WYKŁAD 4

ZDROWIE PUBLICZNE JAKO INSTYTUCJA W STRATEGII „ZDROWIE DLA WSZYSTKICH”

RA przewodziła w wykonywaniu analiz oceniających wpływ różnorakich działań na zdrowie.

ZDROWIE (jako dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny) jest wynikiem współdziałania różnych sektorów, zatem publiczne instytucje zdrowia muszą być przede wszystkim na ewaluację sektora zdrowia publicznego.

DZIEDZINY ZDROWIA PUBLICZNEGO

DZIEDZINY PODSTAWOWE	DZIEDZINY UZUPEŁNIAJĄCE
Zarządzanie służbą zdrowia	Międzynarodowe ZP
biostatystyka	Praktyka biomedyczna i laboratoryjna
epidemiologia	żywienie
Edukacja i zachowania zdrowotne	Praktyka ZP
Środowiskowe uwarunkowania zdrowia	Zdrowie matki i dziecka

Określenie KOMPETENCJI PROFESJONALNYCH jest niezwykle trudnym zadaniem, które powinno odpowiadać potrzebom w danym miejscu i czasie.- zakres kompetencji( dyskusja na ćwicz).

Miejsce ZP w systemie ochrony zdrowia

PROBLEM TEN WIĄŻE SIĘ Z CELAMI POLITYKI ZDROWOTNEJ

• poprawa stanu zdrowia populacji

• poprawa satysfakcji pacjentów korzystających z usług zdrowotnych

• poprawa efektywności wykorzystywania środków przeznaczonych na opiekę zdrowotną

• poprawa dostępności do med… uzasadnionych …. zdrowo…

CELEM GŁÓWNYM POLITYKI ZDROWOTNEJ JEST ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTAWA ZDROWOTNEGO POPRZEZ DWA CELE SZCZEGÓŁOWE

Lista podstawowych funkcji ZP na dwie pierwsze dekady XXI wieku

powinna obejmować:

1.Dzialania na rzecz ochrony zdrowia ogółu ludności (10 działań)

2.Dzialania na rzecz ochrony zdrowia indywidualnych osób (5 działań)

ZADANIA ZP (zbiorowe)

• monitorowanie stanu zdrowia

• zapobieganie szerzeniu się chorób

• zwalczanie czynników ryzyka

• zapobieganie wypadkom i urazom

• zapewnienie nadzoru epidemiologicznego

• promowanie zdrowego stylu życia

• kształtowanie personalnej medycyny

• zapewnienie regulacji prawnych

• monitorowanie jakości świadczeń

• ocena syt. zdrowotnej kraju

ZADANIA ZP (indywidualne)!

• szczepienia ochronne(ch.zakaźne)

• pomoc dla niepełnosprawnych

• świadczenia w chorobach społecznych

• nadzór i pomoc dla instytucji charytatywnych

• ……..?

Zakres zadaniowy(przedmiotowy) ZP

• zapobieganie i zwalczanie chorób zakaźnych, m.in. zapewnienie nadz. epidemiologicznego

• zapobieganie i zwalczenie chorób niezakaźnych o dużym wymiarze społ., m.in. poprzez realizację programów zapobiegawczych, lecznictwo i rehabilitację

• ochrona zdrowia wybranych grup ludności: opieka nad matka i dzieckiem, ochrona zdrowia młodzieży uczącej się i studującej, os. starszych, niepełnosprawnych i pracujących

• ochrona zdrowia przed zagrożeniami biolog., chem. i fiz. oraz przezwyciężanie skutków narażenia na te czynniki

• ochrona zdrowia przed zagrożeniami wynikającymi z niekorzystnych warunków społ.- ubóstwa, bezrobocia, bezdomności i wykluczenia społecznego

• zapobieganie wypadkom i urazom oraz ich przezwyciężanie, m.in. poprzez identyfikację i zwalczanie zagrożeń oraz zapewnienie kompleksowej pomocy ofiarom katastrof

• promocja zdrowia nastawiona na kształtowane zachowań prozdrowotnych

• organizacja syst. opieki medycznej oraz zasad dystrybucji świadczeń med, m.in. poprzez prawodawstwo, monitorowanie ich jakości, przestrzeganie praw pacjenta

• kształcenia profesjonalistów zdrowia publicznego, kształcenie i doskonalenie zawod. lekarzy i In. personelu med. i pozamedycznego

• monitorowanie stanu realizacji Narodowego Programu Zdrowia, określającego cele i zadania Polit. zdrowotnej państwa.

