KSIĘŻYCOWY POSZUKIWACZ

Siódmego stycznia br. ku Księżycowi pomknął kolejny statek kosmiczny: Lunar Prospector, czyli Księżycowy poszukiwacz. Sonda nie będzie jednak tropiła metali szlachetnych na Srebrnym Globie ­ amerykańska agencja kosmiczna NASA stawia przed nią dużo ambitniejsze zadania.

Lunar Prospector został wyniesiony w przestrzeń kosmiczną przez rakietę Athena II, skonstruowaną w firmie Lockheed Martin Astronautics. Po wykonaniu trzech okrążeń na okołoziemskiej orbicie parkingowej na wysokości około 200 km sonda wyruszyła w podróż ku Księżycowi, trwającą 105 godzin.

Sonda Lunar Prospector została zbudowana w ramach realizowanego obecnie przez NASA programu Discovery, którego podstawowa idea sprowadza się do budowania tanich, niezawodnych statków kosmicznych, przeznaczonych do badania ciał Układu Słonecznego. Rzeczywiście, epoksydowo-grafitowy korpus sondy, (która w momencie startu miała masę 290 kg) jest to walcowata puszka o rozmiarach 1.4 x 1.2 m; jej powierzchnię boczną pokrywają baterie słoneczne. Z korpusu wystają trzy maszty o długości 2.5 m każdy; znajdują się na nich instrumenty badawcze. Orientację w przestrzeni zawdzięcza sonda ruchowi obrotowemu wokół własnej osi: podczas lotu ku Księżycowi tempo wirowania wynosiło niecałe 13 obrotów na minutę.

Okołoksiężycowa orbita badawcza sondy, Lunar Prospector przebiega mniej więcej 100 km nad powierzchnią Srebrnego Globu, chociaż po upływie pierwszych sześciu miesięcy trwania misji planuje się przeprowadzenie pomiarów z wysokości ledwo 10 km. W sumie misja podstawowa potrwa okrągły ziemski rok.

Instrumenty sondy ­ różnego rodzaju spektrometry i magnetometr ­ mają zebrać dane, które umożliwią uzyskanie odpowiedzi na bardzo ważne pytania. Spośród celów misji Lunar Prospector na pierwszym miejscu wymienia się poszukiwanie zamarzniętej wody na obszarach biegunowych Księżyca. Niektórzy naukowcy wciąż mają nadzieję na to, że woda, uwalniana podczas zderzeń Srebrnego Globu z kometami za czasów młodości Układu Słonecznego, nie uciekła zupełnie w przestrzeń kosmiczną, lecz w części przynajmniej zalega w postaci lodu na dnie kraterów w strefie okołobiegunowej.

Spektrometry będą też sporządzały mapę występowania helu 3 (³He) ­ potencjalnego źródła paliwa dla przyszłych statków kosmicznych, startujących z powierzchni Księżyca. W ogóle celem misji jest uzyskanie dokładnych informacji o rozpowszechnieniu na Srebrnym Globie takich pierwiastków chemicznych, jak uran, tor, potas, tytan i żelazo. Dzięki temu, poza poznaniem zasobów Księżyca, uda się być może rzucić nieco światła na zagadkę jego powstania i ewolucji.

Lunar Prospector zajmie się również badaniem pola magnetycznego naturalnego satelity Ziemi. W odróżnieniu od naszej planety Księżyc nie ma pola dipolowego, lecz raczej wiele niedużych pól związanych ze skałami powierzchniowymi. Niewykluczone, że informacje zebrane przez sondę pozwolą wreszcie zweryfikować hipotezy, w jaki sposób pola te się rozwijają.

Sonda będzie również kontynuować badania pola grawitacyjnego Srebrnego Globu: delikatne zmiany jej orbity wskażą na istnienie lokalnych koncentracji masy w skorupie i płaszczu Księżyca. Będą to nieocenione dane dla przyszłych lotów nad jego powierzchnią.

Misja ma także za zadanie poszukiwanie śladów aktywności wulkanicznej i tektonicznej Księżyca. I w tym przypadku wszelkie zebrane dane pozwolą lepiej zrozumieć dzieje ziemskiego satelity.

Jak widać, Lunar Prospector to przedsięwzięcie potwierdzające nieustające zainteresowanie człowieka Księżycem, zainteresowanie, które niedługo może doprowadzić do założenia pierwszych baz księżycowych oraz załogowych lotów z Ziemi na Srebrny Glob i z powrotem. Nadzieje związane z powodzeniem tej misji są tym większe, że planowany przez Japończyków lot sondy Lunar A -­ który miał się odbyć w sierpniu 1997 roku i zakończyć zrzuceniem aparatury na (i wbiciem w) powierzchnię Księżyca ­ został odroczony do początku 1999 roku.

---