„Piękno przyrody wokół nas”

GÓRA GROJEC

Przejeżdżając w okolicach Psar Śląskich, Lubszy czy Woźnik nie sposób
nie zauważyć widocznego na horyzoncie wzgórza. Wiosną i latem góra odcina
się intensywnie zieloną barwą od otaczających ją pól. Jesienią natomiast, gdy liście stopniowo się przebarwiają można podziwiać barwy żółci i czerwieni. Mowa tutaj o Górze Grojec,
o której można usłyszeć w wielu ciekawych historiach i legendach. To także ważne miejsce
z punktu widzenia przyrodniczego. Znajduje się pomiędzy miejscowościami Psary Śląskie
i Lubsza.

„Stań na wierzchołku tej góry, a dziwne uczucie wielkości Boga owładnie Twą duszą. Kilkanaście mil wokół jak gdyby na dłoni ukarze Ci się przed oczy. Najpierw uderzą Cię wspaniałe wieże jasnogórskiego klasztoru (…), to znów wyżyny pięknych okolic od pagórku Łysiec i Żarek szeroko aż po Pilicę oczy twe powiodą. To znów uderzą Cię dymy hut
i cynkowni, wieżyce kościołów Woźnik, Żyglina, Tarnowskich Gór, Lubszy, Piekar
i Lublińca”. Tak dawniej o Górze Grojec pisał Józef Lompa, piewca uroków ziemi lublinieckiej i dokumentalista jej dziedzictwa kulturowego.

Dziś na Grojcu znajduje się rezerwat leśny, który ochrania bukowy las i ciekawe rośliny runa leśnego porastające wapienne wzgórze. Obecnie wysokie drzewa uniemożliwiają obserwację okolic ze szczytu wzniesienia. Do Grojca najlepiej dojechać drogą polną, zbaczając z szosy Lubsza-Psary. Odnalezienie drogi nie powinno sprawić problemów, gdyż góra jest bardzo dobrze widoczna z oddali. Gdy dotrze się do jej podnóży najlepiej kierować się wspomnianą już drogą polną w górę. Po chwili wędrówki pojawi się tablica informacyjna dotycząca istniejącego rezerwatu. A w związku z tym
na obszarze rezerwatu przyrody zabrania się:
1) pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i innych roślin, z wyjątkiem przypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego, ujętych w planie ochrony,2) zbioru wszystkich dziko rosnących roślin,
a w szczególności owoców, nasion i grzybów, z wyjątkiem zbioru nasion na potrzeby hodowli lasu,3) polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia nor
i legowisk zwierzęcych, gniazd ptasich i wybierania jaj,4) niszczenia gleby lub zmiany sposobu jej użytkowania,5) zakłócania ciszy, 6) palenia ognisk, z wyjątkiem zwyczajowych ognisk świętojańskich, 7) stosowania środków chemicznych w gospodarce leśnej,
8) umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków nie związanych
z ochroną, z wyjątkiem znaków drogowych i innych znaków związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa, 9) wstępu na teren rezerwatu poza miejscami wyznaczonymi przez Wojewodę, z wyjątkiem służb leśnych oraz służb ochrony przyrody, 10) ruchu pojazdów,
z wyjątkiem pojazdów służb leśnych oraz służb ochrony przyrody. Z tego miejsca najlepiej przewędrować całe wzgórze przetartymi już ścieżkami. Wysokość Góry Grojec wynosi 365 m n. p. m. Jest to po Górze św. Anny (400 m n. p. m.) i Górze Lubszeckiej (366 m n. p. m.)
trzecie pod względem wysokości wzniesienie na Górnym Śląsku. Górę tę opiewają liczne legendy, jedna z nich sytuuje na niej zamek posiadający podziemne przejście do Psar
i Lubszy. Tutaj miało być miejsce obrony podczas najazdu tatarskiego w roku 1241. Na Górze Grojec miał znaleźć ostatnie schronienie rozbójniczy ród Drogosławowiczów, zwyciężony w końcu przez Kazimierza Sprawiedliwego. Na skutek tego wedle podań zniszczono tutejsze grodzisko
do tego stopnia, że dziś o jego istnieniu świadczy jedynie głęboka jama. Historia podaje,
że opisywana przeze mnie góra, jak i inne woźnickie wzgórza zostały opieczętowane krwią żołnierzy Krakowskiej Brygady Kawalerii, którzy we wrześniu 1939 r. stawiali zaciekły opór niemieckim dywizjom pancernym.

