Ciąża, błony płodowe, łożysko, fazy porodu, połóg.
Ciąża trwa średnio 280 dni (40 tyg.) licząc od 1-go dnia ostatniego cyklu, lub 266 dni (38 tyg.) licząc od dnia owulacji lub zapłodnienia. W 41 tyg. - ciąża podwyższonego ryzyka, w 42 - tzw. ciąża przeterminowana. Dziecko narodzone przed 38 tyg. - wcześniak.
3 trymestry:
I Obejmuje 13 tyg. i 6 dni od daty ostatniej miesiączki (12 tyg. rozwoju zarodka);
II Obejmuje 12 tyg. ciąży - od 13 do 25 tyg. i 6 dni (12 tyg. rozwoju zarodka);
III Obejmuje okres od 26 tyg. do porodu (14 tyg. rozwoju zarodka).
Odsetek ciąż mnogich wynosi 1-2 %. Są to zawsze ciąże podwyższonego ryzyka, często porody przedwczesne. Obecnie najważniejsze czynniki wpływające na zwiększenie występowania ciąż mnogich to: techniki wspomagania rozrodu, leczenie niepłodności, świadome, późne macierzyństwo.
Najczęstsze ciąże mnogie to ciąże bliźniacze.
Bliźnięta dwujajowe (80%) (dwuzygotyczne):
zapłodnienie w tym samym czasie 2 kom. jajowych przez 2 plemniki,
podobieństwo rodzinne,
różny materiał genetyczny, możliwa różna płeć.
Bliźnięta jednojajowe (20%) (jednozygotyczne):
zapłodniona kom. jajowa w 1-szej fazie dalszego rozwoju dzieli się na 2 kom. - każda tworzy oddzielny zarodek,
identyczne organizmy, ten sam materiał genetyczny oraz płeć,
wspólne łożysko, 2 pępowiny, zazwyczaj 2 worki owodniowe.
Bliźnięta Syjamskie - występują b. rzadko, kiedy nastąpi niecałkowite rozdzielenie kom. jajowej.
Łożysko: bogato ukrwiony, płaski narząd powstały w wyniku wrośnięcia części błony otaczającej zarodek w śluzówkę macicy. Składa się z 2 części: matczynej i płodowej. Obie części są zbudowane tak, że krew płodu kontaktuje się z krwią matki przez ścianę naczyń krwionośnych, lecz nigdy się z nią nie miesza.
Funkcje:
zapewnia stałą łączność matki i dziecka,
bariera m. krwiobiegiem matki i płodu - chroni płód przed zakażeniami, drobnoustrojami, środkami toksycznymi, a także chroni białka dziecka przed układem odpornościowym matki,
NIE ZATRZYMUJE innych szkodliwych substancji takich jak: narkotyki, nikotyna, alkohol,
dostarcza do zarodka gazy, m.in. tlen, oraz substancje odżywcze,
odprowadza gazy (dwutlenek węgla), wydala zbędne produkty takie jak mocznik,
wydziela ważne dla podtrzymania ciąży hormony (m.in. estrogeny, progesteron, relaksyna).
Łożysko jest połączone z płodem sznurem pępowinowym, w którym występują naczynia krwionośne; pamiątką po pępowinie jest pępek :)
Hormony łożyska:
1.Od ósmego tygodnia ciąży łożysko zaczyna wytwarzać progesteron ( hormon gonadotropowy) - zastępując w ten sposób czynność ciałka żółtego ciążowego. Ponadto progesteron osłabia pobudliwość mięśni macicy oraz obkurcza ujście wewnętrzne szyjki macicy, zapobiegając poronieniu, przedwczesnemu porodowi oraz współpracując synergistycznie z estrogenem powoduje wzrost sutków w czasie ciąży.
