SUPERNAUCZANIE

Supernauczanie to bez stresowy system nauczania umożliwiający uzyskiwanie nadefektów uczenia się. Natomiast nadefekty uczenia się wstępują wtedy, gdy skutek pojmowany jako zmiana w uczeniu jest większy od przyczyny je wywołującej. Dzięki pełnej relaksacji, wizualizacji, afirmacji i otwartości na sugestię osiągamy stan, w którym mózg pracuje na innych częstotliwościach niż normalnie, półkule działają synchronicznie osiągając stan alfa, dzięki czemu zwiększają się możliwości percepcyjne i intelektualne, otwiera się wówczas tzw. długotrwała pamięć.

Rola relaksacji, sugestii, wizualizacji, afirmacji i uprzednich doświadczeń w supernauczaniu.

W wielu pracach podkreśla się ogromną rolę relaksacji, wizualizacji i afirmacji w odkrywaniu przez ucznia nierozpoznanego dotychczas lub ukrytego przed nim potencjału umysłowego, fizycznego, psychicznego i duchowego. Nauka współczesna wyraźnie dostrzega związek między stanem zrelaksowania, wizualizacji pożądanego wyniku a funkcjonowaniem całego organizmu człowieka. Skoro daje się to wyraźnie określić związkiem między myślą i relaksacją, między projekcją pożądanego stanu a jego osiągnięciem, to należy to uwzględnić w nauce szkolnej. Warto też zauważyć, iż tego typu związki występują na różnych poziomach i uspójnienia obrazowania językowego nie tylko w sferze mentalnej, ale również psychospołecznej i duchowej.

Relaksacja jest stanem, które umożliwia wewnętrzne wyciszenie się człowieka i otwarcie funkcji lewej i prawej półkuli mózgowej na deskrypcyjne i predeskrypcyjne obrazowanie językowe.

Sugestia (autosugestia) jest intencją, (prośbą, zaproszeniem) skierowanym w kierunku pogranicza świadomości. Aktywność tego pogranicza zależy od zrównoważenia funkcji lewej i prawej półkuli mózgowej. Przy czym im większe zrównoważenie i wyższy poziom uspójnienia funkcji lewej i prawej półkuli tym większa możliwość uzyskania nadefektów, czyli spełnienia się intencji. Człowiek funkcjonuje w trzech instancjach świadomości:

1.     Świadomość realnej - wybierającej.

2.     Podświadomości wykonawczej.

3.     Nadświadomości - samo spełniającej się.

Wraz ze zrównoważeniem funkcji świadomości i podświadomości następuje możliwość dotarcia wprost do nadświadomości, czyli instancji samo spełniającej się. O ile pierwsza instancja, czyli świadomość funkcjonuje na poziomie obrazowania deskrypcyjnego, druga podświadomość na poziomie obrazowania predeskrypcyjnego, to trzecia z nich nadświadomość funkcjonuje na poziomie obrazowania symbolicznego.

Relaksacja jako stan wewnętrznego wyciszenia, umożliwia otwarcie funkcji świadomości i podświadomości na deskrypcyjne i predeskrypcyjne obrazowanie językowe. Samo otwarcie nie jest jeszcze ich spełnieniem, potrzebna jest, bowiem sugestia, czyli intencja skierowana na pogranicze świadomości i podświadomości oraz włączenie elementu czynnego zintegrowanego zadania szkolnego, którego jest zespolony operator.

Zespolony operator zintegrowanych zadań uruchamia odpowiednie funkcje świadomości podświadomości i nadświadomości na poziomie deskrypcyjnego, predeskrypcyjnego, predeskrypcyjne-symboliczne obrazowania językowego. Niewątpliwie trzeba podkreślić dużą rolę relaksacji umożliwiającej synchroniczne funkcje lewej i prawej półkuli mózgowej.

