Partnerstwo publiczno - prywatne

• Wprowadzenie

• Pojęcie partnerstwa publiczno - prywatnego

• Forma współpracy pomiędzy władzami publicznymi oraz podmiotami prywatnymi

• Przedsięwzięcie o charakterze użyteczności publicznej, prowadzone przez współpracujące podmioty prywatne i publiczne, przy wzajemnym zaangażowaniu instytucjonalnym i kapitałowym oraz solidarnym podziale korzyści i ryzyka z niego wynikających ( M. Moszoro )

Cele Partnerstwa Publiczno - Prywatnego:

• Zwiększenie efektywności świadczonych usług infrastrukturalnych

• Przyśpieszenie rozwoju infrastruktury

• Rozłożenie ryzyka inwestycyjnego

• Wprowadzenie do usług publicznych innowacyjności technicznej i technologicznej

Uczestnicy PPP

• Z jednej strony podmiot publiczny

• Obowiązany ustawowo świadczyć określone usługi użyteczności publicznej względem obywateli

• Z drugiej strony podmiot prywatny

• Nie posiadający władztwa publicznego

• Który może dokonać realizacji pewnych zadań, powierzonych przez partnera publicznego, nienaruszających prawa

Horyzont czasowy

• Stosunkowo długi okres współpracy podmiotu publicznego i prywatnego, pozwalający na realizację określonego zadania

• Ramy czasowe są determinowane na podstawie przeprowadzonej analizy efektywności

• Długość współpracy uzależniona jest również od cyklu życia projektu ( istotna specyfika i stopień złożoności projektu )

Ryzyko

• Istotą porozumień PPP jest podział zaangażowania ( inwestycyjnego, finansowego ) oraz związane z nim elementy ryzyka

• W przeciwieństwie do tradycyjnej realizacji przedsięwzięć użyteczności publicznej, PPP zakłada podział ryzyka inwestycyjnego pomiędzy podmiot publiczny i prywatny

Ryzyko

• Strony powinny przejąć na siebie ryzyko, którym potrafi najlepiej zarządzać

• Strona publiczna powinna zapewnić niezbędne zezwolenia oraz grunt

• Strona prywatna powinna zarządzać ryzykiem finansowym, operacyjnym, technicznym, ekonomicznym

Zalety PPP

• Dokładne określenie całkowitych kosztów inwestycji

• Zwiększenie możliwości finansowania

• Oszczędności budżetowe podmiotu publicznego

• Implementacja nowoczesnych rozwiązań, technologii

• Podział ryzyka realizowanego przedsięwzięcia pomiędzy partnerów

• Wykorzystanie możliwości i doświadczenia sektora prywatnego, umożliwiających podniesienie efektywności

Zalety PPP

• Dostarczenie usług w długim odcinku czasu

• Wzrost zaufania publicznego do współpracy sektora publicznego z podmiotami prywatnymi

• Wzrost wpływów budżetowych pochodzących z podatków oraz opłat wnoszonych przez podmiot prywatny

• Zróżnicowanie źródeł finansowania

Zagrożenia PPP

• Czasochłonność oraz kosztochłonność przygotowania projektów inwestycyjnych

• Ryzyko wzrostu opłat za korzystanie z infrastruktury

• Wyższe koszty finansowania z uwagi na niższą wiarygodność podmiotu prywatnego ( w porównaniu do sektora publicznego )

• Ryzyko ograniczenia dostępności usług

Zagrożenia PPP

• Redukcja zatrudnienia pracowników sektora publicznego

• Utrata przez sektor publiczny zarządzania inwestycją w trakcie trwania umowy

• Ryzyko obniżenia jakości świadczonych usług

• Społeczna akceptacja dla udziału podmiotu prywatnego w realizacji publicznych zadań

• Pozytywne nastawienie i wola polityczna sektora publicznego względem PPP

• Podstawą działalności podmiotów prywatnych jest zysk

• Przeprowadzenie szczegółowych analiz oraz ekspertyz finansowych, ekonomicznych oraz prawnych

PPP a prywatyzacja

• Umowa partnerstwa nie powinna być utożsamiana z prywatyzacją, czyli przekazaniu odpowiedzialności za świadczenie usług publicznych podmiotowi prywatnemu

• W praktyce realizowane kontrakty przewidują jedynie eksploatację oraz zarządzanie usługami dostarczanymi lokalnej społeczności

• Podmiot prywatny wyłącznie wykorzystuje infrastrukturę, będącą własnością władzy publicznej

• Nawet wykładnia literalna PPP wyklucza przekazanie całej odpowiedzialności i ryzyka jednemu podmiotowi ( prywatnemu )

• Należy podkreślić, że partnerstwo nie wyklucza po zakończeniu umowy przekazania majątku podmiotowi prywatnemu ( prywatyzacja )

Partnerzy projektów PPP

• Władze publiczne

• W zależności od skali przedsięwzięcia ( władza rządowa, regionalna, lokalna )

• Mają decydujący wpływ na wielkość, sposób finansowania oraz eksploatację realizowanych projektów inwestycyjnych

• Konieczność maksymalizacji użyteczności społecznej oraz zaspokajania funkcji publicznych przy ograniczoności ( deficycie ) środków publicznych powodem zainteresowania PPP

Partnerzy projektów PPP

• Sponsorzy

• Mogą być firmy wykonawcze, inwestorzy kapitałowi, samorządy lokalne oraz instytucje międzynarodowe ( np. Europejski Bank Inwestycyjny, Międzynarodowa Korporacja Finansowa )

• Odpowiedzialni są za organizację projektu, negocjacje z podmiotami zainteresowanymi, utworzenie spółki inwestycyjnej ( SPV ), opracowanie struktury finansowania itp.

