KLIMAKS, zbiorowisko klimaksowe - końcowe stadium rozwojowe ekosystemu, ostatnie ogniwo sukcesji ekologicznej, odpowiadające zbiorowisku najbardziej zharmonizowanemu z siedliskiem. lub : Klimaks, ostatnie, stabilne stadium sukcesji roślinnej, będące wynikiem równowagi pomiędzy czynnikami biotycznymi (roślinnością) i abiotycznymi (głównie klimatem i glebą). W strefie umiarkowanej za zbiorowiska klimaksowe uważane są lasy liściaste (grąd)
Kryteria podziału użytków zielonych
▪ Pochodzenie
▪ Użytkowanie (łąki, pastwiska, użytki
przemienne)
▪ Wyniesienie nad poziom morza
▪ Położenie w krajobrazie
▪ Rodzaj gleby
▪ Uwilgotnienie
▪ Szata roślinna
Podział (kryteria podziału):
1. Kształtowania się stosunków wodno-powietrznych,
2. Podział pod względem wysokości nad poziomem morza.
Podział pod względem wilgotności:
1. Łęgi (łęgi zalewowe) - użytki zielone zalewowe (są zalewane 2-3 razy do roku w okresie roztopów i w czerwcu lub lipcu). Na tych łąkach występują mady. Są to gleby urodzajne, żyzne, zasobne w składniki pokarmowe i dużą ilość wody. Ok. 80% łęgów jest użytkowana kośnie. Poziom wody gruntowej : 60-120 cm.
2. Grądy (łąki grądowe) - użytkowane są pastwiskowo (80%), poziom wody gruntowej wynosi ok. 120-200 cm. W obrębie grądów występują różne gatunki gleb od mad po gleby płowe. Dominuje to faza gazowa. W Polsce znajduje się ok. 43% w użytkach zielonych.
3. Bielawy i mursze (łąki bagienne i podbagienne) - ok. 34%, leżą w pobliżu rzek, cieków wodnych. Odkłada się tu substancję organiczną, ponieważ są to gleby zimne.
Pod względem wysokości nad poziomem morza dzielimy na niżowe i tereny górzyste
3. jednostka owsiana- miernik wartości pasz, wydajność z 1ha. Wg instytutu Ekonomiki Roln. koszt jednej jednostki owsianej w liczbach względnych w następujących paszach przedstawia się: ruń pastwiskowa-1,0 kiszonka-1,8 siano łąkowe-2,3 siano roślin motylkowatych-2,8 buraki pastewne-3,8 zboża-5,3 jednostka owsiana- to wartość odżywcza 1kg owsa( czyli 1kg owsa zapewnia wartość odżywczą 2l mleka bądź przyrost żywej wagi 0,5kg)
4. Koszt 1jednostki owsianej w.liczbach wzglednych przedstawia sie nastepujaco:
ruń pastwiskowa-1.0 kiszonka-1,8 siano ląkowe-2,5 siano
r.motylkowych-2,8
buraki pastewne-5,8
zboza-5,3.
Jednostka owsiana jest to miernik wydajnosci z ha,miernik wartosci paszy
cechy ekosystemu trawiastego:
-duza trawalosc i stabilnosc.
-sa samowystarczalne,nie wymagaja nakladow.
-sa przyjazne dla srodowiska przyrodniczego.
-sa samoodnawialne. *wrunkiem istnienia tego ekosytemu jest przynajmniej jednokrotny/rok odbior biomasy
5) Etapy wzrostu roślinności łąk i pastwisk oraz dobowe przyrosty w tych etapach
Dynamika wzrostu roślinności trawiastej:
1 etap: powolny wzrost. Ten wzrost odbywa się kosztem składników, które sobie nagromadziły w okresie poprzedzającym. 5 dobowy daje przyrost 50 kg.
