Akcja- instrument finansowy emitowany przez spółkę akcyjną, jest częścią kapitału akcyjnego, na wartość realną akcji nie ma wpływu stopa inflacji w przeciwieństwie do obligacji.

Funkcje akcji:

• umożliwia bezpośredni udział w przedsięwzięciu (udział finansowy ;czerpanie zysku)

• umożliwia elastyczny przepływ kapitału ze względu na nieograniczone możliwości nabywania lub zbywania akcji

• stanowią źródło kapitału na przyszłe inwestycje

• możliwość kupowania akcji różnych firm ogranicza ryzyko

Klasyfikacje akcji:

• w zależności od statutu spółki

• akcje na okaziciela - spółka nie ma obowiązku rejestracji tych akcji; są podstawowym przedmiotem obrotu w polskim prawie gospodarczym; nie ma ograniczenia zbytu; wszelkie informacje dotyczące spółki dla posiadaczy akcji na okaziciela powinny być dostępne w określonym miejscu- określonym w statucie firmy ( najczęściej Monitor Sądowy i Gospodarczy)

• akcje imienne - akcje rejestrowane w księdze akcji imiennych prowadzonej przez spółkę; na akcji umieszczone jest imię i nazwisko akcjonariusza lub firma; istnieją pewne ograniczenia w zakresie ich zbywania

• kryterium formy pokrycia równowartości kapitału

• akcje gotówkowe opłacane całkowicie lub częściowo - do momentu zarejestrowania spółki możliwe jest by nastąpiło opłacenie minimum 25% wartości kapitału akcyjnego; po zarejestrowaniu spółki należy uregulować resztę kwoty; do momentu uregulowania pełnej wartości na jaką opiewają akcje są one imienne i nie mogą być zbywane, a po opłaceniu całości kapitału zmieniają swój charakter na akcje na okaziciela

• akcje aportowe-rzeczowe - kapitał ten przed zarejestrowaniem spółki musi być w pełni opłacony; są imienne w okresie dwóch lat do momentu zatwierdzenia sprawozdań finansowych na walnym zgromadzeniu odbywającym się w drugim roku po rozpoczęciu działalności; po tym okresie akcje mogą być zbywane

• kryterium ze względu na dostępność akcji

• akcje pojedyncze - jest to dokument, który odpowiada wartości nominalnej jednej akcji

• akcje zbiorcze (pakiet) - na jednym dokumencie zawarta jest informacja o ilości akcji, ich wartości nominalnej i wartości całkowitej

• kryterium ze względu na uprawnienia przysługujące akcjonariuszom

• akcje zwykłe

• akcje uprzywilejowane - dają szczególne prawa głównie założycielom spółki; z akcją uprzywilejowaną łączą się prawa:

1. prawo głosu na 1 akcję 1-5 głosów

2. prawo do dywidendy w wyższym wymiarze; ta dywidenda nie może być wyższa niż przeciętna stopa dyskontowa NBP + 2%

3. posiadacz akcji ma prawo do dywidendy skumulowanej; dywidenda wypłacana za poprzedni okres z zysków bieżących przy czym okres ten nie może być większy niż 5 lat wstecz

4. prawo do podziału majątku - gdy spółka przeprowadza likwidację; jest to prawo dające pierwszeństwo uzyskania zwrotu wartości nominalnej w sytuacji gdy majątek likwidacyjny spółki (majątek pozostający po zaspokojeniu wszystkich wierzycieli) nie starcza na pokrycie wartości nominalnej wszystkich akcji

5. prawo pierwszeństwa do zakupu akcji z nowej emisji

Umorzenie akcji - wiąże się ze zmniejszeniem kapitału akcyjnego; może być realizowane:

• „ w ciężar kapitału” przedsiębiorstwa - następuje jednoczesne zmniejszenie kapitału akcyjnego

• „ w ciężar zysku” przedsiębiorstwa - nie następuje zmniejszenie kapitału akcyjnego tylko zysk nie jest wypłacany jako dywidenda; akcjonariusze otrzymują akcje użytkowe - zostaje im zwrócona wartość nominalna akcji zwykłych; akcje użytkowe nie dają prawa udziału w zyskach, wypłaty dywidendy, pozostaje prawo głosu i uczestnictwa w walnym zgromadzeniu oraz gdy firma osiąga zyski aby spłacić wierzytelności i pokryć akcje i zostaje zapas - zysk nadzwyczajny, wówczas posiadacz akcji użytkowych otrzymuje pieniądze