Relaksacja jest również elementem nauczania przyspieszonego, podstawą jej jest harmonia umysłowa i fizyczna. Harmonia ta jest niezbędna do wprowadzenia ciała i umysłu w stan optymalny do przyswajania nowej wiedzy. Muszą być w tym celu spełnione określone warunki:

- wystarczająca ilość energii,

- harmonijnie pracujące półkule mózgowe,

- należy nauczyć się zaprowadzać spokój wewnętrzny,

W technikach zwanych relaksacyjnymi zazwyczaj bierze się pod uwagę kilka rodzajów aktywności; ćwiczenia koncentrujące, ćwiczenia odprężające, techniki relaksacyjne, i techniki medytacyjne. Zadaniem ich jest obniżenie napięcia psychicznego oraz ograniczenie bodźców stymulujących układ nerwowy do minimum. Świadoma deprywacja sensoryczna wyzwala specyficzną reakcję relaksacyjną, która może wiązać się z doświadczeniem odmiennych stanów świadomości. Reakcja relaksacyjna to stan przeciwstawny reakcji stresowej, to stan, kiedy pod wpływem świadomie podjętego treningu relaksacyjnego następują pozytywne zmiany w kierunku integracji, zrównoważenia i dobrego samopoczucia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Do klasycznych metod relaksacji warto zaliczyć techniki i metody takie jak: 1) medytacje, 2) mandele, 3) muzykę baroku, 4) relaks mięśni przez wizualizację, 5) pisanie ręką niedominującą, 6) wizualne myślenie, 7) rytmizacja i spowolniałe oddychanie, w rytm muzyki baroku, 8) dobór właściwej intonacji i tembru głosu, 9) oddziaływanie kolorów i kształtów, 10) metoda Silvy, 11) odpowiednie układy gestyczno -mimiczno-ruchowe.

Wykorzystanie muzyki baroku

Znakomitym środkiem umożliwiającym synchronizacje lewej i prawej półkuli mózgowej jest muzyka. Poprzez muzykę można spowodować zmianę funkcji fal mózgowych emitowanych w trakcie pracy umysłowej. Aby osiągnąć rezultaty, muzyki tej nie trzeba nawet świadomie słuchać; wystarczy, żeby dać się jej ponieść.

Rozmaite składniki muzyki, pomagają nam wejść w XXI wiek, można zdefiniować następująco:

1.     60-taktowe tempo redukujące niepokój, rozszerzające pamięć i ułatwiające porozumiewanie z podświadomością.

2.     Specyficzny zapis nutowy łączący nas z innymi elementami wszechświata.

3.     Częstotliwość „rytmu” pomagająca w koncentracji.

4.     Dźwięki o wysokiej częstotliwości, które pobudzają ciało i umysł oraz leczą wiele dolegliwości .

Już od dawna zdawano sobie sprawę, że muzyka ma zdolność powodowania zmian fal mózgowych emitowanych podczas różnego rodzaju działania umysłowego. „Muzyka jest mediatorem pomiędzy sferą odczuć a sferą duchową”. W taki właśnie sposób przedstawił swoje odczucia Beethoven .

Relaks mięśni przez wizualizację

Celem ćwiczenia jest wprowadzenie w stan relaksacji zarówno ciała fizycznego jak i umysłu. Oto przebieg relaksu przez wizualizację:

Połóż się na plecach na wygodnym podłożu albo usiądź na krześle. Zamknij oczy i wyobraź sobie miejsce, które tonie w ciszy i spokoju, np. plażę, polanę w lesie. Utwórz wyraźny obraz tego miejsca w twoim umyśle. Następnie, kolejno przechodząc od stóp do głowy, nakazuj każdej grupie mięśni, aby się zrelaksowała. Bądź świadom napięcia, które dzięki temu ćwiczeniu będzie eliminowane. Relaksuj każdą część swojego ciała a kolejności, szepcząc nakazy monotonnie: relaksuję: moje stopy, palce moich stóp, moje podudzia itd. Relaksuję się całkowicie. Pozwól, żeby napięcie od ciebie odpłynęło. Wsłuchaj się w swoje oddychanie. Powinno być płytkie i regularne. Teraz w pełni jesteś w pełnej harmonii. Niech stan sprawi ci przyjemność. I w takim stanie supergotowości powinieneś rozpocząć twoją sesję uczenia się.

