METODYKA PRACY SOCJALNEJ
TEMAT: PRACA Z RODZINĄ
I Ustawa z dnia 12 marca 2004roku o pomocy społecznej, rozdział 4
„Opieka nad rodziną i dzieckiem” Art. 70.
II Praktycznie wskazówki do pracy z rodziną:
- Co było bezpośrednią przyczyną kryzysu
- Czy wcześniej podejmowano próby rozwiązania problemu, jak te próby się kończyły
- Staraj się organizować wspólne spotkania ze wszystkimi członkami rodziny
- Poznaj oczekiwania każdej osoby w rodzinie
- Wyznaczając zadania wskazuj konkretne osoby i terminy ich wykonania
- Używaj zrozumiałego języka
- Upewnij się, że każdy rozumie przedstawione mu zadania
- Spisuj ustalone punkty i zbierz podpisy zainteresowanych stron
- Jeśli zamierzasz poruszyć ważne tematy ustal wcześniej konkretny termin spotkania, zadbaj o odpowiednie do tego miejsce
- Podtrzymaj dążenie klienta do kontaktu (np. Cieszę się, że zwróciłeś się z tym do mnie”)
- Jasno określ zasady i wymagania instytucji, którą reprezentujesz
- Podczas rozmowy okazuj swoje zaangażowanie i w miarę możliwości nie pozwól, aby ktokolwiek wam przerywał
- Sprawdź, jakie rozwiązania widzą poszczególne osoby w rodzinie
III Co utrudnia pracę z rodziną:
- Przerywanie
- Prawienie kazań, dawanie rad
- Obwinianie
- Postawa protekcjonalna
- Odbieganie od tematu
- Nie patrzenie na klienta
- Sugerowanie odpowiedzi, nadinterpretacja
- Poprawianie
- Dopowiadanie
- Wiem swoje
- Rutyna
- Słuchanie selektywne
IV Praca z rodziną o różnych dysfunkcjach:
Praca z rodziną rozbitą
- Rodziny mogą być rozbite na skutek separacji i rozwodu lub opuszczenia domu przez jednego z małżonków
- W jakich sprawach mediacja rodzinna może pomóc:
*Sprawy rozwodowe:
~Sposób rozstania, rodzaj pozwu z orzekaniem o winie czy bez orzekania
~Władza rodzicielska i miejsce zamieszkania dziecka
~Kontakty dziecka z rodzicem, który nie będzie sprawował bezpośredniej opieki nad nim
~Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania po rozwodzie
~Wysokość alimentów.
*Sprawy o podział majątku po rozwodzie.
*Sprawy związane z opieką nad dziećmi po rozwodzie orzekane przez sądy rodzinne:
~Sprawy o ustalenie kontaktów z dzieckiem
~Sprawy o zmianę wyroku rozwodowego w części dotyczącej rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi, małoletnimi dziećmi rozwiedzionych małżonków etc
- Instytucje wspierające: Polskie Centra Mediacji, Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno - Konsultacyjny przy Sądzie Okręgowym, Stowarzyszenia Pomocy Rodzinie, PCPR,
Poradnie Psychologiczno - Pedagogiczne
Praca z rodziną niepełnosprawną
- Urodzenie dziecka z niepełnosprawnością, zawsze dla rodziny jest szokiem i trudną sytuacją do oswojenia, dlatego konieczna jest pomoc.
- System pomocy osobom z niepełnosprawnością i ich rodzinom:
*Najbliższy ośrodek wczesnej interwencji
*Najbliższe poradnie specjalistyczne i rehabilitacyjne
*Poszukiwanie kontaktu ze stowarzyszeniami, towarzystwami
- Dofinansowania: PCPR, NFZ, PEFRON
- Instytucje wspierające: Stowarzyszenia, Towarzystwa na rzecz pomocy dzieciom z niepełnosprawnością, PERON, Centra Integracji, PCPR, Krajowa Rada Konsultacyjna ds. Osób Niepełnosprawnych
Praca z rodziną bezrobotną
- Za osobę bezrobotną uznaje się osobę zdolną i gotową do podjęcia pracy w pełnym wymiarze, pozostającą bez pracy i nie uczęszczającą do żadnej szkoły oraz zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zamieszkania rejonowym biurze pracy.
