość krytyczna
zależy od miejscowych
warunków

geologicznych i

najczęściej wynosi 50 - 100 m.,

2. Rozpełzanie gruntu
podłoża przy przecho­
dzeniu frontu robót
podziemnych pod trasą
kolejową.

Ujawnianie się starych wyrobisk górniczych, znajdujących się po­wyżej tzw. głębokości

kontroli położenia toru i

ItanU podtorza

(niwelacja), regulowanie polożenil toni, usuwanie uszkodzeń odwadniających,

zapobieganie infiltracji

wód opadowych w pod­
łoże nasypu (odpro­
wadzanie tych wód),
zmniejszenie szybkości
jazdy pociągów, (

przyspieszenie konsolidacji gruntów pod­łoża za pomocą drenaży podziemnych przy nasypie lub pali piaskowych, budowa przypór obcią­żających podłoże albo pali wzmacniających podłoże, ew. przebudowa nasypu połączona z wynii.ni .1 gruntu lub zastosowaniem

studni piaskowych (w przypadku gruntów OTgl nicznych zob. też A 1.6 ^;)

- zasypanie wykopu, w
razie potrzeby budowa
przypory obciążającej
podłoże.

1 prognozowanie wspólnie z nadzorem górniczym za­grożeń, planowanie robót przy podnoszeniu torów, wydłużaniu obiektów, poszerzaniu nasypów, przebudowie odwodnień, oględziny podtorza i pomiary osiadań loru, ustalanie bezpiecznych szybkości jazdy pociągów, bieżące usuwanie skutków osiadań (w zasadzie na istniejącym torowisku tor można podnieść do 40 cm; przy osiadaniach wię­kszych najczęściej ko­nieczne jest poszerzenie nasypu (zob Cl)

- budowa przypói zapo­
biegających wypieraniu

gruntu podłoża, szcze

gólnie w przypadku wysokich u.r.\|><m

• wzmożona kontrola toru 1 podtorza na terenie u ystfpowanll '^m|i iztałi eń

nir. [ągłyi li nr.l.iluu.imc

135

136

tenic terenu (pódl

wyiohi.sk iciii }■.>tni. Bym (iob

też. A.:

Irednicy do 10 m osuwisk lub rzadziej odkształceń linio­wych w postaci pęknięć, szczelin, progów i garbów.

krytycznej (zob.

A.3.5.1). Obecnie

eksploatacja taka jest prawnie zabroniona. Kopaliny z filarów ochronnych pod obie­ktami wybiera się z jednoczesnym wypełnia­niem pustek, co powo­duje powstawanie wad A.3.5.1

fVn\ omv nr) s podtorza

Powstawanie na

powierzchni terenu
spękań i lejów
(zapadlisk) o śred­
nicy od kilku do
kilkunastu metrów.
Zapadliskami zagro­
żone są złoża wa­
pieni, dolomitów,
gipsów, soli kamien­
nej oraz tereny
lessowe. Na zagrożo­
nych terenach spo­
tyka się kotlinki,
jeziora, świeże leje,
żłobki krasowe,

unory (miejsca

znikania cieków), wywierzyska, lessowe bulwy (tzw. kukiełki).

A.3.6 - zapadliska

A.3.6.1 - zapadlisko krasowe:

lokalne, gwałtowne obniżenie się terenu (podtorza) nad pustką krasową (zob. też A.3.5.2)

1. Ujawnianie się pustek krasowych, takich jak groty, jaskinie, stu­dnie, kanały. Powstają one w wyniku roz­puszczania się skał (kras) lub wymywania gruntów lessowych (pseudokras).

2.Zawilgocenie gruntów
zapadowych (makro-
porowatych), np.

lessów.

Pmtka pmd przi:inicszaeiiii.T.i grumu

A.3..6..2

zapadlisko

Zapadliska lub lo­
kalne osiadania
podtorza

Rzeźba terenu i budowa geologiczna w rejonie uszko­dzenia urozmaicona. W pobliżu często spotyka się wycieki wody

Wymywane przez wodę z warstwy wodonośnej, lub warstwy do niej przyległej, cząstek gnili tu lub rozpuszczalnych w wodzie związków.

sufozyjne: lokalne osiadanie terenu (podtorza) na skutek wyniesienia gruntu przez wody podziemne (por. A.2.4, B.3)

cl

o

¥

O

T3 O O.