Mandale

Mandali od wieków używano do poprawy koncentracji i osiągnięcia duchowego oświecenia. Stanowią one geometryczne wzory utworzone przez koncentryczne formy skupione w punkcie centralnym.

Usiądź w odosobnionym, spokojnym miejscu, w wygodnej pozycji, ze świadomym osiągnięciem stanu relaksu i koncentracji. Gdy skierujesz swój wzrok na środek mandali, zaczniesz się relaksować. Wpatruj się w środek mandali przynajmniej pięć minut. Po kilku sesjach z mandalami odkryjesz, że twoje zmartwienia i natłoki myśli zniknęły. W takim stanie przystąp do nauki”.

Pisanie ręką niedominującą

Jak wiadomo, że prawa półkula kontroluje ruchy lewej ręki (a lewa prawej), to chcąc obudzić funkcje prawej półkuli należy wykonywać odpowiednie ćwiczenia ruchowe lewej ręki. Mogą to być ruchy związane z pisaniem. Ćwiczenie to w początkowym okresie może sprawić pewne trudności: pismo będzie koślawe, a nawet nieczytelne, może wzbudzić śmiech i rozbawienie a o to właśnie chodzi, nauka szkolna jest w tej chwili dla ciebie zabawą.

Wizualne myślenie

Jest to zdolność do tworzenia wizualnych wyobrażeń i manipulowania nimi, a zarazem najważniejsza metoda aktywacji prawej półkuli mózgowej. Co robić, aby obydwie półkule pracowały równolegle?

1.     Ucząc się, słuchaj muzyki barokowej (prawa półkula) i równocześnie rób notatki (lewa półkula).

2.     Zamknij oczy i stosując myślenie wizualne (prawa półkula), wyobrażaj sobie materiał, którego się uczysz, równolegle opisując słowami to, co widzisz (lewa półkula).

Dobór właściwej intonacji i tembru głosu

Żeby dopełnić warunków harmonijnej współpracy, potrzebny jest dodatkowy element - tember głosu i intonacja. Otóż obydwie półkule mózgu mają różne upodobania, co do typu głosu, szczegółu wydawałoby się banalnego, w rzeczywistości zaś potężnego klucza otwierającego głęboko ukryte zasoby podświadomości. I znów, lewa półkula lubi hałas, zgiełk, szybka akcję, normalny głos, którym posługujemy się, na co dzień. Natomiast prawa półkula jest bardzo wyciszona i trafia do niej tylko głos zbliżony do szeptu. Lubi ona praktycznie słyszy tylko ciepły i opiekuńczy głos. Głos kogoś, kto potrafi przekazać prawdziwą troskę o dobro osoby. Jeżeli w naszym działaniu chcemy się opierać na integralnym współdziałaniu prawej i lewej półkuli, musimy być słyszani przez obydwie z nich. Dlatego intonacja prezentowanego tekstu będzie miała charakter nieco teatralny; czytany z użyciem głosu:

-         normalnego, deklarującego,

-         miękkiego, konfidencjonalnego,

-         sugerującego, jedwabistego,

-         głośnego, nakazującego.

Założenia relaksacji, wizualizacji i afirmacji wymagają odwołania się do tzw. uprzedniego doświadczenia uczniów. Relaksacja, wizualizacja i afirmacja oraz uprzednie doświadczenia uczniów składają się na warunki dokonywania zmian w uczniu w supernauczaniu szkolnym[x]. Umożliwiają, bowiem skuteczne podjęcie czynności rozwiązania zintegrowanych zadań szkolnych oraz tworzenia zrównoważonego i uspójnionego obrazowania językowego uczniów w przestrzeni edukacyjnej.

