21-11-2007

Temat: Handel międzynarodowy.

Handel międzynarodowy:

• Przepływy produktów i usług

• Przepływy siły roboczej

• Przepływy papierów wartościowych

• Przepływy kapitałów

• Przepływy wiedzy

Z handlem międzynarodowym mamy do czynienia wtedy, gdy rozpatrujemy przepływy między większą liczbą państw lub w skali całej gospodarki światowej.

Handel zagraniczny dotyczy tych samych państw, ale branych pod uwagę z punktu widzenia jednego kraju.

Kategorią przeciwstawną do wymiany międzynarodowej jest autarkia gospodarcza (samowystarczalność).

Przejawem autarkii był Wielki Mur Chiński.

Autarkie maiły charakter rasowy.

Z punktu ekonomicznego autarkia nie ma żadnego wytłumaczenia gospodarczego.

Podmioty w handlu międzynarodowym:

• Kraj - największy podmiot

• Przedsiębiorstwa transnarodowe

• Organizacje międzynarodowe, np. UE

• Przedsiębiorstwa krajowe

• Organizacje narodowe

• Gospodarstwa domowe

• Pojedynczy ludzie

Handel zagraniczny możemy rozpatrywać w zależności od różnych kryteriów:

• Zależnie od formy rozliczeń

1. obroty pieniężne - należności za eksport i import rozliczane są pieniędzmi

2. obroty niepieniężne - wymiana towar za towar (wymiana barterowa)

• Zależnie od formy, czasu trwania i złożoności wymiany

1. wymiana prosta - pojedyncza transakcja eksportowa lub importowa

2. wymiana złożona - eksport i import różnorodnych towarów, najczęściej rozłożone w czasie i niejednorodne

• Zależnie od zgodności z prawem

1. handel zgodny z prawem zarówno państwa-eksportera, jak i importera

2. handel zgodny z prawem tylko jednej strony, np. niemieckie prawo pozwala na wywożenie odpadów radioaktywnych, a do Polski nie można ich przywozić i składować

3. handel niezgodny z prawem obydwóch państw, np. handel narkotykami.

Teorie dotyczące wymiany międzynarodowej:

2 pomysły, koncepcje:

1. psychozy lęku przed brakiem towarów - sprowadzać do siebie z zagranicy jak najwięcej i najlepiej nic za to nie oferować lub oferować bardzo mało

2. merkantylizm - schyłek feudalizmu i początek kapitalizmu - Francja - źródeł bogactwa narodu dopatrywano się przede wszystkim w korzystnym kształtowaniu się bilansu handlowego

Teorie uznawane za naukowe można podzielić na dwie grupy:

klasyczne

współczesne

Klasyczne:

1. teoria kosztów absolutnych - A. SMITH - jeśli dwa kraje podejmują się wymiany, to musi być ona dla każdego z nich korzystna.

2. Teoria kosztów względnych (relatywnych) - D. RICARDO - możliwa jest wymiana pomiędzy krajami wtedy, gdy jeden kraj wytwarza wszystkie dobra drożej niż drugi; przesłanką do tego jest stwierdzenie, że występują różnice we względnych kosztach produkcji, czyli dany kraj ma produkować i eksportować te dobra, które są relatywnie tańsze.

Np.

KRAJ	MIEDŹ	WINO
POLSKA	8 ton	4b
NIEMCY	9 ton	18b

Polska produkuje i miedź, i wino drożej. Niemcy powinni skoncentrować się na produkcji wina, bo tu jest duża różnica między nimi a Polską.

3. Teoria kosztów alternatywnych - należy porównać koszty alternatywne produkcji dóbr w kraju i zagranicą, na podstawie tych różnic podejmuje się decyzję

4. Teoria obfitości zasobów - głosi, że każdy kraj powinien koncentrować się na produkcji i eksporcie towarów, których wytwarzanie wymaga intensywniejszego zastosowania czynnika, którego posiada relatywnie dużo i jest on relatywnie tani (określone jest to jako twierdzenie Heckschena-Ohlina)

Teorie współczesne:

1. Teoria luki technologicznej - zakłada istnienie wyścigu krajów o przodowanie w dziedzinie postępu technicznego

2. Teoria podobieństwa preferencji - w handlu międzynarodowym wykształciła się pewna grupa dóbr, które są wszędzie powszechnym przedmiotem obrotu. Popyt reprezentatywny - minimalny popyt, przy którym produkcja będzie opłacalna.

3. Teoria zróżnicowania produktu - będziemy starać się przekonać konsumenta, że nasz produkt jest inny, wyjątkowy; przedsiębiorstwo powinno stosować szeroki wachlarz metod marketingowych.

Temat: Główne paradygmaty teorii ekonomii.

Paradygmat (termin wprowadził do nauki T. Kuhn) - ogólny światopogląd pewnej grupy naukowców, dotyczący badanego fragmentu rzeczywistości. Na światopogląd składają się:

sposób widzenia

podejście do rzeczywistości

zespoły założeń

hipotezy

Paradygmat:

NEOKLASYKA - sięga korzeniami do A. SMITHA, 1776 - „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” - gospodarka narodowa dąży sama w sobie do równowagi

D. RICARDO - początek XIXw. 1817 - „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania”

J.B. SAY - 1803 - „Traktat o ekonomii politycznej” - stworzył tzw. Prawo rynku, które zostało odrzucone, każda podaż dóbr tworzyła automatycznie popyt na te dobra. Jako pierwszy zakwestionował to T. MALTHUS

Do neoklasyków zaliczamy: V.S.JEVONS, A.C. PIGOU, J.B. CLARK.

Rozwój tego paradygmatu doprowadził do sformułowania 3 tez:

1. Pozostawiona siłom rynkowym gospodarka zmierza do pełnego zatrudnienia przy optymalnej alokacji zasobów. Stan ten jest osiągalny dzięki mechanizmowi kształtowania cen równowagi rynkowej.

2. Pieniądz jedynie ułatwia proces wymiany. Zmiany jego ilości w obiegu nie mają wpływu na efekt produkcyjne. Następstwem wzrostu ilości pieniądza jest jedynie proporcjonalna zmiana (ceteris paribus) cen wszystkich towarów.

3. Aktywna polityka gospodarcza państwa nie może spowodować wzrostu produkcji zatrudnienia. Państwo powinno się zatem troszczyć jedynie o utrzymanie i doskonalenie ogólnego porządku prawnego.

KEYNESIZM - J.M. KEYNES - w latach 30. XXw.; po i w związku z wielkim kryzysem

J.M. KEYNES - 1936 - „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza

Inni: R. HARROD, N. KALDOR, M. KOLECKI

Główne tezy tego paradygmatu:

1. Gospodarki rynkowe pozostawione same sobie są niestabilne. Przejawami tego są powracające regularnie bezrobocie i inflacja.

2. Zmiany ilości pieniądza w obiegu mogą spowodować skutki w realnym sektorze gospodarki

3. Poprzez aktywną politykę ekonomiczną możliwe jest złagodzenie bezrobocia lub inflacji

neoklasycy

---