POLA ZP W POLSCE - J.Nosko

W świetle uregulowań prawno-administracyjnych dokonanych po 1999 roku, można wyróżnić 5 pól zdrowia publicznego

Charakterystyczną cechą wspólną dla wszystkich tych pól ZP jest to, że realizowane w ich ramach prawem określone zadania są prawie w stu procentach finansowane ze środków publicznych, tj. budżetów państwa i samorządow terytorialnych ( a nie ze składek, jak np. w odniesieniu do świadczeń finansowanych w ramach bezp.. zdrowotnego).

POLA ZDROWIA PUBLICZNEGO

1. Ochrona zdrowia i zwalczanie chorób zakaźnych i niezakaźnych o dużym wymiarze społecznym w ramach syst. publicznych ubezpieczeń zdrowotnych

2. ochrona zdrowia i przezwyciężanie skutków zagrożeń biologicznych, chemicznych fizycznych ( w ramach zdrowia środowiskowego i ochrony zdrowia pracujących)

3. ochrona zdrowia przed zagrożeniami wynikającymi z niekorzystnych warunków społ. w ramach polityki społ. oraz syst. pomocy społ.

4. promocja zdrowia rozumiana jako system umacniania i rozwoju potencjału zdrowotnego jednostek i grup społ. poprzez zmianę stylu życia

5. … i skuteczność organizacji dystrybucji świadczeń zdrowotnych w zapewnianiu dostępu do nich oraz….

Podstawowe zadania ZP wg projektu: „Funkcje ZP”(USA)

• Monitorowanie stanu zdrowia w celu poznania problemów zdrowotnych społ.

• Diagnoza i analiza problemów zdrowotnych i ryzyka w społeczności lokalnej

• Informacja, edukacja oraz doradztwo w sprawach wyzwań zdrowotnych

• Zjednywanie partnerów i stowarzyszeń na szczeblu społ. lokalnej w celu rozpoznawania i rozwiązywania problemów zdrowotnych

• Prowadzenie polityki i planowanie dla podtrzymania stanu zdrowia społ. i poszczególnych osób

• Wzmacnianie i przestrzeganie uregulowań prawnych ukierunkowanych na ochrone zdrowia

• Gwarantowanie dostępu osób do niezbędnych dla nich świadczeń zdrowotnych oraz zapewnienie świadczeń w tych miejscach, w których nie są one dostępne

• Gwarantowanie dyspozycyjności kompetentnych kadr tak, aby w adekwatny sposób udzielano świadczeń zdrowotnych i usług z dziedziny ZP

• Ocenianie efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych w aspekcie zbiorowym i indywidualnym

• prowadzenie badan naukowych … nowymi podejściami i innowacyjnymi rozwiązaniami odnoszącymi się do świadczeń zdrowotnych

PODSTAWOWE ZADANIA ZP wg zespołu 145 ekspertów ZP

• zapobieganie, monitorowanie i kontrola chorób zakaźnych i niezakaźnych

• Monitorowanie stanu zdrowia

• Promocja zdrowia

• Zdrowie w miejscu pracy (higiena pracy)

• Ochrona środowiska naturalnego

• Ustawodawstwo w dziedzinie ZP

• Planowanie i zarządzanie w ZP

• Specyficzne usługi będące w gestii ZP

• Zdrowie w grupach populacji wysokiego ryzyka

ZDROWIE PUBLICZNE NA TLE INNYCH NAUK O ZDROWIU W POLSCE. IMPLIKACJE TRANSFORMACJI DEMOGRAFICZNEJ I EPIDEMIOLOGICZNEJ DLA ZDROWIA PUBLICZNEGO W NASZYM KRAJU.

NOWOCZESNE ŹRODŁA INFORMACJI NAUKOWEJ WYKORZYSTYWANEJ W ZP

PRZYKŁAD KWANTYGIKACJI WPŁYWAJACYCH NA STAN ZDROWIA

czynniki genetyczne 5%

czynniki środowiska fizycznego 5%

czynniki środowiska społecznego 20%

medycyna naprawcza 20%

styl życia 50%

Czynniki wpływające na zdrowie a nakłady finansowe (DSC00027.JPG)

RELACJA POMIĘDZY LICZBĄ ŚWIADCZEŃ MED. A WYNIKAJĄCYMI Z TEGO KOSZTAMI

Świadczenia Koszty

Czynniki wpływające na zdrowie:

- higiena

- opieka med. indywidualna

- ZP

-woda, żywność

-badania naukowe

- środowisko

-ekonomia

TRANSFORMACJA DEMOGRAFICZNA I EPIDEMIOLOGICZNA A ZDROWIE PUBLICZNE

Fazy transformacji demograficznej	Fazy transformacji epidemiologicznej
Okres przed 1800r.- wysoki wskaźnik umieralności i urodzeń	Faza ch. zakaźnych
XIX w.-trwałe przemiany demograficzne( GL. spadek umieralności)	Faza wypadków i urazów
I połowa XIXw.- dalszy spadek umieralności, wydłużenie życia	Faza ch. cywilizacyjnych (cukrzyca,ch.u.k.,nowotwory)
II połowa XXw. dalszy spadek umieralności, obniżenie się wskaźnika rozrodczości, starzenie się społ.	…….?

„Zarządzanie oparte o wyniki badań naukowych to przede wszystkim takie nastawienie umysłu, które sprawia, że zadając pytania dotyczące funkcjonowania instytucji, szukamy możliwie pewnych danych, jesteśmy świadomi ograniczeń uzyskiwanych odpowiedzi oraz śledzimy rozwój badan naukowych, aby nie przeoczyć dobrych i adekwatnych rozwiązań”

TRUDNE DECYZJE POLITYKI ZDROWOTNEJ, KTÓRE POWINNY MIEĆ NA WZGLĘDZIE RÓWNOCZEŚNIE DĄŻENIE DO SPRAWIEDLIWOŚCI SPOLECZNEJ I WZGLĄD NA DOBRO POJEDYNCZEGO PACJENTA, SA W SKOMPLIKOWANY SPOSÓB UWARUNKOWANE WZGLĘDAMI NATURY POLITYCZNEJ I EKONOMICZNEJ.

INTERPERSONALNA

INFORMACYJNA

DECYZYJNA

INFORMACJA NAUKOWA

INFORMACJA NAUKOWA JEST ZAWARTA W OPRACOWANIACH I ANALIZACH NAUKOWYCH.

CELE I ZADANIA WYNIKÓW BADAŃ NAUKOWYCH

W SFERZE POLITYKI ZDROWOTNEJ m.in. ustalenie priorytetów zdrowotnych na podstawie rzetelnych analiz potrzeb zdrowotnych społeczeństwa, ustalenie gwarantowanych przez państwo usług, tworzenie wytycznych i standardów oraz wskaźników umożliwiających pomiar rezultatów, przewidywanie trendów i skutków stosowania określonych technologii medycznych.

W SFERZE KONTRAKTOWANIA USŁUG I ICH FINANSOWANIA Dostarczają dowodów na skuteczność i optymalność interwencji, pozwalają sporządzać listy rekomendowanych, optymalnych procedur medycznych, pozwalają eliminować postępowania o nieudowodnionej skuteczności lub przestarzałe.

W SFERZE ZARZĄDZANIA Dostarczają standardów i wskaźników umożliwiających kontrolę jakości usług, pozwalają kontrolować nieuzasadnione zróżnicowania postępowania medycznego, dają modele rozwiązań organizacyjnych, dostarczają informacji w odniesieniu do skuteczności organizacyjnych rozwiązań, umożliwiają dostosowanie do rzeczywistych potrzeb otoczenia.

W SFERZE DECYZJI MEDYCZNYCH Stanowią podstawę obowiązujących wytycznych, dają naukowe uzasadnienie wyboru postępowania w sytuacjach niejednoznacznych, umożliwiają wybór postępowania optymalnego w świetle badań dotyczących skuteczności.

PODEJMOWANIE DECYZJI

Na tym etapie konieczna jest znajomość źródeł( baz , instytucji, rejestrów itd.) pożyteczna jest też umiejętność korzystania z baz danych i piśmiennictwa, wiedza o tym, w jaki sposób są konstruowane, jakimi posługują się słownikami. Istotna jest też umiejętność oceny jakości źródła, z którego pochodzi informacja (duża rola fachowców od informacji naukowej).

Na tym etapie konieczna jest znajomość metod badawczych, umiejętność oceny trafności wyboru metody, znajomość zasad analizy statystycznej i - podobnie jak w poprzednim etapie- należy wyręczyć się fachowcami.