2. etap: dynamicznego rozwoju. Dobowe przyrosty 50, 600 kg
3. etap: słabnąca dynamika i śmierć
Etapy wzrostu roślinności łąk i pastwisk oraz dobowe przyrosty w tych etapach
Etapy: 1.powolego wzostu rozwoju przyrost dobowy 0-100 kg 2. Dynamicznego wzostu rozwoju powyżej 100. Pod koniec tego etapu 500-600kg 3. Słabnacej dynamiki wzostu rozwoju. Ogólnie 90% przyrostu przypada głownie na noc. Trawy przyrastaja ok. 1 cm na dobe 1 etap w okresie maj, 0,5 cm w 2 okresie sierpień- wrzesien
6) Dojrzałość pastwiskowa i kośna- wyjaśnić
dojrzałość pastwiskowa - stan roślinności, której wysokość wynosi 15-20 cm, roślinność znajduje się w fazie końca krzewienia a początkiem strzelania w źdźbło. Plon wynosi 8 - 12 t zielonej masy. Pastwiska osiągają tą dojrzałość 5 razy.
Dojrzałość kośna - rośliny nadają się do koszenia na siano lub kiszonkę. Powinna rosnąć 2 tyg dłużej od osiągnięcia dojrzałości pastwiskowej. Na nizu łąki powinno się Kosic 3 razy w warunkach górskich 2 razy co 6-8 tyg.
7)Ile razy rośliny osiągają dojrzałość kośną Pastwiska osiągają tą dojrzałość 5 razy.
8. co to jest efektywność nawożenia i czym się wyraża
Efektywność -przyrost plonu w kg suchej masy na1 kg składnika nawozowego.
Drugim miernikiem opłacalności jest przyrost wartości plonu na każdą złotówkę wydaną na nawóz. Składnikiem nawozowym ,który decyduje o plonowaniu jest azot. Wynik podaje się w kilogramach plonu przypadających na kilogram składnika pokarmowego.
9. Pastwiska -
I okres - max 50 kg N/ha
II okres - 40 kg N/ha
III okres - 40 kg N/ha
IV okres - 40 kg N/ha
(łącznie 170 kg N/ha)
Łąki -
I okres - zbiór na siano - faza kłoszenia maj/czerwiec - 70-75 kg N/ha
II okres - 50-60 kg N/ha
III okres - 50 kg N/ha
w łąkach te dawki troszkę większe, ale grunt to nie przekraczać tych magicznych 170 kg N/ha - rak mi się wydaje ;)
10)Kryteria ustalania dawek jednorazowych (wzrost zapotrzebowania na azot)
1.Orientacyjne docelowe zapotrzebowanie na azot na pow.1ha - największe jest w okresie wiosny: kwiecień maj 1,8-1,9 kg, w miarę wydłużania dawkę się zmniejsza(w koncu sierpnia1kg)
2.Orientacyjny szacunkowy czas wzrostu tych roślin - w maju 21-23 dni, czerwiec 25-26, lipiec 32, sierpień 35, wrzesien 40 aby osiągnąć dojrzałość pastwiskowa.
Jednorazowa dawka wiosenna nie powinna przekraczac 50 kg. Z ekonomicznego pkt. Widzenia w stosowaniu azotu termin ostateczny to koniec sierpnia. I-50kg, II-40kg III-40kg,IV-40kg
