Elementy poradnictwa pedagogicznego
I Publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne w systemie pomocy psychologiczno-pedagogicznej (29.10.10)
1. System poradnictwa
W instytucjonalnym systemie poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego uczestniczą:
- publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne
- niepubliczne poradnie psychologiczno- pedagogiczne
- szkoły
- przedszkola
- placówki
- inne podmioty działające na rzecz dzieci i młodzieży
Zgodnie z rozporządzeniem MENiS z 7.01.2003 pomoc polega na:
- diagnozowaniu środowiska ucznia
- rozpoznawaniu potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia i umożliwianie ich zaspokojenia
- rozpoznaniu przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych
- wspieranie ucznia z wybitnymi uzdolnieniami
- organizowanie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej
- podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programy wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o którym mowa w innym rozporządzeniu
- prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, nauczycieli i rodziców
- wspieranie uczniów metodami aktywnymi, w dokonywaniu wyboru w kierunku dalszego kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej oraz udzielaniu informacji w tym zakresie
- wspieranie nauczycieli w organizowaniu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu
- wspieranie nauczycieli i rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne ucznia
- udzielenie nauczycielom pomocy w dostosowaniu wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych przez nich programów nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom
- wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych
- umożliwianiu rozwoju umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli
- podejmowaniu działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych
Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w przedszkolu, szkole lub placówce udzielana jest na wniosek:
- ucznia
- rodziców
- nauczyciela, w szczególności nauczyciela uczącego ucznia i prowadzącego zajęcia specjalistyczne
- pedagoga
- psychologa
- logopedy
- doradcy zawodowego
- poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej
Porady oraz konsultacje udzielane są uczniom, rodzicom, nauczycielom.
2. Zadania pedagoga
- rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych
- określenie form i sposobów udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno- pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznawanych potrzeb
- organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno- pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli
- podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki o których mowa w odrębnych przepisach w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli
- wspieranie działań wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktycznego
- planowanie i koordynowanie zadań realizowanych przez szkołę na rzecz uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wyboru przez uczniów kierunku kształcenia i zawodu w przypadku gdy w szkole nie jest zatrudniony doradca zawodowy
- działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej
3. Zadania psychologa
- prowadzenie badań i działań diagnostycznych uczniów w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości oraz wspieranie mocnych stron ucznia
- diagnozowanie sytuacji wychowawczej w celu wspierania rozwoju ucznia, określania odpowiednich form pomocy psychologiczno- pedagogicznej, w tym działań profilaktycznych, mediacyjnych i interwencyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli
- minimalizacja skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia
4. Zadania logopedy
- prowadzenie badań wstępnych w celu ustalenia stanu mowy uczniów, w tym mowy głośnej i pisma
- diagnozowanie logopedyczne oraz odpowiednie do jego wyników- organizowanie pomocy logopedycznej
- prowadzenie terapii logopedycznej indywidualnej i w grupach, dzień którym stwierdzono nieprawidłowości w rozwoju mowy głośnej i pisma
- podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej
- wspieranie działań wychowawczych i profilaktycznych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki
5. Zadania doradcy zawodowego
- systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne, zawodowe oraz pomoc w stanowieniu kształcenia i kariery zawodowej
- gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia
- wskazywanie uczniom, rodzicom i nauczycielom dodatkowych źródeł informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym dot. rynku pracy, trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia, programów edukacyjnych UE, instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym
- udzielania indywidualnych porad uczniom i rodzicom
- prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery
- wspieranie w działalnościach doradczych dla rodziców, nauczycieli poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo- informacyjnych, udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniami
- współdziałanie z radą pedagogiczną w zakresie tworzenia ciągłości działań systemu doradztwa zawodowego
6. Działalność publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych
Rola poradni wynika z ograniczonej dostępności specjalistów w szkole, przedszkolu i innych placówkach oświatowych.
