Hippeastrum - hipeastrum, zwartnica R - na Amaryllidaceae - amarylkowate

Pochodzenie:

Ameryka Południowa ( Peru, Argentyna ) Europa-1769 r.

Roślina cebulowa, wieloletnia.

Liście: równowaskie, wyrastające wprost z cebuli, o dł. 40 — 70 cm.

Kwiat: osadzone na wierzchołku wysokiej ( do 90 cm ) sztywnej łodygi. Mogą

być drobne, zwisające, trąbkowe lub storczykowate, pełne lub pojedyncze albo

duże dzwonkowate, o średnicy 20-25 cm. Kwiatostan - baldach.

Owoc: torebka, nasiona płaskie, czarne.

Gatunek: Hippeastrum x hybridum - hipeastrum mieszańcowe Odmiany:

Czerwone: ' Red Lion', 'Roma', 'Cardinal', 'Crater', 'Pamela'. Różowe: 'Apple Blossom', 'Daintiness', 'Dutch Belle'. Białe: 'Kathleen Ferier', 'Winter Cardinal'. Czerwono/biała:'Minerwa'.

Rozmnażanie generatywne:

Nasiona otrzymuje się poprzez sztuczne zapylenie kwiatów wcześniej rozwiniętych pyłkiem kwiatów później kwitnących, ponieważ są to rośliny przedprątne - protandryczne ( pylniki dojrzewają wcześniej niż znamiona słupków). Nasiona dojrzewająpo 4-6 tygodniach od zapłodnienia.

• wysiew nasion IV-V, bezpośrednio po zbiorze po uprzednim moczeniu ich w wodzie w temp. 20-30°C przez 24-28 godzin.

• podłoże: mieszanka ziemi liściowej, torfu i piasku 2:1:1 lub substrat torfowy o pH 6,5-7,2.

• Siew: rzutowy lub rzędowy w skrzynkach w rozstawie 2,5x2,5 lub 2x3 cm i przykrycie 3-6mm warstwą piasku.

• Temperatura: 20-22°C, po 2-3 tygodniach kiełkują

• Pikowanie: w rozstawie 3x4 cm, gdy rośliny mają 2- 3 liście lub do doniczek o śr. 5-7 cm, w miarę wzrostu przesadza się do coraz większych doniczek.. Podłoże zasobne, dwuwarstwowe- dolna 5 cm , warstwa obornika dobrze rozłożonego; górna- S-12 cm ziemia liściowa i torf. Po 8-9 miesiącach rośliny dorastają do 25-35 cm i mają cebule o obwodzie 3

cm. Po 3 latach otrzymujemy materiał handlowy tj. cebule o odwodzie 20-24 cm.

Rozmnażanie wegetatywne:

- Oddzielenie cebul przybyszowych od matecznej lub sadzonkowanie łusek.

• W XI-I (X-XI) mnoży się cebule o obwodzie 20 cm. Tniemy je pionowo, aby otrzymać zjednej cebuli 12-16 części. Każda część składa się z fragmentów 2-4 łusek z kawałkiem piętki.

• Przechowywanie w temperaturze 25-30°C i dużej wilgotności powietrza przez kilka dni, aby rany się zabliźniły.

• Zaprawianie ( Benlate 0,2%).

• Podłoże dwuwarstwowe; substrat torfowy- 10 cm, piasek-10 cm.

• Sadzi się rośliny na głębokość 3-5 cm ( lm2- 2000-2500 sztuk). Temperatura 25-27°C, ukorzeniają się po 3-5 tygodniach.

• Pikowanie po 2-3 miesiącach gdy powstaną u podstawy łusek cebulki przybyszowe. Sadzi się na stoły w ilości 60-80 sztuk/m2 lub do skrzynek w ziemię liściową lub ziemia darniowa, inspektowa, glina i torf 1:1:1:1.

• W miarę wzrostu rośliny przesadza się na stoły lub zagony w szklarni w ziemię liściową zdomieszką kompostowanego torfu (2:1) o pH 7,4.W marcu - kwietniu rozsadza sie je po raz ostatni, w rzędy co 20 cm i pozostawia na 2 lata. W drugim roku uprawy od kwietnia do lipca zasila się nawozami mineralnymi, dawką: 2 kg superfosfatu, 3kg siarczanu potasu i 1 kg siarczanu amonowego na 100 m2.

