Mięśnie działające na kręgosłup oraz stawy głowy i szyi:
Mięśnie położone na stronie grzbietowej kręgosłupa
I. M. prostownik grzbietu - m. erector spinae
tworzy grupę głębokich mięśni grzbietu, sięga od miednicy do głowy
Pasmo boczne
M. płatowaty szyi - m. splenius capitis et cervicis
1. wyr. kolcz. Th3 - Th5 (więzadło nadkolcowe)
2. guzki tylne wyr. poprz. C1-C3 (kresa karkowa i wyr. sutkowaty k. skroniowej)
M. płatowaty głowy - m. splenius capitis
1. wyr. kolczyste C4 - Th 3 (więzadło karkowe na wysokości C3-C7, więzadło nadkolcowe)
2. k. potyliczna poniżej bocznego odcinka kresy karkowej górnej
wyr. sutkowaty k. skroniowej
(U. głównie z nn. rdzeniowych cz. grzbietowe)
C. przy działaniu jednostronnym obracają część górną szyi (głowę), przy działaniu obustronnym zginają do tyłu szyję (głowę)
M. krzyżowo-grzbietowy - m.sacrospinalis
1. grzbietowa powierzchnia k. krzyżowej
grzebień k. biodrowej
wyr. kolcz. Th10 - L5
więzadła krzyżowo-biodrowe tylne
- M. najdłuższy - m. longissimus
- M. najdłuższy lędźwi - m. longissimus lumborum
1. grzebień k. krzyżowej boczny
grzebień biodrowy
2. wyr. żebrowe (i dodatkowe) kr. lędźw.
- M. najdłuższy grzbietu (klatki piersiowej) - m. longissimus dorsi
1. grzbietowa powierzchnia k. krzyżowej
wyr. kolcz. kr. lędźw.
dolne odcinki wyr. kolcz. kr. piers.
dodatkowo: wyr. poprz. Th6 - Th12
2. kąty żeber II - XII
wyr. poprz. kr piers.
- M. najdłuższy szyi - m. longissimus cervicis
1. wyr. poprz. Th1 - Th6 (?C1-C4?)
2. guzki tylne wyr. poprz. C2 - C5
- M. najdłuższy głowy - m. longissimus capitis
1. wyr. poprz. C3 - C7
wyr. poprz. Th1 - Th3
2.wyr. sutkowaty k. skroniowej
- M. biodrowo-żebrowy - m. iliocostalis
- M. biodrowo-żebrowy lędźwi - m. iliocostalis lumborum
1. grzebień biodrowy
powięź piersiowo-lędźwiowa
2. kąty dolne żeber II - IX
- M. biodrowo-żebrowy grzbietu - m. iliocostalis dorsi
przedłużenie poprzedniego mięśnia
1. kąty żeber VII - XII
2. kąty żeber I - VI
- M. biodrowo-żebrowy szyi - m. iliocostalis cervicis
przedłużenie poprzedniego mięśnia
1. kąty żeber III - VI
2. guzki tylne wyr. poprz. C4 - C6
C. przy działaniu obustronnym prostuje i zgina tułów (głowę) ku tyłowi, odgrywa duże znaczenie w utrzymaniu równowagi tułowia
m. biodrowo-żebrowy przy działaniu jednostronnym zgina kręgosłup ku bokowi
Mm. międzypoprzeczne - mm. intertransversarii
Mm. międzypoprzeczne szyi - przednie i tylne
1. guzki wyr. poprz.