2007/2008 - 560 publicznych poradni psychologiczno- pedagogicznych (w tym 29 specjalistycznych w 11 województwach, oraz 6 zespołów poradni w 4 województwach)
Pracownicy:
- psycholodzy 3320
- pedagodzy 2774
- logopedzi 1084
- doradcy zawodowi 68
- socjolodzy 30
- rehabilitanci 32
ogółem 7308
7. Zadania poradni psychologiczno-pedagogicznej
- wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży
- ułatwianie adaptacji do nowych warunków
- uczenie skutecznego podejmowania decyzji
- motywowanie do nauki
- stymulowanie rozwoju mowy małego dziecka
- promowanie zdrowego stylu życia
8. Działanie poradni psychologiczno- pedagogicznej:
- terapia (prowadzona wieloma metodami, stanowiąca podstawę działań pomocowych)
- treningi
- konsultacje
- porady
- instruktaże
- mediacje
- interwencje kryzysowe (w domu i szkole)
- rozmowy
- zajęcia różnego rodzaju (korekcyjno- kompensacyjne, rewalidacyjno- wychowawcze, edukacyjno- wychowawcze, profilaktyczno- terapeutyczne, adaptacyjno- rozwojowe, relaksacyjno- wyciszające, arteterapia)
9. Indywidualna pomoc
a) 0 - 3 lat
- pomoc z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju w domu rodzinnym i w poradni
- organizowanie wizyt w domach niemowląt ryzyka okołoporodowego
- pomoc z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju
b) 3 - 6 lat (dzieci w wieku przedszkolnym)
- działania wspomagające rozwój dzieci w wieku od 3 do 6 lat z głębokimi i sprzężonymi deficytami rozwojowymi oraz nieharmonijnym rozwojem
- działania stymulujące rozwój
- działania ogólnorozwojowe dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych
- działania terapeutyczne dla dzieci zaburzonych emocjonalnie z odroczonym obowiązkiem szkolnym, z trudnościami adaptacyjnymi
- działania adaptacyjne dla nowych przedszkolaków
- działania stymulujące rozwój mowy
- działania wspomagające rozwój dzieci z głębokimi deficytami rozwojowymi oraz z rozwojem nieharmonijnym
c) szkoła podstawowa
- trening prawidłowego uczenia się
- zajęcia integracyjne w klasie I
- zajęcia ortograficzne w klasach I - III
- zajęcia dotyczące efektywnych sposobów uczenia się
- indywidualna terapia psychologiczna
d) młodzież gimnazjalna
- porady dotyczące nie radzenia sobie z emocjami
- rozwiązywanie konfliktów
- zajęcia z komunikacji interpersonalnej (komunikat „ja”, bariery komunikacyjne)
- uczenie skutecznych sposobów uczenia się
- indywidualna terapia psychologiczna
e) młodzież ze szkoły ponadgimnazjalnej
- zajęcia fakultatywne dotyczące wyboru i kierunku dalszego kształcenia
- doradztwo zawodowe dla młodzieży z problemami zdrowotnymi ograniczającymi możliwość wyboru kierunku dalszego kształcenia bądź zawodu
10. Młodzieżowe Telefony Zaufania (w 13 województwach)
- uzupełnienie bezpośredniego wsparcia doradczego świadczonego przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne
- siedziby w poradniach
- porady dotyczące:
+ problematyki zagrożeń zdrowia (uzależnienia)
+ okresu dojrzewania, sfery erotycznej i seksualnej
+ porady prawne, informacyjne
+ współżycia w rodzinie, braku zrozumienia przez innych
+ samotności
+ braku akceptacji
II Poradnictwo i pomoc psychologiczno-pedagogiczna świadczona w szkołach i przedszkolach (19.11.10)
1. Modele współpracy poradni ze szkołami
a) przydział szkół w całości
Pracownicy poradni rozwiązują wszystkie problemy w przydzielonych sobie placówkach. Przydział ma charakter terytorialny (szkoły położone są na terenie określonej lub określonych gmin) lub jest dokonywany wg etapu nauczania (rodzaj szkoły). Bardzo często placówkami opiekuje się tam psycholog-pedagog.
b) przydział pracowników poradni do grup problemowych
W poradni funkcjonują stałe zespoły terapeutyczne związane z wiekiem dzieci, typem zajęć korekcyjno-terapeutycznych, problemami zgłaszanymi przez szkołę lub rodziców. W zależności od potrzeby sprawy przejmują konkretni specjaliści. Każdy pracownik może więc współpracować ze wszystkimi szkołami pozostającymi w rejonie działania poradni.
c) system mieszany
W systemie tym istnieje przydział szkół do poszczególnych pracowników, który jednocześnie mają konkretną „działkę” specjalistyczną i wtedy zajmują się problemami dotyczącymi wszystkich szkół w zasięgu działania poradni.
