1) WĘGLIKI SPIEKANE:

Węgliki siekane uzyskuje się metodą metalurgii nazywana metalurgią proszków. W użyciu są dwa rodzaje węglików spiekanych;

1. 75 ÷ 94% węglików wolframu i 25 ÷ 6% kobaltu

2. 69 ÷ 87% węglików wolframu, 25 ÷ 5% węglików tytanu i 17 ÷ 6% kobaltu.

Węgliki siekane odznaczają się bardzo dużą twardością oraz odpornością na ścieranie. Jednocześnie zachowują swą wysoką twardość aż do temperatury 1000°C i są mniej kruche od stellitów. Własności te umożliwiają 2 ÷ 4 krotne zwiększenie szybkości skrawania narzędziami z węglików spiekanych w stosunku do stali szybkotnącej. Poza tym węgliki spiekane mogą skrawać tak twarde materiały jak: żeliwo białe, hartowana stal a poza tym porcelanę, szkło itd. Dalsze zastosowanie węglików spiekanych to narzędzia do przeróbki plastycznej (głównie oczka do ciągadeł) dysze do piaskownic oraz narzędzia wiertnicze i wrębowe w górnictwie. Najbardziej rozpowszechnionymi węglikami spiekanymi są: stalinit, Pobiedit (radzieckie), Carbolloy, Cutanit, Ramet (amerykańskie), Widia, Titanit (niemieckie), Seco (szwedzkie), Baildonit (polski).

RODZAJE I GATUNKI MATERIAŁÓW ŚCIERNYCH

Materiały ścierne:

- elektrokorund - syntetycznie otrzymany tlenek glinu Al₂O₃;oznacza się go literą A i dodatkowym symbolem określającym gatunek np. 99A, MA;

- karborund - sztucznie otrzymany węglik krzemu SiC; jest oznaczony literka C uzupełniona symbolem cyfrowym odpowiadającym gatunkowi np. 98C, jest twardszy od elektrokorundu i stosowany głównie do szlifowania twardych i kruchych materiałów np. żeliwa.

- inne stosowane materiały ścierne to węglik boru (BC) oraz diament naturalny (D)i syntetyczny (SD)

OBRÓBKA EROZYJNA

- w obróbce elektroiskrowej wykorzystuje się zjawisko wyładowań elektrycznych pomiędzy elektrodami rozdzielonymi cieczą nieprzewodzącą prądu (dielektrykiem). Metoda ta znajduje zastosowanie przy wykonywaniu otworów kształtowych o stałym przekroju a szczególnie do otworów o niewielkich wymiarach. Do obróbki elektroiskrowej używa się specjalnych obrabiarek zwanych drążarkami elektroiskrowymi.

- obróbka elektrochemiczna - polega na wykorzystaniu zjawiska elektrolizy tj. przenoszenia jonów w elektrolicie pod wpływem przepływającego prądu stałego. Ponadto w obróbce tej mogą być wykorzystywane procesy ścierne lub wyładowania iskrowe. Podstawowy podział tej obróbki obejmuje dwie odmiany: bezstykową i stykową.

OPERACJE TOCZENIA, SKRAWNIA, DŁUTOWANIA, WIERCENIA…

Toczenie - jest to jeden z rozpowszechnionych sposobów skrawaniem. Stosuje się je do obróbki powierzchni obrotowych zewnętrznych i wewnętrznych w różnych skalach produkcji (jednostkowa, masowa, seryjna). Toczeniem można obrabiać elementy o różnych wymiarach - od niewielkich śrub do dużych wałów silników okrętowych.

Skrawanie - polega na oddzieleniu od przedmiotu obrabianego warstwy materiału o określonej grubości zwanej naddatkiem. Rozróżnia się obróbkę wiórową, gdy usuwany materiał ma postać wióra i obróbkę ścierną, gdy usuwany materiał ma postać pyłu.

Parametry:

Szybkość skrawania - stosunek drogi, którą przebywa krawędź skrawająca narzędzia względem powierzchni obrabianego przedmiotu w kierunku głównego ruchu roboczego do czasu przebycia tej drogi V = π*d*n/1000 [m/min]. V - szybkość skrawania, d - średnica przedmiotu obrabianego [mm], n - prędkość obrotu przedmiotu obrabianego [obr/min]. Głębokość skrawania - odległość powierzchni obrabianej do obrobionej g = D-d/2 [mm].

g - głębokość skrawania, D - średnica przedmiotu obrabianego, d - średnica przedmiotu obrobionego.

Posuw - wartość przesunięcia noża podczas jednego obrotu toczonego przedmiotu

- posuw minutowy p_t, czyli prędkość ruchu posuwowego w mm/min

- posuw na obrót p_o tj. droga, o jaką przesunie się narzędzie równoległe do osi obrotu w czasie jednego obrotu, mm/ obr.

- posuw na jeden skok lub na podwójny skok, tj. droga, o jaka przesunie się narzędzie w kierunku prostopadłym do ruchu głównego w czasie jednego skoku lub w czasie jednego cyklu skoków, mm/skok lub mm/podw. Skok.