.S

"E u

N "g N 3 I

urząd/m lygnalizujących

wystąpienie uszkodzenia
podtorza (urządzeniem
takim może być np.
wbudowany w podtorze
cienki przewód z uło­
żonymi na nim korytkami
betonowymi), w razie
potrzeby wstrzymanie
ruchu pociągów,
- odkształcenia nieciągłe
można zmienić na mniej
groźne odkształcenia

ciągłe A.3.5.1, umiesz­czając tor na nasypie z gruntu sypkiego lub na długich płytach wbudo­wanych w podsypce; w przypadku częstych od­kształceń uzasadniona może być zmiani trasy

linii.

przeglądy drogi i

otaczającego terenu; w przypadku zagrożenia (pojawienia się świeżych lejów), wzmocnienie toru dwiema długimi szynami przymocowanymi do pod­kładów, zasypanie grun­tami z lejów spoistymi dodatkiem cementu, w razie potrzeby ogranicze­nie szybkości jazdy pociągów,

- odcięcie dopływu wód
powierzchniowych i

podziemnych do zagro­
żonego rejonu, wzmo­
cnienie gruntu i wy­
pełnienie pustek w tym
rejonie (silikatyzacja

gruntu, iniekcja itp.),
budowa toru na długich
płytach żelbetowych

umieszczonych w pod­sypce (zob. tez A.3.5.2),

► kontrole stunu podtorza i loru, regulacje położenia toru, bie/i|cc usuwanie

/ale/nic od miejscowych

wiininków nU>nii|c się:

⁺ odcięcie dopływu i

odpmwad/.rnir wod pod

/irmnyi h pi/nl rejonem

odku/tnlień (lo/wlązanu-

możliwe w przypadku

'Jaisrwa Gninn\vniesiony

nodonnsna _„ '■ '

A.3.6.3 - zapadlisko na błocie:

gwałtowne osiadanie podtorza na skutek przerwania się pokrywy torfu

l l¹i/rnv.in|r |*>ki\»\\ liłifu

A.3.7 - wypieranie gruntów w przekopach: odkształcenia w przekopach, wynikające z naruszenia stateczności mas gruntowych pod torem (zob. też A.2.3 b)

Najczęściej w

początkowej fazie tor podnosi się, zaś później osiada (za­pada).

Ponadto obserwuje
się wypieranie gruntu
przy torze (podłużne
szczeliny, garby,
przemieszczanie lub
zwężanie się rowów)
wtórne uszkodzenia
skarp (spękania

skarp, ich osuwiska) - por. A.2.3. Objawy występują z jednej lub z obu stron toru, w głębokich najczęściej przeko­pach

Najczęściej w po­czątkowej fazie tor podnosi się, zaś później osiada (zapa­da).

Ponadto obserwuje
się wypieranie gruntu
torze (podłużne

szczeliny, garby, przemieszczanie lub zwężanie się rowów), wtórne uszkodzenia skarp, ich osuwiska) -por. A.2.3. Objawy występują z jednej lub z obu stron toru, w głębokich najczęściej przekopach.

l.Zbyt duża ściśliwość nieustabilizowanych gruntów podłoża na­sypu, ich niejedno-rodność lub zbyt szyb­kie osuszanie, powo­dujące zróżnicowane ugięcia porywy i przerwanie kożucha torfu,

2.Przewilgocenie i

zmniejszenie wytrzy­małości gruntów pod­łoża na skutek pod­niesienia się poziomu wód podziemnych,

3.Zwiększenie obciążeń podłoża nasypu, np. po elektryfikacji linii.

Wyciskanie uplastycz nionego gruntu pod torem na skutek lilnegO zawilgocenia gruntu lub zbyt dużych obciajteri znajdujących się wy/ej warstw.

iu wodonośnych znajdujących lie. na

bokoiełach do 5 m.), wzmacnianie gruntu ulegają/ ego

gruntu

(silikatyzację, iniekcję Itp.).

przypory z przepuszczalnego (jeśli występują osuwiska),

wzmożona kontrola stanu toru i podtorza (pomiary), regulacja położenia toru, oczyszczanie urządzeń odwadniających, w razie potrzeby zmniejszenie szybkości jazdy lub wstrzymanie ruchu po­ciągów, zależnie od rodzaju podłoża nasypu stosuje się zmniejszenie pochyleń skarp. Poszerzenie n;isy pu, obustronne przypory, drenaże równoległe do nasypu przy jego pod­stawie, niekiedy zmianę trasy linii,

■ kontrole stanu toru i podtorza! regulowanie

połOZl mii toni, usuwanie i k wody w rowach nych i górnych,

napraw) umoi nieri skarp, u i.i/M potrzeb) uimiej

i im- %/ybkoN< i jazdy odi ii i ni¹ ii irp (np.

■ li / po

' ni półek na i,, i, itropów iła unniej cw

DNU I ii|

■ i dopływu wód

li liii U

lltll /.I

III. III.

i mul u
i.