Na tym etapie ważna jest umiejętność odpowiedzenia sobie na pytanie, jak dalece prezentowane wyniki badań można uogólnić, jak bardzo rzeczywista populacja (problem) odbiega od tej będącej przedmiotem badania. Należy też oszacować potencjalne korzystne i negatywne konsekwencje wprowadzenia zmiany.

Jakość jest wartością, którą stykamy się w codziennym życiu, w odniesieniu do wszystkiego co istnieje w czasie, kiedy dokonujemy ogólnej charaktery

Definicja mówi, że jakość opieki zdrowotnej, to nic innego jak wia… przez wszystkie zainteresowane strony, oczekiwanych rezultatów zdrowotnych, świadczonych w danym czasie pacjentowi oraz ich …szłości a także zgodności tych usług z aktualną profesj

Stworzenie odpowiednich warunków dla wdrożenia nowych rozwiązań tonie tylko zapewnienie materialnych możliwości, przygotowanie personelu, restrukturyzacja, zakup urządzeń itp.

Konieczne jest także uwzględnienie technik i metod wprowadzenia zmiany.

1

EDUKACJA I ZACHOWANIA ZDROWOTNE

EPIDEMIOLOGIA

KOMPETENTCJE INTERPROFESJONALNE

BIOSTATYSTYKA

ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA ZDROWIA

ZARZĄDZ. SŁUŻBĄ ZDROWIA

zapewnienie zbiorowych potrzeb zdrowotnych,tj. warunków życia,pracy,mieszkania,odżyw odżyw,wypoczynku,a nawet chorowania, które minimalizują/eliminują jakiekolwiek ryzyko utraty zdrowia czy życia

zaspokojenie indy wid. potrzeb zdrowotnych(wynikających z chorób,wypadków),a więc potrzeb wyrażonych, choć syst. z własnej inicjatywy powinien brać także pod uwagę istnienie potrzeb rzeczywistych

DZIAŁ ZBIOROWEJ OCHRONY ZDROWIA

DZIAŁ INDYWIDUALNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (SŁUŻB MEDYCZNYCH)

SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ

szpitale

szpitale

80%

20%

POZ

POZ

specjalistka, rehabilit., hospitaliz.domowa, opieka długoterminowa

hospit.domowa, opieka długoterminowa,specjalistka,rehabilitacja

Programy prozdrowotne

opieka medyczna indywidualna

ZDROWIE PUBLICZNE

ROLE PEŁNIONE PRZEZ OSOBY NA STANOWISKACH KIEROWNICZYCH

aktywne poszukiwanie wartościowych informacji i rozpowszechnianie ich wśród podwładnych

CECHY OSOBOWOŚCI DOBREGO MENADŻERA

erudycja i wiedza, racjonalność, zdolności krytycznej analizy, ostrożność we wnioskowaniu, zdolność dostrzegania relacji, zdolność porównań, ostrożność przy akceptacji nowości, zdolność skutecznego …., troska o rozwój własnych umiejętności i zdolności

BEZ WZGLĘDU NA SZCZEBEL, RACJONALNE PODEJMOWANIE DECYZJI WYMAGA REALIZACJI 5 ETAPÓW

jaką metodą lub techniką badawczą chcemy aby dowód z …?

z czym chcemy rozważne działania porównać?

jaki jest pożądany rezultat dzialania/interwencji i jak ten rezultat zmierzyć?

jakiego rodzaju działanie/interwencję bierzemy pod uwagę? co chcemy zmienić?

kogo (populacja,grupa) lub czego (np. jednostka organizacyjna) dotyczy nasza wątpliwość?

UMIEJĘTNE I PRECYZYJNE SFORMUŁOWANIE PROBLEMU

ETAP 1

ODSZUKANIE ODPOWIEDNICH OPRACOWAN I ANALIZ

ETAP 2

DOKONANIE OCENY WARTOŚCI WYNIKÓW ZAWARTYCH W PUBLIKACJACH

ETAP 3

UMIEJĘTNE DOSTOSOWANIE WYNIKÓW BADAŃ DO INDYWIDUALNYCH…

ETAP 4

Definicja Instytutu Medycyny Krajowej Akademii Nauk w USA wskazuje…

-jakość to stopień do jakiego usługi zdrowotne świadczone dla jednostki i populacji zwiększają prawdopodobieństwo pożądanych efektów zdrowotnych i są zgodne z aktualną profesjonalną wiedzą medyczną.

ETAP 5

ZAPEWNIENIE WARUNKÓW WDROŻENIA PROPONOWANYCH NAUKOWO ROZWIĄZAŃ

---