Wizualizacja

Wizualizacja to „umiejętność wyobrażania sobie...przedmiotów, obrazów i sytuacji, które bądź wydarzyły się w naszym życiu, bądź też są w całości wytworem naszej wyobraźni[xi].Taka umiejętność „widzenia bez patrzenia” wymaga tak ćwiczeń i edukacyjnego wsparcia jak i tradycyjnie pojętej nauki polegającej na zapamiętywaniu, rozumieniu i stosowaniu wiadomości w różnych sytuacjach.

Twórcza wizualizacja jest metoda wykorzystywania wyobraźni w celu kształtowania rzeczywistości zgodnie z naszymi pragnieniami. W metodzie tej nie ma nic nowego, tajemniczego ani niezwykłego. Prawdę mówiąc, stosujemy ją codziennie, a nawet w każdej minucie. Wizualizacja jest naturalną funkcją wyobraźni, główną mocą twórczą wszechświata, z której nieprzerwanie korzystamy, czasem nawet o tym nie wiedząc.

Aby korzystać z twórczej wizualizacji, nie jest wymagana żadna metafizyczna wiara ani idealistyczne poglądy. Wcale nie trzeba wierzyć w istnienie jakiejś siły, której nie byłoby w nas samych.

Jedynym niezbędnym warunkiem jest pragnienie wzbogacania własnej wiedzy i doświadczenia oraz wystarczająco otwarty umysł, który pozwoli nam przeżyć cos nowego w pozytywnym duchu.

Twórcza wizualizacja jest magią w najprawdziwszym i najczystszym znaczeniu tego słowa. Pozwala zrozumieć naturalne prawa rządzące wszechświatem, umożliwia ich zaakceptowanie i korzystanie z nich w najbardziej świadomy i twórczy sposób[xiii]. Wprowadzenie dzieci w arkana twórczej wizualizacji jest zadaniem szczególnie wdzięcznym z tej racji, że chodzi tutaj o coś, co można wręcz nazwać ich druga naturą. Dzieci mają naturalną potrzebę twórczej gry imaginacyjnej, co sprawia, że niemal bez wysiłku przychodzi im świadome sterowanie wyobraźnią. Dla większości dzieci jest to z pewnością o wiele łatwiejsze od mnóstwa innych rzeczy, których muszą się pracowicie uczyć.

Skoro zaś twórcza wizualizacja jest dla dziecka narzędziem tak naturalnym, nic dziwnego, że z jej pomocą o wiele łatwiej zdobywa ono samoświadomość i uczy się autokoncentracji. Korzystając z różnych technik twórczej wizualizacji, można kierować rozwojem dzieci w ten sposób by nie traciły one łączności z twórczym i duchowym jądrem swojej osobowości.

Obecnie coraz wyraźniej zdajemy sobie sprawę z tego, iż efektywność zapamiętywania, rozumienia i stosowania wiedzy zależy od uprzedniej wizualizacji i afirmacji pożądanych stanów wiedzy.

O powodzeniu relaksacji i wizualizacji w supernauczaniu szkolnym w dużym stopniu decyduje afirmacja.

Afirmacja W literaturze można spotkać różne ujęcia terminu afirmacja, przedstawię niektóre z nich.

Myśli są energią. Świadome myśli są energią ukierunkowaną. Afirmacje są świadomymi myślami, ukierunkowanymi na pozytywne inspirujące i wyzwalające działanie. Afirmacjami można kierunkować tę energię.

