RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA

Ewidencja akcji u emitenta i akcjonariusza.

Akcja - dokument stwierdzający udział jego posiadacza w kapitale spółki akcyjnej. Wraz z nabyciem akcji jej nabywca nabywa prawa do: udziału w zyskach spółki akcyjnej (dywidenda), części majątku spółki w przypadku jej likwidacji, prawo do głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i innych przywilejów, które przewiduje statut spółki.

Akcja określana jest jako papier wartościowy o zmiennym dochodzie, który zależny jest od wielu rzeczy, m.in.: wielkości wypracowanego zysku przez spółkę oraz od przyjętych zasad jego podziału.

Akcje można zakupić na rynku pierwotnym lub wtórnym. Zakup na rynku pierwotnym polega na nabyciu akcji bezpośrednio od emitenta, na wtórnym natomiast akcje kupuje się na giełdzie. W ramach rynku pierwotnego wyróżniamy obrót publiczny i adresowany. Publiczny przeznaczony jest do szerokiego grona nabywców, natomiast adresowany do określonego grona.

W obrocie akcjami wyróżniamy 3 rodzaje cen:

1. nominalna (cena, która widnieje na akcji);

2. emisyjna (po której sprzedawane są akcje na rynku pierwotnym. Może być ona wyższa, ale nie niższa od nominalnej).

3. rynkowa (po której dokonuje się obrotu akcjami na giełdzie).

Wycena nabytych akcji.

W ciągu roku obrotowego nabyte akcje księguje się wg ceny nabycia. Jest to cena zakupu powiększona o koszty zakupu (opłaty i prowizje biur maklerskich i banków). Akcje na dzień bilansowy wycenia się wg następujących zasad:

1. akcje uznane jako inwestycje krótkoterminowe wycenia się wg ceny nabycia lub jeżeli nie zniekształca to sytuacji finansowej wg ceny zakupu, nie wyższej jednak od ceny sprzedaży netto. Cena sprzedaży netto to kurs giełdowy ustalony na dzień bilansowy pomniejszony o przewidywane koszty poniesione w związku ze sprzedażą.

2. akcje jako inwestycje długoterminowe na dzień bilansowy wycenia się wg ceny nabycia pomniejszonej o odpisy spowodowane trwałą utratą ich wartości. Za taką trwałą utratę wartości uznaje się utrzymywanie przez dłuższy czas kursu giełdowego akcji niższego od ceny ich nabycia.

Ewidencja czeków i weksli.

Czekiem nazywamy papier wartościowy o ustalonej przez prawo formie zawierający polecenie dla banku wypłacenia określonej kwoty ze środków wystawcy (posiadacza rachunku w banku). Czeki własne wystawione są przez nas, obce otrzymujemy od kogoś. Wydanie czeku nie jest rejestrowane w księgowości, tylko jego realizacja. Przyjęte czeki obce księguje się jako spłatę należności.

Weksel to bezwarunkowe, pisemne, sporządzone na specjalnym blankiecie zobowiązanie do zapłaty określonej osobie lub okazicielowi pewnej sumy pieniężnej w oznaczonym terminie przez osoby na nim podpisane. Wyróżniamy weksle własne i obce. Istotą weksla jest to, że może być przekazywany innej osobie. Jest na nim określony wystawca, ale nie ma odbiorcy. Podobnie jak przy czekach spłacamy nimi zobowiązania, a otrzymując je otrzymujemy należności. Weksle i czeki obce zaliczają się do składników majątkowych.

Zwrot podatku VAT.

Zwrot bezpośredni podatku VAT to wpływ gotówki na rachunek przedsiębiorcy. Zwrot pośredni polega na tym, że nadwyżka przeznaczona jest na miesiąc następny do rozliczenia. Zwrot bezpośredni wystąpić może tylko od podatku naliczanego od zakupu środków trwałych. Może zaistnieć sytuacja, że środków trwałych nie kupujemy. Jeżeli sprzedaż następuje tylko ze stawką 22% zwrot bezpośredni nie następuje poza środkami trwałymi. Jeżeli natomiast prowadzona jest sprzedaż obciążona niższymi stawkami VAT Urząd Skarbowy może zwrócić część podatku. U podatników sprzedających towary wg różnych stawek podatek naliczony przekraczający kwotę 22% całości obrotu opodatkowanego stawkami niższymi niż 22% zwrotowi na rachunek podlega nadwyżka od wysokości tej kwoty. Pozostała część nadwyżki podlega rozliczeniu za okresy następne.