11 Istota plonu biologicznego oraz jego wielkosc i struktura.
Plon biologiczny jest to wielkosc subst. org. jaka zostala wytworzona w ciagu okresu wegetacji na pow. 1 ha. Zalezy od warunkow siedliskowych, waha sie na glebach gorszych 13-15 t s.m, a na lepszych 25-26 t s.m. Tworzy sie w warstwie poziomej, polowa nad powierzchnia ziemi i polowa pod pow. Reszta okreslana jest jako trzon regeneracyjny czyli to co pozostaje: sciern, plytka masa korzeniowa i glebsza masa korzeniowa. Na zbiorowiskach ubogich, malej zyznosci w plonie biologicznym 13-15% reszta to trzon regeneracyjny. Na zyznych plon rolniczy 25-30% reszta trzon regeneracyjny.Trzon regeneracyjny musi zawsze dominowac, w najlepszym wypadku stanowi 70%.Wplyw nawozenia: zwiekszylo wys. Lanu 2-krotnie, zwiekszylo 3-krotnie plon rolniczy, plon biologiczny z 13-15t zwiekszony o 50%. Intensyfikacja nawozenia i czetotliwosci koszenia powoduje ze w strukturze plonu nastepuje wzrost plonu rolniczego kosztem plytkiej masy korzeniowej
12. Przyczyny degradacji trwałych użytków zielonych
Zagospodarowanie i odnawianie zdegradowanych użytków zielonych daje oczekiwane efekty pod warunkiem usunięcia lub ograniczenia przyczyn procesu „wyradzania się”. Głów-nymi przyczynami tego zjawiska są:
- niewłaściwe nawożenie mineralne o niekorzystnej proporcji składników, w tym przenawo-żenie azotem (skutkujące nadmiernym zachwaszczaniem się runi groźnymi chwastami azo-tolubnymi: pokrzywą i gwiazdnicą pospolitą) i brak nawożenia potasem na glebach orga-nicznych (torfowo-murszowych), albo w ogóle zaniechanie tego zabiegu;
- zaniechanie zabiegów pielęgnacyjnych, zwłaszcza wałowania pobagiennych użytków zielo-nych (na glebach torfowo-murszowych), głównie w okresie wczesno wiosennym;
- niewłaściwe stosowanie płynnych nawozów naturalnych (gnojówki i gnojowicy), w wyniku czego pojawiają się w nadmiarze zioła czy chwasty potaso- i azotolubne, m.in. szczaw, mni-szek pospolity, ostrożeń warzywny i inne, zwłaszcza z rodziny baldaszkowatych;
- długotrwałe nadmierne uwilgotnienie gleby (okresowe zalewy) i związany z nim niedobór tlenu w warstwie korzeniowej, który sprzyja rozwojowi chwastów hydrofilnych (sitów, skrzypów, jaskrów), turzyc i śmiałka darniowego, a równocześnie zanikaniu wartościowych traw i roślin motylkowatych;
- niekorzystny wpływ długotrwałej suszy atmosferycznej w okresie lata, powodującej często całkowite zahamowanie wzrostu płytko korzeniących się traw, a umożliwiające kompensację ziół rozetkowych i chwastów głęboko korzeniących się;
- błędy w operacji koszenia (zbyt niskie kosiarkami rotacyjnymi - którego nie lubią wysokie trawy) i technologii zbioru (niszczenie darni przez koła ciężkich maszyn),
- zbyt późne koszenie I i II pokosu, pozostawianie resztek zielonki i siana na powierzchni łąki;
- błędy w użytkowaniu pastwiskowym, powodujące nadmierne wgniecenia i uszkodzenia darni, wzrost powierzchni niedojadów i łajniaków oraz udziału chwastów, nadmierne i niskie przygryzanie runi;
Przyczyny degradacji uzytkow zielonych i metody regeneracji
Wyrozniamy 3 metody: a) zachowawcza b) podsiewu- polradykalna c) radykalne
Ad.a) udzial uporczywych chwastow ponizej 10, nawozi sie i racjonalnie uzytkuje. Dawki nawozenia melioracyjnego stosujemy 1-2 razy: 50-100% wieksza od dawki produkcyjnej. Relacyjnie uzytkowac: 1) kosic (w fazie pelni kloszenia dominujacego gat) 2) wypasac (gdy roslina osiagnie odpowiednia dojrzalosc). Zaleta jest najmniej kosztochlonna metoda, nachylenie 15%, na stokach
Ad.b) Nalezy zniszczyc stara darn ok. 50% poprzez kultywator, bromowanie lub uzyc herbicydu. Stosujemy polowe wysiewu nasion tj: kostrzewa lakowa, zycica trwala, koniczyna czerwona, biala, tymotka lakowa maja szybka zdolnosc kielkowania. Mozemy wyroznic 3 grupy konkurencyjnosci: 1 grupa tylko i wylacznie wypieraja inne: rajgras francuski, zycica trwala; 2 grupa maja gat ktore same sa wypierane i dzialaja wypierajaco: wyczynien lakowy, stoklosa bezostna ; 3 grupa gat ktore tylko i wylacznie sa wypierane: wiechliny, kostrzewa lakowa, czerwona, trzcinowa, mietlica pospolita, bialawa. Podsiewu dokonuje sie na malych powierzchniach recznie a na duzych siewnikiem. Jest to metoda bardziej kosztochlonna, 40-60 kg/ha P2O5 do uzytk. Na formy zielone, 60-80kg/ha P2O5 podzielona na 2 czesci
Ad.c) Musimy zaorac i dosiac. Zabiegi pluzne. Do mieszanek 6-8 gat. Sumaryczna ilosc trwa 25-45kg
13 Roznica w nawozeniu K i P
K- dynamika pobierania jest podobna do N. Bardzo intensywnie pobierany przez mlode rosliny. W ciagu 2-3 tyg zostaje calkowicie pobrany, luksusowe pobieranie potasu- pobieranie go w duzym nadmiarze. Dzielona dawka na 2-3 czesci w ciagu roku. Jednostkowa dawka nie powinna przekroczyc 50kg. Najbardziej zasobne w K sa: mady, gleby brunatne, plowe, ubogie i redziny bielicowe. Dawki na glebach zasobnych 50kg K2O/ha , ubozszych 100kg K2O/ha- dawka podzielona na 2-3 razy
P- jest skladnikiem najbardziej bezpiecznym. Nie ulega lub w niewielkim stopniu wymyciu z gleby. Dynamika pobierania przez rosliny pokrywa sie z dynamika przyrostu. Zawartosc w glebie powinna sie wahac 5-15 mg P2O5 w 100g gleby przy regularnym nawozeniu. Stosujemy jednorazowo w ciagu okresu wegetacji.
