Wylesienie stoków górskich (stosowanie głębokiej orki) - erozja gleb (orka wzdłuż poziomic, sadzić drzewa i krzewy wzdłuż dróg)
Powtarzanie tej samej uprawy - wyjałowienie gleb (płodozmian)
Degradacja gleb - utrata części użytków rolnych i spadek produkcji rolniczej
Nadmierne nawożenie ma negatywny wpływ na środowisko przyrodnicze.
Nawozy sztuczne - wspomagają rozwój roślin uprawnych w polach; dostają się do wody powodując eutrofizację (żyzność wody - zwiększona zawartość soli mineralnych).
Chemiczne środki ochrony roślin mogą gromadzić się w glebie długi czas nie tracąc właściwości trujących.
Nawadnianie obszarów w klimacie suchym - zasolenie gleb (nawadnianie kropelkowe)
Nadmierne wypasanie zwierząt - roślinność jest zjadana zanim zdąży odrosnąć
Górnictwo
Głębinowe - jeśli po wydobyciu surowców nie zostanie zasypana, teren może się zapadać wywołując tąpnięcia (drgania skorupy ziemskiej); wypełniając się wodą powstają jeziora, powstają leje depresyjne, hałdy - sztuczna górna - zmiana krajobrazu, opady powodują wypłukanie związków chemicznych z hałd, powodują zanieczyszczenie, zasolenie wody z kopalń powodując zasolenie gleb.
Odkrywkowe - niszczenie roślinności (lasów) gleb, ciągów wód podziemnych, powstają sztuczne hałdy i dziury w ziemi.
Przemysł hutniczy, chemiczny skutki:
Spalanie surowców chemicznych
Zanieczyszczenie wody i gleby
Powoduje choroby u ludzi (np. ołów)
Odprowadzanie ścieków przez zakłady do wód - zatruwanie organizmów wodnych
Zanieczyszczenia termiczne - temperatura w jeziorze się podnosi powodując śmierć organizmów wodnych
Elektrownia atomowa (ogromna wydajność, uznane za ekologiczne - nie ma zanieczyszczeń powietrza) - opady radioaktywne.
Ochrona przed:
Nadmiernym hałasem - budowa ekranów akustycznych
Związkami ołowiu w atmosferze - stosowanie paliw bezołowiowych, zastosowanie alternatywnych źródeł zasilania pojazdów
Zanieczyszczeniom mórz ropą naftową - dbanie o stan tankowców, dbanie o bezpieczeństwa w ruchu morskim
Efekt cieplarniany:
Spalanie surowców kopalnianych (działalność przemysłowa, rozwój komunikacji, ogrzewanie mieszkań) → zwiększenie zawartości dwutlenku węgla i gazów cieplarnianych (zmiana składu chemicznego atmosfery) → zatrzymanie promieniowania odbitego od powierzchni → wzrost temperatury w dolnych częściach atmosfery → efekt cieplarniany →
Topnienie lodowców → podnoszenie się poziomu mórz → zalanie nisko położonych terenów.
Zmiany klimatyczne (huragany, burze).
Dziura ozonowa:
Emisja freonów (wybuchy jonowe, samoloty naddźwiękowe) → niszczenie warstwy ozonowej (stratosfery) → mniejsza zawartość ozonu → dziura ozonowa → przepuszczanie szkodliwego promieniowania do ziemi → szkodliwe działania na biosferę (choroby skóry i ślepota u ludzi i zwierząt; zanik chlorofilu u roślin).
Kwaśne deszcze:
Spalanie surowców energetycznych → wzrost zawartości dwutlenku siarki + opady → kwas siarkowy → skutki są dla biosfery, pedosfery, hydrosfery i działalności człowieka (niszczenie budynków, korozja metalu).
Smog - powstaje przy bezwietrznej pogodzie, jest to połączenie spalin z mgłą. Skutkiem są choroby układu oddechowego i naczyniowo-sercowego.
Hałas - specyficzny rodzaj zanieczyszczeń powietrza, choroby układu słuchu i układu nerwowego.
Budowa sztucznych zbiorników.
