CHARAKTERYSTYKA BANKÓW KOMERCYJNYCH

DEFINICJE:

1)Banki komercyjne- przedsiębiorstwa usługowe, którego przedmiotem działania są operacje finansowe. Ze względu na swoją rolę i zadania im powierzone są instytucjami zaufania publicznego. Zgodnie z przepisami ustaw, są one osobami prawnymi działającymi na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. W Polsce zasady prowadzenia działalności bankowej określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.

2) Bank komercyjny to specyficzna instytucja finansowa, która gromadzi, przechowuje i gospodaruje środkami pieniężnymi, która działa na rzecz racjonalizacji zysków i funkcjonuje jako instytucja zaufania społecznego. Jest to jedyna instytucja, która podlega ponad osiemdziesięciu aktom prawnym. - Prawo bankowe. Banki komercyjne wchodzą w skład dwuszczeblowego systemu bankowego, który składa się także z banku centralnego. Jednak pod względem wysokości aktywów i różnorodności prowadzonej działalności, to banki komercyjne stanowią podstawę sektora bankowego. Ze względu na fakt, że są one zorientowane na operacje bieżące, są one także podstawowymi uczestnikami rynku pieniężnego i rynku krótkoterminowego.

Celem banku komercyjnego jest dążenie do zaspokojenia potrzeb podmiotów gospodarujących w zakresie usług bankowych przy równoczesnym dążeniu do uzyskania zysku.

Funkcje banków komercyjnych

Do funkcji banków komercyjnych należą:

a) funkcja kredytowa, polegająca na udzielaniu kredytów,

b) funkcja depozytowa, polegająca na przyjmowaniu depozytów; zarządzanie aktywami finansowymi i majątkiem na rzecz i w imieniu klientów, a także czynności polegające na pośrednictwie banków w obrocie papierami wartościowymi,

c) funkcja płatnicza, polegająca na dokonywaniu płatności.

Zadania banku
-gromadzenie środków pieniężnych
-udzielenie kredytów i pożyczek pieniężnych
-dokonywanie rozliczeń pieniężnych w obrocie krajowym i zagranicznym.

Zakres działalności banku:
-przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych
-wykonywanie operacji czekowych i wekslowych
-dokonywanie obrotu dewizami i prowadzenie rozliczeń z zagranicą
-obsługa pożyczek państwowych
-emitowanie i obrót papierów wartościowych
-przechowywanie wartościowych przedmiotów i papierów wartościowych
-udostępnianie skrytek sejmowych
-udzielanie gwarancji bankowych
-udzielanie poręczeń
-wydawanie kart płatniczych i wykonywanie operacji przy ich użyciu
-nabywanie i zdobywanie wierzytelności pieniężnych

Rodzaje banków

Rodzaje banków ze względu na rodzaj prowadzonej działalności:

a) banki uniwersalne- instytucje, które dokonują wszystkich czynności bankowych bez ograniczeń w ich działalności; obsługują one wyłącznie osoby fizyczne lub podmioty gospodarcze, bądź też prowadzą działalność mieszaną;

b) banki inwestycyjne- w zakres działalności tych baków zalicza się gromadzenie kapitałów długoterminowych, przyjmowanie lokat długoterminowych, pośrednictwo w przeprowadzaniu publicznych emisji papierów wartościowych, dostarczanie kapitałów nowym podmiotom gospodarczym, prowadzenie bezpośrednich inwestycji, przygotowywanie i przeprowadzanie fuzji przedsiębiorstw, pośrednictwo we wtórnym obrocie instrumentami finansowymi i prowadzenie działalności analitycznej;

c) banki specjalistyczne- zajmują się finansowaniem działalności wymagającej szczególnego rodzaju fachowej obsługi bankowej; do banków specjalistycznych zalicza się:

- banki hipoteczne, zajmujące się udzielaniem kredytów i finansowaniem budownictwa mieszkaniowego i gospodarczego;