2. guzki wyr. poprz. sąsiedniego kręgu
Mm. międzypoprzeczne klatki piersiowej
Mm. międzypoprzeczne lędźwi - boczne i przyśrodkowe
1. wyr. żebrowe. / przyśr.: wyr. dodatkowe
2. wyr. żebrowe / przyśr.: wyr. sutkowate
Cz. skurzcz jednostronny zgina kręgosłup w bok, obustronny prostuje
Pasmo przyśrodkowe
M. kolcowy - m. spinalis
(1 i 2 sąsiednie wyr. kolcz. (z ominięciem kilku kręgów)
łuska k. potylicznej, obok guzowatości potylicznej zewnętrznej)
- M. kolcowy grzbietu - m. spinalis thoracis
1. wyr. kolcz. Th11 - L3
2. wyr. kolcz. Th2 - Th8
- M. kolcowy karku - m. spinalis cervicis
1. wyr. kolcz. C6 - Th2
2. wyr. kolcz. C2 - C4
- M. kolcowy głowy - m. spinalis capitis
1. wyr. kolcz. dolnych kr. szyjn. i górnych
2. k. potyliczna obok guzowatości potylicznej zewn.
C. przy działaniu jednostronnym - zgięcie kręgosłupa (głowy) ku bokowi, przy działaniu obustronnym - zgięcie kręgosłupa (głowy ku tyłowi)
M. poprzeczno-kolcowy - m. transversospinalis
(1. wyr. poprz. kręgów
2. wyr. kolcz. kr. położonych wyżej)
- M. półkolcowy - m. semispinalis
- M. półkolcowy grzbietu i karku
1. wyr. poprz. kr. piersiowych
2. wyr. kolcz. C2 - Th6 (grzbietu na Th1, karku na C2)
- M. półkolcowy głowy
1. wyr. poprz. Th1 - Th6
wyr. poprz. i wyr. stawowe C4 - C7
2. łuska k. potylicznej między kresą karkową górną i dolną
- M. wielodzielny - m. multifidus
1. pow. grzbietowa k. krzyżowej
grzebień biodrowy
wyr. sutecz. kr. lędźw.
wyr. poprz. kr. piers.
wyr. stawowe C5 - C7
2. wyr. kolcz. od C2 - L5
- Mm. skręcające - mm. rotatores
1. wyr. poprz. kręgów
2. m. skręcające krótkie - wyr. kolcz.(nasady łuku) kr. sąsiednich leżących wyżej
m. skręcające długie - wyr. kolcz.(nasady łuku) kr. położonych wyżej, z ominięciem jednego kręgu
C. przy działaniu jednostronnym - zgina kręgosłup ku bokowi i obraca w stronę przeciwległą, przy działaniu obustronnym - prostuje i ustala kręgosłup
m. półkolcowy głowy: działanie jednostr. - zginanie głowy ku bokowi i obracanie twarzy w stronę przeciwległą, działanie obustronne - zginanie głowy ku tyłowi
Mm. międzykolcowe - mm. interspinales
1 i 2 wierzchołki wyr. kolcz. sąsiadujących kręgów
C. prostują odcinek szyjny i lędźwiowy kręgosłupa
II. Mięśnie podpotyliczne
M. skośny głowy górny - m. obliquus capitis superior
leży bocznie i ku tyłowi w stos. do st. szczyt-potyl., biegnie skoś. ku górze i ku str. przyśr.
1. wyr. poprz. C1
2. poniżej przyczepu końcowego m. prosteg tylnego większego głowy (bocznej części kresy karkowej dolnej) na k. potylicznej
U. n. podpotyliczny
C. zgina głowę ku tyłowi, przy działaniu jednostronnym obraca głowę i kieruje twarz w stronę przeciwległą
M. prosty głowy tylny mniejszy - m. rectus capitis posterior minor
leży na błonie szczyt-potyl. tylnej
1. guzek tylny C1
2. poniżej części przyśrodkowej kresy karkowej dolnej k. potylicznej
U. n. podpotyliczny
C. zgina głowę ku tyłowi, przy działaniu jednostronnym obraca głowę
M. prosty głowy tylny większy - m. rectus capitis posterior major
leży bezpośrednio na kręgach, biegnie lekko skoś. ku górze i ku str. bocz.
1. wyr. kolcz. C2
2. poniżej środkowej części kresy karkowej dolnej k. potylicznej
U. n. podpotyliczny, gałąź drugiego n. szyjnego
C. zgina głowę ku tyłowi, przy działaniu jednostronnym obraca głowę
M. skośny głowy dolny - m. obliquus capitis inferior
biegnie skoś. ku górze i ku str. bocz.
1. wyr. kolcz. C2
2. wyr. poprz. C1
U. n. podpotyliczny, gałąź drugiego n. szyjnego
C. zgina głowę ku tyłowi, obraca głowę razem z kr. szczytowym (bez jej opuszczenia lub unoszenia)
M. prosty głowy boczny - m. rectus capitis lateralis
leży bocznie w stos. do st. szczyt-potyl.
1. wyr. poprz. C1
2. wyr. wcięcia żyły szyjnej k. potylicznej
C. zgina głowę ku bokowi
III. Mięśnie pomocnicze
M. czworoboczny grzbietu - m. trapezius
M. dźwigacz łopatki - m. levator scapulae
M. czworoboczny lędźwi - m. quadratus lumborum
leży bocznie od kręgosłupa mmiędzy XII żebrem a k. biodrową
warstwa przednia:
1. wyr. żebr. L2- L4
2. brzeg dolny XII żebra
trzon Th 12
warstwa tylna:
1. warga wewnętrzna grzebienia k. biodrowej
więzadło biodrowo-lędźwiowe
2. wyr. żebrowe L1 - L4
żebro XII
U. n. podżebrowy, splot lędźwiowy
C. przy działaniu jednostronnym - zgina tułów w bok, przy obustronnym - obniża XII parę żeber
Mięśnie położone na stronie brzusznej kręgosłupa
M. prosty głowy przedni - m. rectus capitis anterior
przylega od tyłu do stawu szczytowo potylicznego
1. łuk przedni i nasada wyr. poprz. C1
2. część podstawna k. potylicznej
U. splot szyjny, splot ramienny
C. zgina głowę do przodu i ku bokowi
M. długi głowy - m. longus capitis
przykrywa w odc. bocznym m. pros. gł. przed. i dł. szyi
1. wyr. poprz. C3 - C6
2. część podstawna k. potylicznej
U. splot szyjny, splot ramienny
C. zgina głowę do przodu i ku bokowi
M. długi szyi - m. longus colli
sąsiaduje od przodu u góry z m. dł. gł.
Pasmo przyśrodkowe, podłużne:
1. trzony C5 - Th3
2. trzony C1 - C3
Pasmo boczne, skośne górne:
1. wyr. poprz. C3 - C6
2. guzek przedni C1, trzon C2
Pasmo boczne, skośne dolne:
1. trzony Th1 - Th3
2. wyr. poprzeczne C6 i C7
U. splot szyjny, splot ramienny
C. przy działaniu jednostronnym - zgina i obraca szyjny odc. kręgosł. ku bokowi, przy działaniu obustronnym - zgina szyjny odc kręgosł. ku przodowi
M. pochyły przedni - m. scalenus anterior
dolna część przedn. pow. krzyżuje się z obojczykiem, nieco wyżej z m. łopatk-gnyk.
1. guzki przednie wyr. poprz. C3 - C6
2. guzek m. pochyłego przedniego żebra I
M. pochyły środkowy - m. scalenus medius
przylega ściśle do m. poch. tyln., oddzielony szczeliną od m. poch. przedn.
1. wyr. poprz. C1 - C6
2. górna powierzchnia żebra I, ku tyłowi od m. pochyłego przedniego / I żebro poza bruzdą t. podob. i górny brzeg II żebra
M. pochyły tylny - m. scalenus posterior
sąsiaduje z tyłu z m. dźw. łop., płatowatymi biodr-żebr. szyi
1. guzki tylne wyr. poprz. C5 - C7
2. pow. boczna II żebra
U. splot szyjny i splot ramienny
C. przy działaniu jednostronnym - przeginają odcinek szyjny kręgosłupa ku bokowi, przy obustronnym - zginają ku przodowi, przy ustalonym kręgosłupie unoszą żebra
M. mostkowo-obojczykowo-sutkowy - m. sternocleidomastoideus
leży na bocznej stronie szyi, przebiegając skośnie w kier. od tyłu i góry ku dołowi i str. przyśrodkowej
1. głowa przyśrodkowa: pow. przednia. rękojeści mostka
głowa boczna: powierzchnia górna mostkowego końca obojczyka
2. wyr. sutkowaty k. skroniowej
przyległa część kresy karkowej górnej k. potylicznej
U. n. dodatkowy, splot szyjny (C2)
C. działając jednostronnie przy ustalonej kl. piers. zgina głowę ku bokowi i obraca w stronę przeciwległą, unosząc twarz ku górze, przy działaniu obustronnym zgina głowę ku tyłowi lub (przy ustalonym i wyprost. szyjnym odc. kręgosł.) podciąga głowę do przodu, przy ustalonej głowie unosi mostek
M. skośny zewnętrzny brzucha - m. obliquus externus abdominis \\\///
położony powierzchownie, przykrywa mm. przednie, m. skośny wewn. i żebra V - XII
1. pow. zewn. żeber V - XII
2. warga zewn. grzebienia k. biodrowej
więzadło pachwinowe
kresa biała
U. nn. międzyżebrowe (5-12), splot lędźwiowy
C. przy działaniu jednostronnym - zgina kręgosłup i kl. piers. w bok oraz obraca tułów w stronę przeciwlwgłą, przy obustronnym - zgina kręgosłup do przodu i obniża kl. pies., przy ustalonej kl. piers. unosi miednicę
M. skośny wewnętrzny brzucha - m. obliquus internus abdomnis ///\\\
leży na m. poprzecznym brzucha, niektóre włókna m. skoś. wewn. brzucha i poprz. brzucha tworzą m. dźwigacz jądra, u kobiet włókna dołączają się do więzadła obłego macicy
1. pow. tylna powięzi piersiowo-lędźwiowej
kresa pośrednia grzebienia k. biodrowej
2/3 boczne więzadła pachwinowego
2. krawędzie dolne żeber X - XII
kresa biała
U. nn. międzyżebrowe (5-12), splot lędźwiowy
C. przy działaniu jednostronnym - obraca tułów w tę samą stronę, przy obustronnym - zgina tułów do przodu i obniża kl. pies.
M. prosty brzucha - m. rectus abdomnis
leży między mostkiem a k. łonową, w m. występują trzy lub cztery smugi ścięgniste
1. pow. zewn. chrząstek żebrowych V - VII
wyr. mieczykowaty
2. gałąź górna k. łonowej
przednia pow. spojenia łonowego
U. siedem dolnych nn. międzyżebrowych
C. zgina tułów do przodu, obniża żebra, unosi miednicę
M. lędźwiowy większy - m. psoas major
1. trzony Th12 i L1 - L4, XII żebro oraz wyr. żebrowe pięciu kr. lędźwiowych
2. krętarz mniejszy k. udowej
Mięśnie oddechowe:
I. Mięśnie wdechowe