Cele:
Produkcja energii
Ochrona przed powodzią
Zaopatrzenie w wodę przemysłu i ludności
Przedłużenie sezonu żeglugi śródlądowych
Nawadnianie pól uprawnych
Rozwój rybołówstwa
Organizowanie wypoczynków
Skutki:
Nasilenie erozji poniżej obiektu piętrzącego i osadzanie materiału powyżej
Zamulenie (wypełnienie osadami przyniesionymi przez rzekę)
Ograniczenie wahań stanu wody w rzekach poniżej zbiorników
Mniejsze ryzyko powodzi
Gromadzenie znacznych zasobów wodnych przekraczających ilość wody niesionej przez rzekę zasilającą zbiornik w ciągu roku.
Podniesienia się wód podziemnych
Powstawanie rozlewisk i bagien
Deformacja stoków podłoża wywołująca drgania sejsmiczne
Lokalne zmiany klimatu
Straty obszarów rolniczych zajętych przez zbiorniki
Osuszanie bagien i mokradeł:
Naturalne jeziora i mokradła często traktowane jak nieużytki maja duże znaczenie w przyrodzie: są siedliskiem wielu gatunków dzikich zwierząt wodnych, stanowią źródło pokarmu, są miejscem rozwoju oraz żerowiskiem dla ptaków. Ponadto ograniczają spływ wody do mórz.
Rodzaje zanieczyszczeń wód ze względu na pochodzenie:
Przemysłowe
Komunalne
Rolnicze
Do zanieczyszczeń wód należą:
Substancje organiczne i ścieki nieorganiczne.
Ścieki uniemożliwiają wykorzystanie rzek i jezior jako źródła wody pitnej oraz środowiska hodowli ryb. Na zanieczyszczenia są również wody podziemne.
Sposoby przedostawania się zanieczyszczeń do wód:
W skutek popadania pyłów gazów i kwaśnych opadów na powierzchnię rzek i jezior
W wyniku bezpośredniego wylewania ścieków do rzek jezior i mórz
W skutek ich wypłukiwania przez wodę opadową ze składowisk odpadów przemysłowych rolniczych oraz z wysypisk śmieci, a następnie przedostawanie się do wód podziemnych.
Zanieczyszczenie wód morskich powodują:
Intensywna żegluga, wydobywanie ropy naftowej z dna morza, odprowadzanie ścieków z kanalizacji, zanieczyszczenia przynoszone z lądów przez rzeki, związki metali ciężkich,
Najbardziej zanieczyszczonym akwenem świata jest morze Bałtyckie, poważnie jest też morze Śródziemne.
Proces samooczyszczania zachodzi dzięki bakteriom, które pobierają z wody tlen i rozkładają związki organiczne. Mają jednak pewna zdolność, która gdy zostanie przekroczona to narusza równowagę biologiczną zbiorników wodnym. Nierozłożona materia organiczna osadza się na dnie wyczerpuje tlen, przez co giną ryby i inne organizmy. Do zahamowania samooczyszczania przyczyniają się również substancje toksyczne. Szybki ruch wody zapewnia jej stałe natlenianie i tam proces samooczyszczania przebiega najszybciej.
Działalność człowieka przyczynia się do przekształcania rzeźby terenu. Dużą rolę odgrywa wydobycie surowców mineralnych (nawet na małą skalę) pozostawiając kamieniołomy, doły, usypiska, hałdy. Do zmian rzeźby terenu przyczynia się również działalność rolnicza (terasowanie zboczy), rozwój zabudowy mieszkalnej i przemysłowej oraz nowa infrastruktury komunikacyjnej. Ogromny wpływ ma również wzrastająca ilość składowanych odpadów. Zagrożenie powoduje niekontrolowane wyrzucanie śmieci. Odpady komunalne i rolnicze powodują rozwój bakterii chorobotwórczych. Miejsca składowania odpadów powinny być położone na nieprzepuszczalnym podłożu, z dala od rzek, jezior i bagien. Zalecane jest spalanie odpadów, ale wymaga to odpowiednich warunków i jest kosztowne.
Krajobraz pierwotny - nietknięta ręką człowieka (wysoko w górach).
Krajobraz naturalny - jest pewna działalność człowieka, ale nie powoduje żadnych zmian(równowaga biologiczna
Krajobraz kulturowy (sztuczny) - działalność człowieka (zabudowania, sady, ogrody, pola rolne)
Krajobraz zdewastowany - duże zanieczyszczenie tereny kopalniane.