Z pociętych cebul otrzymujemy materiał handlowy pod koniec 2 lub na początku 3 roku uprawy.

Wymagania:

Światło —. duża intensywność. Temperatura:

- w okresie wzrostu wegetatywnego, latem- 21-25°C zaś zimą-16-20°C

• podczas spoczynku 15-16°C. (10-13C)ok 10 tygodni

• Pąki zaczynają się wybarwiać temperaturę obniżamy do 15°C. W sierpniu ograniczamy podlewanie, a w listopadzie zupełnie przerywamy.

Wodaj umiarkowana wilgotność podłoża.

Cięte kwiaty hipeastrum zachowują świeżość przez 8-12 dni. Zbiór pędów kwiatowych rozpoczyna się gdy są duże i dobrze wybarwione.

Sadzenie Kwitnienie Okres spoczynku Zbiór cebul

X XII-I p. VII V1I-VIII

1 II-IV k. VIII IX-X

Nerine - nerina

r- na Amaryllidaceac - amarylkowate

Pochodzenie:

Afryka Południowa Roślina cebulowa.

Liście:

Wrzecionowate, proste lub obwisłe. Kwiaty:

Zebrane w bąldachy. Kwiat tworzy 6 płatków korony, wąskie, ostro zakończone nie zrośnięte, tworzą u podstawy krótka, rurkę. Płatki lekko odgięte na końcach pozwijane. Pręciki: nitkowate.

Słupek wystaje na zewnątrz kwiatu. Cebule:

Wieloletnie, okrągłe, jajowate lub lekko wydłużone. Korzenie: -Mięsiste, zimotrwałe.

Nerine bowdenii:

kwiaty różowe z ciemniejszymi szypułkami. Zebrane po 6-12 sztuk na pędach dl 45 cm. Liście zywozielone. Cebule butelkowatego kształtu. Kwitnie w stanie bezlistnym k.VHI-XI Odmiany:

Tink Triumph*-: srebrzysto-różowa 'Blush Beauty*-różowa.

Nerine sarniensis:

Kwiaty wiśniowo-czerwone. Zebrane po 10-20 sztuki w baldachy, na pędach dł.40-60, cm. Cebule jajowate. Kwitnie X-XH3 zaraz po posadzeniu cebul w stanie bezlistnym * Odmiany:

'Cousca Major'- szkarłatno — czerwona. Nerine undulata (crispa):

Kwiaty jasnoróżowe z lekko pofalowanymi płatkami. W kwiatostanie 8-10 kwiatów. Pęd dł.40cm.Kwitnienie VIII-XI. Odmiany: 'Crispa Major1.

Rozmnażanie generatywne: Wysiew nasion III-IV. -Podłoże: ziemia liściowa i piasek.

Nasiona kiełkują po 3-4 tygodniach. Następnie 2-3 razy pikuje się rośliny, a gdy cebule mają wielkość orzecha włoskiego, sadzi się po kilka do doniczek. Siewki uprawia się bez okresu spoczynku przez cały rok. • Rośliny kwitnące uzyskuje siew następnym roku upray/y.

i

Rozmnażanie wegetatywne:

Oddzielenie cebul przybyszowych od cebuli matecznej i sadzonkowanie łuselc? Cebule Nerine bowdenii i undulata sadzi się wiosną III-IV (kw.VIII - XI), zaś •Nerine sarhiensis jesienią VIII-IX kwitną przed ukazaniem się liści X-XII. Zaprawianie: Benlate 0,3% Gęstość sadzenia: ...

Cebule o średnicy pow. 16mm - 70sztuk na m2, zaś 14-16mm- 80-90/m2. Wierzchołki dużych cebul powinny wystawać ponad powierzchnię podłoża, zaś małe cebulki powinny być całe przykryte podłożem.

Temperatura:

• W okresie ukorzeniania Nerine bowdenii i undulata 8-10°C (III-VI ), zaś Nerine samiensis 15°C ( VIII-IX).

