Zielona rewolucja - określenie programów rozwoju rolnictwa prowadzonych w latach 60. XX w. przez agendę ONZ - Organizacja do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Ich celem było zlikwidowanie zjawiska głodu na Ziemi poprzez zwiększenie produktywności rolnictwa (zwłaszcza w krajach tropikalnych i subtropikalnych) dzięki zastosowaniu wydajniejszych odmian roślin uprawnych i rozwojowi agrotechniki.
Ważnym czynnikiem było wyhodowanie nowych odmian pszenicy, ryżu i kukurydzy, charakteryzujących się dużą plennością i odpornością na choroby.
Mimo znacznej poprawy sytuacji żywnościowej w wielu krajach m.in. Indiach, Pakistanie, państwach Ameryki Południowej i Afryki, zielona rewolucja miała również swoje negatywne następstwa: ekologiczne - niekorzystne przekształcenia środowiska przyrodniczego w wyniku wprowadzania monokultur rolnych, przeprowadzania nieprzemyślanych melioracji czy nadmiernego zużycia wody w celu nawadniania, nadużywania nawozów sztucznych i pestycydów; społeczne: np. nagły wzrost zróżnicowania dochodów (biedni jeszcze bardziej zubożali), zaś brak doświadczenia rolników i odpowiednich urządzeń do magazynowania spowodował straty cennych nadwyżek żywności.
Idea zielonej rewolucji krytykowana była również z pozycji marksistowskich - uważano, że prawdziwym jej celem jest wprowadzanie i utrwalanie systemu kapitalistycznego, m.in. poprzez zaniechanie reform rolnych i zachowywanie dotychczasowej struktury własności obszarów rolnych.
'Złoty ryż'
Naukowcy pracujący dla firmy biotechnologicznej Syngenta otrzymali genetycznie zmodyfikowaną odmianę tzw. złotego ryżu, która produkuje około 20 razy więcej β-karotenu, niż poprzednia odmiana. Mają nadzieję, iż jego uprawa w tzw. krajach Trzeciego Świata, pomoże zmniejszyć niedobór witaminy A u tamtejszych ludzi.
β-karoten jest związkiem będącym prekursorem witaminy A. Organizm nie potrafi samodzielnie go wyprodukować, dlatego musi być dostarczany w pożywieniu, w przeciwnym wypadku człowiek jest narażony na objawy niedoboru witaminy A. Jednym z nich jest ślepota dzieci.
Twórcy nowej odmiany “złotego ryżu” mają nadzieję, iż jej uprawa pozwoli zmniejszyć występujący niedobór witaminy A, zapobiegając dziecięcej ślepocie. Jak szacuje Światowa Organizacja Zdrowia, rocznie aż do 500 000 dzieci na świecie traci wzrok z powodu niedoboru tego składnika w diecie.
Pierwsza odmiana “złotego ryżu” opuściła laboratoria pięć lat temu. Mimo, iż produkowała więcej β-karotenu, było to niewystarczająco. Ilość ryżu spożywana w normalnej ilości nie wystarczyła by do dostarczenia wymaganej dziennej dawki związku. Z powodu niepewności dotyczącej bezpieczeństwa uprawy roślin GM, starsza odmiana ciągle nie doczekała się prób polowych w Azji. To był powodem, iż firma Syngenta zdecydowała się stworzyć nową odmianę “złotego ryżu”. Naukowcy twierdzą, że ilość produkowanego przez nią β-karotenu, powinna zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na witaminę A. Nowo powstała odmiana jest dostępna za darmo dla tych Azjatyckich placówek badawczych, które po otrzymaniu zgody rządowej, rozpoczną próby polowe.
Podczas wytworzenia oryginalnej odmiany “złotego ryżu” zostały wprowadzone dwa geny: kodujący syntazę fitoenu (psy) i desaturazę karotenu (crtI).