Inżynieria finansowa- obejmuje rozwój i twórcze zastosowanie teorii finansów i instrumentów finansowych w celu zaprojektowania rozwiązań złożonych problemów finansowych oraz wykorzystania zdolności finansowych.
Inżynieria finansowa- dział finansów mających interdyscyplinarny charakter, gdzie korzysta się z analizy stochastycznej w ramach matematycznej teorii procesów stochastycznych. Dla jednych jest to zarządzanie rynkiem finansowym dla drugich tworzenie instrumentów egzotycznych, specjalnie dostosowanych do indywidualnych potrzeb inwestora A. Weron, R. Weron.
Inżynieria finansowa- obejmuje problematykę projektowania, analizowania i budowa instrumentów finansowych a także ich wyceny i prognozowania wyników złożonych strategii inwestycyjnych zatem dotyczą narzędzi do ilościowego zarządzania ryzykiem związanym z inwestycjami finansowymi. Inżynieria finansowa jest dziedziną w której łączy się wiedza z zakresu finansów i zastosowań matematyki oraz metod matematyki i ekonometrii.
Rynki i instrumenty finansowe- wprowadzenie
a) instrumenty finansowe- kontrakt zawarty między dwiema stronami, regulujący zależność finansową lub majątkową między tymi stronami.
b) rynek finansowy- rynek na którym dokonuje się obrotu instrumentami finansowymi. Obok rynku dóbr i usług oraz rynku pracy, rynek finansowy jest trzecim najważniejszym segmentem gospodarki rynkowej.
Klasyfikacja instrumentów finansowych
a) instrumenty transferu kapitału -kontrakt w jedną stronę dysponująca nadmiarem kapitału przekazuje go drugiej stronie, zgłaszając popyt na kapitał.
W ramach instrumentu kapitału wyróżnia się instrumenty:
- dłużne (uosabiają zobowiązania finansowe
- udziałowe (uosabiają prawo majątkowe własnościowe)
b) instrument hybrydowy- instrument łączący cechy co najmniej dwóch dóbr instrumentów finansowych.
c) instrumenty transferu ryzyka- kontrakt w którym jedna lub obie strony kontraktu przekazują ryzyko drugiej stronie kontraktu. Głównymi instrumentami transferu ryzyka są instrumenty pochodne
Tradycyjnie wyróżnia się następujące segmenty rynku:
- rynek pieniężny
- rynek kapitałowy
- rynek walutowy
- rynek instrumentów pochodnych
a) rynek pieniężny- rynek na którym zawierane są transakcje krótkoterminowe ( o terminie realizacji do 1 roku) instrumentami finansowymi o dużej płynności będącymi w określonym stopniu agregatem pieniądza są to przede wszystkim bony skarbowe i komercyjne, certyfikaty depozytowe, czeki, weksle oraz umowy typu REPO i Rewerse REPO.
b) rynek kapitałowy- rynek umożliwiający tworzenie kapitałów udziałowych lub pożyczkowych zwierane na nim transakcje instrumentami finansowymi o charakterze dłużnym bądź udziałowym głównie akcjami i obligacjami.
c) rynek walutowy- obejmuje transakcje kupna i sprzedaży walut różnych krajów w celu regulacji zobowiązań płatniczych określonych w walutach obcych spekulacji czy też interwencji banków centralnych.
d) rynek instrumentów pochodnych- zawierane są na nim transakcje mające na celu zabezpieczenie przed niekorzystną zmianą wartości instrumentu bazowego, zapewnienie pożądanie struktury ryzyka czy też spekulację w nadziei uzyskania ponad przeciętnych zysków.
W zasadzie trudno jest oddzielić rynek instrumentów pochodnych od pozostałych segmentów rynku finansowego ponieważ instrumentami bazowymi są zarówno instrumenty rynku pieniężnego jak i wirtualnego.
Pojęcie i klasyfikacja instrumentów pochodnych
Instrumenty pochodne- derywaty - instrumenty finansowe, których wartość uzależniona jest od ceny i innego aktywu (instrumentu bazowego)
Rynek instrumentów pochodnych jest najmłodszym i zarazem najbardziej dynamiczne rozwijającym się segmentem rynku finansowego.