Mięśnie wdechowe właściwe
Przepona - diaphragma
cienki, płaski mięsień, rozpięty między jamą kl. piers. a jamą brzuszną
1. część lędźwiowa (pars lumbalis):
- odnoga przepony prawa; trzony L1 - L3 (lub L4)
- odnoga przepony lewa: trzony L1 - L2 (lub L3)
- łuk lędźwiowo-żebrowy przyśrodkowy: rospięty między trzonem L1 lub L2 a wyr. żebr. (poprz.) L1 (nad m. lędźw-udowym)
- łuk lędźwiowo-żebrowy boczny: rozpięty pomiędzy wyr. żebr. L1 a XII żebrem (nad m. czworobocznym lędźwi)
część żebrowa (pars costalis): pow. wewn. chrząstek żebrowych VII - XII
część mostkowa (pars sternalis): wewn. pow. wyr. mieczykowatego, tylna blaszka pochewki m. prostego brzucha
2. ośrodek ścięgnisty przepony (centrum tendineum diaphragmatis)
U. n. przeponowy
C. spłaszczanie i obniżanie się jej podczas skurczu
Otwory przepony:
a. roztwór aortowy - hiatus aorticus
na wysokości Th12 między kręgosłupem a odnogami przepony
przez roztwór przechodzą aorta i przewód piersiowy
b. roztwór przełykowy - hiatus esophageus
wyżej i nieco na lewo od roztworu aortowego, otoczony włóknami mięśniowymi przepony
przez roztwór przechodzi przełyk i pnie n. błędnego
c. otwór żyły głównej - foramen venae cavae
w środku ścięgnistym, z przodu i na prawo od roztworu przełykowego
przez otwór przechodzi żyła główna dolna, zrastając się z jego brzegiem
d. szczelina przyśrodkowa w obrębie odnogi przepony
przechodzi przez nią n. trzewny większy, ż. nieparzysta i ż. nieparzysta krótka
e. szczelina boczna w obrębie odnogi przepony
przechodzi przez nią pień współczulny i n. trzewny mniejszy
f. trójkątna szczelina międzypoczątkami cz. żebrowej przepony ponad XII żebrem
g. trójkątna szczelina między cz. mostkową a cz. żebrową przepony
przechodzą prez nią naczynia nadbrzuszne górne
Mm. międzyżebrowe zewnętrzne - mm. internostales externi
11 par
1. dolna krawędź wyżej leżącego żebra, na zewnątrz od bruzdy żebra (od guzka do granicy kostno-chrząstkowej żebra) \\\///
2. krawędź górna niżej leżącego żebra
- jako ich przedłużenie aż do mostka biegnie tzw błona międzyżebrowa zewn. (przezroczysta, łącznotkankowa)
U: nn. międzyżebrowe
C: unoszą żebra
Mm. dźwigacze żeber - m. levatores costarum
12 par, są pochodnymi mm. międzyżebrowych (zewn.)
1. wyr. poprz. C7 - Th11
2. żebro na tym samym poziomie - m. dźw. żeb. krótkie
żebro położone niżej - m. dźw. żeb. długie
C. unoszą żebra i obracają kręgosłup
Mięśnie wdechowe pomocnicze
Mięśnie unoszące klatkę piersiową bezpośrednio
Początek na kręgosłupie i czaszce
Mięsień pochyły przedni - m. scalenus anterior
M. pochyły środkowy - m. scalenus medius
M. pochyły tylny - m. scalenus posterior
M. mostkowo-obojczykowo-sutkowy - m. sternocleidomastoideus
M. zębaty tylny górny - m. serratus posterior superior
niewielki, cienki, czworokątny, leży na górnej cz. grzbietu pod m. równoległob.
1. wyr. kolcz. C6 - Th2
2. zew. pow. żeber II - V bocznie od kąta
N. nn. międzyżebrowe (1-4)
C. podnosi żebra
Mięśnie unoszące klatkę piersiową bezpośrednio
Początek na obręczy kończyny górnej
M. piersiowy mniejszy - m. pectoralis minor
M. podobojczykowy - m. subclavius
M. zębaty przedni - m. serratus anterior (część dolna)
Mięśnie unoszące klatkę piersiową pośrednio,
poprzez ustalenie obręczy kończyny górnej
M. czworoboczny grzbietu - m. trapezius (część górna)
M. równoległoboczny - m. rhomboideus
M. dźwigacz łopatki - m. levator scapulae
Inne mięśnie pomocnicze:
M. prostownik grzbietu - m. erector spinae
1. pow. grzbiet. k. krzyżowej, wyr. kolcz. kr. lędźw. i dolnych piersiowych, liczne początki na wyr. poprz. kr. piers. i szyjnych oraz na kątach żeber
2. liczne przyczepy na kątach żeber, wyr. poprz. i kolcz. kr. lędźw., piers. i szyjnych, wyr. sutkowaty k. skroniowej, łuska k. potylicznej
M. najszerszy grzbietu - m. latissimus dorsi (część żebrowa)
M. piersiowy - m. pectoralis major
II. Mięśnie wydechowe
Mięśnie wydechowe właściwe:
Mm. międzyżebrowe wewnętrzne - mm. intercostales interni ///\\\
1. krawędź dolna wyżej leżącego żebra do wewnątrz od bruzdy żebra (od kąta żebra aż do mostka)
2. krawędź górna niżej leżącego żebra
- wypełniają przestrzeń od mostka do kąta, dalej przechodzą w błonę międzymięśniową wewn. (przedłużenie do kręgosłupa)
U. nn. międzyżebrowe
C. opuszczają żebra
Mięśnie wydechowe pomocnicze:
M. prosty brzucha - m. rectus abdomnis
M. skośny zewnętrzny brzucha - m. obliquus externus abdominis
M. skośny wewnętrzny brzucha - m. obliquus internus abdomnis
M. poprzeczny brzucha - m. transversus abdomnisn = =
leży najgłębiej z mm. bocznych brzucha, niektóre włókna m. skoś. wewn. brzucha i poprz. brzucha tworzą m. dźwigacz jądra, u kobiet włókna dołączają się do więzadła obłego macicy
1. pow. wewn. chrząstek żebrowych VII - XII
wyr. żebrowe kr. lędźw.
warga wewnętrzna grzebienia k. biodrowej
boczna część więzadła pachwinowego
2. kresa biała
U. siedem dolnych nn. międzyżebrowych
C. tłocznia brzuszna, zwęża kl. piersiową
M. czworoboczny lędźwi - m. quadratus lumborum
M. stożkowaty - m. pyramidalis
szczątkowy, leży pod blaszką przednią pochewki m. prostego brzucha
1. gałąź górna k. łonowej
spojenie łonowe (ku przodowi od m. prostego brzucha)
2. kresa biała
U. n. podżebrowy
C. napina kresę białą
Inne mięśnie pomocnicze:
M. poprzeczny klatki piersiowej - m. transversus thoracis
mięsień szczątkowy
1. pow. tylna wyr. mieczykowatego i dolnej części trzonu mostka
2. granica kostno-chrząstkowa żeber II - VI
U. nn. międzyżebrowe
C. w czasie skurczu pociąga żebra ku dołowi
M. zębaty tylny dolny - m. serratus posterior inferior
leży na dolnej cz. grzbietu pod m. czworob. i m. najsz. grzb.
1. wyr. kolcz. Th11 - L2 / L3
2. krawędź dolna żeber IX - XII
U. nn. międzyżebrowe (9-11)
C. obniża żebra
Mm. podżebrowe - mm. subcostales
są to m. szczątkowe
