Semestr	Zespół Szkół w Gronowie Centrum Kształcenia Ustawicznego			Data wpływu
Praca kontrolna z przedmiotu:
Nauczyciel:
Wykonał:
Temat pracy:
Miejscowość:			Data wykonania:
Data sprawdzenia		Ocena	Podpis nauczyciela

Najogólniej ujmując, koszty produkcji rolniczej obejmują wartość poniesionych na wytworzenie tej produkcji nakładów pracy żywej i kapitału w danym okresie czasu. Jest wiele podziałów kosztów w produkcji rolniczej i m.in. podział na koszty stałe i zmienne.

Koszty stałe i zmienne są wydzielone według kryterium ich reakcji na zmiany w poziomie produkcji. Ten podział jest szczególnie ważny w kalkulacjach rolniczych i ma zastosowanie na etapie planowania.

KOSZTY STAŁE to te składniki kosztów, które w pewnym przedziale czasowym są niezależne od zmian w poziomie produkcji, przy wytwarzaniu, której uczestniczą. Stąd też nie ulegają zmianom w danym okresie planowania. Koszty stałe są pochodną stałych zasobów środków trwałych w przedsiębiorstwie. Obejmują koszty utrzymania tych zasobów na danym poziomie. Można stwierdzić, że koszty stałe w danym horyzoncie planowania są pochodną stałości trwałych zasobów przedsiębiorstwa dopóty, dopóki nie zmienią się trwałe zasoby przedsiębiorstwa. Koszty utrzymania tych zasobów będą kosztami stałymi.

KOSZTY STAŁE np. koszty utrzymania środków trwałych (np. wykorzystanie budynków inwentarskich) stałe koszty utrzymania administracji, itp.

• koszty absolutnie stałe, koszty relatywnie (skokowo)

Do kosztów stałych w rolnictwie zaliczmy przede wszystkim:

• koszty utrzymania trwałych środków produkcji ( amortyzacja, remonty, naprawy, konserwacje)

• niektóre koszty majątkowe ( podatki, stałe opłaty, odsetki, oprocentowanie kapitału własnego itp.),

• znaczna część kosztów ogólnogospodarczych,

• część kosztów utrzymania siły pociągowej,

• w produkcji zwierzęcej - są to pasze bytowe,

• w produkcji roślinnej koszty pielęgnacji gleby ( orka, bronowanie).

KOSZTY ZMIENNE to te rodzaje kosztów, które zależą od zmian w poziomie produkcji. Mają one charakter kosztów bezpośrednich. Obejmują koszty obrotowych środków produkcji i robocizny oraz zmienne koszty eksploatacji trwałych środków produkcji, zależnych od poziomu intensywności ich wykorzystania, np. koszty paliwa remontów ciągników i maszyn. Charakterystyczną cechą kosztów zmiennych jest ich zmienność zależna od poziomu produkcji. Oznacza to, że koszty zmienne w pewnych przedziałach poziomu produkcji mogą zmieniać proporcjonalnie, progresywnie, czyli szybciej niż zmiany produkcji i degresywnie, czyli wolniej od zmian poziomu produkcji.

Charakterystyczną cechą kosztów zmiennych ( w większości przypadków) jest to, że zmieniają się one wg funkcji ciągłej. Wynika to z praktycznie nieograniczonej podzielności nakładów środków obrotowych, (np. dawki nawozów mineralnych, pasz, środków ochronny roślin).

Koszty zmienne mogą też zmieniać się wg funkcji skokowej. Ten rodzaj reakcji kosztów zmiennych dotyczy sytuacji, kiedy zmianie ulegają zasoby trwałych środków produkcji, np. wprowadzenie do przedsiębiorstwa rolniczego dodatkowych ciągników lub maszyny, powoduje skokowy wzrost pewnych grup kosztów związanych z tym środkiem, np. amortyzacji, garażowania. Skokowy wzrost kosztów zmiennych wynika z niepodzielności środków trwałych.

KOSZTY ZMIENNE to np. koszty pasz, koszty materiału siewnego, koszty nawożenia, itp.

KOSZTY ZMIENNE dzielimy na:

• koszty proporcjonalnie zmienne (Z kosztami zmiennymi proporcjonalnymi mamy do czynienia wówczas, gdy wzrostowi wielkości produkcji towarzyszy proporcjonalny wzrost kosztów),

• koszty progresywnie zmienne (Koszty zmienne progresywne rosną szybciej od wzrostu wielkości produkcji)

• koszty zmienne degresywne (Koszty zmienne degresywne występują wtedy, kiedy wraz ze wzrostem wielkości produkcji następuje przyrost kosztów, ale w stopniu wolniejszym od przyrostu produkcji),

• koszty regresywnie zmienne.

Kształtowanie się kosztów stałych i zmiennych na jednostkę produkcji rolniczej.

Koszty stałe i koszty zmienne określa się czasem kosztami względnie stałymi lub względnie zmiennymi. W zależności bowiem od tego, jaka jest podstawa ich odniesienia (czy cała produkcja, czy jednostka produkcji) zachowują się odmiennie. Jeżeli koszty odniesiemy na jednostkę produkcji, to wraz ze wzrostem produkcji koszty stałe będą się zachowywać jak koszty zmienne, z tym że kierunek będzie inny (rysunek 5).

Rys. Kształtowanie się kosztów stałych i zmiennych na jednostkę produkcji z uwzględnieniem skutków prawa malejącej efektywności nakładów

Wraz ze wzrostem produkcji koszty stałe na jednostkę produkcji zmniejszają się. Prawidłowość ta nazywa się w ekonomii prawem ekonomiki skali lub prawem degresji kosztów stałych. Prawo to dotyczy wszystkich rodzajów działalności.

Działania nakierowane na „oszczędność” kosztów stałych należą obecnie do podstawowych sposobów obniżania kosztów całkowitych i osiągania poprawy efektywności produkcji rolnej. Mniejsze są natomiast możliwości ograniczania kosztów zmiennych, szczególnie wtedy, gdy poszczególne nakłady są stosowane racjonalnie.

Koszty zmienne w przeliczeniu na jednostkę produkcji, wraz ze wzrostem produkcji, zachowują się jak koszty stałe, ale tylko do pewnego momentu, dopóki nie pojawi się działanie prawa malejącej efektywności nakładu. Zgodnie z tym prawem, od pewnego poziomu wielkości produkcji, koszty zmienne na jednostkę produkcji wykazują tendencję rosnącą. Oznaczać to będzie konieczność ponoszenia coraz większych nakładów (kosztów zmiennych) na przyrost produkcji o jednostkę np. na przyrost wydajności krowy o 1 litr mleka dziennie. Jest to związane z jednej strony z koniecznością zmiany struktury dawki paszowej (w miejsce pasz mniej skoncentrowanych, tańszych muszą wejść pasze bardziej skoncentrowane, droższe), z drugiej zaś z pogarszania się wskaźnika transformacji paszy na produkt zwierzęcy.

Recenzja:

Bibliografia :

• Grabowsi S., Kowalski A., Adamowicz M., Ekonomika rolnictwa i polityka rolna, Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998

Koszty

Koszt zmienny na jednostkę produkcji

Koszt stały na jednostkę produkcji

Wielkość produkcji

---