Pojęcie i klasyfikacja instrumentów pochodnych:
Instrumenty pochodne
Kontrakty terminowe opcje swapy
Forward futures
Definicja kontraktu forward
Kontraktem terminowym typu forward - jest umowa między dwoma podmiotami, dotycząca dostawy określonej ilości towaru (waloru) w określonym terminie w przyszłości po ustalonej z góry cenie (jedna strona zobowiązuje się do sprzedania towaru zaś druga do kupienia)
Forward jest kontraktem niestandaryzowanym ( na zamówienie) i z tego powodu występuje jedynie na rynku pozagiełdowym
Cechy charakterystyczne kontraktu
-zobowiązanie stron do jego realizacji niezależnie od skutków finansowych, które poniosą
-rozliczenie rzeczywiste ( fizyczna dostawa instrumentu bazowego)
- termin dostawy określony jest jako konkretny dzień
-płatność następuje po dostawie
-ryzyko niewykonania ponoszą obie strony transakcji
-strony transakcji znają się wzajemnie
Walutowy kontrakt forward
Walutowy kontrakt forward - jest umowa w której jedna ze ston zobowiązuje się do kupna (długa pozycja) a druga do sprzedaży (krótka pozycja) określonej ilości waluty w oznaczonym przyszłym terminie i po z góry uzgodnionym kursie
Walutowy kontrakt forward - jest terminową umową niewystandaryzowaną ( na zamówienie) a wszelkie warunki transakcji są ustalone indywidualnie w negocjacji. Zazwyczaj jednym standardowym elementem jest okres, na jaki jest ona zawierana co wynika z konieczności tzw. Pokrycia operacji . Standardowe okresy transakcji na rynku terminowym wynoszą 3-7 dni; 1,2,3,6,9,12,18 miesięcy; 2,3,5 lat.
Wycena kontraktu forward na walutę
F= S x 1+rT/1+rf x T
F- wartość kontraktu forward (kurs forward)
S- kurs spot waluty
r- roczna stopa wolna od ryzyka (krajowa)
T- długość okresu do terminu realizacji kontraktu
Rf- roczna stopa wolna od ryzyka w kraju waluty obcej
PRZYKŁAD:
Jeżeli w Polsce stopa wolna od ryzyka (np. WIBOR) wynosi 5% a stopa procentowa wolna od ryzyka w strefie euro (np. EUROIBOR) wynosi 2% bieżący kurs euro wynosi 4 PLN to przy 6- miesięcznym kontrakcie forward na euro zastosowany kurs terminowy wyniesie:
F= 4 x 1+0,05 x 0,5/1+0,02 x 0,5= 4,06
Procentowy kontrakt forward (FRA)
Kontrakt FRA wywodzą się z tzw. Transakcji forward - forward, w których w chwili T0 jedna strona zobowiązuje się oddać drugiej stronie ustaloną kwotę pieniędzy w depozyt z określoną kwotą procentową na określony czas. W celu ograniczenia ryzyka niedotrzymania warunków, w kontraktach FRA nie dochodzi do wpłaty kwoty nominalnej a jedynie do wymiany oprocentowania w chwili T1 .
Procentowe kontrakty forward (FRA) występują w różnych walutach, ale największy obrót nimi notowany jest w euro, dolarach amerykańskich i funtach brytyjskich. Przeciętny kontrakt FRA opiewa na 5 mln funtów, 5 mln euro lub 10 mln dolarów.
Modyfikacja forwardów walutowych dostępne na polskim rynku (1)
Modyfikacje walutowych kontraktów forward dostępne na polskim rynku polegają na częściowej lub całkowitej eliminacji wad tradycyjnego kontraktu. W zasadzie standardem stało się oferowanie możliwości wyboru sposobu realizacji kontraktu . Banki oferują zarówno forwardy rzeczywiste, jak i nierzeczywiste ( Non- Deliverable Forward - PDE) czyli rozliczane na zasadach „ netto” ( cecha kontarktu futures). Części banków daje także możliwość przesuwania terminu realizacji kontraktu.
.Modyfikacja forwardów walutowych dostępne na polskim rynku (2)
Super forward- w swojej konstrukcji ma wbudowaną opcję i polega na kupnie lub sprzedaży określonej kwoty waluty w określonym przyszłym terminie po kursie dolnym lub górnym (1) ( określony jest przedział notowań)
1)W porównaniu z kursem forward kurs dolny jest korzystniejszy dla importera, natomiast kurs górny- dla eksportera.
Modyfikacja forwardów walutowych dostępne na polskim rynku (3)
- jeżeli kurs odniesienia ( kurs rynkowy) znajduje się w określonym przedziale klient 1zamknięcia transakcji po preferencyjnym kursie spot z rynku międzybankowego.
