Plan renesansowego miasta Palma Nuowa.

Po udoskonaleniu artylerii wynikła konieczność wykonywania w miejsce wysokich murów, zacznie niższych. Otaczane one były szeroko zakładanymi fosami i wałami ziemnymi natomiast na zewnątrz miasta wysunięte zostały bastiony o zarysie wielobocznym lub „sercowym”. Zadaniem ich była osłona ogniem przede wszystkim muru podłużnego tzw. kurtyny. Z tym wszystkim wiąże się powiększenie obszaru miasta. Powstała wtedy we Włoszech koncepcja miasta „idealnego” z powiązania nowoczesnego geometrycznego zarysu fortyfikacji z dążeniem do geometrycznego układu placów, ulic i zieleńców. Miasta takie musiały być budowane od nowa i rozwiązywały problem obronności komplikując jednocześnie zabudowę i organizację życia cywilnego. Zrealizowanym przykładem takiego miasta jest nieduża forteca „Palma Nuowa” pomysłu Vincenca Scamozziego na północ od Udine.

Koncepcja miasta oparta jest na bazie dziesięciokąta foremnego ogrodzonego murem z dziewięcioma wysuniętymi bastionami w kształcie serca. Mury otoczone są fosą o zarysie dziewięcioramiennej gwiazdy. Do miasta prowadzą trzy drogi z fosami. Wewnątrz miasta ulice ułożone są promieniście od centrum znajdującym się w rynku w kierunku wierzchołków oraz środków boków. Kwartały zabudowy wydzielone są przez równoległe do boków ulice. Place znajdują się w każdym wierzchołku i między wybranymi czterema kwartałami.

---