Ewidencja narzutów na wynagrodzenia.

Od 01.01.1999 r. w Polsce obowiązuje zreformowany system ubezpieczeń społecznych. Na jego mocy wszyscy pracownicy objęci są systemem ubezpieczeń społecznych. Istotą reformy jest to, że wcześniej wszystkie składki płacił pracodawca. Obecnie składka podzielona jest na pracownika i pracodawcę. W wyniku reformy wyodrębnione zostały 4 grupy ubezpieczeń: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Składki procentowe są następujące:

• emerytalne 19,52% (pracodawca i pracownik po 9,76%)

• rentowe 13% (po 6,5 %)

• chorobowe 2,45% (opłacane tylko przez pracownika)

• wypadkowe 1,62% (opłacane tylko przez pracodawcę)

Ogólnie składki stanowią 36,59% wynagrodzenia brutto, z czego 17,88% opłaca pracodawca, a 18,71% pracownik.

Poza tym pracodawca płaci składkę na Fundusz Pracy (2,45%) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,08%). Ogólnie pracodawca płaci 20,41% podstawy wynagrodzenia.

Zasady naliczania podstawy ubezpieczenia społecznego.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany od pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy. Podstawą tą jest całe wynagrodzenie pracownika z wyjątkami. Najczęściej jest to wynagrodzenie brutto. Obowiązkiem opłacania składki na Fundusz Pracy objęte zostały osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, które: pozostają w stosunku pracy, wykonują pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, wykonują pracę na podst. umowy agencyjnej i zlecenia, wykonują pracę na podst. umowy agencyjnej lub zlecenia, wykonują pracę w okresie pozbawienia wolności, pobierają stypendia sportowe, są pracownikami zespołów adwokackich, otrzymują świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym, są członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielczych gospodarstw rolnych, pozostałe osoby objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, np. osoby prowadzące dział. gosp. i z nimi współpracujące.

Zwolnienie od płacenia tego typu składek dotyczy osób duchownych, pobierających zasiłek stały lub gwarantowany z Pomocy Społecznej, podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników, żołnierze w niezawodowej służbie czynnej, odbywające zastępcze formy służby wojskowej, przebywające na urlopach wychowawczych, pobierające zasiłek macierzyński. Składek nie opłaca się za osoby dobrowolnie ubezpieczające się w ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym.

Podstawą obciążania na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest ustawa z 29.12.1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Na ten fundusz łożą wszyscy pracodawcy, którzy zatrudniają pracowników i którym grozi utrata pracy i bezrobocie. Nie płaci się tej składki za pracowników w zakładach, które nie mogą ogłosić upadłości (zakłady budżetowe).

Wszystkie te składki obciążają pracodawcę i są płatne do 15 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.

Podatek dochodowy od osób fizycznych.

W ustawie podatkowej istnieje zapis, który na pracodawcę nakłada obowiązek naliczania, pobrania i wpłacenia do Urzędu Skarbowego podatku doch. od pracowników. Procedura jest następująca: od wynagrodzenia brutto odejmujemy koszty osiągnięcia przychodu (92,56 zł od każdego pracownika zatrudnionego na podst. umowy o pracę) i składki na ubezpieczenie. Otrzymana kwota stanowi podstawę opodatkowania, która jest podstawą do naliczenia składki wg jednego z progów: 19% (wynagrodzenie do 37024 zł), 30% (wynagrodzenie do 74048 zł), 40% (powyżej 74048 zł). Jeżeli wyliczymy tę kwotę podatku może zostać ona pomniejszona o tzw. kwotę zmniejszającą, która w bieżącym roku wynosi 493,22 zł, czyli na miesiąc przypada 41,11 zł. Jest to kwota wolna od podatku. Jednak kwota ta nie przysługuje wszystkim. Można ją naliczyć pracownikowi, który złożył deklarację PIT-2. Można z tej kwoty skorzystać tylko raz (w jednym zakładzie pracy). Jeżeli odejmiemy tę kwotę zmniejszającą otrzymujemy kwotę podatku, którą należy pobrać od pracownika. Kwota ta może zostać zmniejszona także o składkę na ubezpieczenie zdrowotne, która to kwota jest częścią podatku.