137

B.l - rozmycia rowów: zwiększanie się przekrojów

poprzecznych rowów, lub ich uszkodzenia na skutek wynoszenia gruntów przez wodę (zob. też B.5 - B.6)

l'o spływie stwierdza się us/.ko d/enia umocnień rowów, ubytki grun­tu, zmiany przekroju poprzecznego, za-stoiska wody. Największe uszko­dzenia występują najczęściej na za­łomach i przy wy­lotach rowów.

i Zbył duli izybkości

przepływu wód, .' Uszkodzenia

rowów,

■«. •'•'-'• . |

Pieiwutny przekrój poprzeczny mm

B.2 - zamulenia rowów i
drenaży podziemnych:

zanieczyszczenia ciągów od­wadniających, powodujące zmniejszenie lub brak odpływu wód

O niedrożności

ciągów odwodnie­
niowych świadczą
objawy wymianie w
p. C4 oraz zasypane
albo zarośnięte rowy,
zasypane albo zamu­
lone studzienki, cał­
kowicie zamulone
rury drenarskie, brak
wody w studzienkach
lub jednakowe jej
poziomy w dwóch
sąsiednich studzien­
kach, woda utrzy­
mująca się w zasypce
filtracyjnej ponad
rurą drenarską,

spiętrzenia wód na pewnych odcinkach ciągów.

1. Zapełnienie cieku gruntami gliniastymi, piaszczysto

gliniastymi lub innymi materiałami na skutek:

1. zbyt małego spadku
   cieku,

2. zmycia gruntu ze
   skarp i przylegającego
   terenu

3. uszkodzenia ścian
   cieku (np. przez ko­
   rzenie drzew)

d)zanieczyszczenia cieku różnymi materiałami lub przedmiotami

2.Zamulenie filtru drena­żu podziemnego

B.3 - rozmycia skarp (podtorza) na terenach zalewowych: uszkodzenia skarp (podtorza) przez wodę i lód na terenach zalewowych (zob. też B.4-B.5)

Przewilgocenie
gruntów części

skarpowych. Ubytki
gruntu (rozmycia)
skarp lub pustki pod
płytami wzmacnia­
jącymi skarpy.
Przecieki wody przez
nasyp lub jego
podłoże (zob. też
A.2.4, A.3.6.2),

zwiększające

Niewłaściwe umocnienie skarp podtorza lub zagospodarowanie terenu zalewanego.

.8

O U

0

O. O

ca

E

I u

N

|

O. D

c

I

X) I

CQ

niekiedy uszczelnienie powierzchni),

zapobiegawcze naprawy
umocnień rowów,

usuwanie zastoisk wody, lodu i zatorów, przygo­towanie worków z piaskiem do ochrony pod­sypki przed rozmyciem, przygotowanie koryt do przeprowadzania wód przez tor (zob. B.4), po przejściu wód oględziny i usuwanie uszkodzeń,

• zmiana obudowy rowu,
  zmniejszenie szybkości
  przepływu wód (budowa
  stopni, kaskad itp.),
  przebudowa na bystrotok,

• naprawa umocnień.

bieżące naprawy

umocnień skarp i
powierzchni terenu w
sąsiedztwie urządzeń

odwadniających (w tym
uzupełnianie pokryć

roślinnych), oczyszczanie rowów i drenaży pod­ziemnych, usuwanie ma­teriałów i przedmiotów utrudniających spływ lub łatwo porywanych przez wody,

- zwiększenie sp.ulku lub
zmniejszenie IZOntkoici
obudowy cieku.

budowa ochronnych

pokryć /.apol>irj\i|.|< \< li zmywaniu gruntów,

- zlokalizowanie i usunięcie
uszkodzenii obudowy

cieku,

- zlokalizowanie i usunięcie
zatoru, przepłukanie
cieku,

wymiana filtru

• naprawi ui nlefl karp

,.i,,u i r 11. mi ii, i lalów

ilu Im

Ml)

koninil( i ""

,-.ii>. ihli

uli n iiwloi luli

, u, I,

o

O

c o. o

CO

a

c c

N o

N Ci

e 3

-o

CO

B.4 - zalania podtorza:

uszkodzenia wynikające z podtopienia lub zalania torowiska oraz przelania się przez nie wody (zob. też B.3, B.5)

B.5 - rozmycia podłoży nasypów: uszkodzenia brze­gów cieków, zbiorników wodnych i budowli ochronnych przez wody płynące, fale i mróz, zagrażające znajdującym się w pobliżu nasypom (zob. też B.l; B.6)

niebezpieczeństwo

przebicia hydraulicz­nego i przerwania nasypu

Zwiększone osiada­nia toru, zamulenia i rozmycia podsypki, rozmycia podtorza, osuwanie się skarp. Objawy takie stwier­dza się najczęściej w dolnych częściach przekopów i środko­wych częściach ni­skich nasypów

Rozmycia brzegów cieków przez wyso­kie wody.