Przydział wg specjalności często jest związany z określonym typem zajęć psychoedukacyjnych w szkole (np. zajęcia warsztatowe).
2. Pedagog w szkole wg badań
a) warunki pracy
- zamknięte miejsce do przechowywania dokumentów - 88%
- własny pokój - 84%
- własny komputer - 69%
- potrzebne pomoce do zajęć - 53%
- własny telefon - 44%
- specjalne pomieszczenie do zajęć grupowych - 28%
b) zadania
- zakres czynności na piśmie - 65%
- wykonywanie zadań wymagających specjalistycznych kompetencji - 44%
c) czym jeszcze zajmuje się pedagog w szkole
- czynności opiekuńcze, takie jak pełnienie dyżurów na jadalni, świetlicy, korytarzu, opieka na basenie
- praca za pielęgniarkę szkolną
- wizyty z dziećmi u lekarza
- udział w wyjazdach na konkursy, zawody sportowe, do kina
- organizacja imprez szkolnych i środowiskowych
- kontrola wypełniania przez uczniów obowiązku szkolnego, prowadzenie ewidencji uczniów, analiza frekwencji
- redagowanie gazetek
- prace kancelaryjne na rzecz sekretariatu szkoły
- obsługa monitoringu
- opieka nad klasami pod nieobecność nauczyciela
3. Poradnictwo pedagogiczne - problemy
- Czy istnieje możliwość stricte pedagogicznego określenia przedmiotu poradnictwa?
- Czy można/należy rozdzielać specyficzne obszary poradnictwa? - w tym typowo pedagogiczne
- Czy nie lepiej mówić o holistycznym, całościowym podejściu do poradnictwa? - w sensie poradnictwa życiowego
- Z czym może się wiązać postrzeganie poradnictwa jako procesu pedagogicznego?
4. Funkcje poradnictwa
- informacyjna (udzielanie instruktażu, dostarczanie rzetelnych informacji odnośnie problemu, upowszechnianie wiedzy)
- kształcąca (podkreślenie znaczenia procesów uczenia się w poradnictwie - zarówno wiadomości i umiejętności praktycznych)
- wychowawcza (zwrócenie uwagi na wychowawcze znaczenie relacji poradnictwa)
- motywacyjna (oddziaływanie na strukturę motywacyjną odbiorcy oraz ewentualnie jej modyfikacja)
- diagnostyczna (wszechstronna i pełna ocena danego przypadku - także w kontekście planowania działań pomocowych)
- terapeutyczna (indywidualnie/grupowo lub systemowo prowadzone działania terapeutyczno-kompensacyjne, stymulujące, profilaktyczne)
- kwalifikacyjna (wybiórcze formy opieki, ścieżki edukacyjnej, zawodowej)
5. Komponenty poradnictwa
- osoba udzielająca porady (pedagog)
- osoba poszukująca porady (klient)
- proces interakcji/komunikacji pomiędzy nimi
6. Strategie w poradnictwie
- instruktażowa
- informacyjna
- konfrontacyjna
- oczyszczająca
- katalizująca
- podtrzymująca
7. Metody w poradnictwie
Metoda
- zespół postępowania stosowany świadomie, konsekwentnie oraz systematycznie
- zespół czynności i środków użytych do osiągnięcia celu
- zespół założeń ogólnych przyjętych w określonych badaniach
Metody:
a) wpływu indywidualnego (informowanie, wyjaśnianie, instruowanie)
b) metody organizacji środowiska (aktywizacja zasobów i potencjału środowiska dziecka, diagnoza problemów środowiskowych)
c) metody wpływu sytuacyjnego (celowe, sytuacyjne korygowanie zaburzeń rozwojowych)
8. Zakres poradnictwa
a) poradnictwo indywidualne - prowadzenie i udzielanie jednostkowych porad, konsultacji; prowadzenie wywiadów/badań diagnostycznych realizowane w relacji doradcy z jednostką
b) poradnictwo masowe - realizowane głównie za pomocą technicznych środków przekazywania informacji - literatura, czasopisma fachowe, TV, Internet
c) poradnictwo grupowe - instruktaż dla nauczycieli, rodziców, uczniów; pomoc ma charakter procesu grupowego, umożliwiającego uczestnikom zbadanie i zdefiniowanie własnego problemu, dokonanie adekwatnej oceny siebie oraz nabycia lub rozwoju umiejętności podejmowania decyzji
9. Wybrane Techniki diagnostyczne w poradnictwie
- technika projekcyjna
- technika socjometryczna
- obserwacja
- wywiad (rozmowa, dialog)
10. Typy postępowania w poradnictwie
- dyrektywne
+ sformułowanie prognozy oraz podanie sposobu rozwiązania problemu.; doradca traktuje jednostkę jako przedmiot swoich działań, nie angażuje się w przeżycia jednostki.; porada niesiona przez doradcę ma w tym przypadku instrumentalny charakter
- liberalne
+ nastawione na niesienie pomocy biorąc pod uwagę wewnętrzne przeżycia jednostki i samoocenę; działania doradcy skierowane są na zwalczanie lęków i zahamowań jednostki.
- dialogowe
+ skoncentrowane jest na poszukiwaniu rozwiązań problemu; biorą w tym udział obydwie strony: doradca i osoba otrzymująca porady poprzez dialog i współpracę poszukują adekwatnego rozwiązania problemu. Poza szukaniem rozwiązania obie strony badają zaistniałą sytuację.
11. Poradnictwo zorientowane na zasoby (Nestmann)
- w pierwszej lini poradnictwo zorientowane na istniejących potencjalnych zasobach, a nie deficytach i problemach osób i sytuacji
- takie poradnictwo jest forma wsparcia wypracowana na wzajemnym procesie orientacji, decydowania, planowania i działania, podczas którego podejmuje się próbę odkrycia i wykorzystanie bio-psycho-społecznych zasobów jednostki oraz socjo-ekologicznych i ekonomicznych zasobów środowiska
12. Poradnictwo systemowe
- koncepcja odnoszenia problemów, zaburzeń, trudności jednostki w mniejszym stopniu do procesów intrapsychicznych niż do systemu społecznego, w jakim się one znajdują
III Poradnictwo dydaktyczno-wychowawcze (3.12.10)
1. Cel i przedmiot zainteresowań poradnictwa dydaktyczno-wychowawczego
Cel i przedmiot dotyczy działań związanych z rozpoznaniem możliwości skutecznego uczenia się uczniów, grup uczniów, udzielanie pomocy i wskazówek w przypadku niepowodzeń szkolnych i trudności, zaburzeń rozwojowych w kontekście przebiegu procesu kształcenia, wspomagania uczniów zdolnych, wspomagania nauczycieli.
- poradnictwo w dojrzałości szkolnej
- poradnictwo w sytuacji niepowodzeń/trudności szkolnych
- poradnictwo osobom niepełnosprawnym i ich otoczeniu
- poradnictwo uczniów zdolnych
- poradnictwo wobec dzieci z przejawami zaburzeń w zachowaniu
- poradnictwo opiekuńcze
- poradnictwo wychowawcze
- poradnictwo związane z organizacją czasu wolnego
- poradnictwo w zakresie organizowania środowiska wychowawczego
2. Ocena dojrzałości szkolnej
Dojrzałość szkolna to określony poziom rozwoju konieczny do właściwego przystosowania się dziecka do sytuacji szkolnej, umożliwiające odpowiednie postępy w klasie pierwszej.
a) dojrzałość a gotowość
Dojrzałość zakłada dokonywanie się spontanicznych, częściowo samoistnych zmian rozwojowych dziecka.
Gotowość natomiast można rozumieć jako przygotowanie, bycie gotowym do podjęcia działań szkolnych.
Odmiennie niż dojrzałość (na którą można i należy czekać), gotowość należy wykształcić.
Gotowość szkolna (wg nowej podstawy programowej)
- w roku poprzedzającym rozpoczęcie przez dziecko nauki w 1 klasie szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna).