Zakłady pracy, które zatrudniają ponad 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. zobowiązane są do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Fundusz ten nakazuje:

1. Tworzyć go.

2. Ile tworzyć.

Tworzy się go w wysokości 37,5% na jednego zatrudnionego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub jego drugim półroczu, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. Fundusz ten tworzy się również na pracowników młodocianych. Wysokość nakładu wynosi: w 1 roku nauki 5%, w 2 roku 6%, w 3 roku 7%. Jeżeli zakład pracy zatrudnia 20 i mniej pracowników nie musi zakładać takiego funduszu, ale musi zapłacić świadczenie urlopowe, które wynosi tyle, ile wynosi podstawowe świadczenie z tytułu ZFŚS.

TOWARY I ICH EWIDENCJA

Towary są to różnego rodzaju artykuły nabyte przez jednostkę z przeznaczeniem do sprzedaży hurtowej, detalicznej i zakładach gastronomicznych. Do towarów zalicza się również produkty rolne, ogrodnicze, runo leśne, surowce wtórne oraz inne przedmioty skupu przeznaczone do sprzedaży i ponownego użycia oraz nieruchomości. Zalicza się tu również prawa majątkowe nie zaliczane do środków trwałych. Z punktu -widzenia ustawy towary traktowane są podobnie do materiałów. Ważne jest tu kryterium podziałów własnościowych towarów:

1. własne

Stanowią aktywa jednostki i w związku z tym objęte są ewidencją bilansową - zapasy);

2. obce

Są jedynie przechowywane przez jednostkę. Przyjmowane są na różnych warunkach (komis, mylnie skierowane itp.). Jako składniki nie stanowiące własności ewidencjonowane są jako zapasy obce. Ze względu na rodzaje działalności handlowej w księgach rachunkowych wyodrębnia się:

• towary w hurcie;

• towary w detalu;

• towary w zakładach gastronomicznych;

• towary w skupie;

• towary w przerobie handlowym;

• nieruchomości i prawa majątkowe przeznaczone do obrotu.

Bieżąca ewidencja towarów w księgach rachunkowych.

Ewidencja obrotów i stanów zapasów towarów może być prowadzona w 4 formach:

1. jako ewidencja ilościowo-wartościowa (jednostki naturalne i pieniężne);

2. ewidencja ilościowa (jednostki naturalne wg asortymentów i jednorodnych grup. Towary wycenia się na koniec okresu obrachunkowego);

3. ewidencja wartościowa (dotyczy wyłącznie towarów i opakowań znajdujących się w punktach obrotu detalicznego);

4. wartość zakupionych towarów odpisuje się w koszty w dniu dostawy. Na koniec okresu sprawozdawczego koszty te podlegają korekcie o stan zapasów towarów.

Przy towarach cena ewidencyjna (sprzedaży) musi być wyższa od ceny zakupu. W związku z tym odchylenia od cen ewidencyjnych towarów muszą mieć charakter kredytowy.

Wycena i aktualizacja wyceny zapasów towarów.

Nabyte lub wytworzone towary wprowadza się do ksiąg rachunkowych w dniu ich nabycia lub powstania w cenie ich nabycia (zakupu) lub koszcie wytworzenia jeżeli przyjęto je z przeznaczeniem do sprzedaży z własnej produkcji do własnych placówek handlowych. Wyceniać można towary wg przyjętej przez jednostkę metody rozchodu towarów, tj. ceny przeciętnej, LIFO, FIFO, w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen określonych asortymentów towarów. Na dzień bilansowy towary wycenia się uwzględniając zmniejszenie ich wartości użytkowej i handlowej, w tym także trwałą utratę wartości. Ocena zmniejszenia wartości powinna być dokonywana na bieżąco i odpisuje się te utracone wartości w koszty operacyjne w okresie ich zmniejszenia. Ocena taka i odpisy aktualizujące na dzień bilansowy są obligatoryjne. Nabyte, lecz nie dostarczone towary wycenia się wg rzeczywistych cen zakupu wynikających z faktur dostawców. Natomiast przyjęte towary, na które brakuje faktur wycenia się wg cen przyjętych do ewidencji takich samych, uprzednio nabytych towarów.