2. Łożysko wydziela także estrogeny- estriol,estronu i estradiol. Pod wpływem tych hormonów zwiększa się masa mięśniowa macicy oraz jej pobudliwość, ma także działanie antagonistyczne do progesteronu powodując, że mięsień ten zaczyna kurczyć się pod wpływem krążącej we krwi oksytocyny.
3. Łożysko wytwarza również hormony białkowe: Gonadotropinę kosmówkową (hCG). Jej największe stężenie przypada na 8 tydzień ciąży a w następnych tygodniach zaczyna się zmniejszać. Pod wpływem hCG ciałko żółte ciążowe wzrasta i wydziela progesteron. Drugi hormon to ludzki laktogen łożyskowy (hPL) o podobnym działaniu jak hormon wzrostu. Pod jego wpływem następuje wzrost sutków w czasie ciąży. Prawdopodobnie tuż przed zbliżającym się terminem porodu uwalniana jest przez łożysko relaksyna - hormon rozluźniający więzadła macicy w czasie akcji porodowej.Łożysko pełni również funkcję bariery immunologicznej między matką a płodem.
Błony płodowe: (otaczają rozwijający się zarodek)
kosmówka - graniczy ze ścianą macicy, uczestniczy w budowaniu łożyska, uczestniczy w odżywianiu;
owodnia - zapewnia środowisko wodne, tzw. płyn owodniowy (37 stopni C.), łagodzi ewentualne wstrząsy, ułatwia swobodne ruchy. Podczas porodu ciśnienie płynu owodniowego pomaga w otwarciu szyjki macicy - tzw. odejście wód (około 1 litr);
omocznia - buduje naczynia krwionośne pępowiny;
pęcherzyk żółtkowy - słabo wykształcony, buduje pępowinę.
Poród - podczas ciąży wykształcają się mięśnie uczestniczące w porodzie. Najpierw dziecko odwraca się główką do dołu (zdarzają się komplikacje). Poród rozpoczyna się mimowolnymi skurczami mięśni macicy, tzw. bóle porodowe, regularne początkowo rzadkie, tuż przed porodem występują nawet co minutę. W razie potrzeby podaje się kobiecie leki na wzmocnienie skurczów, by przyspieszyć poród.
8 MIESIĄC
W ósmym miesiącu ciąży dziecko przyjęło już prawdopodobnie pozycję gotową do porodu, czyli główką w dół i jest na tyle duże, żeby znieść wysiłek związany z porodem. jednak jego płuca potrzebują jeszcze trochę czasu, aby mogły w pełni przygotować do samodzielnego oddychania. Maluszek dużo śpi. Kiedy czuwa, silnie wymachuje rękami i nogami, co można zauważyć jako fałdki na brzuchu.
9 MIESIĄC
Pod koniec ciąży dziecko ma długość ok 50cm. Przybiera znacząco na wadze. Zaczyna mu być coraz ciaśniej, dlatego porusza się mniej intensywnie. Jego zmysły już teraz w pełni funkcjonują, a w jelitach gromadzi się smółka, która zostanie wydalona jako pierwszy stolec po urodzeniu. Dziecko jest już w pełni gotowe do przyjścia na świat.
Fazy porodu:
I (kilkanaście godzin): skurcze macicy przesuwają płód w kierunku szyjki macicy - rozwarcie macicy (pęka owodnia);
II (30-90 minut): dziecko przedostaje się przez szyjkę macicy i pochwę na zewnątrz. Praca mięśni powłok brzucha rodzącej, tzw. parcie. Bardzo silne bóle można uśmierzyć lekami. Tuż po urodzeniu dziecko wciąż jest połączone z matką pępowiną, kiedy tętno w pępowinie ustaje lekarz przecina ją;
III (ok. 15 minut): wydalenie błon płodowych oraz łożyska, towarzyszy temu krwawienie.