Góra ta, która w większości zbudowana jest z wapienia i drobnych wapiennych skałek dowodzi, że nieopodal rozciąga się pasmo Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Grojec
to przede wszystkim rezerwat florystyczny o powierzchni 17 hektarów, gdzie na izolowanym wzgórzu wapiennym rośnie drzewostan, w którym, oprócz wspomnianego wcześniej buka, rośnie wiele innych rodzimych gatunków drzew. Po wejściu do wnętrza tejże leśnej kniei można zaobserwować z pewnością: świerk, jodłę, dąb i klon. Nieco niżej znajdują się podrastające lipy, graby, leszczyny i obwieszona czerwonymi koralami jarzębina. Podczas wędrówki wzrok z pewnością przykują rosnące kokoryczki ( Corydalis, rodzaj z rodziny dymnicowatych, o kwiatach białych i różowo-fioletowych), szczawik zajęczy ( Oxalis acetosella, rodzaj z rodziny szczawikowatych, rośnie dziko, inaczej zwany zajęczą kapustą, drobna bylina o charakterystycznych trzylistkowych liściach złożonych, podobnych
do koniczyny i białych, purpurowo żyłkowanych kwiatach), zawilec gajowy ( Anemone nemorosa, rodzaj z rodziny jaskrowatych, biało kwitnąca leśna bylina wiosenna), czworolist pospolity ( Paris quadrifolia, roślina z rodziny liliowatych, charakteryzuje się czterema liśćmi umieszczonymi w jednym okółku oraz pojedynczym, czterokrotnym kwiatem, owocem jest granatowa jagoda a roślina jest trująca), miodunka plamista ( Pulmonaria officinalis, rodzaj
z rodziny szorstkolistnych, roślina lecznicza), pierwiosnki wyniosłe ( Primula elatior, rodzaj
z rodziny pierwiosnkowatych, o kwiatach jasnożółtych), kopytnik pospolity ( Asarum europaeum, przedstawiciel rodziny kokornakowatych, posiada charakterystyczne ciemnozielone, nerkowate liście oraz niepozorne, brunatne kwiaty zapylane przez mrówki), siódmaczek leśny ( Trientalis europaea, drobna bylina z rodziny pierwiosnkowatych, kwiaty białe, przeważnie o siedmiu płatkach) i wiele innych. Spacer umilać będą również takie ptaki jak: sikorki, zięby czy też kosy.

Oglądając Grojec wiosną, zobaczyć można kwitnącego na żółto pierwiosnka, porastającego okalające łączki, na pobliskich polach bujnie będzie rozkładał swe kwiaty rzepak, a wnętrzu lasu nadają uroku całe połacie białych kwiatostanów zawilca. Okres letni sprzyja wycieczkom na ten wapienny ostaniec. Obecnie na tej górze buki są jednymi
z przodujących drzew pod względem ilości dostarczanego tlenu. Leśnicy często nazywają buk „matką lasu”, ponieważ z jego opadłych liści powstaje zasobna próchnica, owocami zaś żywi się wiele zwierząt. Dlatego też ważny jest aspekt ochrony tego kawałka ziemi.

Miejsce to zwiedza się ścieżkami biegnącymi między skupiskami wysokich drzew. Warto przysiąść na moment i z pagórków otaczających to wzniesienie podziwiać panoramę pobliskich pól, leżących nieopodal miast i wsi. Może wtedy wiele osób zrozumie, co czuł Józef Lompa, który tak urokliwie opisał to miejsce.

Zachęcam wszystkich do zwiedzenia tego miejsca , ponieważ nie wyobrażam sobie jak można by go nie znać . Sama obecność na tej górze wywołuje w nas dziwne , niesamowite uczuci których nie można opisać. Moim zdaniem jest to najciekawszy element przyrody w naszej okolicy .

---