INWESTYCJE.

Zgodnie z nowym ujęciem przez inwestycje rozumie się aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskanie z nich przychodów w formie odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym również transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści. Inwestycje wg tego ujęcia należą do aktywów. Można je podzielić ze względu na okres ich trwania:

1. długoterminowe (nieruchomości, wart. niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe pochodzące z jednostek powiązanych kapitałowo i pozostałych, czyli udziały i akcje, inne pap. wart. oraz udzielone pożyczki i inne długoterminowe aktywa finansowe);

2. krótkoterminowe (krótkoterminowe aktywa finansowe pomiędzy jednostkami powiązanymi kapitałowo i pozostałymi, czyli udziały i akcje, inne krótkoterminowe pap. wart., udzielone pożyczki i inne krótkoterminowe aktywa finansowe, a także środki pieniężne i inne aktywa pieniężne).

Wycena inwestycji.

Inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień nabycia lub powstania wg ceny nabycia lub ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne. Na dzień bilansowy inwestycje wycenia się wg ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wg wartości godziwej. Trwałą utratą wartości jest sytuacja, gdy kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów prawdopodobnie nie przyniesie znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. wartość godziwa to cena możliwa do uzyskania w normalnych warunkach rynkowych.

ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE

Cena nabycia i koszt ich wytworzenia obejmuje ogół ich kosztów poniesiony przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego lub przyjęcia do użytku, w tym również nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz akcyzowy, a także koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe pomniejszone z tego tytułu. Nie zalicza się do tych kosztów obsługi zobowiązań zaciągniętych na sfinansowanie budowy poniesionych po przekazaniu wybudowanego obiektu do użytkowania, kar i odszkodowań zapłaconych w związku z realizowaną budową, która zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych, odsetek z tytułu zwłoki, zapłaty zobowiązań w związku z realizowaną budową, które stanowią koszty finansowe. Koszty zakupu środków trwałych zmniejszą się o wartość odzyskanych materiałów z budowy, montażu i ulepszenia tych składników majątku oraz powstałych podczas rozruchu poprzedzającego oddanie środków trwałych od użytku. Na zmniejszenie kosztów budowy zalicza się także równowartość niedoborów rzeczowych na podstawie inwentaryzacji przeprowadzonej w drodze spisu z natury, dodatnie różnice kursowe od kredytów, pożyczek i zobowiązań innego rodzaju wyrażonych w jednostkach obcych służących sfinansowaniu budowy, montażu lub ulepszeniu środków trwałych oraz równowartość szkód powstałych podczas trwania budowy realizowanej we własnym zakresie spowodowanych zdarzeniami losowymi, które ustalone w wielkości rzeczywistej zalicza się do strat nadzwyczajnych.. Poza tymi wyjątkami wszystko to, co związane jest z inwestycją powinno być odniesione w koszty. Wszystkie te koszty można podzielić na bezpośrednie i pośrednie. Bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, robót budowlanych, wartości pracy sprzętu, maszyn i urządzeń oraz środków transportu, a także inne koszty będące w bezpośrednim związku z budową. Pozostałe koszty należą do pośrednich.

Ewidencja środków trwałych w budowie.

Do tego celu służy konto „Środki trwałe w budowie” i ujmuje się na nim wszelkie koszty związane z budową nowych środków trwałych zakupionych, a wymagających montażu i przygotowania oraz koszty związane z ulepszeniem będących w użytku środków trwałych. Jeżeli nabywany jest grunt pod budowę stanowi on odrębny środek trwały.

Ulepszenie środków trwałych ujmuje się w księgach rachunkowych i rozlicza koszty z tym związane zgodnie z ustawą o rachunkowości. Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do użytku wartość użytkową mieszaną okresem używania, zdolnością wytwórczą i jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszanego środka trwałego kosztami eksploatacji i innymi miarami.

Rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Wynikają z zasad rachunkowości (zasady współmierności przychodów i kosztów). Chodzi tu o to, że dla zapewnienia tej współmierności do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy, które jeszcze nie zostały poniesione. Mówiąc okres sprawozdawczy mamy na myśli inny okres, niż okres miesięczny.

Rozliczenia międzyokresowe czynne.

Występują wówczas, gdy moment poniesienia kosztów działalności operacyjnej wyprzedza znacznie wpływ tych kosztów na efekty w postaci przychodów i w związku z tym zarachowanie ich w całości w okresie sprawozdawczym, w którym powstały (zostały poniesione), zdeformowałyby wynik finansowy bieżącego okresu w stopniu istotnym, powodując przy tym obniżenie podatku dochodowego. Wynika z tego, że w danym okresie sprawozdawczym koszty proste lub złożone działalności operacyjnej dotyczące przyszłych okresów nie mogą być rozliczone w okresie bieżącym ze względu na istotny ujemny wpływ na wynik finansowy. Zachodzi więc potrzeba zarachowania ich do właściwego okresu sprawozdawczego. W tym celu aktywuje się je, a więc umieszcza w aktywach bilansu. Następuje kapitalizacja tych kosztów, a więc uznanie ich przejściowo w aktywa jednostki. Warunkiem aktywowania tych kosztów jest przewidywanie osiągnięcia korzyści w przyszłych okresach.

Wg nowej formuły bilansu aktywowane koszty można podzielić na dwie grupy:

1. długookresowe występujące w grupie A (aktywa trwałe)

2. krótkoterminowe występujące w grupie B (aktywa obrotowe)

Niezależnie od tego podziału czasowego możemy wyodrębnić następujące grupy kosztów, które mogą być rozliczane w czasie:

1. Koszty remontów środków trwałych wykonywanych w większym zakresie, ale nie związane z ulepszeniem.

2. Koszty przygotowania nowej produkcji, także związane z wykonaniem prototypów i serii próbnych.

3. Koszty przygotowania eksploatacji nowo budowanych zakładów poniesione przed przekazaniem do użytkowania środków trwałych w budowie.

4. Koszty zakupu materiałów nie wliczone w cenę zakupu przypadające proporcjonalnie do zużytych materiałów w kolejnych okresach.

5. Koszty zagospodarowania pomelioracyjnego.

6. Opłacone z góry za przyszłe lata (okresy) czynsze z tytułu wynajmowania pomieszczeń (magazynowych, biurowych i usługowych).

7. Koszty trwających jeszcze prac rozwojowych, które jeśli zakończą się powodzeniem będą mogły być zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych.

8. Obligatoryjny coroczny odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.

9. Opłacona z góry prenumerata czasopism i innych fachowych publikacji na potrzeby związane z działalnością produkcyjną.

10. Koszty poniesione z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych za przyszłe okresy sprawozdawcze.

11. Inne koszty proste lub złożone poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym, dotyczące przyszłych okresów, których zaliczenie ze względu na ich wielkość może powodować zniekształcenie wyniku finansowego i podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Inne przypadki (kosztowe) rozliczeń międzyokresowych kosztów czynnych:

• koszty finansowe z tytułu potrąconych z góry odsetek lub prowizji od zaciągniętych pożyczek lub kredytów lub też z tytułu sprzedaży obligacji i dywidend.

• nadwyżka kosztów nad przychodami z gospodarowania zasobami mieszkaniowymi za dany rok obrotowy w spółdzielniach mieszkaniowych.

• nadwyżka kosztów rzeczywistych nad zarachowanymi, ustalona na dzień bilansowy z tytułu usług lub robót budowlanych objętych długotrwałymi umowami.

• obligatoryjne rozliczenie międzyokresowe z tytułu kwot podatku wobec odliczenia w przyszłości ujemnych różnic przejściowych od podstawy odliczeń podatku dochodowego oraz odpisom strat podatkowych z lat ubiegłych.

• należne do dnia bilansowego naliczone przez jednostkę odsetki od lokat bankowych, których termin na dzień bilansowy jeszcze nie upłynął.

Rozliczenie międzyokresowe bierne.