Cesarskie cięcie - zabieg chirurgiczny; urodzenie dziecka wraz z łożyskiem poprzez przecięcie powłok brzucha oraz macicy. Nazwa operacji wiąże się jeszcze ze starożytnym Rzymem, gdzie prawo zakazywało pogrzebania ciężarnej kobiety bez wyciągnięcia z jej łona płodu. Wykonuje się je z istotnych wskazań, ratując często życie dziecka i zdrowie rodzącej. Należy jednak zawsze pamiętać, że każda operacja niesie za sobą ryzyko i dlatego cesarskie cięcie wymaga ścisłych wskazań. Niekiedy kobiety już w trakcie ciąży wiedzą, że poród siłami naturalnymi jest niemożliwy. Dotyczy to najczęściej niektórych schorzeń matki, np. dużego stopnia krótkowzroczności (wymagana jest wtedy konsultacja okulistyczna i dokładna ocena dna oka). Częstym powodem cięcia cesarskiego jest nieprawidłowe położenie dziecka (np. położenie poprzeczne, czasem położenie miednicowe. Innym wskazaniem są nieprawidłowości w budowie miednicy kobiety (uwarunkowane jest to niekiedy wielkością dziecka). Czasem wskazaniem jest nadciśnienie tętnicze uwarunkowane ciążą. Chodzi tu o nadciśnienie tętnicze, które nie poddaje się leczeniu, zwłaszcza przy niedojrzałej szyjce macicy. Cesarskie cięcie wykonuję się również, gdy kobieta ma łożysko przodujące centralnie. Jest to stan, w którym łożysko zakrywa ujście wewnętrzne szyjki macicy, co jest przyczyna krwawienia, najczęściej o dużym nasileniu. Po przebytym już cięciu cesarskim następny poród najczęściej nie jest naturalny. Często istnieje próba porodu siłami natury, ale w pełnej gotowości operacyjnej. Należy dodać, że cięcie cesarskie może być wykonywane w znieczuleniu ogólnym lub w tak zwanym znieczuleniu zewnątrzoponowym. Cięcie chirurgiczne powłok brzusznych może być wykonywane podłużnie od pępka w kierunku spojenia łonowego lub poprzecznie nad spojeniem łonowym.
Połóg - naturalny okres poporodowy, od momentu wydalenia łożyska do około 6-8 tyg. po porodzie.
Cofają się zmiany ciążowe w obrębie narządu rodnego; regeneracja organizmu, nowe funkcje - karmienie. Następuje tzw. zwinięcie macicy, podkurczanie i zmniejszenie jej masy, pojawiają się fizjologiczne wydzieliny, tzw. odchody połogowe - skutek gojenia się macicy; należy być pod stałą kontrolą lekarza, a także samodzielnie obserwować swój organizm. Po cesarce połóg jest trudniejszy, cięższe bóle połogowe. Wskazany jest poród naturalny, bez żadnych zabiegów typu nacinanie krocza itd., chociaż czasem jest to konieczne. Okres połogu trzeba przejść, towarzyszą temu dolegliwości fizyczne, psychiczne, zmęczenie, jednak można zmniejszyć owe dolegliwości dzięki ćwiczeniom fizycznym (szkoła rodzenia, rady lekarza, położnej). Można również stosować zimne okłady na narządy rodne. Należy unikać dużego wysiłku (dźwiganie), ale nie ćwiczeń czy ruchu. Miesiączka pojawia się indywidualnie, zależy m.in. od tego, czy karmi się dziecko piersią; pojawia się ok. 6-8 tyg. Wszelkie leki należy konsultować z lekarzem, tak jak podczas ciąży. Należy odpowiednio się odżywiać (białko, owoce, jarzyny, produkty mleczne, dużo płynów). Bardzo ważne jest także wsparcie psychiczne ojca dziecka oraz rodziny :)
Podsumowując, jest to szczególny, trudny okres w życiu kobiety, ale cóż to wszystko znaczy, kiedy w łóżeczko leży jedyny w swoim rodzaju potomek^^ :*