Różnice w nawożeniu potasem i fosforem
FOSFOR: nie powoduje większego kłopotu z jego stosowaniem. Pobierany przez rośliny proporcjonalnie do przyrostu plonu. Jest bezpieczny dla środowiska, nie ulega wymywaniu, może przyczyniać się do eutrofizacji wód, ulega sorpcji chemicznej, nie ulega wymywaniu. W glebie zawartość P nie mniej niż 5 mg i nie więcej jak 15 mg. Gleby organiczne są bogate w fosfor.
POTAS: Decyduje o uwodnieniu komórki, jest składnikiem nie budulcowym (nie wchodzi w skład białek i cukrów), najbardziej zasobne w potas są mady.
14. Wapnowanie powinno przeprowadzać się co 3-6 lat, uzależniając ilość wnoszonego wapnia od jego zawartości w glebie (w próbce gleby nie powinno być mniej niż 0,5% Ca). Potrzeba wapnowania wynika z odczynu gleby i za odczyn odpowiedni dla roślinności łąkowo-pastwiskowej przyjmuje się pH od 5,5 do 6,5. Gleby mineralne o pH poniżej 5,5 oraz torfowe o pH poniżej 5,0 powinny być wapnowane. Podać wartość pH przy konieczności wapniowania i dawki wapna
Wyniki badań wskazują, że zakres krytycznych wartości pH wyznaczający konieczność wapnowania gleby wynosi 5,0-6,0.
Na gleby bardzo lekkie i lekkie stosuje się od 1 kg do 3,5 kg tlenku wapnia na 10 m2 w zależności od pH, na gleby średnie dawka wynosi od 1,0 do 4,5 kg, a na ciężkie najwięcej 2,0 do 6,0 kg tlenku wapnia na każde 10 m2 powierzchni. Dawki te są podane w tzw. czystym składniku (tlenek wapnia - CaO). Aby je przeliczyć na ilość konkretnego nawozu wapniowego, należy wiedzieć jaka jest w nim zawartość procentowa czystego składnika. Ta informacja jest podana na opakowaniu.
15. Lizymetr- przyrząd meteorologiczny służący do bezpośrednich pomiarów wysokości wyparowanego słupa wody w procesie parowania terenowego.
Pod względem budowy, jest to szczelny metalowy lub betonowy zbiornik wkopany w grunt o powierzchni parującej 3000 cm kwadratowych.
16 . -Łąki i pastwiska dostarczają najtańszej, wartościowej i bogatej w mikroelementy paszy dla zwierząt, Produkują tlen, nasycają powietrze parą wodną , Gęsta sieć korzeni roślin łąkowych chroni również strukturę gleby przed erozją wodną i wietrzną , użytki zielone są naturalnym zbiornikiem retencyjnym mogącym przyjąć nadmiar deszczu w przypadku dużych opadów i oddawać wodę powoli w okresie suszy, Są środowiskiem życia wielu gatunków rośli, zwierząt i mikroorganizmów