Stosowane są po to, aby wykazać w księgach rachunkowych prawdopodobne zobowiązania przypadające na bieżący okres sprawozdawczy, wynikające w szczególności:

1. ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez jej kontrahentów, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny, czyli świadczenia wykonane, a nie zafakturowane.

2. z obowiązku wykonania związany z bieżącą działalnością przyszłych świadczeń nieznanych osób, których kwotę można oszacować mimo, że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, np. zobowiązania z tytułu napraw gwarancyjnych dóbr trwałego użytku.

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z umownych zwyczajów handlowych.

Przykłady biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów:

• rezerwa na nie poniesione jeszcze koszty, których wielkość można wiarygodnie oszacować, np. z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmii;

• opłaty z tytułu licencji na produkcję określonego wyrobu naliczone w proporcji do liczby sprzedanych produktów;

• rezerwa na przewidywaną stratę z tytułu niewykorzystanych jeszcze urlopów i nagród jubileuszowych;

• rezerwa na przewidywaną stratę z tytułu wykonania długotrwałej umowy o usługi, w tym budowlane;

• odsetki od kredytów na sfinansowanie środków trwałych w budowie naliczone na dzień zakończenia budowy w przypadku braku obciążenia tymi odsetkami przez bank kredytujący;

Ewidencja rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Należy rozdzielić konta rozliczeń czynnych i biernych. Do tych kont syntetycznych niezbędna jest ewidencja analityczna wg poszczególnych tytułów, które były podstawą tworzenia tych rozliczeń.

PRZYCHODY I KOSZTY OPERACYJNE.

Przychody i zyski są definiowane jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zwiększenia wartości aktywów lub zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż zwiększenie przez udziałowców. Typowe zdarzenia dla powstania korzyści przez zwiększenie wartości aktywów: uzyskanie środków pieniężnych lub należności ze sprzedaży wyrobów, towarów lub usług, zyski ze sprzedaży aktywów rzeczowych i finansowych, wzrost wartości lub ulepszenie składnika aktywów, otrzymanie darowizny, dotacji lub subwencji, wzrost kursu waluty obcej, w której wyrażona jest należność od dłużnika. Zmniejszenie zobowiązania ma miejsce przy: umorzeniu zobowiązania przez wierzyciela, rozwiązaniu rezerw w przypadku ustania przyczyny ich utworzenia, spadek kursu waluty obcej, w której wyrażone jest zobowiązanie.

Koszty i straty są definiowane jako uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia wartości aktywów lub zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do obniżenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli. Typowe zdarzenia prowadzące do zmniejszenia korzyści ekonomicznych przez zmniejszenie aktywów: wydatkowanie środków pieniężnych na nabyte i sprzedane towary, zużycie materiałów, energii, rzeczowych aktywów trwałych do produkcji wytworzonych i sprzedanych wyrobów, wynagrodzenia, ubezpieczenia i inne świadczenia na rzecz pracowników administracji i sprzedaży, straty poniesione przy sprzedaży składników aktywów rzeczowych i finansowych, zmniejszenie wartości składników aktywów, nieodpłatne przekazanie aktywów, spadek kursu waluty obcej, w której wyrażona jest należność dłużnika. Zwiększenie wartości zobowiązań może mieć miejsce przez: nabycie towarów sprzedanych w okresie objętym ubezpieczeniem, utworzenie rezerw na pewne lub prawdopodobne straty z transakcji gospodarczych w toku, utworzenie rezerw na przyszłe wydatki, nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne, wzrost kursu waluty obcej, w której wyrażone jest zobowiązanie.

Koszty powstają przede wszystkim w wyniku celowego zużycia zasobów związanych z działalnością jednostki w okresie sprawozdawczym. Zużycie zasobów i zmniejszenie wskutek tego korzyści ekonomicznych ma na celu osiągnięcie przychodów. Na koszty składają się: koszty działalności operacyjnej (bezpośrednie i pośrednie), pozostałe koszty operacyjne i koszty operacji finansowych, które obejmują straty ze zbycia inwestycji, koszty aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki ujemnych kosztów inwestycji nad dodatnimi. Zalicza się tu także straty nadzwyczajne, czyli zmniejszenia korzyści z powodu zdarzeń losowych.