- Konsekwencje bezrobocia w rodzinie z uwzględnieniem zaburzeń jej poszczególnych funkcji:
*funkcja materialno - ekonomiczna rodziny
*funkcja socjalizacyjno - wychowawcza
*funkcja emocjonalno - ekspresyjna
- Praca socjalna na rzecz rozwiązywania problemu bezrobocia:
*pomoc w nabywaniu umiejętności poszukiwania pracy;
*wsparcie w adaptacji do nowego miejsca pracy;
*wsparcie psychologiczne w sytuacji długotrwałego pozostawania bez pracy dla bezrobotnego i jego rodziny;
*motywowanie do poszukiwania pracy, uczestniczeniu w szkoleniach przekwalifikowujących;
*organizowanie spotkań aktywizujących bezrobotnych do poszukiwania pracy.
- Instytucje wspierające: KIS, PCPR, Ośrodki Interwencji Kryzysowej, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, MOPS
Praca z rodziną uzależnioną
- „stawanie się rodziną alkoholową to proces, w trakcie którego do rodziny zostaje wprowadzony alkohol, a więc w wyniku którego używanie alkoholu przez jedną lub więcej osób staje się podstawową zasadą organizującą i kształtującą życie rodziny. W efekcie, któregoś dnia rodzina zauważa, że całe jej życie koncentruje się wokół alkoholu” <Z. Gaś>
- Praca socjalna na rzecz osób uzależnionych i ich rodzin:
*wzbudzenie motywacji do przemiany
*pomoc w podjęciu decyzji o rozpoczęciu leczenia odwykowego
*wspieranie podczas „kryzysów niepowodzeń”
*nauka radzenia sobie ze stresem powodującym powrót do nałogu
*nauka asertywności, odmawiania
*wzmacnianie poczucia własnej wartości
*prowadzenie spotkań profilaktycznych
- Instytucje wspierające: poradnia/przychodnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia, całodobowy oddział terapii uzależnienia od alkoholu, dzienny oddział terapii uzależnienia od alkoholu, oddział leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych, poradnia DDA
Praca z rodziną doświadczającą przemocy
- Według roboczej definicji, przyjmowanej przez polskich specjalistów, przemoc domowa to:
*działanie lub zaniechanie dokonywane w ramach rodziny przez jednego z jej członków przeciwko pozostałym,
*z wykorzystaniem istniejącej lub stworzonej przez okoliczności przewagi sił lub władzy,
*godzące w ich prawa lub dobra osobiste, a w szczególności w ich życie lub zdrowie (fizyczne czy psychiczne),
*powodujące u nich szkody lub cierpienie.
- Pierwsza reakcja na ujawnienie przemocy:
*Wesprzeć ofiarę dać jej do zrozumienia, że jest akceptowana, że nikt jej nie ocenia,
*Rozmowa na temat tego, co do tej pory zrobiono, aby przerwać akty przemocy
*Ustalić realne cele zmian i plan ich realizacji
*Skierować do specjalisty
*Rozmawiać z ofiarą o tym co ją spotkało bez wstydu i skrępowania (to może pogłębiać jej poczucie winy)
*O ile to możliwe odseparować ofiarę
*Nie tylko wystąpienie o karę, ale także skierowanie na leczenie sprawcy
- Praca socjalna na rzecz osób doświadczających przemocy w rodzinie:
*pośrednictwo w zabezpieczeniu miejsca noclegowego dla osób doświadczających przemocy w rodzinie
*tworzenie grup wsparcia dla ofiar przemocy
*wsparcie i pomoc psychologa, pracownika socjalnego, prawnika w sytuacji przemocy w rodzinie
*działania interwencyjne w sytuacji zaniedbania, zagrożenia zdrowia i życia podopiecznych PCPR
*nauka panowania nad emocjami i działaniem
*nauka radzenia sobie z negatywnymi emocjami
*rozwijanie zdolności empatii, przebaczenia, tolerancji, akceptacji
*wzmacnianie poczucia równowagi, harmonii, panowania nad własnym życiem
*współpraca z kuratorem sądowym, policją, instytucjami pomocy społecznej, szkołą
- Instytucje wspierające: OPS, Hostele dla ofiar przemocy domowej, Izba Wytrzeźwień
Krakowskie Centrum Terapii Uzależnień, Ośrodek dla Osób Dotkniętych Przemocą
Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Punkt Konsultacji dla Osób z Problemem Alkoholowym i ich Rodzin, Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka