Na podstawie obserwacji zjawisk astronomicznych, można wyodrębnić trzy podstawowe typy kalendarzy: kalendarze słoneczne, kalendarze księżycowe, księżycowo-słoneczne.
KALENDARZE SŁONECZNE
W oparciu o cykl zmian pór roku związany z obiegiem Ziemi wokół Słońca, rok składa się 365 dni, podzielonych na 12 miesięcy. Starożytne kalendarze słoneczne (np. egipski) dzieliły rok tylko na 360 dni (rok "wędrowny" - annus vagus). Prawdopodobnie było to wynikiem podziału koła na 360 stopni, a także wiązało się z systemem sześćdziesiętnym. Później doszło jeszcze 5 dodatkowych dni, zwanych epagomenai.
KALENDARZE KSIĘŻYCOWE
Podstawę dla opracowania tego typu kalendarza stanowiły fazy Księżyca. Według tego kryterium rok został podzielony na 354 dni, które składały się na 12 miesięcy synodycznych. Rok ten jest więc krótszy od roku słonecznego o ok. 11,25 dni. Różnica ta powodowała, że pory roku występowały w różnych miesiącach roku kalendarzowego. W zależności od tego, jaki punkt zostanie przyjęty jako początek układu odniesienia (albo w jakim systemie współrzędnych rozpatrywany jest ruch Księżyca), otrzymujemy następujące długości miesiąca:
Miesiąc: |
Czas trwania: |
synodyczny |
29.530588 doby/29 dni 12 h 44 min 3 s. |
syderyczny (gwiazdowy) |
27.321661 doby/27 dni 7 h 43 min 11 s. |
anomalistyczny |
27,5546 doby/ 27 dni 13 godz. 18 min 37 s. |
smoczy |
27.2122 doby/27 dni 5 godz. 5 min 36 s. |
KALENDARZE KSIĘŻYCOWO-SŁONECZNE
Kalendarze te powstały, jak nietrudno się domyśleć, w wyniku kombinacji kalendarza słonecznego i księżycowego. Według kalendarza księżycowo - słonecznego rok liczy, tak jak w kalendarzach słonecznych, 365 dni. Jednakże długość miesiąca została tu zrównany z długością miesiąca księżycowego.