• W okresie wegetacji temperatura powietrza 15-17°C, a podłoża nie powinna przekraczać 15-17°C (ściółkowanie słomą, torfem lub korą)

• Latem temperatura nie powinna przekraczać 22°C, gdyż wyższa opóźnia

. W okresie spoczynku temperatura powinna być dla Nerine bowdenii 5-9°C; 'Nerine undulata 6-13°C; Nerine samiensis 17-20°C. Woda:

W czasie uprawy limiarkowana wilgotność. W okresie spoczynku
podlewanie przerywa się. Nerine bowdenii wymaga obfitego podlewania
wiosną, okres intensywnego wzrostu
Światło:

Pełny dostęp światła, bez cieniowania. Zbiór cebul:

Gdy liście zaczynają, zasychać. U Nerine bowdenii i undulata wkrótce po kwitnieniu X-XI, zaś Nerine samiensis IV-V. ;

PĘDZENIE

Nerinę pędzi się od k. sierpnia do stycznia, na lm2 wysadza się 120-150 sztuk cebul o obwodzie powyżej 12cm. Temperatura w szklarni od p. stycznia do kwietnia - 13°C, w następnych miesiącach w dzień 22°C, zaś

nocą 18°C, np. sadzimy cebule w p. stycznia- kwilnąw k. sierpnia; sadzenie

w luty- kwitną we wrześniu, maj-Iistopad..

Choroby:

• brunatna zgnilizna cebul.

• Choroby wirusowe.

AIstroemeria - alstremeria r-na Aktromcriaceae-alstremeriowate

Ameryka południowa

Morfologia:

Kłącze: białe miesiste z sympodialnymi rozgałęzieniami. Krótkie masywne, lub długie z wydłużonymi miedzywięźlami.

Korzenie: cienkie i włókniste, lub grube i bulwiaste

Liście:

Położenie spiralne. Nerwacja łukowata, obejmują częściowo łodygę. Pęd nie

rozgałęziony.

Kwiatostan:

I —rozgałęzienie baldaszkowate, II - sierpik.

Kwiat ma kształt lejkowaty i złożony jest z 6 płatków korony.

Liście zebrane pod kwiatostanem w rozetę.

Pręcików 6 nitkowatych.

Szyjka słupka nitkowata, trójdzielna. Owoc: ■ Torebka, nasiona kuliste. ■

AIstrocmeria aurantica:

Pędy kwiatostanowe z 40-50 liśćmi, osiągają wysokość 60-120 cm. Liście cienkie lancetowate.

Kwiatostan-baldaszek, składa się z 10-30 kwiatów, które są żółte lub pomarańczowożólte. Kwitnie VI-VIII. AIstroemeria ligtu:

Pędy kwiatostanowe z 20-30 liśćmi, osiągają wysokość 45-60 cm. Liście osadzone niżej są lancetowate, zaś górne wąskolancetowate. Kwiatostanem jest 3-10 promieniowy baldaszek. Kwiaty są białe, liliowe lub biadoczerwonc. Kwitnie VI-VII.

Rozmnażanie generatywne:

Rozmnaża się głównie gatunki alstremerii, odmiany tylko niektóre gdyż większość nie zawiązuje nasion.

Przez 4-5 tygodni zebrane nasiona pozostawia się w temperaturze 25°C, następnie temperaturę obniża się do I0°C i usuwa część okrywy nasiennej.. Zaprawianie:

Zaprawa nasienna T lub Oxafun 4-6g/kg. Wysiew nasion: '

IV-V, do skrzynek lub doniczek. Temperatura podłoża 6-11°C. Nasiona kiełkująpo 2-3 tygodniach, po wschodach pełny dostęp światła, gdy pojawią się pierwsze liście właściwe zasilanie nawozem wieloskładnikowym w stężeniu 0,1% co 10 dni. W sierpniu przesadza się rośliny na miejsce stałe.

Rozmnażanie wegetatywne:

Termin:

Wczesna wiosna lub VDI-IX.

• Pędy rośliny na 7-10 dni przed podziałem należy przyciąć na wys. 20 cm.

• Kopać powinno się głęboko (do 40 cm), tak aby nie uszkodzić roślin.

• Wykopane karpy powinno się oczyścić..

• Sadzonka powinna mieć 2-3 mięsiste korzenie oraz odcinek nasady pędu z pąkiem ( dł. 10 cm).

• Sadzonki zaprawia się w 0,5% Captan.

