OWI

Utwór - każdy wytwór działalności twórczej, stworzony przez autora. Autor jest właścicielem swojego dzieła, ponieważ jest jego twórcą. Tylko on może dysponować swoimi dziełami (sprzedaż, wynajem, zgoda na reprodukcję)

Prawa autorskie:

• Osobiste

• Majątkowe

Wytwory:

• intelektu - piosenki, wiersze, scenariusze, taśmy -> nie można ich dotknąć

• Wytwory materialne

C, R - nie mają żadnej mocy prawnej, jednak informują o prawach autora

Nieprzestrzeganie prawa autorskiego:

• Utrata przez autorów dochodów z tytułu rozpowszechniania utworów

• Utrata dochodów firm zajmujących się rozpowszechnianiem i propagowaniem utworów

• Straty państwa związanie z nie odprowadzonymi podatkami

Prawo własności intelektualnej - wyłączność autora na niematerialne dzieła (utwory)

Elementy prawa autorskiego:

• Źródła prawa

• Rodzaje praw na dobrach materialnych

Prawa:

- pokrewne

- autorskie

- przemysłowe

Autorskie i pokrewne - prawo uznaniowe, nie wymagane żadne formalności, aby uznać kogoś za autora dzieła.

Przemysłowe - podlega jurysdykcji Urzędu Patentowego RP, podlega wpisowi do rejestru

Źródła prawa własności intelektualnej w Polsce:

• 30 czerwca 2000 - prawo wł. przemysłowej

• 4 luty 1994 - prawo autorskie i prawa pokrewne - każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, utrwalony w jakiejś postaci (niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia)

Dzieła, utwory:

• Wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, programy komputerowe, kartograficzne)

• Plastyczne

• Fotograficzne

• Wzornictwa przemysłowego

• Architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne, urbanistyczne

• Muzyczne i słowno-muzyczne

• Sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne

• Audiowizualne (w tym filmowe)

Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.

(->Twórca - nazwisko uwidoczniono na egzemplarzu utworu/autorstwo podano do publicznej wiadomości)

Autorskie prawa osobiste - niezbywalne. Nikt nie może się ich pozbyć.

Prawo do:

• Autorstwa utworu

• Oznaczenia utworu nazwiskiem, pseudonimem, anonimowo

• Nienaruszalna treść i forma utworu, rzetelne wykorzystanie

• Decyzja o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności

• Nadzór nad sposobem korzystania z utworu

Autorskie prawa majątkowe - nie podlegają egzekucji, dopóki służą twórcy. Po śmierci - otrzymują je spadkobiercy utworu.

Twórcy przysługuje wyłączne prawo do:

• Korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji

• Do wynagrodzenia za korzystanie z utworu

Przekazanie majątkowych praw autorskich:

Pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. PRAWA DO UTWORU MA PRACODAWCA.

Instytucje naukowe - pierwszeństwo publikowania utworu naukowego pracownika (obowiązki pracy). Pierwszeństwo opublikowania wygasa jeśli w ciągu 6 miesięcy od dostarczenia, nie zawarto z twórcą umowy bądź jeśli w okresie 2 lat od daty przyjęcia utwór nie został opublikowany.

UW:

• Pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej po 6 miesiącach przysługuje studentowi (chyba, że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego)

Autorskie prawa majątkowe trwają przez całe życie twórcy i 70 lat po jego śmierci.

Jeśli utwór zbiorowy - 70 lat od śmierci ostatniego twórcy

Jeżeli prawa autorskie przysługuję innej osobie, niż twórca:

• 70 lat od daty rozpowszechnienia utworu

• Gdy utwór nie został rozpowszechniony - 70 lat od daty ustalenia utworu

• 50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (od roku pierwszego nadania)

Biblioteki bez konsekwencji mogą udostępniać książki.

Przejście autorskich praw majątkowych - na podstawie dziedziczenia:

Umowa zobowiązująca do przeniesienia autorskich praw majątkowych:

• Umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich (zachowujemy prawo autorskie, ale nie majątkowe)

• Umowa licencyjna (uprawnia do korzystania z utworu w okresie 5 lat)

Umowa licencyjna bardziej korzystna!

Co nie stanowi przedmiotu prawa autorskiego:

• Idee i pomysły, chyba że są wyrażone oryginalną formą

• Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole

• Akty normatywne lub ich urzędowe projekty

• Opublikowane opisy patentowe lub ochronne

• Proste informacje prasowe (bez komentarza autora)

• Pomysły i tematy badawcze, oraz teorie i fakty naukowe

• Tabele, rysunki, zestawienia (elementy utworów bez charakteru twórczego)

• Utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach i ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku

• Znaki firmowe użyte w celach informacyjnych

• Utwory publiczne wystawione - muzea, galerie, sale wystawowe

Dowolny użytek chronionych utworów - rozpowszechniony utwór w zakresie własnego użytku osobistego (oglądanie filmów, muzyki)

Instytucje naukowe i oświatowe - w celach dydaktycznych i własnych badań mogą publikować fragmenty i wykorzystywać je.

Cele dydaktyczne i naukowe (nauczanie, wyjaśnianie itp.)