Analiza ma pomóc:
- rodzicom w rozpoznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je wspomagać w osiągnięciu tej gotowości odpowiednio do potrzeb rozwoju dziecka
- nauczycielom przedszkola w opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka
- pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej w dokonywaniu innego rodzaju diagnozy, np. psychologicznej
Gotowość szkolna
Sfera rozwoju |
Zadania rozwojowe |
Poznawcza |
Zdobywanie wiedzy i umiejętności poznawczych; opanowanie czytania, pisania |
Fizyczna |
Sprawność motoryczna - współdziałanie z rówieśnikami; opanowanie czytania i pisania |
Emocjonalno-społeczna |
Aktywność społeczna/konfliktowość, współpraca z rówieśnikami, samodzielność, realizowanie nowych form aktywności nauki i pracy |
Zadania pedagoga:
- przekazanie wyników rodzicowi i pomoc w planowaniu dalszych działań
- ocena czynności samoobsługowych, poziomu przygotowania do szkoły
- analiza wytworów dziecka (prace plastyczne)
- zebranie informacji na temat funkcjonowania dziecka w przedszkolu/szkole
- przeprowadzenie rozmowy z dzieckiem
- rozmowa z rodzicami/opiekunami i ustalenie stopnia rozwoju psychoruchowego dziecka/współuczestniczenia/samodzielności
Kontakt pedagog-rodzic
- rozmowy niekrępujące, swobodne bez udziału dziecka
- przekazanie w pierwszej kolejności diagnozy pozytywnej, podkreślając mocne strony dziecka
- proste, jawne sformułowanie i komunikaty, podanie możliwie rzetelnie
- uważna obserwacja reakcji rodzica, poświęcanie mu uwagi
- danie czasu rodzicowi/rodzicom na analizę i samodzielne podjęcie decyzji bez prób wywierania nacisku przy jednoczesnym zaoferowaniu pomocy i kontaktu
- dbałość o poufność prowadzonych rozmów
3. Niepowodzenia szkolne jako przedmiot poradnictwa
Niepowodzenia szkolne występują na każdym etapie nauczania.
- źródeł niepowodzeń szkolnych szuka się z złożonej konstelacji czynników:
środowiskowych
biopsychicznych
szkolnych
Mogą one oddziaływać na siebie wzajemnie, wzmagając niekorzystne sytuacje ucznia i powodując trwałe zmiany w jego sytuacji.
Ujęcie procesowe
a) niepowodzenie szkolne jako proces (wg Konopnickiego)
- w I fazie ujawniają się braki w wiadomościach, głównie w języku ojczystym i matematyce
- w II fazie braki są już tak duże, że uczeń nie może nadążyć za innymi i korzysta z nielegalnej pomocy
- w III fazie pojawiają się oceny niedostateczne świadczące o tym, że nauczyciel dostrzegł poważne braki w wiadomościach i umiejętnościach ucznia
- w IV fazie brak promocji do następnej klasy
b) uwarunkowania środowiskowe niepowodzeń szkolnych:
- sytuacja materialna rodziny
- praca ucznia w gospodarstwie domowym
- warunki odrabiania prac domowych
- liczebność rodzeństwa
- atmosfera domowa
- poziom świadomości wychowania rodziców
- ujemne lub dodatnie wpływy otoczenia
- poziom kulturalny i moralny rodziny
- współpraca rodziców lub opiekunów dziecka ze szkoła
- dbałość o dziecko i jego wychowanie
c) uwarunkowania psychofizyczne
- różne zakłócenia w rozwoju uczuciowości, motywacji i postaw, a także związane z nimi zaburzenia funkcjonowania społecznego
- defekty wzroku, słuchu oraz wszelkie choroby i urazy pogarszające stan zdrowia dziecka, wypadki i inne zdarzenia losowe
- obniżona sprawność intelektualna dziecka, obniżony poziom inteligencji
- zaburzenia w funkcjonowaniu receptorów i narządów ruchu
- opóźnienie rozwoju procesów umysłowych
d) uwarunkowania niepowodzeń szkolnych - osoba nauczyciela
- przygotowanie pedagogiczne i dydaktyczne nauczyciela
- doświadczenia życiowe nauczyciela
- zdolności (mniejsze lub większe) nauczyciela
- charakter/osobowość nauczyciela
- postawy społeczne lub egoistyczne nauczyciela