- banki samochodowe, tworzone w celu prowadzenia działalności kredytowej związanej ze sprzedażą danej marki samochodowej;

- banki komunalne, zakładane przez władze samorządowe

- banki internetowe, oferujące swoje usługi tylko i wyłącznie za pośrednictwem kanałów teleinformatycznych;

INNE KRYTERIA PODZIAŁU

Banki komercyjne poważnie się między sobą różnią, dlatego też są, w zależności od przyjętych kryteriów, dzielone na różne rodzaje banków. Najczęściej za podstawowe kryterium podziału przyjmuje się strukturę własności, wtedy banki komercyjne są dzielone na:
- banki o kapitale państwowym,
- polskie banki prywatne,
- banki o kapitale zagranicznym.

Banki komercyjne można również podzielić na uniwersalne, czyli takie, które realizują wszystkie podstawowe operacje, i wyspecjalizowane, czyli koncentrujące się na określonych operacjach. Do banków komercyjnych należą banki hipoteczne, zgodnie z przepisami koncentrujące się na udzielaniu kredytów zabezpieczonych hipoteką na nieruchomości.
Banki komercyjne odgrywają kluczową rolę w polskim systemie bankowym. Przypada na nie około 94% depozytów zebranych przez wszystkie banki i także około 94% udzielonych kredytów bankowych.

Inne podziały banków komercyjnych:
kryterium - forma prawna: państwowe, w formie spółek akcyjnych i spółdzielcze;
kryterium - struktura własności: polskie, zagraniczne;
kryterium - przedmiot działalności: uniwersalne i wyspecjalizowane (specjalizacja banków może przybierać charakter funkcjonalny, branżowy lub terytorialny).

CHARAKTERYSTYKA W POLSCE

Punktem zwrotnym dla systemu bankowego w Polsce był rok 1989, w którym bank centralny przestał pełnić funkcję banku - monopolisty. Na mocy znowelizowanego Prawa bankowego ze struktur Narodowego Banku Polskiego wydzielono dziewięć banków komercyjnych, a w następnych latach zaczęły powstawać liczne nowe banki, głównie jako spółki akcyjne. W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpił nastąpił ilościowy i jakościowy rozwój oferty usług bankowych. Tym samym rozpoczął się proces przybliżania polskich banków do standardów banków europejskich. Pojęcie banku komercyjnego (commercial bank) jest niejednoznaczne i nie zostało dotąd sformułowane w sposób wyczerpujący i powszechnie akceptowany, zmienia się też z biegiem czasu.

Produkty bankowe - to między innymi:
- kredyt samochodowy
- kredyt inwestycyjny (na zakup środków rzeczowych majatku trwałego, na inwestycje w papiery wartościowe)
- kredyt mieszkaniowy
- kredyt dewizowy
- kredyt obrotowy
- konta (osobiste, a vista, bony lokacyjne, lokaty terminowe)
- depozyty
- lokaty
- doradztwo inwestycyjne
- poręczenia i gwarancje
- pośrednictwo w obrocie papierów wartościowych
- skrytki sejfowe
i inne.

Kredyt bankowy - umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem, a kredytobiorcą. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek. Na podstawie tej definicji kredyt postrzegany jest jako specyficzny rodzaj stosunków zobowiązaniowych, którego wyróżniającymi cechami są: zwrotność, terminowość i oprocentowanie.

Pożyczka - operacja polegająca na udzieleniu przez osobę fizyczną lub instytucję określonej kwoty środków pieniężnych lub określonych przedmiotów do dyspozycji pożyczkobiorcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony (Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę - art. 723 kc). W przeciwieństwie do kredytu bankowego nie jest wymagane określenie celu na jaki pieniądze zostaną wydatkowane oraz naliczenie i pobranie odsetek. W związku z tym nazywanie pożyczki mianem kredytu gotówkowego jest niepoprawne, choć powszechnie praktykowane przez instytucje finansowe ze względów marketingowych.

1

---