Podmycia brzegów cieków przez wody niskie i płynące okre­sowo.

Uszkodzenie cieków przez lód.

Podtopienie lub zalanie

torowiska przez wody powodziowe, napływające na skutek

ulewnego deszczu,

sztormu, przerwania tamy, lub wody pocho dzące z uszkodzonych kanałów, pękniętych ru­rociągów itp. Do zwiększenia zagro żenią przyczynia się bak odwodnienia podtoi/a, niewłaściwe jego d/.ia łanie, brak umocniin skarp,, składowanie od siewek i innych materiałów.

Brak lub niewłaściwa

konstrukcja zabezpie czeń brzegów przed niszczącym działaniem wód i lodu.

minii i

Im .-■ pj) "ii W4A i h li

Falowi

i>i. \Ii gąj |, terenu,

bud 'W>,

miiiit m. ni, || lipj

narzut m kamiennym, przyporami i gruntu, pły i,Min iip . w przypadku przecieków ikarpc i pod-lo/i- nasypu od strony dopływu wini uszczelnia sic, natomiast po prze ciwnej stronie zapobiegł

się wypływom wód na

ikarpe. i obciąża podłoże (filtry, przypory z gruntu

przepuSZl alnegO, drenaże podziemne, zmniejszanie

nachylenia skarp itp.),

• przygotowanie koryt
umożliwiających
przepuszczanie wód prze/

tory i worków z piaskiem do Osłonięcia podsypki,

usuwanie zatorów na drodze tpływu wód, stałe obserwai |e, w razie

potrzeby ograniczenie

s/ybkoM i lub wstrzy­manie > i ii im pociajów,

stosuje mv sposoby

napraw odpowiednie do rodzaju uszkodzeń; w większość i przypadków

pr/.ywuu .im, piawotnej

przydatne li i skspło

al;ii v|iii| piiillm/.i trwa

bardzo długo hm In, w wyniku ulania powstają.

odl iztal irowiska),

• kontr iii i mu i,./, jów i
budowli '" nromych,
usuv mli < ■ li rdzonyi h
uii i imadzenie
materiału do napraw
swai fjnych w i
poit cenie

u
lll II I JRCOWyi li

lll IX

I i

ill.ii li

h ii do ki i ihu

i u ku

i i i.

140

B.6-uszkodzenia (zagrożenia) podtorza przez parowy:

uszkodzenia lub zagrożenia
podtorza przez cieki

prowadzące wody okresowo (zob. teżB.I;B.5)

Głębokie cieki o stromych skarpach (parowy) prowadzące okresowo wody. Parowy najczęściej tworzą się w grun­tach, takich jak lessy i piaski gliniaste. Tempo wydłużania się parowów sięga 50 m/rok.

1. Zniszczenie umocnień powierzchni terenu na skutek spływu wód (bruzdy), usunięcia darniny, wyrębu lasu odsłonięcia gruntu przy robotach ziem­nych itp.,

2. Niewłaściwe konstru­
kcje lub umocnienia
wylotów rowów, prze­
pustów i małych mos­
tów,

3. Uaktywnienie się jaru
(zarośniętego parowy)
na skutek przyczyn
wymienionych w p. 1 i
2,

B.7 - uszkodzenia lub zanieczyszczenie podtorza prze potoki i lawiny błotne:

uszkodzenia i zanieczyszczenia podtorza powstające na skutek zalania go przewilgoconym gruntem.

Zalanie podtorza błotem, błotem z kamieniami lub mie­szanką wodno kamienną.

Spływy występują w terenach górskich i podgórskich, najczęściej latem. Na zagrożenie wskazują: silna erozja, podłuż­ne spękania zboczy, nagromadzenie zwietrzelin i ma­teriałów osuwisko­wych w nieckach, zatory w korytach i dolinach.

Bezpośrednią przyczyną spływu najczęściej są ulewne deszcze, które powodują spiętrzenie wód w basenach i korytach, przewilgocenie znajdujących się tam materiałów i ich ruch z szybkością 2-12 m/s. Objętości spływających mas wynoszą 2 - 6000 tys. m³, zaś największe wymiary transportowych odłamków skalnych 0,4 -10,0 m.

Możliwe uszkodzenie nasv

B.8 - zasypanie lub uszkodzenie podtorze przez lawinę lub obwał śnieżny:

zsunięcie się lub obwalenie się śniegu na podtorze.

Zasypanie drogi, częste zniszczenia urządzeń i budowli (objętość lawiny mo-że zawierać się w

Duże opady śniegu, niekorzystne warunki terenowe i klinian. /m\ drgania. Lawin}

■g

(przy wysokości fal do 1,5 m.),

• wzmocnienia płytami
  monolitycznymi (przy
  wysokości fal do 3,0 m.)

