OCHRONA PRAW DZIECKA

Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło 20 listopada 1989 r. Konwencję o prawach dziecka. Jest to traktat międzynarodowy powszechny. Wszedł on w życie 2 września 1990 r. Polska ratyfikowała tę Konwencję 30 września 1991 r.

W Konwencji o Prawach Dziecka zapisano m.in. prawo dziecka do:

• życia i rozwoju - dorośli mają obowiązek zapewnić mu jak najlepsze warunki życia i rozwoju;

• nazwiska, uzyskania obywatelstwa, poznania swego pochodzenia;

• zachowania tożsamości, w tym swego nazwiska i obywatelstwa;

• wychowywania się w rodzinie, chyba że z ważnych powodów określonych prawem jest to niemożliwe; jeśli rodzice dziecka nie żyją razem, dziecko ma prawo do kontaktów i z mamą, i z tatą;

• życia bez przemocy i poniżania - nikt nie ma prawa poniżać dziecka ani znęcać się nad nim;

• poszanowania życia prywatnego - nikt nie może bezprawnie ingerować w życie rodzinne dziecka, łamać tajemnicy korespondencji;

• wypowiedzi, w tym prawo do poszukiwania, otrzymywania
  i rozpowszechniania informacji;

• wolności myśli, sumienia i religii - do 16 roku życia dziecka
  o wychowaniu religijnym dziecka decydują rodzice;

• informacji i materiałów z różnych źródeł krajowych
  i zagranicznych przekazywanych przez środki masowego przekazu;

• nauki, zgodnie z jego możliwościami, i przygotowania do odpowiedzialnego życia w wolnym społeczeństwie w pokoju, zrozumieniu, tolerancji, równości płci, przyjaźni między różnymi grupami etnicznymi, religijnymi, narodami;

• zabawy i wypoczynku, udziału w zajęciach rekreacyjnych, stosownie do wieku dziecka, a także uczestniczenia w życiu kulturalnym i artystycznym.

Konwencja o Prawach Dziecka

Dzieci są "wyposażone" w pewne niezbywalne swobody i prawa właściwe wszystkim ludzkim istotom już z chwilą swego przyjścia na świat - taka jest podstawowa przesłanka Konwencji o Prawach Dziecka - międzynarodowego traktatu dotyczącego praw człowieka, układu, który już położył istotne zasługi w dziele zmiany warunków życia dzieci i ich rodzin na całym świecie. We wszystkich krajach świata ludzie wszelkich kultur i religii pracują nad zapewnieniem wszystkim dzieciom naszego globu i każdemu dziecku z osobna, prawa do przetrwania, zdrowia i oświaty; do troskliwego środowiska rodzinnego, zabawy i dostępu do kultury; do ochrony przed wyzyskiem i wszelkiego rodzaju nadużyciami; wreszcie - do tego, aby głos każdego dziecka został wysłuchany, a jego zdanie czy przekonanie zostało wzięte pod uwagę przy rozpatrywaniu różnorodnych zasadniczych spraw.

Przyjęta w 1989 roku Konwencja o Prawach Dziecka stała się zwieńczeniem ponad sześćdziesięcioletniego orędowania na rzecz praw najmłodszych ludzkich istot przez organizacje pozarządowe i specjalistów w dziedzinie praw człowieka. Pojawiła się ona także za sprawą niebywale zgodnego stanowiska rządów państw. Niemal wszystkie państwa świata (z wyjątkiem dwóch) zdecydowały się wkroczyć na drogę wyznaczoną przez ten prawdziwie przełomowy dokument, w którego myśl opieka i ochrona nad każdą istotą ludzką poniżej 18. roku życia - nad wszystkimi dziećmi - ma nabrać priorytetowego znaczenia dla każdego i dla wszystkich, specjalnie zaś dla władz kierujących państwami. Dalej jeszcze niż sam mandat formalnoprawny Konwencji idą ustanowione na jej mocy nowe pryncypia etyczne i obowiązujące powszechnie na świecie normy zachowań dorosłych wobec dzieci.

Pomimo istnienia innych międzynarodowych traktatów czy umów zajmujących się prawami dzieci, Konwencja o Prawach Dziecka jest dokumentem jedynym
w swoim rodzaju, ponieważ:

• jej przedmiotem są prawa dziecka w ujęciu całościowym - Konwencja jest jedynym dokumentem zapewniającym poszanowanie praw obywatelskich, politycznych, ekonomicznych, społecznych i kulturalnych będących udziałem dzieci;

• ma ona walor uniwersalny - przedmiotem jej zainteresowania są wszystkie dzieci, we wszelkich sytuacjach, we wspólnocie - potencjalnie - wszystkich narodów;

• ma charakter bezwarunkowy, co oznacza, że stanowi apel również i do tych władz państwowych, które nie dysponują wielkimi środkami dla rzeczywistej ochrony praw dziecka; wreszcie -

• litera dokumentu oparta jest na założeniu integralności i niepodzielności praw dziecka. Konwencja definitywnie optuje za niezbywalnością, niepodzielnością, wzajemną od siebie zależnością i wzajemną równością tych praw.

Państwa będące sygnatariuszami Konwencji przyjęły na siebie powinność realizacji postanowień dokumentu. Postępy w tej mierze są na bieżąco kontrolowane przez Komitet Narodów Zjednoczonych ds. Praw Dziecka - ciało złożone z dziesięciu przedstawicieli różnych krajów świata, którzy są doświadczonymi ekspertami
w dziedzinie praw dziecka. Państwa-sygnatariusze mają obowiązek składać sprawozdanie komitetowi w dwa lata po ratyfikowaniu Konwencji, następnie zaś regularnie w odstępach pięciu lat. Władze tych państw zachęca się do konsultacji,
w fazie przygotowywania raportów, z organizacjami zajmującymi się prawami dziecka działającymi w danym kraju. Nadto organizacje pozarządowe i specjalne agendy - takie jak UNICEF - proszone są o podzielenie się z ONZ-owskim komitetem własnymi uwagami w tym przedmiocie.

Komitet ds. Praw Dziecka zbiera się trzykrotnie w ciągu roku w Genewie celem omówienia przedłożonych mu sprawozdań na forum publicznym - na posiedzeniach otwartych. Uwagi i zalecenia tego ciała mają być z założenia szeroko rozpowszechniane, tak aby mogły stanowić podstawę toczonych w poszczególnych krajach dyskusji i debat mających za przedmiot sposoby poprawiania warunków bytowych najmłodszych obywateli.

---