Afirmacje są to pozytywnie nacechowane wypowiedzi, mające na celu oddziaływanie na psychikę. Afirmacje wypowiadane świadomie, powtarzane z wielkim skupieniem i zaangażowaniem emocjonalnym są silnie działającym, skutecznym sposobem zastępowania starych myśli i przekonań, które przeszkadzają ci w uczeniu się, studiowaniu i skutecznym działaniu - myślami i przekonaniami pozytywnymi, które sam (nie rodzice, znajomi czy nauczyciele) świadomie wybierasz. Afirmacje stanowią najważniejszy element twórczej wizualizacji. Słowo „afirmować” oznacza „mocno popierać, aprobować, wyrażać zgodę”. Afirmacja jest, zatem stanowczym pozytywnym stwierdzeniem, że coś tak ma być, a właściwie już jest. A więc z całą mocą oświadczamy, że istnieje coś, co sobie wyobrażamy. Afirmacja jest pozytywnym potwierdzeniem uprzednio wizualizowanego stanu. Wyraża to zwykle pozytywny tekst, silnie i osobowo wspierający wyobrażony sobie (przy pomocy obrazu) stan rzeczy. Trzeba w tekście afirmacji przestrzegać, aby nie wystąpiły w nim słowa sugerujące stany negatywne. Takie jak np. nigdy nie (mam szansy); nie(zmienię niczego); nie (dojdę do celu); (moje życie jest) bez (powodzenia i sukcesów); itd. Afirmacja jest intencją skierowaną na pogranicze świadomości. Aktywność tego pogranicza zależy od synchronizacji funkcji lewej i prawej półkuli mózgowej, tym większa możliwość uzyskiwania nadefektów, czyli spełnienia intencji.

Dla zwiększenia efektów przyspieszonej nauki szkolnej stosuje się po kolejno po sobie następujące czynności: (1) relaksacji, (2) wizualizacji, (3) afirmacji. Punktem wyjścia jest zawsze problem, czyli trudność, którą trzeba pokonać w nauce szkolnej. Warunkiem osiągania sukcesów w supernauczaniu szkolnym jest poprzedzanie fazy rozwiązywania zintegrowanych zadań szkolnych - fazą przygotowania, na którą składa się uświadomienie problemu zajęć (czyli trudności, które trzeba pokonać), relaksacja (czyli zlikwidowanie blokad umysłowych, psychicznych i fizycznych) wizualizacja (czyli wyobrażenie sobie pożądanego stanu) a następnie podjęcie zintegrowanych zadań szkolnych dostosowanych do odmiennego funkcjonowania mózgu męskiego i żeńskiego oraz uprzedniego doświadczenia uczniów.

Oto przykład relaksacji, wizualizacji i afirmacji poprzedzonej problemem, czyli trudnością, jaką trzeba pokonać w rozwoju wzwyż.

Problem: Masz trudności w wymyśleniu czegoś nowego i oryginalnego w zintegrowanych zadaniach szkolnych.

Relaksacja: Wprowadzasz się w stan relaksacji, stosując relaks mięśni przez wizualizację, medytacyjne skupienie, pisanie leniwą ósemkę, kreatywne bazgroty i słuchając muzyki baroku.

Wizualizacja: Postrzegasz siebie zadowolonego z pomysłu z pomysłu rozwiązania zintegrowanego zadania szkolnego. Wszyscy gratulują ci oryginalności rozwiązania zadania.

Afirmacja: Jestem pomysłowy, potrafię zaprojektować nowy i oryginalny sposób rozwiązania zintegrowanego zadania szkolnego.

Przygotowanie programów zajęć uwzględniających działalność artystyczną z wykorzystaniem założeń supernauczania.

Opracowany model edukacyjny na podstawie zintegrowanych zadań umożliwia rozwój wzwyż, powyżej górnych możliwości ucznia. Osiągnięcie takiego stanu możliwe będzie przez zrównoważenie i uspójnienie, transfer poznawczy struktur poznawczych i obrazowaniu językowemu uczniów oraz ich partycypacji w różnych sytuacjach przestrzeni edukacyjnej. Założenia tego typu nauczania powinny znaleźć swoje odbicie w praktyce szkolnej. Ale cóż nawet najlepsze założenia teoretyczne i rozwiązania metodyczne w zakresie stymulowania i wspierania rozwoju wzwyż w supernauczaniu nie zostaną wprowadzone do praktyki szkolnej, jeśli nie zostaną prawidłowo i przekonywująco opracowane programy kształcenia stymulujące i wspierające rozwój wzwyż. W literaturze pedagogicznej spotykamy się z różnymi programami, które zorientowane są na nauczycieli i związany z nimi proces nauczania, na ucznia i proces uczenia. W każdym jednak typie programów kształcenia uwzględnia się różne kwestie, które dotyczą:

1.     zamierzonego rezultatu kształcenia, (czego się trzeba nauczyć, co zamierza się uzyskać).