1. pow. wewn. dolnych żeber w okolicy kątów
2. krawędź górna II lub III niżej leżącego żebra
M. najszerszy grzbietu - m. latissimus dorsi
Mięśnie szyi
Mięśnie szyi powierzchowne:
M. szeroki szyi - platysma
płaski, szeroki mięsień, leżący pod skórą na przedniej i bocznej stronie szyi
1. tkanka podskórna okolicy podobojczykowej (wysokość II lub III żebra)
2. boczne: powięź przyusznicza i powięź żwaczowa twarzy
przyśrodkowe: krawędź trzonu żuchwy, kąt ust (łączy się z m. obniżaczem wargi dolnej)
U. n. twarzowy
C. unosi skórę i tkankę podskórną szyi, podciąga ku dołowi i ku bokowi kąty ust
M. mostkowo-obojczykowo-sutkowy - m. sternocleidomastoideus
Mięśnie podgnykowe:
M. mostkowo-gnykowy - m. sternohyoideus
leży na m. mos-tar i tar-gnyk, przykryty u góry przez m. szeroki, u dołu przez m. m-o-s
1. rękojeść mostka
staw mostkowo-obojczykowy
koniec mostkowy obojczyka
2. trzon k. gnykowej
U. pętla szyjna (C1-3)
C. obniża k. gnykową
M. łopatkowo-gnykowy - m. omohyoideus
biegnie od łopatki do k. gnykowej
1. górny brzeg łopatki (cz. boczna i podstawna wyr. kruczego)
więzadło poprzeczne łopatki
2. trzon k. gnykowej (bocznie od przyczepu m. mos-gnyk)
U. pętla szyjna
C. napina blaszkę przedtchawiczą powięzi szyjnej
M. mostkowo-tarczowy - m. sternothyroideus
leży na tchawicy i tarczycy
1. rękojeść mostka
chrząstka I żebra
2. chrząstka tarczowata (kresa skośna)
U. pętla szyjna (C1-3)
C. obniża chrząstkę tarczowatą
M. tarczowo-gnykowy - m. thyrohyoideus
leży na błonie tarczowo-gnykowej, z zew. pokryty przez m. mos-gnyk i łopat-gnyk
1. chrząstka tarczowata (kresa skośna)
2. trzon i róg większy k. gnykowej
U. gałązka n. podjęzykowego mająca włókna nn. szyjnych (C1-2)
C. unosi chrząstkę tarczowatą i krtań (połykanie), obniża k. gnykową
C. wspólna mm. podgnykowych - ustalenie k. gnykowej
Mięśnie nadgnykowe:
M. dwubrzuścowy - m. digastricus
z zewn. leżą na nim mięśnie: najdł. głowy, płatowaty i m-o-s
1. przedni brzusiec: leży na m. żuchw-gnyk
tylny brzusiec: wcięcie sutkowe k. skroniowej
2. przedni brzusiec: dół m. dwubrzuścowego na żuchwie
przedni i tylny brzusiec: ścięgno pośrednie umocowane do trzonu i nasady rogu większego k. gnykowej
U. przedni brzusiec: n. żuchwowo-gnykowy
tylny brzusiec: n. twarzowy
C. przy ustalonej k. gnykowej - obniża żuchwę, przy ustalonej żuchwie - unosi k. gnykową
M. rylcowo-gnykowy - m. stylohyoideus
przebiega jak tylny brzusiec m. dwubrzuścowego
1. wyr. rylcowaty k. skroniowej
2. k. gnykowa
U. n. twarzowy
C. podziąga k. gnykową ku tyłowi i ku górze
M. żuchwowo-gnykowy - m. mylohyoideus
z m. przeciwkegłym stanowi dno jamy ustnej, na jego pow. górnej leżą m. bród-gnyk., nieco powyżej mm. języka
1. kresa żuchwowo-gnykowa trzonu żuchwy
2. trzon k. gnykowej
U. n. żuchwowo-gnykowy od n. trójdzielnego
C. przy ustalonej k. gnykowej - obniża żuchwę, przy ustalonej żuchwie - unosi k. gnykową (napina dno jamy ustnej)
M. bródkowo-gnykowy - m. geniohyoideus
leży na górnej pow. m. żuchw-gnyk.
