Bazy danych XML

Wydział Informatyki EWSIE
mgr inż. Piotr Greniewski

Wykład: Bazy danych II – arkusze DTD

2

Wprowadzenie



XML (ang. Extensible Markup Language, w
wolnym tłumaczeniu Rozszerzalny Język
Znaczników) - uniwersalny język
formalny przeznaczony do reprezentowania
różnych danych w strukturalizowany sposób.



XML jest niezależny od platformy, co
umożliwia łatwą wymianę dokumentów
pomiędzy różnymi systemami i znacząco
przyczyniło się do popularności tego języka w
dobie Internetu. XML jest rekomendowany
oraz specyfikowany przez organizację W3C.

3

Poprawność dokumentów XML



Mówimy o dokumencie, że jest poprawny
składniowo (ang. well-formed), jeżeli jest zgodny z
regułami składni XML. Reguły te obejmują m.in.
konieczność domykania wszystkich znaczników.
Dokument niepoprawny składniowo nie może być
przetworzony przez parser XML.



Mówimy o dokumencie, że jest poprawny
strukturalnie (ang. valid), jeżeli jest zgodny z
definicją dokumentu, tzn. dodatkowymi regułami
określonymi przez użytkownika. Do precyzowania
tych reguł służą specjalne języki.
Najpopularniejszymi są DTD, XML
Schema oraz RELAX NG.

4

Przykładowy dokument XML

<?xml version="1.0" standalone="no"?>
<pracownik>

<osoba>

<imie>Alan</imie>
<nazwisko>Starski</nazwisko>
<profesja>operator</profesja>
<profesja>scenarzysta</profesja>

</osoba>
<osoba>

<imie>Janko</imie>
<nazwisko>Muzykant</nazwisko>
<profesja>muzyk</profesja>
<profesja>pasterz</profesja>

</osoba>

</pracownik>

5

Prawidłowo wygenerowany dokument
XML



version - określa wersję specyfikacji XML,



encoding – deklaruje zestaw znaków używanych

w dokumencie XML, wartością domyślną jest

kodowanie unicode „UTF-8”.



standalone – określa tryb dokumentu XML, może

przyjmować wartość yes lub no. Jeśli ustawimy

wartość na yes to będzie oznaczało, że

dokument nie zawiera innych plików, które

muszą zostać przetworzone wraz z dokumentem.

Może to być np. zewnętrzny arkusz stylów lub

definicja DTD

;

<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2" standalone="no"?>

6

Prawidłowo wygenerowany dokument
XML



musi zawierać jeden element główny zwany root, w
naszym przypadku elementem głównym jest element o
nazwie newsy;



każdy element musi zaczynać się znacznikiem początku
elementu np. <data> oraz kończyć identycznym
znacznikiem końca elementu np. </data>, wyjątek
stanowią elementy puste (<element-pusty />), czyli takie
które nie zawierają żadnych danych, ani innych elementów,
mogą zawierać atrybuty;



nazwy elementów mogą zawierać znaki alfanumeryczne
(litery a-z, A-Z oraz cyfry 0-9), znaki ideograficzne (ą, ó, ń
jednak należy unikać takich konstrukcji) oraz 3 znaki
interpunkcyjne (podkreślenie _, łącznik -, kropka .). Znak
dwukropka zarezerwowany jest dla identyfikacji
przestrzeni nazw, której nazwa dopisywana jest przed
nazwą elementu np. <przestrzeń1:element>,

7

Prawidłowo wygenerowany dokument
XML



nazwy elementów nie mogą zaczynać się od znaku
łącznika -, kropki, cyfry,



elementy można zagnieżdżać w sobie i wtedy każdy
element znajdujący się wewnątrz innego elementu jest
nazywany „dzieckiem” tego elementu, a element
wewnątrz którego znajdują się inne elementy zwany
jest „rodzicem” tych elementów, element <newsy> jest
rodzicem elementu <news>, element <news> jest
dzieckiem elementu <newsy>, a zarazem rodzicem
elementów <data>, <autor>, <e-mail>, <tresc>.



Nie można stosować konstrukcji takiego typu:
<news><data></data><tresc></news></tresc>,
ponieważ element <tresc> nie jest prawidłowo
zagnieżdżony w elemencie <news>;

8

Prawidłowo wygenerowany dokument
XML



każdy element może zawierać atrybuty, które definiuje się w
znaczniku początku elementu np. atrybutem elementu <news
potw=”yes”> jest atrybut o nazwie potw oraz wartości yes.
Wartości atrybutów podaje się w cudzysłowach.



informacje, które zawiera element muszą być zapisane
pomiędzy znacznikiem początku i końca elementu,



w danych, atrybutach oraz nazwach elementów nie mogą
pojawiać się niektóre znaki. Przykładem może być znak
mniejszości (<), lub ampersand (&). Znaków tych nie można
używać, ponieważ parsery XML „widząc” np. znak mniejszości
wewnątrz elementu stwierdzą, że jest to początek znacznika i
dokument zostanie błędnie zinterpretowany. Specyfikacja XML
daje możliwość używania takich znaków z wykorzystaniem
predefiniowanych odniesień jednostki. Jeśli np. chcemy
wstawić znak mniejszości (<) wpisujemy zamiast niego
sekwencję &lt; znak ampersand - &amp; znak większości (>)
&gt;

9

Prawidłowo wygenerowany dokument
XML



jeżeli nie chcemy używać predefiniowanych odniesień
jednostek możemy część danych, które zawierają np. kod
html lub xml zapisać w sekcji danych znakowych, która nie
będzie przetwarzana przez analizator składni XML.
Znacznik początku sekcji danych znakowych to: <!
[CDATA[, a znacznik końca: ]]>



w dokumencie XML możemy wykorzystywać komentarze,
które zaczynają się znakami: <!--, a kończą: -->. Przykład:
<!-- To jest komentarz -->,



specyfikacja XML zezwala na wstawianie instrukcji
przetwarzania, które są wykorzystywane do przeniesienia
informacji do aplikacji. Instrukcje przetwarzania
rozpoczynają się znakami: <?, a kończą: ?>. Przykładem
takiej instrukcji może być odniesienie do arkusza stylów,
który jest powiązany z dokumentem XML: <?xml-
stylesheet type="text/xsl" href="newsy.xsl"?>.

10

Dokument DTD



DTD (ang. Document Type Definition), definicja typu dokumentu –
rodzaj dokumentu definiujący formalną strukturę
dokumentów HTML, XML, XHTML lub innych z rodziny SGML. Definicje
DTD mogą być zawarte w pliku dokumentu, którego strukturę definiują,
przeważnie jednak zapisane są w osobnym pliku tekstowym, co pozwala
na zastosowanie tego samego DTD dla wielu dokumentów.



DTD określa składnię konkretnej aplikacji XML lub SGML,
np. XHTML, EAD, TEI lub innej, zdefiniowanej dla potrzeb użytkownika.
Zazwyczaj DTD definiuje każdy dopuszczalny element dokumentu, jego
zbiór atrybutów i dopuszczalne wartości. DTD określa także
zagnieżdżanie i wymagalność poszczególnych elementów w
dokumencie. W praktyce DTD przeważnie składa się z definicji
ELEMENT i definicji ATTLIST.



W praktyce DTD używanego typu dokumentów SGML jest najczęściej
"zaszyte" w oprogramowaniu obsługującym dany typ dokumentów (np.
w przypadku języka HTML w przeglądarkach i programach do pisania
stron WWW) i użytkownicy tych dokumentów oraz nawet osoby
tworzące te dokumenty nie mają bezpośredniego dostępu do DTD, z
którego korzystają.

11

Przykładowy dokument DTD (standalone)

<!ELEMENT pracownik (osoba*)>
<!ELEMENT osoba (imie,nazwisko,profesja*)>
<!ELEMENT imie (#PCDATA)>
<!ELEMENT nazwisko (#PCDATA)>
<!ELEMENT profesja (#PCDATA)>

<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2" standalone="yes"?>
<!DOCTYPE pracownik SYSTEM "pracownik.dtd">
<pracownik>

</pracownik>

12

Przykładowy dokument DTD (not
standalone)

<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2" standalone="no"?>

<!DOCTYPE pracownik [
<!ELEMENT pracownik (osoba*)>
<!ELEMENT osoba (imie,nazwisko,profesja*)>
<!ELEMENT imie (#PCDATA)>
<!ELEMENT nazwisko (#PCDATA)>
<!ELEMENT profesja (#PCDATA)>
]>

<pracownik>

<osoba>

<imie>Alan</imie>
<nazwisko>Starski</nazwisko>
<profesja>operator</profesja>
<profesja>scenarzysta</profesja>

</osoba>

</pracownik>

13

Kontrola poprawności dokumentu



Przeglądarki stron www w zasadzie nie
kontrolują poprawności dokumentu, a tylko
sprawdzają je pod względem właściwej
konstrukcji.



Pisząc własne pliki xml i dtd potrzebujemy
sprawdzenia poprawności plików (xml) z
definicją (dtd).



Można to zrealizować za pomocą pakietu DOM
w języku PHP.



Inną metodą jest użycie interaktywnych
parserów dostępnych w internecie.

14

Kontrola poprawności dokumentu



Obiektowy model dokumentu (Document Object
Model, DOM) – sposób reprezentacji złożonych
dokumentów XML i HTML w postaci modelu obiektowego.
Model ten jest niezależny od platformy i języka
programowania.



Standard W3C DOM definiuje zespół klas i interfejsów,
pozwalających na dostęp do struktury dokumentów oraz jej
modyfikację poprzez tworzenie, usuwanie i modyfikację
tzw. węzłów (ang. nodes).



Dla większości języków programowania istnieją biblioteki
obsługujące DOM dla plików XML. Najbardziej
zaawansowane z nich toApache Xerces i MS XML. Standard
W3C definiuje interfejsy DOM tylko dla
języków JavaScript i Java.



Język PHP 5.x posiada sprawnie działającą bibliotekę DOM

15

Kontrola poprawności dokumentu



Klasa DOMDocument posiada wiele funkcji do
obróbki dokumentów XML.



Metoda load() ładuje dokument do pamięci
komputera



Metoda validate() sprawdza poprawność dokumentu.
Metoda zwraca true w przypadku poprawnej walidacji
false gdy jest niepoprawna.

<?php
$dom = new DOMDocument();
$dom->load('order.xml');
if ($dom->validate())
{echo 'Walidacja dokumentu jest poprawna';}

else {echo 'Walidacja dokumentu jest błędna';}

?>

16

Elementy i ich deklaracje



Każdy element używany w prawidłowym

dokumencie musi być zadeklarowany w definicji

DTD tego elementu za pomocą deklaracji

elementu.



Nazwą elementu może być dowolna nazwa XML.



Model zawartości określa jakie elementy potomne

może lub musi posiadać ten element i w jakiej

kolejności powinny one występować.



Mogą być złożone wielopoziomowo.

<!ELEMENT nazwa_elementu (model_zawartosci)>

17

Model zawartości #PCDATA



Najprostrzy model zawartości deklarowany za
pomocą słowa kluczowego #PCDATA określa,
że element nie zawiera elementów potomnych
żadnego typu.



Element może jedynie zawierać analizowane
dane znakowe.

<!ELEMENT numer_telefonu(#PCDATA)>

18

Elementy potomne



Innym prostym modelem zawartości jest model,

który określa, że dany element musi mieć

dokładnie jeden element potomny danego typu.



Poniższa deklaracja informuje, że element faks

musi zawierać dokładnie jeden element numer

telefonu.



Element faks nie może zawierać niczego innego

niż element numer telefonu i musi zawierać

dokładnie jeden numer telefonu

<!ELEMENT faks(numer_telefonu)>
<!ELEMENT numer_telefonu(#PCDATA)>

19

Sekwencje



Modele zawartości zawierające jeden element potomny
rzadko występują w praktyce.



Zazwyczaj występuje wiele elementów rozdzielonych
przecinkami i jest nazywane sekwencją.



Wskazuje ona, że elementy muszą występować w określonej
kolejności.



W naszym przykładzie najpierw dokładnie jedno imię a
potem dokładnie jedno nazwisko.

<!ELEMENT nazwa(imie,nazwisko)>
<!ELEMENT imie(#PCDATA)>
<!ELEMENT nazwisko(#PCDATA)>

<nazwa>

<imie>Jan</imie>
<nazwisko>Kowalski</nazwisko>

</nazwa>

20

Liczba elementów potomnych



Nie wszystkie wystąpienia danego elementu
mają dokładnie te same elementy potomne.



W modelu zawartości można dołączyć jeden z
trzech przyrostków w celu wskazania
krotności elementu



? – zezwala na zero lub jedno wystąpienie



* - zezwala na zero lub więcej wystąpień



+ - wymaga przynajmniej jednego wystąpienia

<!ELEMENT nazwa(imie,drugie_imie*,nazwisko+)
<!ELEMENT imie(#PCDATA)>
<!ELEMENT drugie_imie(#PCDATA)>
<!ELEMENT nazwisko(#PCDATA)>

21

Wybory



Czasami występuje sytuacja, że dany element
może mieć różne elementy potomne w zależności
od sytuacji.



Taką sytuację można wskazać za pomocą

wyboru

.



Wybór

jest to lista nazw elementów

rozdzielonych kreskami.

<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2" standalone="no"?>

<!ELEMENT nazwa (firma|czlowiek)>
<!ELEMENT dni_tyg(pon|wto|sro|czw|pia|sob|nie)>

22

Wybory

<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2"

standalone="no"?>

<!DOCTYPE klient [
<!ELEMENT klient (nazwa*)>
<!ELEMENT nazwa (firma|czlowiek)>
<!ELEMENT firma (nazwa_firmy,nip)>
<!ELEMENT nazwa_firmy (#PCDATA)>
<!ELEMENT nip (#PCDATA)>
<!ELEMENT czlowiek (imie,nazwisko)>
<!ELEMENT imie (#PCDATA)>
<!ELEMENT nazwisko (#PCDATA)>
]>

23

Wybory cd.

<klient>

<nazwa>

<firma>

<nazwa_firmy>Wedel SA</nazwa_firmy>
<nip>12345678</nip>

</firma>

</nazwa>
<nazwa>

<czlowiek>

<imie>Jan</imie>
<nazwisko>Kowalski</nazwisko>

</czlowiek>

</nazwa>

</klient>

http://localhost/work-xml/publikacja-xml/05-wybory/validate-dtd.php

24

Nawiasy okrągłe

<!ELEMENT okrag (srodek, (promien|srednica)>



Wybory, sekwencje i przyrostki mają dość
ograniczone możliwości. Można je z sobą łączyć.
Wybór lub sekwencję można umieszczać w
nawiasach. Nawiasy mogą posiadać przedrostki (? , *,
+). Pozycje wewnątrz nawiasów można zagnieżdżać
wewnątrz innych wyborów lub sekwencji



Jeśli chcemy zdefiniować okrąg na dwa sposoby:



środek i promień



środek i średnica

25

Zawartość mieszana

<!ELEMENT definicja (#PCDATA | termin)*>
<!ELEMENT paragraf (#PCDATA | nazwa | profesja |

przypis | wyroznienie | data)*>



W dokumentach opisowych pojedynczy element zawiera
zarówno elementy potomne, jak i dane znakowe bez
oznaczenia (czyli bez spacji).



Element definicja zawiera fragment tekstu oraz element
potomny termin. Nazywa się to

zawartością mieszaną

.



Do listy

zawartości mieszanej

można dodać dowolną

ilość innych elementów potomnych ale element
#PCDATA zawsze musi występować pierwszy.



Jest to jedyny sposób na wskazanie, że element zawiera

zawartość mieszaną

.

26

Puste elementy

<!ELEMENT obraz EMPTY>

<obraz zrodlo=foto.jpg szer= "152" wys="345"
alt= " Widok z Zakopanego na Giewont" />



Niektóre elementy nie posiadają żadnej zawartości.
Nazywamy je elementami pustymi.
( oznaczamy je <element />)



Puste elementy deklarujemy przy pomocy słowa
kluczowego EMPTY, użytego w odniesieniu do modelu
zawartości

.

27

ANY

<!ELEMENT strona ANY>



Niedokładne definicje DTD definiują element ale

nie wskazują co może a czego nie może zawierać.

W takim przypadku jako modelu zawartości

należy użyć słowa ANY.



Poniższa deklaracja wskazuje, że strona może

zawierać zupełnie dowolną zawartość. Np.

zawartość mieszaną, elementy potomne, inne

elementy strona.



Należy pamiętać o zadeklarowaniu pojawiających

się elementów. Any nie umożliwia stosowania

elementów bez deklaracji.

28

Deklaracje atrybutów

<!ATTLIST obraz zrodlo CDATA #REQUIRED>

<obraz zrodlo=„National Geographic” />



Prawidłowy dokument, oprócz zadeklarowanych

elementów musi posiadać deklaracje atrybutów.



Atrybuty deklarujemy za pomocą ATTLIST. Za pomocą

jednej deklaracji można zadeklarować wiele atrybutów

dla elementu jednego typu.



Jeśli ten sam atrybut ma się powtarzać w wielu

elementach to trzeba go deklarować oddzielnie.



Poniższa deklaracja określa, że element obraz posiada

atrybut o nazwie zrodlo. Wartością tego atrybutu są dane

znakowe. Dla zapewnienia wartości elementu zrodlo w

dokumencie są wymagane wystąpienia elementu obraz.

29

Deklaracje atrybutów

<!ATTLIST obraz zrodlo

CDATA #REQUIRED

szerokosc CDATA #REQUIRED
wysokosc CDATA #REQUIRED
alt

CDATA #iMPLIED

>



W jednej deklaracji można zadeklarować wiele
atrybutów tego samego elementu.



W poniższym przykładzie zadeklarowano
atrybuty: zrodlo, szerokosc, wysokosc i alt



Wymagane są atrybuty zrodlo, szerokosc,
wysokosc. Atrybut alt jest opcjonalny

30

Typy atrybutów

CDATA

ciąg znaków

NMTOKEN

ciąg znaków mogących występować w

nazwach atrybutów i elementów

NMTOKENS

ciąg NMTOKEN oddzielanych spacjami

ID

identyfikator unikalny w dokumencie

IDREF

wskaźnik do ID innego elementu

IDREFS

ciąg IDREF oddzielany spacjami

ENTITY

nazwa encji (musi być zadeklarowana)

ENITIES

ciąg ENTITY oddzielany spacjami

(a|b|c)

typ wyliczeniowy

CDATA

ciąg znaków



W XML dozwolone jest tylko 10 typów atrybutów

31

Atrybut typu CDATA



Wartość atrybutu CDATA może zawierać dowolny ciąg tekstowy,

który będzie akceptowany jako prawidłowy atrybut XML.



Możemy go stosować wszędzie tam gdzie narzuca się

konkretnej postaci tekstu

<!ATTLIST pozycja
cena_zakupu

CDATA #REQUIRED

cena_detal

CDATA #REQUIRED

cena_min

CDATA #iMPLIED

>
<-- Wszystkie trzy atrybuty mają postać XX.YYzł -->
<pozycja cena_zakupu= "23.00zł" cena_detal= "30.00zł"

cena_min= "25.00zł">Marchew</pozycja>

32

Atrybut typu wyliczenie



Wyliczenie jest jedynym typem atrybutu, który nie
posiada słowa kluczowego XML. Zamiast tego model
zawartości stanowi listę wszystkich możliwych
zawartości atrybutu rozdzielonych pionowymi
kreskami.



Wszystkie wartości muszą być żetonami nazw XML.

<!ATTLIST data miesiac (styczen | luty | marzec |

kwiecien | maj | czerwiec | lipiec | sierpien |

wrzesien | pazdziernik | listopad | grudzień )

#REQUIRED >

<-- po zadeklarowaniu element data jest poprawny -->
<data miesiac= "styczen" />

33

Wartości domyślne atrybutów



Każda deklaracja ATTLIST, oprócz określenia
typu danych, zawiera deklarację wartości
domyślnej dla tego atrybutu:



#IMPLIED – atrybut jest opcjonalny, każde
wystąpienie może ale nie musi określać wartości
atrybutu. Nie jest określona wartość domyślna



#REQUIRED – Atrybut jest wymagany. Każde
wystąpienie musi określać wartość atrybutu. Nie jest
określona wartość domyślna.



#FIXED – Wartość atrybutu jest stała. Ten atrybut
posiada określoną wartość.



Literał – Rzeczywista wartość domyślna podana jest
jako ciąg znaków w cudzysłowie

34

Deklaracje encji ogólnych



XML oferuje pięc odwołań encji do
specjalnych zastosowań:



&lt; - znak mniejszości, otwierający ostry nawias (<)



&amp; - ampersand (&)



&gt; - znak większości, zamykający nawias ostry (>)



&quot; - zwykły, podwójny cudzysłów (")



&apos; - apostrof, pojedynczy cudzysłów (')

35

Przestrzenie nazw



W XML łatwo można definiować nowe znaczniki, jednak
w miarę powstawania coraz liczniejszych aplikacji, pojawiać
się będzie problem nieprzewidziany przez twórców
pierwotnej wersji specyfikacji XML: konflikty nazw
znaczników.



Popularność zdobyły już dwie aplikacje XML: XHTML
stworzony na podobieństwo HTML 4.0 oraz MathML
umożliwiający wyświetlanie równań. XHTML jest przydatny,
gdyż pozwala stosować wszystkie znaczniki HTML 4.0,
natomiast MathML jest nieoceniony, jeśli chodzi
o prezentację równań. A co, jeśli trzeba wstawić równania
do strony sieciowej zapisanej w XHTML?



Jest to problem, gdyż część znaczników obu tych języków
tak samo się nazywa (powtarzają się między innymi
elementy var oraz select).

36

Przestrzenie nazw



Rozwiązaniem tego problemu są przestrzenie nazw.
Umożliwiają one uniknięcie konfliktów między
poszczególnymi zbiorami znaczników. Przestrzenie działają
w ten sposób, że nazwę znacznika i atrybutu poprzedza się
nazwą przestrzeni nazw z dwukropkiem; w ten sposób
faktycznie zmienia się sam znacznik i konflikty się już
nie pojawiają.



Przestrzenie nazw XML są jedną ze specyfikacji
towarzyszących samej rekomendacji XML. Specyfikację
przestrzeni nazw znajdziesz pod adresem
www.w3.org/TR/REC-xml-names/.



Z tego właśnie powodu zdecydowanie odradza się stosować
dwukropki w nazwach elementów, gdyż przez ich
umieszczanie można spowodować, że nazwy znaczników
nawet wzbogaconych przestrzenią nazw będą się powtarzały.

37

Tworzenie przestrzeni nazw



Oto przykład, w którym używamy aplikacji XML
przeznaczonej do katalogowania książek, gdzie
elementem głównym jest biblioteka. Do każdej książki
dodamy recenzje. Zaczynamy od opisania w tej aplikacji
książki:

<biblioteka>
<książka>
<tytuł>
Trzęsienia ziemi na śniadanie
</tytuł>
</książka>
</biblioteka>

38

Tworzenie przestrzeni nazw



Teraz chcemy do elementu książka dodawać swoje
komentarze. Zaczynamy od przypisania książkowej
aplikacji XML jej własnej przestrzeni nazw, do której
będziemy używać przedrostka książki:.



Aby zdefiniować przestrzeń nazw, używa się atrybutu
xmlns:przedrostek, gdzie przedrostek będzie używany
do identyfikacji naszej przestrzeni:

<biblioteka xmlns:książki="http://www.książki.com/spec">

<książka>

<tytuł>

Trzęsienia ziemi na śniadanie

</tytuł>

</książka>

</biblioteka>

39

Tworzenie przestrzeni nazw



W celu zdefiniowania przestrzeni nazw przypisaliśmy
atrybutowi xmlns:przedrostek niepowtarzalny identyfikator,
który zwykle ma postać adresu URI (u nas był to po prostu
adres URL).