- Umieszcza się sadzonki w doniczkach w substracie torfowym. Pielęgnacja sadzonek:

Temperatura:

• 16-18°C

• zraszanie roślin

• po ukorzenieniu ( 2-3 tygodnie) 14-16°C

• dokarmianie

UPRAWA SZKLARNIOWA

Wysadzanie ukorzenionych sadzonek:

• na zagony od IX-XI na głębokość 10-15 cm.

• Rozstawa 40x50 ( 3 sztuki/m2) lub 50x60 u odmian silnie rosnących ( 2 szluki/m2),albo do pojemników poj. 12L

Podłoże:

• Przepuszczalne, dobrze zdrenowane ze względu na głęboki system korzeniowy ( 50cm)

• torf, ziemia kompostowa i obornik

• pH 5,7-6,8

• próchnica 10%, NPK 3:1:3

Optymalny poziom składników mineralnych na kim3 podłoża: N- ŃO3, 70-150; P- 80 150; K 200-350; Mg 115-170 mg.Alstermeria jest rośliną wrażliwą na zasolenie 1-3,5 g KCL/dm podłoża. Nawożenie pogłówne:

• co 7-10 dni nawozy wieloskładnikowe 20 g/m2 w okresie wiosenno-letnim

• dokarmianie C02od 15 XII do k. II przy temp. 13°C w stężeniu 0,12% ( plon wzrasta o 10% i kwitnienie jest przyśpieszone o 2 tygodnie).

Wymagania: Światło:

• optymalna długość dnia zależy od odmiany, np. 'Carina' 12-13 godzin ; . 'Regina1 13-14

• Zbyt długi dzień powoduje:

• wyrastanie krótkich pędów

• :żmhiejszenieU^ , .

• doświetlanie rozpoczyna się od X clo I (do czasu, aż naturalny dzień osiągnie długość 13 godzin). Rośliny powinny mieć uformowane pąki kwiatowe, zbyt wczesne doświetlanie może powodować ich zasychanie.

lemperatura: f '

- po posadzeniu jesienią do ukorzenienia się roślin 16°C ( 4-6 tyg.), w XII — 10-12°C ( niższe temp. sprzyjają tworzeniu się kłączy przybyszowych), w I-12-14°C, zaś od II-V - 14-16°C ( najkorzystniejsza temp. do kwitnienia). Temperatura podłoża 13°C, gdyż wyższa zahamuje kwitnienie. Właściwą temperaturę utrzymuje się poprzez ściółkowanie perlitem, trocinami oraz zamgławianie ściółki na zagonach.

Wyższe temperatury:

• pogarszająjakość kwiatów ;

• powodują bujny wzrost

• powstają pędy płonę

Wilgotność 80-85%. Całkowite roczne zapotrzebowanie na wodę wynosi 400-600 mm. W okresie wegetacji podłoże stale wilgotne , zimą umiarkowanie suche ze względu na możliwość porażenia szarą pleśnią. Spoczynek — okres letni.

Kwitnienie: wiosna 2/3 plonu - jesień 1/3 plonu. W pierwszym roku uprav.y 150-200 kwiatostanów z m2, czyli około 50 z jednej rośliny. Trwałość kwiatów 2 tygodnie. Pędy kwiatostanowe zbiera się z plantacji gdy pąki otwierają się i zaczynająwybarwiać. W pierwszym roku uprawy wycina sieje, zaś w drugim wyrywa. Dolne liście usuwa się, umieszcza w chłodni w tcmp.l°C- 6 dni, a w temp. 5-7°C 2-3 dni.

UPRAWA W NIEOGRZEWANYM TUNELU FOLIOWYM

Ukorzenione rośliny sad/i się do gruntu kwiecień-maj (jesienią przygotowuje się sadzonki w szklarni), kwitną w lym samym roku od czerwca do lisiopnda. Przed założeniem plantacji obornik w ilości 10-15 kg/m .

Przed sadzeniem rośliny i miejsce sadzenia należy obficie podlać. Wzdłuż zagonów umieścić rury do podlewania oraz stelaże z siatką o wymiarach oczek 20x20cm w miarę wzrostu roślin piętra podwyższa się, tak aby ostatnie znajdowało się wysokości 110-150cm.

