Żywienie pozajelitowe
Całkowite żywienie pozajelitowe - polega na wprowadzeniu bezpośrednio do układu krwionośnego tych wszystkich substancji, które w normalnych warunkach, tj. w stanie zdrowia, zostałyby wchłonięte z przewodu pokarmowego do krwiobiegu w odpowiednich ilościach i proporcjach.
Zapotrzebowanie na substancje odżywcze:
na płyny - 30-40 ml/kg m.c./ dobę
na białko - 0,15 - 0,25 g N/kg m.c./ dobę
na energie - 20-30 kcal/ kg m.c./ dobę
3-5 g glukozy/ kg m.c./ dobę; max 7g
1-1,5 g tłuszczu/kg m.c./ dobę
Na+ 1-3 mmol/kg m.c./ dobę
K+ 1-1,5 mmol/kg m.c./ dobę
Mg2+ 0,05-0,1 mmol/kg m.c./ dobę
Ca2+ 0,05-0,1 mmol/kg m.c./ dobę
PO43- 0,2-0,5 mmol/kg m.c./ dobę
Standard programu żywienia pozajelitowego
zasada kompletności - niedobór któregoś ze składników uniemożliwia skuteczne wykorzystanie pozostałych
zasada proporcjonalności -
energia pozabiałkowa : N = 130-200 kcal/1gN
kcal glukozy : kcal tłuszczu = 60-80% : 40-20%
zasada dopasowania programu do potrzeb
Definicje przekazane do NFZ:
Kompletne ŻP - podanie białka, energii, elektrolitów, mieszaniny witamin i mieszaniny pierwiastków śladowych
Niekompletne ŻP - podanie białka, energii, elektrolitów i vit. B1
Immunomodulujące ŻP - dodanie do kompletnej mieszaniny odżywczej glutaminy i/lub kwasów tłuszczowych omega-3 z osobnych opakowań w dawce nie mniejszej niż 1 ml Dipeptivenu i/lub Omegavenu na kg m.c./1 dzień ŻP
Składniki odżywcze
Węglowodany
źródło energii (1g = 4 kcal (3,6 kcal))
spadek glukoneogenezy
zapewniają optymalne zużycie aminokwasów do syntezy białka
regulują metabolizm tłuszczu
Emulsje tłuszczowe
wielkość cząstek ok. 1,0 μm
źródło energii (20-40%)
1 g = 9 kcal
izoosmolarne
źródło NNKT
emulsje MCT/LCT
Aminokwasy
źródło azotu
preparaty handlowe: roztwory wyłącznie syntetycznych L-aminokwasów o różnej zawartości N i substancji pomocniczych
skład mieszaniny AA powinien odpowiadać składowi białek ustroju lub białek o dużej wartości biologicznej, np. jaja kurzego
stosunek aminokwasów niezbędnych w g przypadające na 1 g podawanego N powinien wynosić co najmniej 3,0 (tzw. wskaźnik E/T)
Roztwory powinny być zbilansowane
Preparaty handlowe:
aminokwasy standardowe: Aminomel, Aminoplasmal, Vamin
aminokwasy HEPA: Aminoplasmal 10% Hepa, Aminosteril N Hepa
Aminokwasy NEPHRO: Nephortect, Aminomel Nephro
Aminokwasy dla wcześniaków: dodatkowo tyrozyna, cysteina, histydyna, tauryna
Elektrolity
- podawane zgodnie z dobowym zapotrzebowaniem, na podstawie badań laboratoryjnych
- stosowane koncentraty
Preparaty wapnia
CaCl2 10% (1 ml = 0,45 mmol Ca2+)
Glubionan (glukolaktobionian) wapnia 10% (1 ml = 0,23 Ca2+)
Fosforany
Addiphos (KH2PO4 + NaH2PO4)
Glycophos (glicerofosforan sodu)
Pierwiastki śladowe
- preparaty złożone (AddamelN, Tracutil, Peditrace)
- preparaty jednoskładnikowe (korekcyjne)
Witaminy
- niedobór - niedostateczne podaż, zaburzenia wchłaniania, zwiększone zapotrzebowanie)
- stosowane witaminy w ŻP:
B1 od 25 do 500 mg/dobę
B6 od 50 do 100 mg/dobę
PP 100 mg/dobę
C 500 mg/dobę
Woda
podaż musi pokryć wszystkie straty (mocz, pot, biegunka, wymioty, gorączka)
ilość musi wystarczyć do usunięcia z ustroju metabolitów
zła podaż - odwodnienie/przewodnienie
Przygotowywanie mieszanin AIO
Podstawa prawna:
Prawo Farmaceutyczne - ustawa z dn. 6-09-2001 z późniejszymi zmianami
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w Sprawie Dobrej Praktyki Wytwarzania, Aneks I: Wytwarzanie Sterylnych Produktów Leczniczych
przygotowanie miejsca pracy
przygotowanie personelu
sposób sporządzania
kwalifikacja procesu wytwarzania
walidacja aseptycznego procesu wytwarzania
kontrola aseptycznego procesu wytwarzania
Wymagania stawiane mieszaninom AIO
stabilność mikrobiologiczna
stabilność fizykochemiczna (dobór odpowiednich preparatów, w odpowiednich stężeniach; odpowiednia kolejność mieszania, odpowiednie warunki przechowywania)
Niezgodności
przyczyny:
właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych
obecność substancji pomocniczych
warunki i sposób przygotowywania, przechowywania i podawania
możliwe niezgodności:
wytrącenie osadu
inaktywacja substancji leczniczych
rozkład emulsji tłuszczowych
Wytrącenie osadu CaHPO4:
iloczyn stężeń jonów Ca2+ i HPO42-
72 mmol2/l2
stosowanie nieorganicznych preparatów wapnia i fosforanów
spadek stężenie aminokwasów
spadek stężenie glukozy
wzrost pH
wzrost stężenie tłuszczy
wzrost temperatury
Czynniki wpływające na stabilność witamin:
warunki przechowywania (temp., światło)
skład mieszaniny (siarczyny - redukcja vit. B1; tlen - redukcja vit. C; Cu - redukcja vit. C)
pH
opakowanie - adsorpcja vit. A, przepuszczanie tlenu
Rozkład emulsji tłuszczowej
duże stężenie kationów
niskie pH
niewłaściwe przygotowywanie
Metody sporządzania mieszanin odżywczych
Metoda grawitacyjna
glukoza + fosforany
aminokwasy + Ca
emulsja tłuszczowa (ostatnia, nigdy z glukozą)
Metoda z zastosowaniem mieszalników automatycznych (pomp)
wzrasta ryzyko wytrącenia osadu