Krajobraz zagrożenia ekologicznego - przekroczone normy stężenia zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby.
Degradacja - obniżenie wartości środowiska
Dewastacja - całkowite zniszczenie surowców (nie wróci do stanu poprzedniego)
Antropopresja - niekorzystne oddziaływanie człowieka i prowadzonej przez niego gospodarki na środowiska przyrodnicze.
Konieczność ochrony lasów wynika z funkcji, jakie ona pełni
Funkcje przyrodnicze:
Produkcja tlenu
Pobieranie dwutlenku węgla
Zapobieganie powodzią
Gromadzenie wody, gdy jest jej za dużo(regulują obieg wody)
Siedlisko życia
Zapobiegają erozji gleb powietrza i wody
Funkcje ekonomiczne/gospodarcze
Produkują lekarstwa, produkty chemiczne, kremy
Źródło pożywienia
Przemysł papierniczy
Konieczność ochrony wody wynika z tego, iż woda jest niezbędna do życia (mycie, picie, przygotowanie posiłków), nawadnianie pól uprawnych, pojenia zwierząt, źródło energii, służy do ogrzewania mieszkań, jest surowcem do produkcji wielu wyrobów przemysłowych (chemicznych, papierniczy, spożywczy), umożliwia transport, umożliwia rozwój rybołówstwa, stwarza warunki do wypoczynku.
Formy ochrony przyrody na świecie:
Park Narodowy - wydzielony teren ze względu na walory przyrodnicze (ochrona prawna). Zakazana lub ograniczona jest gospodarka człowieka, dopuszczalny jest ruch turystyczny po wyznaczonych trasach.
Rezerwat przyrody - teren, na którym pod ochroną może być objęta cała przyroda lub poszczególne jej składniki. Każdy rezerwat ma określony cel np. rezerwat leśny, florystyczny, wodny itp. Rezerwaty dzielimy na ścisłe (całkowicie wykluczona ingerencja człowieka) i częściowe (dopuszcza się stosowanie określonych zabiegów).
Park krajobrazowy - teren objęty ochroną ze względu na szczególne właściwości oraz wielkie walory historyczne i kulturowe.
Pomniki przyrody - pojedyncze twory przyrody (zabytkowe drzewa, głazy narzutowe, jaskinie, wodospady), może to być też skupienie tych tworów.
Aby chronić zasoby przyrody należy:
Rozwijać rolnictwo ekologiczne i produkować zdrową żywność.
Budować oczyszczalnie ścieków i zakładać w kominach elektrofiltry zatrzymujące pyły i gazy.
Stosować w przemyśle zamknięte obszary wody.
Zaniechać stosowania freonów w aerozolach, urządzeniach chłodniczych, klimatyzacyjnych.
Dążyć do zamknięcia zakładów przemysłowych uciążliwych dla środowiska przyrodniczego.
Wdrażać w przemyśle czyste technologie produkcji.
Ograniczyć zużycie surowców mineralnych i energii.
Prowadzić rekultywację terenów zdewastowanych przez górnictwo i przemysł przetwórczy.
Sortować śmieci i stosować recykling.
Nakładać kary za nieprzestrzeganie przepisów ochrony środowiska przyrodniczego.
Budować pasy drzew i ekranów dźwiękochłonnych wokół uciążliwych zakładów przemysłowych, wzdłuż autostrad i dróg szybkiego ruchu.
Nie dopuszczać do nadmiernego skupiania się ruchu turystycznego na małych obszarach.
Światowa Karta Przyrody - uchwalona na sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w 1982 r. Określa prawa i obowiązki człowieka w dziedzinie gospodarowania środowisk przyrodniczych oraz zobowiązuje wszystkie kraje świata do przestrzegania tych zasad (nierozerwalna więź człowieka z przyrodą).
Gospodarka rabunkowa - wszelkie działania gospodarcze powodują nieodwracalne i niekorzystne zmiany środowiska przyrodniczego (np. wycinanie lasów równikowych, uprawianie monokultury)
Zrównoważony rozwój - rozwój społeczeństwa i gospodarki, nienaruszający równowagi w przyrodzie i sprzyjający przetwarzania jej zasobów także dla przyszłych pokoleń.
Recykling - zagospodarowanie odpadów (warunkiem skutecznego przeprowadzonego recyklingu jest sortowanie śmieci).