• ściany odbojowe, narzut
  kamienny, ostrogi (przy
  większych wysokościach
  fal),

• wypełnienie bruzd na stokach w początkowym okresie tworzenia się bruzd, ochrona i uzupeł­nianie pokryć roślinnych (darniny, krzaków, lasu),

• wykonanie rowu lub wału
  powyżej zagrożonego rc
  jonu, odprowadzenie wód
  bystrolokicm lub ciekiem
  wykonanym na dnie jaru,

• przebudowa umocnień
  wylotów cieków,

- budowa stopni, ścian
przegród zmniejszających
szybkość przepływu wód
zwiększających
zamulanie, ew. zasypanie
parowu gruntem, urno
cnienie powierzchni,
uporządkowanie spływu
wód,

• okresowe przeglądy przy­ległego terenu,

- w przypadku dużego zagrożenia budowa wia­duktu, umożliwiającego przepuszczenie błota oraz ścian kierujących błoto w stronę wiaduktu,

prognozowanie zagrożeń U podstawie danych

meteorologiczny* i> i oglc, d/.in, ustalanie

lii 1 III ..'U.MII.I

o

-a o

E

a. o

B "S

u

N

u

5 3

B.9 - zalodzenia podtorza:

powodujące zakłócenia w ruchu pociągów lub utrud­niające utrzymanie drogi.

'ypl\iv noii podziemnych Lod

B.10 - zasypanie podtorza piaskiem, naniesienie przez wiatr gruntu na podtorze (zob. też B. 11)

kierunek wiatru

granicach od kilkuset do kilku milionów m³, zaś jej szybkość wynosi 30 - 100 m/s.

W zależności od miejscowych warun­ków wystąpić mogą:

• zalodzenie toru,

• zalodzenie skarp i
  obwalanie się lodu
  na tor,

• zalodzenie wlotów
  drenaży,

• zalodzenie drenaży
  głębokich,

• uszkodzenia na
  skutek zalodzeń.

Gromadzenie się nawianego piasku na skarpach, ławach torowiska i otrze. Wada B.10 wystę­puje tylko w rejonach zalegania suchych, ruchomych piasków.

rejonach wodotl Zagrożenie lawinami )< i największe wiosna, po długotrwały* ii opad u h > zamieciach, w pi

padku Stoków 0 ni chyleniu 22 33* |'i/y

grubości warstw) u

większej od 25 CH1

Wymienionym w ko­lumnie 3 objawom odpo­wiadają następujące przyczyny: a) niewłaściwe

odwodnienie podtorza, b)jak poprzednio oraz niekorzystne ukształtowanie terenu w rejonie podtorza, c)gwałtowne obniżenie się temperatury po­wietrza,

d)zbyt płytkie umiesz­czenie drenażu.

Nawiewanie piasków przez wiatr na skutek: a) braku umocnień po­wierzchni skarp lub sąsiadującego terenu, b)niedostatecznego umocnienia sąsiadują­cego terenu,

c)niewłaściwego zabez­pieczania podtorza

hez-

i .. h od Inl '■ h

|>i ni do

• i u

l.il.L. ■ i , i-11 .li i. I |

np -.Liii

' ' OŻC /nile

ni.u i., i>u zerwaniu

II.i. II illillll), CW.

Im.I ! .ii ". In on

zatrzymujących

'"'' /iiiii'Ni;i|i|cych kierunek |ego ruchu.

• wykim.imr dróg spływu
wody u.i Im lub do

nąjbliższy< h odbiorników (np drenaży), przepusz­czanie wód przez tor,

SUWanie nawisów lodo­wych, oczyszczanie wlo­tów drenaży, usuwanie

zatorów,

- budowa lub przebudowa
urządzeń odwadniających,

-jak wyżej, lub odsunięcie zalodzeń od toru (zwię­kszenie wysokości na­sypu, budowa przypór, wałów śniegowych albo rowów w odległości 50 -100 m.),

• zabezpieczenie jesienią
wlotów drenaży za
pomocą drewnianych płyt
i usuwanie płyt przed
wiosennym spływem wód,

- przebudowa drenażu lub
wykonanie izolacji
przeć i wmrozo wej.

• ustawianie i przestawianie
płotów zapobiegających
zawiewaniu, usuwanie
gruntu nawianego na tor,

oczyszczanie torów,

- obsiewanie i zalesienie
terenu, wzmocnienie

piasków środkami

wiajttjcyml na czas ukorzenienia lie. roślin (hydroobsiew), zwiększenie izerokotci umocniony*'• pasów do

100 mi ni.i/ In EDy

sad. t i n.i i

w StOSUnkU 'I" Im łby

Wyill.l|Mllc | ' i /MC (In

sad/ani. nikli

limitu

141

142

Nierówności skarp i ław torowiska

spo-wywie-na wie-

wodowane waniem i

waniem gruntu. Zmniejszenie szero­kości torowiska i zaokrąglenia jego krawędzi.

