Art. 1.
Ustawa określa zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia i organizacji banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych <, a także oddziałów instytucji kredytowych> oraz zasady sprawowania nadzoru bankowego, postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków.
Art. 2.
Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Art. 4.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) bank krajowy - bank mający siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,
[2) bank zagraniczny - bank mający siedzibę za granicą,]
<2) bank zagraniczny - bank mający siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, na terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej,>
3) międzynarodowa instytucja finansowa - instytucję finansową, której większość kapitału własnego należy do państwa będącego członkiem
Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju lub banków centralnych takich państw,
Art. 5.
1. Czynnościami bankowymi są:
przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
prowadzenie innych rachunków bankowych,
udzielanie kredytów,
udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytyw,
emitowanie bankowych papierów wartościowych,
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
6a) wydawanie [, rozliczanie i umarzanie pieniądza elektronicznego] <instrumentu pieniądza elektronicznego>,
wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
2. Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki:
udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,
operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,
wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,
terminowe operacje finansowe,
nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych,
pośrednictwo w dokonywaniu przez rezydentów przekazów pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju z nierezydentami.
3. Wydawanie [, rozliczanie i umarzanie pieniądza elektronicznego] <instrumentu pieniądza elektronicznego> oraz dokonywanie płatności z jego użyciem określają odrębne przepisy.
4. Działalność gospodarcza, której przedmiotem są czynności, o których mowa w ust. 1, może być wykonywana wyłącznie przez banki, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Jednostki organizacyjne inne niż banki mogą wykonywać czynności, o których mowa w ust. 1, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego.
Art. 6.
Poza wykonywaniem czynności bankowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, banki mogą:
obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,
zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych,
dokonywać obrotu papierami wartościowymi,
dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, z tym że bank jest obowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż 3 lata od daty nabycia,
nabywać i zbywać nieruchomości,
świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych,
6a) świadczyć usługi certyfikacyjne w rozumieniu przepisów o podpisie elektronicznym, z wyłączeniem wydawania certyfikatów kwalifikowanych wykorzystywanych przez banki w czynnościach, których są stronami,
świadczyć inne usługi finansowe,
wykonywać inne czynności, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego.
Rozdział 2
Tworzenie i organizacja banków oraz oddziałów i przedstawicielstw banków
Art. 12.
Banki mogą być tworzone jako banki państwowe, banki spółdzielcze lub banki w formie spółek akcyjnych.
Art. 13.
Założycielami banku w formie spółki akcyjnej mogą być osoby prawne i osoby fizyczne, z tym że założycieli nie może być mniej niż 3.
Założycielami banku spółdzielczego mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla założenia spółdzielni, określonej ustawą z dnia 16 września 1982r. - Prawo spółdzielcze
Art. 14.
1. Bank państwowy może być utworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego. W tym samym trybie następuje likwidacja banku państwowego, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w art. 147 ust. 1 pkt 3.
Art. 20.
1. Bank spółdzielczy może być utworzony, z zachowaniem trybu określonego przepisami ustawy - Prawo spółdzielcze, na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, wydanego w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych na wniosek założycieli, z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz.U. Nr 119, poz. 1252 i z 2001 r. Nr 111, poz. 1195); przepisy art. 30-38 stosuje się odpowiednio.
2. Statut banku spółdzielczego pod rygorem nieważności powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Art. 21.
Bank w formie spółki akcyjnej może być utworzony na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego.
Do utworzenia i działalności banku, o którym mowa w ust. 1, stosuje się przepisy Kodeksu spółek handlowych w zakresie, w jakim nie pozostają one w sprzeczności z przepisami ustawy.
Art. 32.
Wnoszony przez założycieli banku kapitał założycielski, z zastrzeżeniem ust. 2, nie może być niższy od równowartości w złotych 5 000 000 euro przeliczonej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu wydania zezwolenia na utworzenie banku.
W przypadku banków spółdzielczych, których założyciele wyrazili zamiar zawarcia umowy zrzeszenia, na podstawie ustawy wymienionej w art. 20 ust. 1, kapitał założycielski nie może być niższy od równowartości w złotych 1 000 000 euro przeliczonej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu wydania zezwolenia na utworzenie banku.
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim
Art. 1
Narodowy Bank Polski, zwany dalej "NBP", jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 2
NBP posiada osobowość prawną i prawo używania pieczęci z godłem państwowym.
NBP nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.
Działalność NBP jest prowadzona na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Siedzibą NBP jest Warszawa.
Art. 3
1. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
2. Do zadań NBP należy także:
organizowanie rozliczeń pieniężnych,
prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,
prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami,
prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,
regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie,
kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,
opracowywanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa,
wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
Art. 4
NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 6
Organami NBP są:
1) Prezes NBP,
2) Rada Polityki Pieniężnej,
3) Zarząd NBP.
Art. 17
Działalnością NBP kieruje Zarząd.
W skład Zarządu NBP wchodzą: Prezes NBP - jako przewodniczący oraz 6-8 członków Zarządu, w tym 2 wiceprezesów NBP.
Zarząd NBP:
realizuje uchwały Rady,
podejmuje uchwały w sprawach nie zastrzeżonych w ustawie do wyłącznej kompetencji innych organów NBP.
4. Do zakresu działania Zarządu NBP należy w szczególności:
podejmowanie uchwał w sprawie udzielania bankom upoważnień do wykonywania czynności obrotu dewizowego,
realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej,
okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego,
nadzorowanie operacji otwartego rynku,
ocena funkcjonowania systemu bankowego,
uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP,
uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich wysokości,
określanie zasad gospodarowania funduszami NBP,
określanie zasad organizacji i podziału zadań w NBP,
określanie zasad polityki kadrowej i płacowej w NBP,
uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP,
sporządzanie bilansu NBP oraz rachunku zysków i strat,
opracowywanie bilansów obrotów płatniczych państwa z zagranicą,
przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady.
Art. 25
1. Nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego, zwana dalej "Komisją". Decyzje i określone przez Komisję zadania wykonuje i koordynuje wydzielony organizacyjnie w strukturze NBP - Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego.
2. Do zadań Komisji należy w szczególności:
określanie zasad działania banków zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach,
nadzorowanie banków w zakresie przestrzegania ustaw, statutu i innych przepisów prawa oraz obowiązujących je norm finansowych,
dokonywanie okresowych ocen stanu ekonomicznego banków i przedstawianie ich Radzie oraz wpływu polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na ich rozwój,
opiniowanie zasad organizacji nadzoru bankowego i ustalanie trybu jego wykonywania.
Art. 26
1. W skład Komisji wchodzą:
Przewodniczący Komisji - Prezes NBP,
zastępca Przewodniczącego Komisji - Minister Finansów lub delegowany przez niego sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów,
przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd lub jego zastępca,
przedstawiciel Ministra Finansów,
Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego.
Art. 51
1. NBP prowadzi rachunki:
banków,
budżetu państwa,
Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
innych osób prawnych, za zgodą Prezesa NBP.
2. Zarząd NBP określa, w drodze uchwały, warunki otwierania i prowadzenia rachunków banków.
Art. 12
1. Rada Polityki Pieniężnej, zwana dalej "Radą", ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego.
2. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:
ustala wysokość stóp procentowych NBP,
ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków,
określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych,
zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP,
przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,
ustala zasady operacji otwartego rynku.
3. Rada dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej.
4. Rada uchwala zasady rachunkowości NBP, przedłożone przez Prezesa NBP.
Art. 13
1. W skład Rady wchodzą:
Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP,
9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm i Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów.
2. Członkowie Rady powoływani są na 6 lat.