Klasy czasownika, Filologia rosyjska, Gramatyka


Klasy czasownika.

Jest to szeroki temat, dlatego dzisiejsza lekcja będzie dość obszerna.

Czasowniki dzielą się na klasy.

Pierwsza klasa czasownika

Do pierwszej klasy należą czasowniki z tematem na samogłoskę а(ть) работать(pracować) oraz czasowniki czasu teraźniejszego z tematem na aj работают (rabotajut - trzecia osoba liczby mnogiej)

* do tej grupy należą czasowniki:

позволять - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/ pozwalać

прощать  - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/ przebaczać, wybaczać

бросать - брошу бросаешь бросает бросаем бросаете бросают rzucać

воспитывать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/ wychowywać

вспоминать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/wspominać

запрещать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/zabraniać

зарабатывать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/zarabiać

обозначать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/oznaczać

отвечать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/odpowiadać

рассказывать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/opowiadać

указывать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/pokazywać

страдать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/cierpieć

выступать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/występować

писать - пишу /пишешь/ пишет/ пишем/ пишете /пишут pisać

возникать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/powstawać (rodzić się ale w sensie rodzą się nowe problemy, nie ma nic wspólnego z
narodzinami)

голодать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/ głodować

кусать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/gryźć

прыгать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/skakać

различать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/rozróżniać

убирать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/sprzątać

оценивать  - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/oceniać

включать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/włączać(w sensie włączać się do dyskusji)

обладать- ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/władać (w sensie władać językiem obcym)

делать- ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/robić

защищать -ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/bronić, chronić

отказать - откажу /откажешь/ откажет/ откажем /откажете/ откажут odmówić

мечтать - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/marzyć

уверять - ю /ешь/ ет/ ем/ ете/ ют/przekonywać, upewniać

• Jest grupa czasowników z koncówką ся : należą one do tej samej grupy, przy czym pamiętać należy o ся, przy odmianie:

Опираться - опираюсь/ опираешься /опирается /опираемся /опираетесь/ опирабтся opierać się

пользоваться- пользуюсь/ пользуешься /пользуется/ пользуемся/ плоьзуетесь /пользуются korzystać

признаться- юсь /ешься /ется/ емся/ етесь/ ются przyznawać się

купаться- юсь /ешься /ется/ емся/ етесь/ ются kąpać się

заниматься- юсь /ешься /ется/ емся/ етесь/ ются zajmować się, studiować

обеспечиваться - юсь /ешься /ется/ емся/ етесь/ ются zabezpieczyć się (w sensie materialnie)

Druga klasa czasownika

Należą do niej czasowniki z tematem czasownika na е(ть) oraz czasowniki czasu teraźniejszego z tematem na ej.
Do tej grupy należą czasowniki:

болеть- болею/ болеешь/ болеет/ болеем/ болеете /болеют /chorować

Trzecia klasa czasownika

Do trzeciej klasy należą czasowniki z tematem bezokolicznika na ова(ть) / ева (ть) oraz czasowniki czasu teraźniejszego z tematem na uj.

W tej grupie ова/ ева wypadają przy koniugacji, dlatego w tych przypadkach temat uzyskuje się nie tylko poprzez odcięcie końcówki bezokolicznika ale i poprzez odcięcie ова/ ева:

аплодировать -аплодирова (odcinamy końcówkę bezokolicznika ть) - аплодир(odcinamy ова) powstaje nam temat do którego dodajemy literę у: аплодир + у = аплодиру i dopiero od takiego tematu tworzymy formy koniugacji:

liczba pojedyncza - единственное число    

Я (ja) аплодиру -ю klaskam
Ты (ty)  аплодиру -ешь klaskasz
Он (on)/она(ona) /оно (ono) аплодиру -ет klaska

liczba mnoga - множественное число

Мы (my) аплодиру-ем klaskamy
Вы (wy) аплодиру-ете klaskacie
Они (oni) аплодиру-ют klaskają

Tak samo tworzą się pozostałe czasowniki na ова/ ева:

пожертвовать -(у) ю/(у) ешь /(у) ет/ (у) ем /(у) ете /(у) ют

голосовать- głosować

действовать -działać

советовать-radzić

чувствовать-czuć ( ten czasownik najczęściej występuje w parze z себя co oznacza czuć się чувствовать себя np. Как ты себя
чувствуешь? Jak się czujesz? Lub Чувствовать себя больным - czuć się chorym )

требовать-żądać, wymagać , domagać się

участвовать-brać udział

путешествовать -podróżować

танцевать-tańczyć

существовать -istnieć

праздновать -świętować

исследовать-badać, doświadczać, próbować

организовать-organizować

Osobną grupę stanowią czasowniki zwrotne lub te, które posiadają dodatkowo końcówkę ся, (odmiana jest taka sama jak przy zwykłych czasownikach bez końcówki ся). Końcówkę tą dodaje się przy odmianie i ma ona swoją stałą formę dla konkretnej osoby:

liczba pojedyncza - единственное число    

Я (ja) - сь
Ты (ty) - ся
Он (on)/она(ona) /оно (ono) - ся

liczba mnoga - множественное число

Мы (my) - ся
Вы (wy) - сь
Они (oni) - ся

волноваться -волнова(odcinamy końcówkę bezokolicznika ть) - волн(odcinamy ова) powstaje nam temat,do którego dodajemy literę у : волн + у = волну od takiego tematu tworzymy formy koniugacji i dodatkowo dodajemy dane dla każdej osoby końcówki ся:

liczba pojedyncza - единственное число    

Я (ja) волну - ю- сь denerwuję się
Ты (ty) волну -ешь-ся denerwujesz się
Он (on)/она(ona) /оно (ono) Волну-ет- ся denerwuje się

liczba mnoga - множественное число

Мы (my) волну-ем- ся denerwujemy się
Вы (wy) волну-ете-сь denerwujecie się
Они (oni) волну-ют-ся denerwują się

Tak samo tworzą się pozostałe czasowniki na ова/ ева + ся

волноваться-niepokoić się, denerwować się,

жаловаться -skarżyć się, narzekać

радоваться -cieszyć się

целоваться- całować się

тренироваться -ćwiczyć, trenować

фотографироваться-fotografować

пользоваться -korzystać

Czwarta klasa czasownika

Do czwartej klasy należą czasowniki z tematem bezokolicznika na ну(ть) oraz czasowniki czasu teraźniejszego lub czasu przyszłego prostego z tematem na н

W tej grupie czasowników przy odmianie wypada у:

привыкнуть- привыкну(odcinamy końcówkę bezokolicznika ть)- привыкну( wypada у); привыкн powstaje nam temat do którego dodajemy końcówki koniugacji:
 


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) привыкн - у przyzwyczajam się


Мы (my) привыкн -ем
Przyzwyczajamy się


Ты (ty) привыкн-ешь przyzwyczajasz się


Вы (wy) привыкн-ете
przyzwyczajacie się


Он (on)/она(ona) /оно (ono)
привыкн-ет
przyzwyczaja się


Они (oni) привыкн-ут
przyzwyczajają się


Tak samo tworzą się pozostałe czasowniki na ну(ть):

привыкнуть- przyzwyczaić się, przywyknąć

шагнуть -posunąć się ( w sensie zrobić coś o jeszcze jeden krok więcej)

сохнуть-schnąć

мокнуть-moknąć

гибнуть -ginąć

исчезнуть- zniknąć, zginąć

обмануть- okłamać

Piąta klasa czasownika

Do piątej klasy należą czasowniki z tematem bezokolicznika na и(ть) oraz te czasowniki, które w trzeciej osobie liczby mnogiej mają końcówkę ат (ят).

