ESTONIA
Ustrój polityczny - republika
Stolica - Tallinn
Powierzchnia 45 tys. km kw.
Liczba ludności 1,3 mln. Estończycy stanowią 69% (Rosjanie 26%)
Jednoizbowy parlament (101 posłów, możliwość wyborów przez Internet
Prezydent wybierany przez Riigikogu (2/3)W wyborze w trzeciej turze przez Kolegium Wyborców (członkowie Zgromadzenia Państwowego i JST). Reprezentuje państwo na zewnątrz. Mianuje sędziów itp.
W procedurze wyłaniania premiera decyduje stanowisko parlamentu (2 zgłoszenia od prezydenta i 1 od parlamentu).
Premier. Urzędem pomocniczym premiera jest kancelaria państwa. Obok ministrów główną rolę w każdym resorcie odgrywa sekretarz generalny.
Status samorządu reguluje konstytucja z 1992 r. oraz ustawa o organizacji samorządu lokalnego z 1993 r. W dwustopniowej strukturze terytorialno-administracyjnej występuje 15 powiatów i 248 gmin. Największe miasta (tzw. republikańskie) zostały wydzielone
z powiatów i bezpośrednio podporządkowane władzom centralnym. Istnieją jeszcze osiedla miejskie będące ogniwem pośrednim między wsią a miastem. Specjalny status posiada miasto stołeczne. Składające się z ośmiu dzielnic. Przeciętna gmina liczy 5852 mieszkańców
W powiatach władzę rządu reprezentuje prefekt mianowany na pięć lat na wniosek premiera w uzgodnieniu z regionalnym związkiem władz lokalnych, tworzonym przez radnych
i merów. Po reformie z 1993 r. samorząd terytorialny istnieje tylko w 205 gminach, wiejskich (lindan) i w 42 miastach (vallad). Zadania samorządowych jednostek obejmują sprawy szkolnictwa powszechnego, zdrowia, opieki społecznej, sprawy zlecone przez administrację rządową oraz przyjęte dobrowolnie w statutach. Organem stanowiącym jest rada (volikogou) wybierana na trzyletnią kadencję, która z kolei wybiera przewodniczącego mera i zarząd (na wniosek mera), który może składać się z urzędników i radnych. Działaniami urzędu kieruje bezpośrednio sekretarz gminy.
Finanse samorządów kształtowane są głównie poprzez redystrybucje podatku dochodowego, z czego korzysta przede wszystkim pięć największy miast. W wydatkach dominuje oświata
i mieszkalnictwo. Mimo niewielkich dochodów własnych estońskie gminy inwestują najwięcej spośród państw bałtyckich. Ustawodawstwo krajowe zmierza do pogłębienia procesu decentralizacji i zwiększania kompetencji samorządów.
*****************************************************************************
R. Chrabąszcz (i in.), Administracja w wybranych krajach Europy Środowo-Wschodniej, Kraków 2003.;
P. Sarnecki, Ustrój UE i ustroje państw członkowskich, Kraków 2007.