1. kolec bródkowy żuchwy
2. trzon k. gnykowej
U. splot szyjny, n. podjęzykowy
C. przy ustalonej k. gnykowej - obniża żuchwę, przy ustalonej żuchwie - unosi k. gnykową (napina dno jamy ustnej)
Mięśnie szyi głębokie:
M. pochyły przedni - m. scalenus anterior
M. pochyły środkowy - m. scalneus medius
M. pochyły tylny - m. scalneus posterior
Mięśnie przedkręgowe:
- wszystkie leżą na przedniej powierzchni odcinka szyjnego kręgosłupa
M. prosty głowy przedni - m. rectus capitis anterior
M. długi głowy - m. longus capitis
M. długi szyi - m. longus colli
Mięśnie głowy
I. Mięśnie wyrazowe (mimiczne)
Mięśnie sklepienia czaszki:
M. naczaszny - łączy się z czepsem ścięgnistym (szerokie rozcięgno pokrywające sklepienie czaszki) - m. epicranius
- M. potyliczno-skroniowy
- M. skroniowo-ciemieniowy
Mięśnie szpary powiekowej:
M. okrężny oka - m. orbiculis oculi
M. marszczący brwi - m. corrugator supercilli - biegnie od cz. nosowej k. czołowej do skóry powyżej brwi, powoduje powstawanie pionowych fałdówskórnych pomiędzy brwiami
M. podłużny - powoduje powstawanie poprzecznych fałdów u nasady nosa
M. nosowy
Mięśnie szpary ustnej:
M. okrężny ust - m. orbiculis oris
M. obniżający wargę dolną - m. depressor labii inferioris - biegnie od dolnego brzegu żuchwy do skóry wargi dolnej
M. bródkowy - m. mentalis - biegnie od żuchwy do skóry bródki
M. obniżający kąt ust - m. depressor anguli oris - biegnie od trzonu żuchwy
M. śmiechowy - m. risorius - zaczyna się na powięzi przyuszniczej i żwaczowej
M. jarzmowy większy - m. zygomaticus major - biegnie od powierzchni policzkowej k. jarzmowej
M. jarzmowy mniejszy - m. zygomaticus minor - biegnie od k. jarzmowej do skóry bruzdy nosowo-wargowej
M. dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa - m. levator labii superioris alaeque nasi - biegnie od wyrostka czołowego szczęki do skóry wargi górnej, skrzydła nosa i bruzdy nosowa-wargowej
M. dźwigacz wargi górnej - levator labii superioris - biegnie od brzegu przyoczodołowego do skóy bruzdy nosowo-wargowej
M. dźwigacz kąta ust - m. levator anguli oris - biegnie od dołu nadkłykciowego do skóry i błony śluzowej kąta ust
Mm. przysieczne wargi górnej i dolnej - mm. incisivi labii superioris et inferioris - stanowią obwodowe odcinki m. okrężnego ust
M. policzkowy - m. buccinator - rozpięty między wyrostkami zębodołowymi szczęki i żuchwy
Mięśnie nozdrzy:
M. zwieracz nozdrzy
M. rozwieracz nozdrzy
M. obniżacz przegrody nosa
Mięśnie małżowiny usznej:
M. uszne: przedni, górny i tylny - występują tylko u niektórych osób
II. Mięśnie działające na staw skroniowo-żuchwowy
Mięśnie żwacze:
M. skroniowy - m. temporalis
leży w dole skroniowym
1. ściana dołu skroniowego
łuk jarzmowy
2. wyr. dziobiasty żuchwy
C. unosi żuchwę i zaciska zęby, włókna poziome tylne cofają wysuniętą żuchwę
M. żwacz - m. masseter
leży na gałęzi żuchwy przykrywając dolny odcinek m. skroniowego i m. policzkowy
1. łuk jarzmowy
k. jarzmowa
wyr. jarzmowy szczęki
2. zewn. strona kąta żuchwy
C. unosi i obraca na zewnątrz żuchwę
M. skrzydłowy przyśrodkowy - m. pterygoideus medialis
leży po str. przyśr. gałęzi żuchwy, łączy się z tyłu z m. żwaczem
1. dół skrzydłowy k. klinowej
wyr. stożkowaty k. podniebiennej
szczęka
2. pow. przyśrodk. kąta żuchwy
C. unosi i obraca na zewnątrz żuchwę
M. skrzydłowy boczny - m. pterygoideus lateralis
dwugłowy, leży w dole podskroniowym
1. głowa górna: grzebień podskroniowy
głowa dolna: zewn. pow. wyr. skrzydłowego
2. wyr. kłykciowy żuchwy
C. wysówa żuchwę do przodu, przy skurczu jednostronnym obraca żuchwę do wewn.
Mięśnie nadgnykowe
Mięśnie podgnykowe