Największe zagro­żenie występuje w przypadku podtorza z drobnoziarnistych piasków

Podstawą zaliczenia wady do grupy B.12 jest główna przy­czyna uszkodzenia lub zagrożenia pod­torza (np. katastrofa), a nie rodzaj uszko­dzenia lub zagrożenia podtorza (np. osu­nięcie się gruntu). Główną przyczyną nie może być wada podtorza

o

<D

c

•N U

c

O-

o

I-

CO

B.ll - rozwianie skarp i CZfŚCl krawędziowycn pod-tona: zniszczenie skarp (/.whiszcza ich krawędzi) spowodowane przez wiatr (zob. teżB.10)

B.12 - uszkodzenia i zagrożenia w wyniku awarii, katastrof itp.: uszkodzenia i zagrożenia podtorza, wyni­kające z niesprawności innych elementów drogi, taboru, urządzeń i budowli.

1. Uszkodzenie umoc­
   nień skarp

2. Brak umocnień skarp

Awarie, katastrofy i zagrożenia, takie jak: a)katastrofa kolejowa, b)wybuch lub groźba

wybuchu niewypału, c)skażenie podtorza, np.

na skutek wylania się

środków żrących

sowamr plytiimi, ustawienie budowa

wyłi

płotków

lub w

min. 10 h (h wysokość plotka lub wału), umocnienie skarp Zlikwidowanie „dzikich" przejść, podniesienie toru,

» systematyczne naprawy umocnień skarp, w tym wypełnianie ubytków w częściach skarpowych materiałem

gruboziarnistym lub grun­tem miejscowym stabili­zowanym spoiwami,

- umocnienie skarp warst­wami materiału grubo­ziarnistego (np. tłucznia) lub gliną, ew. obudowa skarp płytami.

• zabezpieczenie uszko­
dzonego (zagrożonego)
odcinka odpowiednimi
sygnałami, powiadomie­
nie zainteresowanych o
wypadku,

• zapotrzebowanie

Środków niezbędnych do usunie/ im skutków wypadku.

o

o

-O

o -a o

B

u

u

-a

o

I U

Cl - braki lub zawężenia law torowisk; szerokości ław torowiska mniejsze od szerokości wymaganych

C.2 - zwiększone pochylenie skarp; pochylenia skarp (lub ich części) większe od dopuszczalnych

Część obsypana

przy podnoszeniu

to

C.3 - odkłady odsiewek na skarpach, ławach i w rowach;

zmiana przekroju poprzecz­nego długo eksploatowanego podtorza

C.4 - brak lub niewłaściwe
położenie ciągów odwad­
niających: uszkodzenia pod­
torza z powodu braku lub
niewłaściwego położenia

urządzeń odwadniających

Oprócz /l>\i małl i
szerokości IfJW)

torowiska, stwierdzi się:

• osypywanie sic
  posypki na skarpy;

• zwiększone nachy­
  lenia skarp, uszko
  dzenia czołowych
  ścianek
  przepustów,

• zasypywanie
  podsypką wlotów i
  wylotów przepu­
  stów.

Zwiększone pochy­
lenie skarp.
Zmywanie (zob.

A.2.1) lub zsuwanie się (zob. A.2.2.) gruntu słabo związa­nego ze skarpą, nie­kiedy osunięcia skarp (zob. A.2.3). Zanie­czyszczenia rowów

Objawy jak w C.2, C.4 i B.2, szcze­gólnie w przypadku dużych usypów z wagonów i nie­właściwie wykony­wanych robót pod­sypkowych (bez usuwania odsiewek) na silnie obciążonych i długo eksploato­wanych liniach.

Okresowe lub ciągłe przewilgocenie gruntów podtorza, zastoiska wody, zala­nia, odkształcenia podtorza i toru. Nasilanie tych ob.-

l Mmli ml

i lun I ■ |

pilili

i)wbudov

pod M>ki.

b)popi/,C( /in |>i mvi li i"in " ^im| < |ące h mian) |i bjo peometi

układu

2. /.byt szeroki tui> nic oprofilowani warstwi

podsypki.