Pakiet kontrolny akcji - dysponowanie udziałami dającymi 50% akcji + 1 głos na walnym zgromadzeniu i prawo podejmowania decyzji w sprawach spółki gdy nie jest wymagana kwalifikowana większość. W przypadku akcji uprzywilejowanych wystarczy 17% udziałów.

Łączenie spółek, łączenie spółek zależnych - spółka może nabywać akcje innych przedsiębiorstw

Nabywając akcje innych przedsiębiorstw może dojść do przejęcia pakietu kontrolnego

Emisja akcji - podstawowy warunek powstania spółki akcyjnej

• emisja zamknięta - akcje spółki przejmują założyciele, nominalna wartość akcji jest wysoka

• emisja publiczna:

• spółka tworzy prospekt emisyjny, przekazuje go do komisji papierów wartościowych i giełd wraz z wnioskiem o wyrażenie zgody na publiczną emisję

• jeżeli zgoda zostanie wyrażona firma ogłasza w dwóch ogólnopolskich dziennikach zapisy na akcje i wyznacza bank, który będzie przyjmował zapisy

• emitent musi uiścić kaucję gwarancyjną równą 5% kapitału w banku, który obsługuje emisję

• w momencie przyjęcia zapisów na wszystkie akcje firma deponuje akcje w banku i dochodzi do zawiązania spółki

• okres subskrypcji nie może przekraczać trzech miesięcy - całość ulega umorzeniu a wkłady są zwracane

Cena akcji (trzy wartości):

• nominalna - cena umieszczona na akcji bądź świadectwie depozytowym i odpowiada jednostce kapitału akcyjnego czyli wynika z podziału kapitału przez liczbę emitowanych akcji

• emisyjna - cena po jakiej akcja jest oferowana subskrybentom przez emitenta; nie może być niższa od wartości nominalnej i jest stała w całym okresie subskrypcji (wyjątek: akcje oferowane są w formie przetargowej)

• bieżąca - cena po jakiej można walor sprzedać na rynku; zależy od korzyści jakie może osiągnąć akcjonariusz, sytuacji osiąganej przez firmę, stopnia wiarygodności, sytuacja w całej branży oraz ogólna sytuacja ekonomiczna w kraju.

Cena prawa poboru

prawo zakupu akcji można odsprzedać C= B - E / P

B - bieżąca cena uprzednio wyemitowanych akcji

E - cena emisyjna nowych akcji

P - liczba niezbędnych praw do uzyskania jednej akcji nowej emisji

Wskaźniki rynku kapitałowego:

- wskaźnik EPS zysku netto przedsiębiorstwa

ilość emitowanych akcji

Określa rentowność danej inwestycji ale nie umożliwia porównywania jej z osiągami innego przedsiębiorstwa

- wskaźnik P cena rynkowa jednej akcji

E zysk netto przedsiębiorstwa

Porównywanie zyskowności z akcji z innych przedsiębiorstw, kondycja całej branży, dobra sytuacja finansowa, im wyższy ten wskaźnik tym lepsza pozycja przedsiębiorstwa

- wskaźnik cena rynkowa jednej akcji

wartość księgowa

Wskazuje jaka jest zdolność przedsiębiorstwa do generowania przyszłego zysku; jeżeli jest wysoki to wskaźnik P/E także jest wysoki

- stopa dywidendy dywidenda / jedną akcję = dywidenda / jedną akcję

cena rynkowa zysk przedsiębiorstwa netto

określa ile z danego zysku przeznaczone jest na dywidendy

- zyskowność inwestycji Z= (D + C₂ - C₁) / C₁

D - wielkość dywidendy

C2 - cena bieżąca akcji w momencie określania dywidendy

C1 - cena akcji na rynku w roku minionym

- stopa wypłacalności dywidendy dywidenda / jedną akcje

zysk netto przedsiębiorstwa

1

---