2.     ustalenia podstawowymi treściami kształcenia, (co mamy nauczać).

3.     preferowane formy aktywności.

4.     zaplanowanych działań.

W tych programach odzwierciedlają się założenia edukacji polegające na konstrukcji z góry ustalonych form myślenia logicznego i intencyjnego działania uczniów. Nie ma w niej miejsca na konstrukcje nowych form myślenia. A przecież poprzez synchronizację funkcji lewej i prawej półkuli mózgowej możliwe będzie zrównoważenie myślenia logicznego z intuicyjnym oraz stosowanie zintegrowanych zadań szkolnych. Temu przedsięwzięciu mają służyć programy kształcenia stymulującego i wspierającego rozwój wzwyż. Umożliwiają one opracowanie takiego projektu zmian w jednostce, który zapewnia zrównoważenie, uspójnienie, transfer i partycypację struktur poznawczych i obrazowania językowego uczniów. W skład programu kształcenia stymulującego rozwój wzwyż wchodzi:

1.     temat (hasło kluczowe programu).

2.     Cel wynikowy (końcowy), do którego mają dojść uczniowie.

3.     Cele operacyjne przedstawione w postaci zintegrowanego zadania szkolnego.

4.     Metody relaksacji, wizualizacji i afirmacji umożliwiające usunięcie blokad umysłowych, fizycznych oraz synchronizację funkcji fal mózgowych lewej i prawej półkuli mózgowej oraz skierowanie aktywności twórczej i odtwórczej na cel wynikowy i cele operacyjne przedstawione przy pomocy zintegrowanych zadań szkolnych.

5.     Metody, form, środki dydaktyczne stymulujące i wspierające zrównoważenie, uspójnienie, transfer i partycypację struktur poznawczych i obrazowania językowego ucznia.

6.     Układ czynności nauczyciela ujęte w fazach:

a)       Przygotowania,

b)      Projektowania,

c)       Realizowanie,

d)      Podsumowania,

e)       Planowania dalszej pracy.

7. Sytuacje edukacyjne umożliwiające łączenie uprzedniego doświadczenia z aktualnymi przyszłym.

„W przygotowaniu programów kształcenia w supernauczaniu szkolnym można wyróżnić kilka etapów, oto one”:

1.     Opracowanie celów wynikowych i operacyjnych, czyli projektowaniu takich zmian w uczniu, które zapewnią mu zrównoważenie struktur poznawczych i bazowania językowego na określonym poziomie metalogiki asymetrycznego uspójnienia.

2.     Konstruowanie zintegrowanych zadań szkolnych dostosowanych do odmiennych funkcji mózgu męskiego i żeńskiego, oraz tzw. pogodzonego.

3.     Dobór odpowiednich metod, technik relaksacji, wizualizacji i afirmacji, oraz uwzględnienie uprzedniego doświadczenia uczniów, które nie tylko zlikwiduje blokady psychiczne, umysłowe i fizyczne, ale również synchronizację fal mózgowych prawej i lewej półkuli.

4.     Określenie metod, form i środków dydaktycznych stymulujących i wspierających zrównoważenie, uspójnienie i transfer struktur poznawczych i obrazowania językowego uczniów w przestrzeni edukacyjnej.

5.     Umiejscowienie elementów treściowych w układzie czynności nauczyciela oraz strukturze zajęcia.

Wyróżnia się tu elementy, które przedstawione są w tabeli.