Do tego typu należą czasowniki, w których nie dochodzi do чередования - alternacji, tzn nie zmieniają się spółgłoski:
Подарить -  Подари (odcinamy końcówkę bezokolicznika ть) powstaje temat Подари w tej grupie czasowników и wypada ale nie zupełnie tzn.и zawierać się będzie w końcówkach koniugacji oprócz pierwszej osoby liczby pojedynczej gdzie и nie ma w ogóle:


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) подар-ю podaruję


Мы (my) подар -им podarujemy


Ты (ty) подар-ишь podarujesz


Вы (wy) подар-ите podarujecie


Он (on)/она(ona) /оно (ono)
подар -ит podaruje


Они (oni) подар-ят podarują

Tak samo tworzą się  czasowniki:

положить- położyć

полож (temat do którego dodajemy końcówki) -у/ ишь /ит /им /ите/ ут

выполнить-wykonać

выполн- ю /ишь/ ит /им /ите /ят

делить-dzielić, rozdzielać

дел- ю /ишь/ ит /им /ите/ ят

дополнить-dopełnić, uzupełnić

дополн- ю /ишь/ ит/ им /ите /ят

напомнить-przypomnieć

напомн- ю/ ишь/ ит/ им/ ите /ят

запомнить-zapamiętać

запомн- ю /ишь/ ит/ им /ите/ ят

сравнить - porównać

сравн- ю /ишь/ ит/ им/ ите/ ят

строить-budować, wznosić

стро- ю/ ишь /ит/ им /ите/ ят

ударить -uderzyć

удар- ю/ ишь/ ит /им /ите /ят

говорить-mówić

говор- ю/ ишь/ ит /им /ите/ ят

благодарить- być wdzięcznym

благодар- ю /ишь /ит /им /ите/ ят

изменить-zmienić, zdradzić

измен- ню /нишь/ нит /ним/ ните/ нят

лечить- leczyć, kurować

леч- у/ ишь/ ит /им /ите /ат

учить- uczyć się

уч- у/ ишь/ ит /им/ ите/ ат

дорожить-cenić, przywiązywać uwagę

дорож - у /ишь /ит /им/ ите /ат

спешить- spieszyć się

спеш - у /ишь/ ит /им /ите /ат

Do innego typu należą czasowniki, w których dochodzi do чередования - alternacji, tzn spółgłoski ulegają zmianie:
с →д попасть(odcinamy końcówkę bezokolicznika ть)- попас - powstaje temat, w którym dochodzi do чередования - alternacji w wyniku czego с przechodzi w д i dopiero wtedy uzyskujemy właściwy temat попад  do którego dodajemy odpowiednie końcówki koniugacji:


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) попад-у trafię


Мы (my) попад-ём trafimy


Ты (ty) попад-ёшь trafisz


Вы (wy) попад-ёте traficie


Он (on)/она(ona) /оно (ono)
попад-ёт trafi


Они (oni) попад-ут trafią

красить -(odcinamy końcówkę bezokolicznika ть)- краси(jak pamiętamy и wypada)- крас (powstaje temat, tu c przechodzi w ш): краш jednak ш będzie występowało tylko w 1 osobie liczby pojedynczej i w 3 osobie liczby mnogiej, w pozostałych osobach pozostaje c:


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) крашzdobię


Мы (my) крас -им zdobimy


Ты (ty) крас -ишь zdobisz


Вы (wy) крас -ите zdobicie


Он (on)/она(ona) /оно (ono)
крас -ит zdobi


Они (oni) краш -ат zdobią

Приблизить - (odcinamy końcówkę bezokolicznika ть)- приблизи(и wypada)- приблиз(powstaje temat, tu з przechodzi w ж): приближ jednak ж będzie występowało tylko w 1 osobie liczby pojedynczej i w 3 osobie liczby mnogiej, w pozostałych osobach pozostaje з:


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) приближprzybliżam się


Мы (my) приблиз -им przybliżamy się


Ты (ty) приблиз -ишь przybliżasz się


Вы (wy) приблиз-ите przybliżacie się


Он (on)/она(ona) /оно (ono)
приблиз -ит przybliża się


Они (oni) приближ -ат przybliżają się

Podobnie dzieje się z czasownikami:

производит-dokonywać, robić, czynić

произво - (ж)у (д)ишь (д)ит (д)им (д)ите (ж)ат

просить -prosić

про - (ш)у (с)ишь (с)ит (с)им (с)ите (ш)ут

Jest jeszcze inna grupa czasowników, w której zmianie ulegają wszystkie osoby:
достичь - (odcinamy końcówkę bezokolicznika чь) -дости do tematu dodajemy г i uzyskujemy właściwy temat: достиг do którego dodajemy samogłoskę a:


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) достиг -a -ю osiągam


Мы (my) достиг-a -ем osiągamy


Ты (ty) достиг-a -ешь osiągasz


Вы (wy) достиг -a-ете osiągacie


Он (on)/она(ona) /оно (ono) достиг -a -ет osiąga


Они (oni) достиг-a- ют osiągają

 Do takich czasowników należą czasowniki, których temat nieco ulega zmianie, to znaczy tu też dochodzi do чередования - alternacji, tzn spółgłoski ulegają zmianie: зайти- (odcinamy końcówkę bezokolicznika ть)- зай powstaje nam temat, do którego dodajemy literę д:
зай +д =зайд, od takiego tematu tworzymy pozostałe formy koniugacji:


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) зайд-у wstąpię


Мы (my) зайд-ём wstąpimy


Ты (ty) зайд -ёшь wstąpisz


Вы (wy) зайд-ёте wstąpicie


Он (on)/она(ona) /оно (ono)
зайд-ёт wstąpi


Они (oni) зайд-ут wstąpią

Tak samo tworzą się pozostałe czasowniki na йти jak найти.

Osobny typ odmiany tworzą czasowniki do których:
dodajemy znak miękki. Zasada tworzenia jest identyczna dla tego typu czasowników, od czasownika пить( odcinamy temat bezokolicznika ть)- пи powstaje temat , w którym и znika a na jego miejscu powstaje ь(znak miękki):пь do takiego tematu dodajemy końcówki koniugacji:


liczba pojedyncza - единственное число


liczba mnoga - множественное число


Я (ja) пь -ю piję


Мы (my) пь-ём pijemy


Ты (ty) пь-ёшь pijesz


Вы (wy) пь-ёте pijecie


Он (on)/она(ona) /оно (ono)
пь-ёт pije


Они (oni) пь-ют piją

Tak samo odmieniają się czasowniki
пить - pić/ лить- lać/ шить- szyć/ бить- bić/ вить- wić(np. wić gniazdo)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rekcja czasownika, Filologia rosyjska, Gramatyka
Czasowniki dokonane i niedokonane, Filologia rosyjska, Gramatyka
Przymiotniki - stopniowanie, Filologia rosyjska, Gramatyka
Zaimek zwrotny, Filologia rosyjska, Gramatyka
Liczebnik, Filologia rosyjska, Gramatyka
Zaimek, Filologia rosyjska, Gramatyka
Zaimki pytające, Filologia rosyjska, Gramatyka
fonetyka-ros-pytania-egz, Studia- filologia rosyjska, Gramatyka opisowa języka rosyjskiego- pytania
Zaimek osobowy, Filologia rosyjska, Gramatyka
Zaimki dzierżawcze, Filologia rosyjska, Gramatyka
koniugacje - 5 koniugacji czasownik(1), filologia polska, gramatyka historyczna
Gramatyka-Konstrukcje czynne i bierne1, Filologia Rosyjska UW, Praktyczna Nauka JR (3 rok)
Gramatyka-Imiesłów przym, Filologia Rosyjska UW, Praktyczna Nauka JR (3 rok)
Gramatyka-Imiesłów przysłówkowy2, Filologia Rosyjska UW, Praktyczna Nauka JR (3 rok)
Gramatyka-Konstrukcje warunkowe, Filologia Rosyjska UW, Praktyczna Nauka JR (3 rok)
Gramatyka-Imiesłów przysłówkowy1, Filologia Rosyjska UW, Praktyczna Nauka JR (3 rok)
CZASOWNIK, Filologia polska I st, GRAMATYKA OPISOWA, GRAMATYKA OPISOWA (malutka cmelka)
Gramatyka-Konstrukcje przyzwalające, Filologia Rosyjska UW, Praktyczna Nauka JR (3 rok)
Gramatyka-Imiesłowy, Filologia Rosyjska UW, Praktyczna Nauka JR (3 rok)

więcej podobnych podstron