HOMEOSTAZA
zdolność do zachowania stałego środowiska wewnętrznego ustroju, pomimo zmieniającego się środowiska zewnętrznego.
Za utrzymanie homeostazy ustroju jest odpowiedzialny układ nerwowy autonomiczny. Homeostaza utrzymywana jest dzięki licznym odruchom, w jakie zaangażowany jest układ nerwowy autonomiczny, a efektorami tych odruchów są mięśnie gładkie, mięsień sercowy i komórki gruczołowe. Układ nerwowy autonomiczny reguluje wiele podstawowych funkcji organizmu (krążenie, temperatura ciała, czynność układu pokarmowego, funkcje rozrodcze. Układ nerwowy autonomiczny jest aktywowany w sytuacjach stresowych, jego uszkodzenie może utrudnić lub uniemożliwić przeżycie w sytuacjach kryzysowych.
Stałość środowiska wewnętrznego jest nieustannie naruszana przez wpływy zewnętrzne (fizyczne, chemiczne, biologiczne) a także dopływ substancji odżywczych i produktów przemiany materii oraz zmiany metaboliczne wywołane aktywnością fizyczną organizmu. Procesy homeostatyczne przywracają prawidłowe stosunki regulując podstawowe wielkości fizykochemiczne: temperaturę (stała temp. ciała - izotermia), objętość (wody, krwi, płynu pozakomórkowego)i ciśnienie (osmotyczne, stałość składu jonowego, gł. jonów wodoru).
Homeostaza jest tym lepsza im mniejsze oscylacje wywołane zmianami środowiska zewnętrznego występują w środowisku wewnętrznym.
Ze środowiska zewnętrznego oddziałują na organizm:
czynniki fizyczne (temperatura, promieniowanie, urazy)
czynniki chemiczne (jony organiczne w pokarmach, zatrucie)
czynniki biologiczne (infekcja)
Czynniki te mogą wywoływać zmiany w zawartości wody w organizmie, mogą zmieniać objętość płynów ustrojowych oraz stężenie poszczególnych jonów w komórkach i płynach ustrojowych.
W warunkach zachowanej homeostazy nie występują istotne zmiany w środowisku wewnętrznym organizmu.
HEMOSTAZA
płynność krwi utrzymywana jest dzięki działaniu wielu procesów fizjologicznych nazywanych hemostazą.
Pojęcie hemostazy odnosi się również do patologii wynikłej na skutek uszkodzenia ściany naczynia, gdzie tamowanie krwawienia, zapobieganie zamykaniu światła naczynia przez skrzeplinę i gojenie polega na współdziałaniu: składników ściany naczynia i otaczających tkanek, płytek i innych komórek krwi oraz składników osocza.
Zatrzymanie krwi w łożysku krwionośnym zależy od:
właściwości naczyń krwionośnych (błona uszkodzona kurczy się, światło naczyń ulega zwężeniu i zamknięciu)
obecności trombocytów (czopy trombocytarne)
czynników osocza powodujących zamianę fibrynogenu na fitrynę (krzepnięcie krwi).
HEMOLIZA
proces pękania krwinek czerwonych połączony z wydobywaniem się hemoglobiny poza obręb komórki.
Może być spowodowana działaniem:
czynników fizycznych (ultradźwięki, zamrażanie, odmrażanie),
czynników chemicznych (działanie rozpuszczalników organicznych),
enzymów uszkadzających błony erytrocytów (fosfolipazy).
Hemoliza powysiłkowa - zjawisko nasilonej destrukcji erytrocytów podczas intensywnych wysiłków fizycznych.