• Urywki rozpowszechnionych utworów, drobne utwory w całości (wiersze)

• Drobne utwory, cytaty w podręcznikach y wypisach, antologiach

Twórcy przysługuje jednak prawo do wynagrodzenia!

Biblioteki i archiwa:

• Mogą udostępniać nieodpłatnie

• Mogą sporządzać lub zlecać sporządzenie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów, zachowania lub ochrony własnych zbiorów

• Udostępniają zbiory dla celów badawczych lub poznawczych

Cytowanie - można, jeśli jest opracowanie (tłumaczenie, przeróbka, adaptacja)

Ochrona wizerunku - wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Zezwolenie nie jest wymagane, jeśli ta osoba otrzymała umówioną zapłatę na pozowanie.

Zezwolenia nie wymagają osoby powszechne i znane (fot. Publiczne, zawodowe, polityczne)

Osoba stanowi szczegół całości - zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza

Ochrona tajemnicy źródeł informacji:

• Wydawca/producent - na żądanie twórcy mają obowiązek zachowania w tajemnicy źródeł informacji wykorzystanych w utworze oraz nie ujawniania związanych z tym dokumentów

Polska:

Niesformalizowany system ochrony praw autorskich.

C - `copyright by', R - `all rights reserved' - nie mają znaczenia prawnego. Warto je jednak umieszczać (znaczenie psychologiczne i informacyjne skłania potencjalnego złodzieja do rezygnacji z kopiowania)

Niekomercyjne wykorzystanie cudzych prac:

Błędne przekonanie, że jeśli strona ma charakter niekomercyjny, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby kopiować zawarte na niej cudze teksty, czy inne prace bez pytania autora o zgodę.

Nie ma znaczenia, czy witryna komercyjna, czy nie - publikacja bez zgody autora to naruszenie prawa i obyczajów. Autor musi wyrazić zgodę na publikację (zastrzeżenie: tekst powielany tylko w celach niekomercyjnych)

Do generalnej zgody potrzebna jest koncepcja `copyleft'. Oznacza ona generalną zgodę na swobodne kopiowanie, rozpowszechnianie programów i innych utworów, jeśli nie dokonuje się tego w celach komercyjnych. Zgoda musy być wyraźnie wystawiona przez autora.

Rozpowszechnianie bez zgody autora/właściciela praw autorskich (nawet z podaniem źródła) jest naruszeniem praw autorskich. Wykorzystywanie jakichkolwiek treści w serwisie internetowym (nawet na stronach prywatnych i niekomercyjnych) nie jest korzystaniem z tych treści do celów prywatnych.

Rozpowszechniać można zgodnie z ustawą:

• Proste informacje prasowe - podstawowy efekt pracy dziennikarza, pozbawiony komentarza i oceny (o pogodzie, polityce itp.)

• Już rozpowszechnione sprawozdania o aktualnych wydarzeniach

Cele dydaktyczne i naukowe:

Wolno:

• Urywki utworów, drobne utwory w całości - w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.

• Rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach

• Wolno zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w antologiach.

Uwaga: twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia

Cytowanie:

• Opracowanie cudzego utworu, tłumaczenie, przeróbka, adaptacja - przedmiot prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego

• Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły.

Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.

Umowa pisemna - jeśli nie zaznaczono, że dotyczy ona przeniesienia praw, to jest to umowa o korzystanie, czyli umowa licencyjna

Plagiat - skopiowanie cudzego dzieła lub części i przedstawienie pod własnym nazwiskiem

Rodzaje plagiatów:

• Jawny - przejęcie całości lub fragmentu cudzego utworu i opatrzenia go własnym nazwiskiem

• Ukryty - przejęcie fragmentu cudzego utworu i wplecienie go we własny utwór

• Autoplagiat - plagiat dokonany przez samego autora (na swoim dziele o_O)

Formy plagiatów dotyczących prac naukowych:

• Plagiaty koncepcji naukowych

• Gotowych dzieł naukowych

• Argumentacji naukowej

• Wniosków naukowych

• Wyników pracy naukowej

• Metod naukowych

• Treści pracy naukowej

• Dokumentacji naukowej (poprzez dopisanie się do zespołu autorów)

• Plagiaty poprzez pominięcie osoby spośród współtwórców pracy zbiorowej.

Cytowanie - ochronie podlegają również wypowiedzi

• Podajemy nazwisko autora, w nawiasie piszemy komunikację osobistą i rok (gdy ta komunikacja miała miejsce), w przypisie można wyjaśnić w jakich okolicznościach występuje

• W bibliografii raczej nie zamieszcza się takich pozycji

• Wykład jest formą wypowiedzi publicznej, zatem podajemy w tekście nazwisko wykładowcy oraz rok, kiedy wykład miał miejsce. Nazwę wykładu oraz miejsce wpisuje się do bibliografii

• Jeśli przepisujemy fragmenty własnych tekstów, powołujemy sięna źródła

ZAiKS - Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych

Prawa pokrewne:

Do artystycznych wykonań, do fonogramów i wideogramów, do nadań programów.

Patenty są udzielane bez względu na dziedzinę techniki - na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania.

---