Czynności nauczyciela w strukturze supernauczania szkolnego

Fazy	Czynności nauczyciela
Przygotowanie	Usunięcie wewnętrznych barier psychologicznych i blokad umysłowych, wprowadzenie ucznia w stan alfa oraz ogarnięcie całości materiału przeznaczonego do opanowania i celów wynikowych i operacyjnych, a także zintegrowanych zadań szkolnych.
Projektowanie	Opracowanie zintegrowanych zadań szkolnych dostosowanych do celów operacyjnych.
Realizacja	Rozwiązywanie zintegrowanych zadań szkolnych w stanie relaksacji umożliwiającej synchronizację funkcji lewej i prawej półkuli mózgowej. Zintegrowane zadania szkolne realizowane są na podkładzie muzycznym. Następuje wtedy intensywne kodowanie i podprogowe uwewnętrznianie formalnych i posformalnych typów wykonywanych na materiale nauczania, otwartego i zamkniętego materiału nauczania, algorytmicznego i heurystycznego sposobu wykonania operacji formalnych i posformalnych.
Podsumowanie	Analiza uzyskanych rezultatów w związku z rozwiązaniem zintegrowanych zadań szkolnych.
Planowanie	Zaprogramowanie uczniów pod względem wewnętrznym, wyciszenie, odblokowanie do dalszej pracy lekcyjnej i domowej.

Źródło: J. Gnitecki, Supernauczanie perspektywy nowej edukacji, Poznań 1997.

6        Przygotowanie w kolejnych projektach programów kształcenia sytuacji edukacyjnych umożliwiających łączenie uprzedniego doświadczenia z doświadczeniem aktualnym i przyszłym. Chodzi tutaj o zrównoważenie i uspójnienie struktur poznawczych i obrazowania językowego na danym poziomie metalogiki asymetrycznego uspójnienia uprzedniego i aktualnego doświadczenia uczniów.

7        Końcowym etapem przygotowania programów kształcenia w supernauczaniu szkolnym stymulującym i wspierającym rozwój wzwyż jest dydaktyczna, teoretyczna, empiryczna, prakseologiczna i hermeneutyczna weryfikacja programów kształcenia. Opracowanie jej będzie możliwe dzięki badaniom, w których chodzi o stwierdzenie rozbieżności między problemem złożonym a realizowanym oraz czynnikami głównymi i ubocznymi, które będą źródłem i warunkiem dokonywania zmian w uczniu. Weryfikacja teoretyczna ma stwierdzić zgodność zaprojektowanego programu kształcenia z przyjętym modelem edukacji opartym na supernauczaniu szkolnym stymulującym i wspierającym rozwój wzwyż. Natomiast weryfikacja empiryczna, prakseologiczna ma wyjaśnić wariancje zmiany w uczniu spowodowanej wpływem czynników głównych i ubocznych w trzech wyróżnionych sytuacjach zadaniowych, na założonym poziomie metalogiki asymetrycznego uspójnienia..

Przygotowanie programów kształcenia jest bardzo trudną sprawą wymagającą wieloletnich badań potwierdzających skuteczność oddziaływań wychowawczych. Dlatego też opracowanie programu kształcenia wynika z potrzeby ustawicznego doskonalenia się człowieka w różnych sytuacjach życiowych.

Literatura

Brześkiewicz Z. Superumysł. Jak uczyć się trzy razy szybciej, Warszawa 1994.

Gnitecki J. Realistyczna koncepcja pedagogiki: próba rekonstrukcji złudzeń, Poznań 1995.

Gnitecki J. Zarys pedagogiki ogólnej, Poznań, 1995.

Gnitecki J. Supernauczanie perspektywy nowej edukacji, Poznań 1997.

Gozdek-Michaelis, Supermożliwości twojego umysłu, Warszawa 1997.

Lang G. Jak być lepszym w szkole. Trening mentalny dla dzieci i młodzieży, Siemianowice Śląskie 1995.

Niemierko B. Pomiar sprawdzający w dydaktyce, Warszawa 1990.

Ostrander S., Schroeder L., Superlerning 2000 podręcznik, Warszawa 1997.

---