Wiercenie- proces wiercenia ma na celu wykonanie otworu w materiale za pomocą narzędzia zwanego wiertłem. Rodzaje prac wykonywanych na wiertarkach:

- wiercenie wstępne i ostateczne za pomocą wiertła krętego

- rozwiercanie i wygładzanie za pomocą rozwiertaków

- pogłębianie za pomocą pogłębiaczy

- gwintowanie otworów

Parametry:

- szybkość skrawania

- posuw

Frezowanie - jest jednym z rodzajów obróbki skrawaniem mającym zastosowanie głównie do obróbki płaszczyzn, powierzchni kształtowych, rowków prostych i śrubowych oraz gwintów. Do frezowania stosuje się wieloostrzowe narzędzia zwane frezami. Wykonują one obrotowy ruch roboczy. Ruch posuwowy wykonuje zawsze przedmiot umocowany na stole frezarki. Zależnie od kierunku ruchu posuwowego w stosunku do ruchu obrotowego rozróżniamy frezowanie współbieżne i przeciwbieżne. Podczas frezowania współbieżnego siły działające na przedmiot poddawany obróbce dociskają go do stołu frezarki. Szczególnie mocny docisk występuje w chwili, gdy ostrze freza wykonuje pracę. Ostrze zaczyna wówczas skrawać warstwę znacznej grubości malejącą do zera w miarę postępowania skrawania. Podczas frezowania przeciwbieżnego siły działające na przedmiot usiłują go oderwać od stołu. Warstwa skrawana przez poszczególne ostrza jest na początku pracy bardzo cienka, lecz w miarę postępu skrawania staje się coraz grubsza. Rozważając przebieg procesu frezowania, zależnie od położenia osi obrotu freza, wyróżniamy frezowanie obwodowe i czołowe. Podczas frezowania obwodowego oś obrotu freza jest równoległa do obrabianej powierzchni. Podczas frezowania czołowego oś obrotu freza jest do obrabianej powierzchni prostopadła.

Parametry frezowania:

- szybkością skrawania podczas frezowania nazywamy prędkość obrotową freza V = π*D*n/1000 [m/min]. D - średnica freza [mm], n - prędkość obrotowa [obr/min].

- posuw:

* na jedno ostrze fz

* na jeden obrót freza fo

* na jedna minutę fm

fm=fo*n=fz*z*n [mm/min]

z - liczba ostrzy freza

n - prędkość obrotowa

Przeciąganie - ma na celu nadanie przedmiotom żądanego kształtu za pomocą wieloostrzowego narzędzia wykonującego prostoliniowy ruch roboczy (z szybkością do 18 m/min). Narzędzie to zwane przeciągaczem jest wyposażone w ostrza skrawające umieszczone jedno za drugim. Przeciąganie zapewnia uzyskanie dużej dokładności (6,7 klasa dokładności). Naddatek na przeciąganie zależy od wymiarów obrabianych powierzchni i od rodzaju przeciągania i waha się od kilku dziesiątych części milimetra do kilku milimetrów.

Gwintowanie - do ręcznego gwintowania otworów służą gwintowniki ślusarskie. W praktyce są wykonywane komplety gwintowników, składające się z dwóch lub trzech sztuk. Pierwszy gwintownik jest przeznaczony do gwintowania zgrubnego, drugi do gwintowania średniego, średniego trzeci do gwintowania wykańczającego. Gwintowanie prętów odbywa się za pomocą narzynek, tj. krążków z naciętym gwintem.

Rodzaje gwintów:

Gwintów zależności od zarysu gwintu:

- trójkątny z kątem zarysu 60° - występujący w gwintach metrycznych

- trójkątny z kątem zarysu 55° - występujący w gwintach calowych

- trapezowy symetryczny z kątem zarysy 30° - stosowany m.in. w śrubach pociągowych

- trapezowy niesymetryczny z katem zarysu 30° - stosowany w szczególnych przypadkach

- prostokątny stosowany w różnych szczególnych przypadkach

- okrągły - występujący w gwintach rurowych

Określając zwojność gwintu bierze się pod uwagę:

- kierunek linii śrubowej - rozróżnia się gwinty prawe i lewe

- liczbę zwojów - rozróżnia się gwinty jednozwojowe i wielozwojowe

Wielkościami charakterystycznymi gwintu, śruby i nakrętki są;

d, D - średnice zewnętrzne

d₁, D₁ - średnice zewnętrzne

d2, D2 - średnice podziałowe

S, P - skok gwintu i podziałka zarysu

α - kąt zarysu gwintu

ZJAWISKA FIZYKALNE…

Narost - jest to niewielka warstwa materiału obrabianego przylegająca do ostrza na powierzchni natarcia w pobliżu krawędzi skrawającej. Narost jest kilkakrotnie twardszy od materiału skrawanego w skutek dużego zgniotu jego cząstek i dlatego bierze udział w skrawaniu. Powstający narost powoduje zwiększenie kata natarcia od γ₀ do γ'₀ oraz podniesienie krawędzi skrawającej o wysokość narostu h_n.

Utwardzanie obróbkowe - podczas skrawania metali podatnych na odkształcenia plastyczne występuje zjawisko utwardzenia obróbkowego materiału warstwy wierzchniej na powierzchni obrobionej. Jest ona spowodowana tym, że pod wpływem nacisku ostrza na materiał warstwy skrawanej powstają odkształcenia plastyczne w obszarze wykraczającym poza obszar materiału usuwanego przez ostrze. W tym obszarze materiału, w którym wystąpiły odkształcenia plastyczne, a więc również w warstwie wierzchniej przedmiotu obrobionego obserwuje się mechaniczne umocnienie materiału.

Drgania - jest to zjawisko szkodliwe, ponieważ drgania przyczyniają się do wykruszania krawędzi skrawającej ostrza, przez co maleje dokładność obróbki, wzrasta chropowatość powierzchni obrobionej oraz szybciej zużywa się obrabiarka.

Drgania można podzielić na dwie grupy:

- udzielone z zewnątrz danej obrabiarce - pochodzą od obcego źródła drgań, którym może być inna drgająca obrabiarka, młot, prasa itp. Drgania te są przekazywane przezpodłoże do fundamentu

---