- jeżeli kurs odniesienia jest równy lub niższy od kursu dolnego wówczas transakcja zamykana jest po kursie dolnym. Jeżeli natomiast kurs odniesienia jest równy bądź wyższy od kursu górnego, zamknięcie transakcji, następuje po kursie górnym.
Modyfikacja forwardów walutowych dostępne na polskim rynku (4)
Forward plus- umożliwia zawarcie w przyszłym terminie transakcji kupna lub sprzedaży waluty po uzgodnionym kursie forward plus, który dla klienta jest korzystniejsza od kursu forward. Jeżeli jednak klient niewłaściwie przewidzi poziom kursu spot w przyszłości będzie musiał zapłacić za to swego rodzaju karę.
Modyfikacja forwardów walutowych dostępne na polskim rynku (5)
W przypadku umowy dotyczącej sprzedaży przez niego waluty, jeżeli kurs odniesienia będzie równy bądź wyższy od kursu forward plus będzie on musiał sprzedać podwójną ilość waluty po kursie forward plus. Jeżeli natomiast na rynku ukształtuje się kurs niższy od kursu określonego w kontrakcie umowa zostanie wykonana zgodnie z kursem forward plus.
Modyfikacja forwardów walutowych dostępne na polskim rynku (6)
- w przypadku umowy dotyczącej kupna jest na odwrót. Transakcja zostanie wykonana zgodnie z kursem forward plus, jeżeli kurs rynkowy będzie wyższy od określonego w kontrakcie, w przeciwnym razie klient będzie musiał zakupić podwójną ilość waluty po kursie forward plus.
- transakcja Forward Limited Outlook pozwala na kupno lub sprzedaż określonej ilości waluty w przyszłości po kursie terminowym lub ma otrzymanie rekompensaty.
W przypadku transakcji sprzedaży rekompensata (iloczyn ilości waluty i różnicy między kursem limited outlook1 a kursem terminowym) jest wypłacona, gdy na rynku ukształtuje się kurs niższy od kursu limited Outlook, a w przypadku transakcji kupna- gdy na rynku ukształtuje się kurs wyższy od kursu limited outlook. W pozostałych przypadkach transakcja jest realizowana według kursu terminowego.
1 kurs limited Outlook jest korzystniejszy od kursu terminowego ( forward)
Kontrakty terminowe Futures- jest to wystandaryzowany instrument finansowy który zobowiązuje dwie strony do zawarcia w określonym terminie w przyszłości transakcji kupna, sprzedaży ustalonej ilości instrumentu podstawowego (bazowego) po ustalonej cenie. Instrumentami bazowymi mogą być między innymi akcje, obligacje, waluty, indeksy
Cechy kontraktu futures
- standaryzacja; - występuje w obrocie giełdowym; - występuje depozyt zabezpieczający ( dzieło mechanizm dźwigni finansowej); - rozliczenie codzienne; - rozliczanie przez izbę rozliczeniową;- rozliczany w sposób nierzeczywisty;- możliwość zamknięcia kontraktu przed terminem realizacji kontraktu
Kontrakty terminowe depozyty zabezpieczające
- ułamkowa część kontraktu wpłacana w momencie nabycia kontraktu(efekt dźwigni finansowej)
- wielkość depozytu zależna jest od giełdy, która określa jego poziom w zależności od oceny ryzyka rynku.
- wyróżnia się depozyt początkowy (wstępny) i depozyt minimalny (właściwy).
WYKRES 1
Dźwignia finansowa
- Wynika z faktu pobierania od inwestorów depozytów zabezpieczających a nie całości sumy jaką jest wartość kontrakt terminowy.
- zastosowanie mechanizmu dźwigni pozwala osiągnąć znaczenie wyższe stopy zwrotu z zainwestowanej kwoty niż klasyczne inwestowanie np. w akcje
Kontrakty terminowe podstawowe terminy
-otwarcie pozycji - każdorazowe wejście na rynek
-otwarcie pozycji długiej - zakup kontraktu
-otwarcie pozycji krótkiej - sprzedaż kontraktu
-zamknięcie pozycji- zajęcie pozycji przeciwstawnej do pozycji wcześniej zajętej
-baza - różnica między ceną kontraktu a cena instrumentu bazowego
-LOP- liczba otwartych pozycji na rynku kontraktów terminowych
Powody wykorzystania kontraktu terminowych hedging, arbitraż.