- zamiłowanie bądź niechęć do pracy nauczyciela
- styl nauczania
- restrykcyjność
e) uwarunkowania niepowodzeń szkolnych - sytuacja szkolna
- środowisko materialne i społeczne szkoły
- kultura szkoły
- klimat szkoły (relacje uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel, właściwości procesu dydaktyczno-wychowawczego), min.:
treści zajęć lekcyjnych
postawy konkurencyjne
postawy konformistyczne
więzi społeczne
marginalizacja/wykluczenie
agresja/przemoc
Niepowodzenia szkolne - działania poradnicze
- obserwacja zachowań i postępów edukacyjnych ucznia
- rozmowy z uczniem
- rozmowy z rodzicem
- nauczycielskie/nieformalne testowanie osiągnięć szkolnych
- kontakt z innymi nauczycielami
- techniki diagnostyczne
socjometryczna
psychometryczna
projekcyjna
Niepowodzenia szkolne - diagnoza
- czas trwania/faza rozwoju
- objawy trudności szkolnych
- stosunek dziecka do szkoły (strukturalny, motywacyjny)
- sytuacja rodzinna
- relacje z rówieśnikami
- zainteresowania pozaszkolne
- formy spędzania czasu wolnego
- zaangażowanie rodziców
- stan zdrowia (uwarunkowania psycho- somatyczne)
Niepowodzenia szkolne - zadania w relacji pedagog/rodzic
Zadania pedagoga (nauczyciela) |
Zadania rodzica (opiekuna) |
Zebranie informacji o uczniu |
Dostarczenie wystarczającej wiedzy o objawach trudności szkolnych dziecka i jego uwarunkowań |
Ustalenie fazy niepowodzeń |
Dostarczenie dokumentacji dotyczącej rozwoju zaburzeń/niepowodzeń w ujęciu czasowym |
Określenie właściwości rozwojowych (we współpracy z innymi specjalistami) |
Aktywność własna rodziców/opiekunów |
Uświadomienie konieczności pomocy dziecka |
Ewentualna modyfikacja podejścia |
Zadania pedagoga:
- przekazanie wyników badań diagnostycznych
- wskazanie możliwości działań pomocowych
- uświadomienie roli nauczyciela w procesie
4. Specyficzne Trudności w czytaniu i pisaniu
Trudności w czytaniu i pisaniu obejmują trudności w uczeniu się czytania i/lub pisania, a także uczenia się matematyki pomimo normalnej/ czasem nawet ponadprzeciętnej inteligencji, dojrzałości rozwoju ogólnego, przebywania we właściwym środowisku kulturowym czy odpowiednich warunków dydaktycznych do przyswojenia wiedzy i umiejętności szkolnych (wg Bogdanowicza)
Dysleksja rozwojowa - zaburzenie manifestujące się trudnościami w nauce czytania i pisania, mimo zastosowania obowiązujących metod nauczania, normalnej inteligencji na poziomie co najmniej przeciętnym i sprzyjających warunków społeczno-kulturowych
Dysleksja (węższe znaczenie) - odnosi się do specyficznych trudności w czytaniu
Dysleksja rozwojowa:
- typu wzrokowego
- typu słuchowego
- typu integracyjnego
- typu mieszanego
- typu wizualnego
Dysortografia - specyficzne trudności w pisaniu przejawiające się popełnianiem różnego typu błędów, w tym ortograficznych, mimo znania zasad poprawnej pisowni
Dysgrafia - zniekształcenie strony graficznej, pismo brzydkie, niekaligraficzne
Dyskalkulia - specyficzne trudności w rozwiązywaniu najprostszych nawet zadań matematycznych np. trudności w dodawaniu czy mnożeniu. zaburzenie zdolności matematycznych, mające swoje źródło w genetycznych nieprawidłowościach tych części mózgu, które są bezpośrednim podłożem dojrzewania zdolności matematycznych zgodnie z wiekiem
Dysfonia - objawia się niewyraźnym mówieniem. słabienie głosu z powodu zaburzenia normalnego jego wytwarzania; może nastąpić z różnych przyczyn, np. w wyniku zapalenia krtani, guzków śpiewaczych, porażenia jednego z nerwów krtaniowych wstecznych
Dysleksja typu wzrokowego - dysleksja u której podłoża leżą zaburzenia percepcji i pamięci wzrokowej powiązane z zaburzeniami koordynacji wzrokowo-ruchowej i ruchowo-przestrzennej