1. Osypywanie sic
   podsypki (szczególnie
   w przypadku wady
   Cl),

2. Oczyszczanie pod­
   sypki z odkładaniem
   odsiewek na skarpy
   (zob. C.3),

3. Zwiększanie wyso­
   kości nasypu bez
   jednoczesnego jego
   poszerzenia (zob.
   A.3.5.1)

1. Oczyszczanie
   podsypki przy użyciu
   oczyszczarek z wyr/u
   caniem odsiewek ni
   skarpy, ławy torowisk
   i do rowów,

2. Zanieczyszczanie law

torowisk i urządzeń odwadniających usypami z wagonów

Błędy projektowe lub wykonawcze, nici zmiany ZachodząM H sąsiedztwie podi.

rowów

okopai li,

wlotów i

wykM i'i ii pultów,

i i. karp ni ypów,

wbudowi [łębokich,

w .j-.k k i> korytek za
■,iepu|.|i \i ii rowj boczne
w pni kopai ii wydłużenie
przepustów i innych
obiel' poszerzenie

nasypów po uprzednim

iisiuiiet iii podsypki ze

np i wykonaniu na nich

Stopni (w zasadzie

,/eiokośi dobudowanej

czesi i naiypU powinna być mniejsza od 2 m.).

tebrank nadmiaru pod­sypki lub |ej oprofilo­wanie,

• kontrole sianu skaip nasypów i przekopów,

oczyszczanie urządzeń

odwadniających,

• sposoby podane w p. Cl,

• usunięcie odsiewek ze
  skarp, oczyszczenie law
  torowiska,

poszerzenie nasypu z jednoczesnym Zmniejszeniem nachylenia jego skarp (w przypadku braku miejsca stosuje się ściany podporowe),

• kontrole stanu skarp nasypów i przekopów, ni cyszi tanie urządzeń odwadniają) ych, rozplan towywanie odsiewek, usunie/ li odsiewek ze np im torowisk i urządzeń odwadniających, zmiana tci hnologil robol podsypkowych)

'" ■ : • iiiii- llIW loio

wi'.i u u '■ i■ > nasypów t

i rowów

111II /IIM ll

nadzói

ilnii •■• i>kn wal li
■ ipadi ■ > Mi ipi iw i,

u ilcipil . iii dii

Kl.li i I Ii

« \< li i I' Ii

(\*

143

144

o c

JS

u

I

o o

•a o co

"c

x o

-o o

I U

Nasyp z grdniu '

przepuszczalnego^!'^y f""""

nieprzepuszczalnego

C.5 - zbyt duże sprężyste osiadania torowiska; zbyt duże ugięcia torowiska po obciążeniu go taborem

Tor ohcnuom*

1. gięcie

Tor przed obciążeniem i po usunięciu óbci.-iżt-nu

|,,»,,u mu/1 hyi

Ul IM

imiI/.i|ii 1'iinilii

■ • • ni ii...

.i opadów

Zwiększona liczba pęknięć szyn. Brak objawów wska­zujących na występo­wanie trwałych od­kształceń podtorza.

Przekroczenie naprężeń dopuszczalnych w ma­teriale szyn na skutek nadmiernych ugięć. Przyczyną tych ugięć może być:

a)ściśliwy; np. orga­niczny, grunt podtorza (zob. p. A.3.6.3), b)zbyt mała sztywność nawierzchni.

.. h i leków), w razie l>nii/r!>\ ograniczenie .szybkości ja/.tly pociągów, budowa (ew. przebudowa) ni /;|i!/eń odwadniających, naprawa uszkodzeń pod-toi/.a.

kontrole stanu toru, zabezpieczenie pęknięć szyn,

zwiększenie sztywności podtorza (wbudowanie pod podsypką dodatkowej warstwy gruntu, płyt ew. wymiana gruntu pod­torza),

- zwiększenie sztywności nawierzchni (zwięks/rnic grubości podsypki, /wiek szenie liczby podkładów, ułożenie cięższych szyn.

Załącznik 14 KARTA EWIDENCYJNA SŁABEGO (ZAGROŻONEGO) MIEJSCA W PODTORZU

1. Kartę ewidencyjną sporządza się dla tych miejsc w podtorzu, których stan jest powodem
   wprowadzenia ograniczeń w eksploatacji linii kolejowej (ograniczenie prędkości, zmniej­
   szenie nacisków osi, zamknięcie toru dla ruchu) lub istnieje obawa ich wystąpienia.

2. Kartę sporządza się w dwóch egzemplarzach; jeden przechowuje zespół diagnostyczny
   sporządzający kartę, drugi przekazuje się do sekcji eksploatacji. W wyjątkowych przy-

( padkach (na polecenie Oddziału Regionalnego) kartę sporządza się w trzech egzempla­rzach, z czego jeden przekazuje się do Oddziału Regionalnego.

3. Kartę prowadzi się i uaktualnia do momentu zlikwidowania ograniczeń eksploatacyjnych,
przy czym przechowuje się jeszcze przez okres 5 lat, a następnie przekazuje do archiwum.