Hedging- zabezpieczenie się przed niekorzystną zmianą cen instrumentu podstawowego (np. akcji przy użyciu kontraktów terminowych)
Spekulacja- nabywanie kontraktów terminowych w celu uzyskania ponadprzeciętnego dochodu przy jednoczesnym podejściu nadmiernego ryzyka (wykorzystania dźwigni finansowej.)
Arbitraż- wykorzystywanie różnicy cen instrumentu na dwóch różnych rynkach w tym samym czasie, np. wykorzystywanie różnicy wartości teoretycznej
- kontrakty terminowe na instrumenty giełdowe
- kontrakty terminowe na obligacje
- kontrakty terminowe na waluty
SPEKULACJA
Definicja opcji - to instrument dający jej nabywcy prawo do kupna lub sprzedaży, w przyszłym terminie po określonej z góry cenie zwanej ceną wykonania określonej ilości instrumentu bazowego dla tej opcji.
Instrumentem bazowym dla opcji mogą być towary, akcje, ceny obligacji, stopy procentowe, indeksy giełdowe, waluty, futures.
Czym jest opcja (1)
Czym jest opcja: gra w której obstawiamy kierunek zmiany wartości instrumentu bazowego.
Możemy obstawić: wzrost- kupno opcji kupna( opcji call), spadek- kupno opcji sprzedaży( opcji put)
Ile zapłacimy: premia opcyjna ( wartość wyceniona przez rynek)
Zysk: nieograniczony ( może znacznie przewyższyć kwotę zapłaconą za instrument)
Strata: ograniczona do kosztu nabycia opcji.
Czym jest opcja (2)
Druga strona transakcji: wystawca opcji ( może nim być każdy inwestor)
Czego oczekuje wystawca?: oczekuje że prognozy kupującego opcje nie sprawdzą się
Co zarabia wystawca?: premie- płaci kupujący opcje
Koszt początkowy dla wystawcy: brak ( pomijając prowizje maklerskie) Musi utrzymywać depozyt zabezpieczający ( depozyt jest zwracany po zamknięciu pozycji)
Istota transakcji opcyjnych
Opcja jest transakcją pomiędzy dwoma inwestorami
- nabywca opcji ( inwestorem zajmującym pozycję długą)
- wystawca opcji ( inwestorem zajmującym pozycje krótką)
- nabywca opcji za swoje prawo płaci sprzedawcy opcji ( wystawcy) premie opcji) w zamian za premię wystawca przyjmuje zobowiązanie do:
a) sprzedaży instrumentu bazowego ( w przypadku opcji kupna)
b) kupna instrumentu bazowego 9 w przypadku opcji sprzedaży)
a żądanie posiadacza opcji
Rodzaje opcji (1)
Opcje kupna ( call)- daje właścicielowi prawa do nabycia aktywu bazowego po określonej cenie
Opcje sprzedaży ( put)- daje właścicielowi prawo sprzedaży aktywu bazowego po określonej cenie
Rodzaje opcji (2)
Ze względu na termin wykonania dzieli się na:
Opcje europejskie- dają prawo wykonania tylko w dniu wygaśnięcia
Opcje amerykańskie- mogą być wykonane w dowolnym momencie do dnia wygaśnięcia
Opcje atlantyckie ( bermudzkie)- mogą być wykonane w określonych przedziałach czasu w okresie ważności opcji.
Prawa i obowiązki stron transakcji
|
Opcja kupna |
Opcja sprzedaży |
Wystawca |
Prawo do kupna |
Prawo do sprzedaży |
nabywca |
Zobowiązanie do sprzedaży |
Zobowiązanie do kupna |
Pojęcie i zależności dotyczące wyceny opcji (1)
Opcja In-the-money, out-of-the-money, AT-the-money
Wartość wewnętrzna i wartość czasowa opcji.