Od kwietnia do sierpnia plantację nawozi się co 2 tygodnie nawozem wieloskładnikowym w dawce 2 kg/100m2 ( co 2 miesiące analiza podłoża). Jesienią tunel należy intensywnie wietrzyć, co sprzyja hartowaniu roślin i w naturalny sposób przygotowuje do spoczynku zimowego. Na początku listopada pędy przycina się na wys. 10 cm i wygrabia pozostałości liści, pędów. Opryskuje się plantację środkiem grzybobójczym np. Captanem, aby zabezpieczyć rośliny w czasie spoczynku i wiosennego wybijania pędów przed porażeniem przez choroby grzybowe. Po tym zabiegu rośliny okrywa się lekko podłożem, a gdy wystąpią pierwsze przymrozki dodatkowo okrywa się liśćmi i słomą i zamyka się tunel. Wczesną wiosną otwiera się tunel, wygrabia ściółkę. Po 10-14 dniach plantację podlewa się, wykonuje analizę podłoża w oparciu o którą od kwietnia nawozi się rośliny. s

UPRAWA DONICZKOWA

Podłoże lekkie, zdrenowane. Substrat zawierający w równych proporcjach odkwaszony torf wysoki, korę zmieloną kompostową i perlit, pH 6-6,5, podłoże takie ogranicza intensywny rozwój systemu korzeniowego. Podział roślin matecznych na sadzonki od października. Kilka dni po sadzonkowaniu rośliny podlewamy fungicydem, temp. 10-16°C. Podłoże lekko wilgotne, gdyż przesuszenie może doprowadzić do zasolenia a w efekcie żółknięcia liści. W grudniu umieszcza się rośliny w chłodnym pomieszczeniu temp. 5°C. Rośliny, które mają zakwitnąć na przykład na Wielkanoc przenosimy w trzeciej dekadzie stycznia do jasnego pomieszczenia przy temp. w dzień 18« 21°C zaś nocą 13-16°C.

W drugiej dekadzie lutego usuwamy Vi istniejących pędów, pozostałe uszczykujemy w połowie ich długości. Zabieg ten pobudza do wzrostu nowe pędy i wpływa na skarlenie roślin. Na początku marca usuwamy pędy, które obumarły na skutek uszczykiwania. Jeżeli intensywność światła była zbyt niska, pędy mogą być wybujałe należy je powtórnie uszczyknąć w połowie długości. Pędy wegetatywne (płonne) mogą być dalej poddawane temu zabiegowi, dopukinie deformuje się pokroju całej rośliny. Kwitnące rośliny otrzymujemy na początku kwietnia, gdy chcemy otrzymać je na początku maja to sadzimy w styczniu.

Kwitnienie można przyśpieszyć poprzez doświellanie, przedłużając dzień do 16 godzin. Doświetlanie można rozpocząć nie wcześniej niż 1,5 miesiąca po posadzeniu. Rośliny niusząbyć dobrze ulislnione , zanim długi dzień wpłynie na inicjację pędów kwiatowych.

W warunkach domowych alstremeria powinna być umieszczona w jasnych pomieszczeniach w temp. 10-I6°C wtedy zapewnimy długie kwitnienie. Można również uprawiać ją w ogrodach, na miejsce stałe sadzi się ją gdy minie obawa przymrozków w miejscach częściowo zacienionych. Rośliny kwitną do pierwszych przymrozków. Choroby:

• Botrytis cinerea

• Pythium ultimum Szkodniki: mączlik szklarniowy. POLSKIE ODMIANY ALSTREMERH

ODMIANA

KOLOR

PLON sztuk Im'

'Aurora'

'Carmelita'

'Josefina*

'Millaray'

'Consuelo'

'Quintina'

'Patricia'

'Lucia'

'Luisa'

'Luz'

'Roció'

'Rasalba'

wiśniowy 320 fiolet 320 biała 360 fioletowo-różowa 320 biała 300 ' _ amarantowo - purpurowa 460 wiśniowo - różowa 250 amarantowo - wrzosowa 400 wiśniowo - perłowa 300 wiśniowa 300 biało - wiśniowa 320 biała 300

I.

1 .Pochodzenie i budowa alstremerii.

2. Opisz metodę wegetatywnego mnożenia rośliny hipcastrum.

---