• Banki i instytucje finansowe

• Niezbędne podmioty zapewniający odpowiednią wielkość finansowania

• Kredyty oraz pożyczki są udzielane spółce inwestycyjnej ( możliwość pozyskania kapitału po niższym koszcie )

• Zapewniają doradztwo finansowe i inwestycyjne

• Oferują różnorakie zabezpieczenia przed wystąpieniem określonych ryzyk

• Firmy wykonawcze

• Odpowiedzialne za techniczną realizację projektu

• Zwyczajowo są to wyspecjalizowane przedsiębiorstwa budowlane, posiadający odpowiedni sprzęt, umiejętności oraz doświadczenie w realizacji określonych projektów

• Są zainteresowani uzyskaniem odpowiednich dochodów, pozwalających osiągnąć określoną stopę zwrotu

• Firmy doradcze

• Dorady prawni

• Doradcy inwestycyjni

• Doradcy do spraw techniczno - organizacyjnych

• Firmy ubezpieczeniowe

• Agencje ratingowe

Finansowanie projektów PPP

• Projekty PPP są finansowane w dużej mierze przez kapitał obcy ( kredyty, pożyczki, obligacje )

• Dodatkowo potrzebne są liczne zabezpieczenia, gwarancje zwiększające wiarygodność sponsorów

• Zasadniczo koszt kredytów będzie się zwiększać wraz ze wzrostem ryzyka oraz horyzontu czasowego projektu inwestycyjnego

Formy organizacyjne PPP

• Najpopularniejszymi formami współpracy w ramach PPP są:

• BOT ( Build - Operate - Transfer )

• władza publiczna wydaje podmiotowi prywatnemu koncesję na zbudowanie, finansowanie oraz eksploatowanie określonego projektu w danym przedziale czasowym

• koncesjonariusz ma możliwość poboru cen za korzystanie z produktu inwestycji

• następuje przeniesienie korzyści oraz ryzyka z sektora publicznego na podmiot prywatny

• po zakończeniu współpracy majątek jest przekazywany na własność władzy publicznej

• BOO ( Build - Operate - Own )

• Odpowiedzialność za budowę, zarządzanie i eksploatację, podobnie jak przy umowie BOT, ponosi podmiot prywatny

• Jedyna różnica, w zestawieniu z BOT, polega na przejściu na własność koncesjonariusza aktywów po zakończeniu umowy

• System opłat dualnych ( shadow tolls )

• Stosowany przez władze publiczne w umowach PPP

• Podmioty prywatne, oprócz przychodów ze sprzedaży usług, otrzymują środki ( opłaty dualne jako formę publicznego dofinansowania ) jako uzupełnienie przychodów

• Ma to zapewnić określony poziom przychodów z eksploatacji obiektu

• BTL ( Build - Transfer - Lease )

• Podmiot prywatny jest odpowiedzialny za zaprojektowanie, sfinansowanie i zrealizowanie inwestycji

• Następnie obiekt zostaje przekazany władzy publicznej

• Podmiotem odpowiedzialnym za eksploatację obiektu jest partner prywatny, który bierze w dzierżawę ( leasinguje ) obiekt

• Umowy o świadczenie usług

• Prywatne podmioty na podstawie umowy świadczą określone usługi; wybór podmiotu prywatnego odbywa się na podstawie oferty przetargowej

• Usługi są realizowane w imieniu władz publicznych

• Za wykonanie podmioty prywatne otrzymują środki finansowe od władz publicznych

• Współpraca nie jest realizowana na długi okres czasu

Rozwój PPP w Polsce

• W Polsce jest duża potrzeba realizacji PPP z uwagi na duże potrzeby w dziedzinie infrastruktury transportowej, sportowej, komunalnej, rozrywkowej

• Niestety brak wykwalifikowanych pracowników w sektorze publicznym, opór społeczny a także podejrzenia o korupcję sprawiają, że rozmiary realizowanych przedsięwzięć w ramach PPP pozostawiają wiele do życzenia

• Jednym z większych projektów realizowanych w ramach PPP w ostatnich latach w Polsce jest budowa odcinka autostrady A2 Nowy Tomyśl - Świecko przez firmę Autostrada Wielkopolska S. A.

• Całkowity koszt projektu to 1,6 mld €

• Inwestycja będzie realizowana do 2037 r.