Pozostałe koszty operacyjne to koszty pośrednio związane z działalnością operacyjną i ryzykiem prowadzenia tej działalności, które powodują zmniejszenie wyniku finansowego jednostki. Zalicza się do nich: nie umorzoną część wartości początkowej w przypadku likwidacji środka trwałego spowodowanej przyczynami mieszczącymi się w granicach ryzyka związanego z prowadzeniem działalności, nieodpłatne przekazanie środków trwałych, środków trwałych w budowie, rzeczowych aktywów obrotowych (towary, materiały, opakowania), odpisy aktualizujące wartość środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także środków trwałych w budowie, koszty poniesione na przygotowanie nowej produkcji lub remontów budynków i budowli zaliczone wcześniej do rozliczeń międzyokresowych kosztów czynnych, poniesione koszty zaniechanych środków trwałych w budowie, koszty utrzymania obiektów służących działalności socjalnej wyodrębnione na koncie „Koszty działalności pomocniczej”, koszty związane z utrzymaniem nieczynnego zakładu, dokonane przez jednostkę wpłaty pieniężne jako ofiary na rzecz fundacji, organizacji charytatywnych, religijnych, kulturalnych, kary i grzywny orzeczone w trybie administracyjnym, karnym i karno - skarbowym, koszty postępowania sądowego, odpisy aktualizujące wartość należności z uwzględnieniem stopnia aktualizacji, należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne, od których nie dokonano odpisów aktualizujących, podatek od towarów i usług naliczony dla jednostki sankcyjnie, wniesione do innych podmiotów wkłady niepieniężne w wartości netto, kaucje lub wadia wniesione do innych jednostek i przepadłe, równowartość niedoborów ujawnionych w wyniku inwentaryzacji uznanych za niezawinione, odpisy aktualizujące wartość zapasów z powodu częściowej lub całkowitej utraty wartości użytkowej i handlowej. Na dzień bilansowy koszty te rozliczane są w wyniku finansowym.

Pozostałe przychody operacyjne.

Są to przychody pośrednio związane z działalnością operacyjną i ryzykiem prowadzenia tej działalności. Zalicza się do nich w szczególności: przychody należne i zrealizowane ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży obiektów działalności socjalnej oraz ze sprzedaży domów i lokali socjalnych, które zwiększają Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, przedawnione i umorzone zobowiązania, w tym z tytułu otrzymywanych pożyczek, rozwiązane rezerwy utworzone wcześniej na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa oraz na przyszłe zobowiązania spowodowane reorganizacją w jednostkach zobowiązanych do jej przeprowadzenia, odzyski w postaci materiałów z likwidacji środków trwałych nie związanych ze zdarzeniami losowymi, otrzymane nieodpłatnie środki trwałe, środki trwałe w budowie, wartości niematerialne i prawne, materiały, towary i inne składniki majątku, zwrot niesłusznie zapłaconych kar, otrzymanie dotacji, subwencji i dopłat ze środków publicznych na finansowanie nabycia lub wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych, środków trwałych w budowie i prac rozwojowych, jeżeli nie zwiększają one funduszy własnych jednostki na podstawie odrębnych przepisów, dofinansowanie środkami ZFŚS kosztów utrzymania obiektów służących działalności socjalnej, wpływy z tytułu nie podlegających zwrotowi kaucji i wadiów, kwoty należne i zrealizowane przez jednostkę z tytułu dzierżawy i wynajmu stanowiących jej własność budynków, budowli i innych środków trwałych, odpisy ujemnych wartości firmy, z tytułu zwolnienia z długu przez przeniesienie (przewłaszczenie) składników majątku na rzecz jednostki z tytułu wniesienia wkładów niepieniężnych w zamian za nabyte udziały wg wartości nominalnej w spółce kapitałowej, ujawnione na podstawie inwentaryzacji w drodze spisu z natury nadwyżki gotówki w kasie i rzeczowych składników aktywów trwałych i obrotowych.

Wycena składników bilansowych wyrażonych w walutach obcych.

