Naczelnym celem banków komercyjnych w gospodarce rynkowej jest maksymalizacja bieżącej wartości rynkowej (wzrost ceny akcji na rynku oraz wypłacanie dywidend).
Cele polityki bankowej formułowane są poprzez określenie:
- zysku banku
- rodzaju priorytetowych czynności bankowych
- zachowanie bezpieczeństwa banku
Podstawowa klientela to: gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwa, samorządy terytorialne.
Relacje bank - klient kształtowane są zaś na gruncie stosunków umownych.
Licencjonowanie działalność bankowej w UE
Na całym świecie działalność bankową legalnie mogą prowadzić tylko licencjonowane instytucje bankowe. Licencjonowaniem banków zajmują się na ogół instytucje nadzoru bankowego. Organy te stanowią odpowiednio wysokie wymagania kapitałowe oraz kadrowe celem zapewnienia bezpieczeństwa środków gromadzonych w bankach.
Zgodnie z dyrektywą zezwolenia (licencją) może uzyskać instytucja kredytowa, która:
- posiada wyodrębnione fundusze własne i zgromadziła kapitał założycielski min. wysokość 5 mln euro (przy szczególnych kategoriach instytucji nie może być niższy niż 1 mln euro)
- posiada co najmniej 2 osoby na stanowiskach kierowniczych z odpowiednią reputacją i odpowiednim doświadczeniem do wykonywania takich obowiązków ( tzw. „zasada czworga oczu”)
- przedstawia informację o osobach akcjonariuszy lub udziałowców, posiadające znaczne pakiety akcji
- przedłożyła program przyszłej działalności między innymi usługi bankowe oraz strukturę organizacyjną
Przyjęcie przez państwa członkowskie minimalnych wymogów licencyjnych pozwoliło na wprowadzenie zasady jednolitej licencji tzw. paszportu europejskiego. Istotę jednolitej licencji bankowej dla instytucji kredytowej stanowi uprawnienie do prowadzenia działalności bankowej na całym obszarze UE na podstawie zezwolenia uzyskanego w jednym z państw instytucja kredytowa, która uzyskiwała zezwolenie kraju członkowskiego może podejmować tę działalność w pozostałych państwach członkowskich bezpośrednio, poprzez transgraniczne świadczenie usług bądź za pośrednictwem oddziałów bez konieczności ubiegania się o ponowną licencję.
Dyrektywa ta określa rodzaje działalności, które instytucja kredytowa może świadczyć na mocy jednolitej licencji bankowej. Niezwykle szeroko zakreślają one możliwości działania instytucji kredytowych na rozwijającym się rynku finansowym. Wymienia się aż 14 rodzajów działalności, są to:
1) Przyjmowanie od ludności wykładów pieniężnych i innych środków podlegających zwrotowi
2) Udzielenia kredytów
3) Leasing finansowy
4) Usługi związane z transferem środków pieniężnych
5) Emisja i administrowanie środkami płatniczymi
6) Udzielanie gwarancji i poręczeń i innych zobowiązań poza finansowych
7) Obrót na rachunek własny lub klienta
- instrumentami rynku pieniężnego
- wartościami dewizowymi
- opcjami i terminowymi kontraktami giełdowymi na instrumenty finansowe
- instrumentami stopy procentowej i wymiany walutowej
- zbywalnymi papierami wartościowymi
8) Uczestniczenie w emisji akcji i świadczenia usług związanych z taką emisją
9) Doradztwo dla podmiotów gospodarczych
10) Usługi brokerskie na rynku pieniężnym
11) Zarządzanie portfelem i doradztwo inwestycyjne
12) Przechowywanie i administrowanie papierami wartościowymi
13) Usługi w zakresie opiniowania kredytobiorców
14) Udostępnienie skrytek sejmowych
Dyrektywa 2000/12/EC zawiera również sytuację, w których macierzyste władze nadzorcze mogą również cofnąć licencję instytucji kredytowej na prowadzenie działalności bankowej. Są to jedynie następujące sytuacje, gdy instytucja kredytowa:
- nie wykorzystała zezwolenia w ciągu 12 miesięcy