4. Wszelkie wpisy w karcie ewidencyjnej dokonane przez zespół diagnostyczny muszą być
przekazane do sekcji eksploatacji oraz do Oddziału Regionalnego, o ile znajduje się w niej
egzemplarz karty.

Aktualizacji tej należy dokonać w ciągu 2 tygodni od momentu dokonania zapisu w dokumencie podstawowym.

5. Za sporządzenie i prowadzenie kart odpowiedzialny jest kierownik jednostki organizacyj­
nej.

143

Zakład Linii Kolejowych w.
Sekcja Eksploatacji

KARTA EWIDENCYJNA SŁABEGO (ZAGROŻONEGO) MIEJSCA W PODTORZU

1. Dane o lokalizacji słabego (zagrożonego) miejsca:

Linia	Szlak (stacja)	tor nr	km		Ląc/na (Ilu gość [m]
							od	do

Rok budo­wy podto­rza	( harakleiystyka profilu podłużnego		Prosta lub łuk lub krzywa przejściowa	Charakterystyka przekro ju poprzecznego		Podtorze /lok.ili/o wanc n.i równym lub sp;ulkil tc-I tlili
		na poziomie na wzniesieniu na spadku		%o			nasyp czy przekop	największa wys./głęb. w m

Charak­terystyka	Typ szyn S42/S49/	Typ pod­kładów	Podsypka		w. filtra­cyjna	Tor kla-		Prędkość
na-wiencch ni	S60	drewnia­ne/ Miuno- bet	rodzaj	grubość [cm]	grubość [cm]	syczny bezsty-kowy	ro/kla dowa	O,'l prędl	dl im i i..i.| W) li ..,•1 prfdl Im!

147

«=€£% ?

I I ).inr o hiltorii podtOTZI w ewidencjonowanym miejscu

Data (okres)	Opis sta­rych od­kształceń	Prawdo­podobne przyczyny	Zastoso­wane środki za­radcze	Opis aktu­alnych odkształ­ceń	Prawdo­podobne przyczyny	Zakwalili kowano odkształ­cenie do grupy wg zał. 13	/.ilr. rniii przeglądu (wyniki sksportyz)	1. t r |0 pj )-'.ll|llll ki> mii) |i
				i'

5. Dane uzupełniające:

wowe wymiary, materiał konstrukcji ltp.)

	Wykonawca	Termin wykonania	Uwagi
Dokumentacja geotechniczna
Projekt naprawy
Naprawa

i i

„Karta pomiarów diagnostycznych podtorza

(dane do systemu okspm kiego Diagnostyka Podtorza)

Załącznik 15

5 ( iiaraktcrystyka nawierzchni:

typ s/.yn ,

ilość szt. podkładów na długości 1 km

materiał podsypki

grubość warstwy podsypki:

przeciętna

typ podkładów

zmierzona we we im c

Nr / /

(nr kolejny karty) ( nr linii wg D29 ) (rok badania)

6. Oznaki złego stanu toru: (rodzaj i umiejscowienie odks/.takcii rozjazdy, przejazdy,

złącza, na odcinku, na całym szlaku)

linia.. tor nr

szlak / stacja
km

a= b= c= d= e= h= Opis:

7. Oznaki złego stanu podsypki: (wybrzuszenia, spękania, wychlapy, ubytek tłucznia,
zanieczyszczenia - grubość warstwy przemieszania podsypki
z zanieczyszczeniami mierzona we wcince)

8. Oznaki złego stanu torowiska: (odkształcenia, spękania ławy, obniżenia ławy, sprężyste
osiadanie podkładów )

9. Oznaki złego stanu skarpy: (odkształcenia, spękania, zawilgocenie, wycieki)

1 Charakterystyka terenu:

nachylenie w stosunku do toru
miejscowe zagrożenia

10. Oznaki złego stanu terenu sąsiadującego bezpośrednio z linią kolejową:

( odkształcenia, spękania, zawilgocenia, zastoiska wody)

2. < liamkltiystyka podtorza:

rodzaj budowli ( nasyp / przekop )

Ii 'I .ili/acja i rodzaj (nasypu / przekopu )

11. Inne spostrzeżenia:

wymiary nasypu / przekopu ( wysokość /głębokość, nachylenie skarpy)

I < Mwodntenie: (rodzaj urządzeń, głębokość zalegania drenażu, ilość wody w rowie,
drenażu, iip.) ,

12. Ocena makroskopowa gruntu (wstępne rozpoznanie gruntów : warstwy filtracyjnej, pod warstwą filtracyjną, skarpy, podłoża) Opis badań terenowych: (np. sondowanie dynamiczne, wiercenia)

4. ('harakterystyka torowiska:

odległość pozioma (szyna zewn. - krawędź torowiska) a=

Odległość pionowa (główka szyny - ława torowiska) b=

grubość warstwy ochronnej e=

151

152

---