Aby dokonać aktualizacji wyceny należy dokonać inwentaryzacji wszystkich składników bilansowych. Art. 30 ustawy o rachunkowości określa zasady i procedurę wyceny. Dokonuje się jej nie rzadziej niż na dzień bilansowy wyceniając wyrażone w walutach obcych:

1. składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych) wycenia się metodą praw własności po kursie kupna stosowanym w tym dniu przez bank, z którego usług korzysta jednostka, nie wyższym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na ten dzień;

2. składniki pasywów wycenia się po kursie sprzedaży stosowanym w tym dniu przez bank, z którego usług korzysta jednostka, nie niższym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na ten dzień.

Wycena walut w kantorach.

Należności i zobowiązania, także z tytułu dostaw i usług opiewające na waluty obce wykazuje się w księgach rachunkowych przy ich powstaniu wg wartości nominalnej (polega to na przeliczeniu wartości rozrachunków). Należności i zobowiązania są realizowane po pewnych czasie od chwili powstania. Podlegają w związku z tym urealnieniu. Nierozliczone na dzień bilansowy nalezności i zobowiązania wyrażone w walutach obcych wycenia się odpowiednio wg kursu kupna lub kursu sprzedaży stosowanych w tym dniu przez bank, z którego usług jednostka korzysta z tym, że wycena należności na dzień bilansowy nie może być wyższa, a zobowiązań niższa od ich wartości przeliczonej na walutę polską wg kursu średniego ustalonego na ten dzień.

Przy wycenie na dzień bilansowy należności, jak i zobowiązań mogą powstawać dodatnie lub ujemne różnice kursowe. Różnice kursowe powstałe w związku z bilansową wyceną należności i zobowiązań w całości wpływają na przychody i koszty finansowe, a więc rozliczane są wynikowo. Jeżeli w wyniku wyceny powstają różnice kursowe dodatnie to zalicza się je do przychodów finansowych. Różnice ujemne zalicza się do kosztów finansowych.

Aktualizacja wyceny rzeczowych aktywów obrotowych.

Trwała utrata wartości zachodzi, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości korzyści ekonomicznej. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów rzeczowych wynikającą z ksiąg podatkowych do ceny składnika netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej między zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi ze sobą stronami. Aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów obrotowych powinno dokonywać się na bieżąco, szczególnie jeśli chodzi o zapasy. Niezależnie od odpisu aktualizującego wartość zapasów z powodu utraty wartości użytkowej i handlowej jednostka wycenia zapasy nie rzadziej, niż na dzień bilansowy wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia, nie wyższych niż cena sprzedaży netto na dzień bilansowy. Dokonując odpisów aktualizujących wycenę aktywów obrotowych należy uwzględnić zagadnienia, które uregulowane zostały w ustawie o rachunkowości. Ustawa nakazuje uwzględnienie w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów. Ustawa nakazuje wycenę rzeczowych składników obrotowych nie rzadziej niż na dzień bilansowy wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. Ustawa zobowiązuje także do dokonania odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg podatkowych do cen sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. Zobowiązuje także do zaliczenia do pozostałych kosztów operacyjnych odpisów aktualizujących trwale utracone wartości. W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego zwiększa się wartość danego składnika aktywów i zwiększenie tej wartości podlega zaliczeniu do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych, jeżeli wcześniej zapis ujęty został w kosztach.

Ewidencja skutków obniżenia wartości materiałów.

Trwała utrata wartości lub inne przyczyny jest księgowana na „Pozostałych kosztach operacyjnych” Wn i „Odpisach aktualizujących wartość materiałów” Ma. Podobnie przy towarach - obniżenie ich wyceny, a tym samym dokonanie odpisu aktualizującego, księgowane jest: „Pozostałe koszty operacyjne” Wn i „Odpisy aktualizujące wartość towarów” Ma. Przy wyrobach gotowych: „Pozostałe koszty operacyjne” Wn i „Odpisy aktualizujące wartość produktów” Ma.

Wartość należności, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że nie zostaną zapłacone w terminie lub pełnej wysokości, a przedwczesne byłoby uznanie ich za nieściągalne aktualizuje się przez dokonanie odpisu aktualizujacego wartość tych należności lub ich części. Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych (zaległość główna) lub kosztów finansowych (odsetki) Wn i odpisów aktualizujących rozrachunki Ma.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---