Pod tym adresem może (choć nie musi) znajdować się DTD
definiowanej przestrzeni nazw.



Teraz każdy znacznik i atrybut naszej nowej przestrzeni nazw
poprzedzamy przedrostkiem książki:

<książki:biblioteka
xmlns:książki="http://www.książki.com/spec">
<książki:książka>
<książki:tytuł>
Trzęsienia ziemi na śniadanie
</książki:tytuł>
</książki:książka>
</książki:biblioteka>

40

Tworzenie przestrzeni nazw



Teraz nazwy znaczników i atrybutów zostały zmienione – na przykład

z punktu widzenia procesora XML dawny <biblioteka> ma teraz

postać <książki:biblioteka> (jeśli znaczniki i atrybuty zdefiniowano

w DTD dokumentu, to trzeba zmienić ich definicje, aby podać

prawidłowe nazwy).



Teraz wszystkie znaczniki i atrybuty przestrzeni nazw książki należą

do osobnej przestrzeni nazw, można do dokumentu dodać drugą

przestrzeń, w której do książek dodawane będą komentarze.

Zaczynamy od utworzenia nowej przestrzeni nazw opinie:

<książki:biblioteka
xmlns:książki="http://www.książki.com/spec"
xmlns:opinie="http://www.gwiezdnypył.com/książki">
<książki:książka>
<książki:tytuł>
Trzęsienia ziemi na śniadanie
</książki:tytuł>
</książki:książka>
</książki:biblioteka>

41

Tworzenie przestrzeni nazw



Teraz w przestrzeni nazw opinie możemy dodać nowe
elementy nie zaburzając innych znaczników:

<książki:biblioteka
xmlns:książki="http://www.książki.com/spec"
xmlns:opinie="http://www.gwiezdnypył.com/książki">
<książki:książka>
<książki:tytuł>
Trzęsienia ziemi na śniadanie
</książki:tytuł>
<opinie:opinia>
Książka niezła, ale bez specjalnych wstrząsów.
</opinie:opinia>
</książki:książka>
</książki:biblioteka>

42

Tworzenie przestrzeni nazw



Można też używać w przestrzeni nazw opinie atrybutów,
byle tylko były też poprzedzone przedrostkiem:

<książki:biblioteka
xmlns:książki="http://www.książki.com/spec"
xmlns:opinie="http://www.gwiezdnypył.com/książki">
<książki:książka>
<książki:tytuł>
Trzęsienia ziemi na śniadanie
</książki:tytuł>
<opinie:opinia opinie:ID="1000034">
Książka niezła, ale bez specjalnych wstrząsów.
</opinie:opinia>
</książki:książka>
</książki:biblioteka>

43

Tworzenie przestrzeni nazw



I do tego właśnie służą przestrzenie nazw –
rozdzielają znaczniki, nawet znaczniki o takich
samych nazwach.



Jak widać, swobodnie można w jednym
dokumencie używać wielu przestrzeni nazw –
po prostu należy w zawierającym całość
elemencie umieścić odpowiednie atrybuty
xmlns w elementach potomnych



Tak naprawdę za pomocą atrybutu xmlns
można przedefiniować przestrzeń nazw
w elemencie potomnym na inną niż używana
w elemencie go zawierającym.

44

Ćwiczenie – zamówienie (order) – opis
słowny



Budujemy dokument XML do przechowywania zamówień
klientów. Zamówienie klienta zawiera:



Imię



Nazwisko



Data



Pozycja zamówienia



Pozycja zamówienia składa się z:



Produkt



Ilość



Cena



Należy stworzyć dokument XML zawierający diagram
DTD. Sprawdzić jego poprawność formalną oraz
zobrazować go na przeglądarce za pomocą arkusza XLS.

45

Ćwiczenie – zamówienie (order) diagram
zależności