Czynniki wpływające na wartość opcji
Granice wartości opcji
Parytet put-coll
Współczynniki greckie
Pojęcie i wyceny dotyczące wyceny opcji(2)
Opcja In-the-money ( opcja ITM)- opcja której wykonanie jest opłacalne:
W przypadku opcji put: wartość instrumentu bazowego jest niższa niż cena wykonania opcji
W przypadku opcji call: wartość instrumentu bazowego jest wyższa niż cena wykonania opcji
Pojęcie i wyceny dotyczące wyceny opcji (3)
Opcja out-of-the-money ( opcja OTM)- opcja której wykonanie jest nieopłacalne
W przypadku opcji put: wartość instrumentu bazowego jest wyższa niż cena wykonania opcji
W przypadku opcji call: wartość instrumentu bazowego jest niższa niż cena wykonania opcji
Opcja AT-the-money (opcja ATM)- opcja której cena wykonania równa cenie instrumentu bazowego
Pojęcie i wyceny dotyczące wyceny opcji(4)
Wartość opcji = wartość wewnętrzna opcji+ wartość czasowa opcji
Wartość wewnętrzna - suma która można by utrzymać gdyby opcja była w danym momencie wykonana
Wartość wewnętrzna jest dodatnia w przypadku opcji ITM. Wówczas wartość wewnętrzna jest równa
W przypadku opcji put różnicy ceny wykonana i ceny instrumentu bazowego
W przypadku opcji call- różnicy ceny instrumentu bazowego i ceny wykonania
Pojęcie i wyceny dotyczące wyceny opcji(5)
Wartość wewnętrzna dla opcji OTM i ATM wynosi 0
Wartość czasowa opcji- różnica wartością opcji a wartością wewnętrzną. Jest to „ wartość nadziei” uczestników rynku, że opcja o zerowej wartości wewnętrznej OTM i ATM staje się opłacalna
Pojęcie i wyceny dotyczące wyceny opcji(6)
Przed dniem wygaśnięcia:
- opcja ITM ma wartość wewnętrzną i wartość czasową
- opcje OTM i ATM mają tylko wartość czasową
W dniu wygaśnięcia:
- opcje ITM ma tylko wartość wewnętrzną
- opcje OTM i ATM nie mają ani wartości wewnętrznej ani czasowe; wygasają nie wykonane
Pojęcie i wyceny dotyczące wyceny opcji(7)
Czynniki wpływające na wartość opcji ( akcyjnych, indeksowych, walutowych):
-cena wykonania
- cena instrumentu bazowego
- długość okresu do terminu wygaśnięcia
- zmienność instrumentu bazowego
- stopa procentowa ( dana jako stopa wolna od ryzyka)
- stopa dywidendy ( dla opcji akcyjnych i indeksowych) lub stopa procentowa w kraju waluty
Sposób rozliczenia opcji
Rozliczenie wykonania opcji może następować przez:
Dostawę instrumentu bazowego
Lub
Rozliczenie różnicy między:
- dla opcji kupna- ceną instrumentu bazowego (cena rozliczeniowa) a cena wykonania
- dla opcji sprzedaży - cena wykonania a ceną instrumentu bazowego ( cena rozliczeniowa)
Sposób rozliczenia określa standard opcji.
Opcje na indeks rozliczane są pieniężnie.
Wpływ czasu pozostałego do dnia wygaśnięcia - współczynnik THETA (1)
Współczynnik theta jest miarą spadku wartości opcji na wskutek upływu czasu pozostałego do dnia wygaśnięcia. Określa o ile spadnie wartość opcji w wyniku upływu czasu pozostałego do dnia wygaśnięcia o jeden dzień.
Przykład: współczynnik theta na poziomie 2 oznacza że:
JEŻELI POZOSTAŁE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WARTOŚĆ OPCJI POZOSTANĄ NA NIEZMIENIONYM POZIOMIE OPCJA STRACI NA WARTOŚĆI 2 PKT W WYNIKU UPŁYWU CZSU DO DNIA WYGAŚNIĘCIA O JEDEN DZIEŃ.
Wpływ zmiany ceny instrumentu bazowego- współczynnik DELTA
Współczynnik delta określa wrażliwość wartości opcji na zmianę ceny instrumentu bazowego.
W przypadku opcji kupna współczynnik zwiera się w przedziale [0,1]
W przypadku opcji sprzedaży współczynnik delta zwiera się w przedziale [-1,0].
Cena opcji wystawiona na instrument o małej zmienności będzie mniejsza od ceny opcji wystawionej na instrument o dużej zmienności
Wpływ zmiany zmienności instrumentu bazowego - współczynnik KAPPA (VEGA) (1)
Współczynnik kappa jest miarą zmiany wartośći opcji na wskutek zmiany zmienności instrumentu bazowego.
Określa o ile zmieni się wartość opcji w wyniku zmiany zmienności instrumentu bazowego o jeden punkt procentowy
Wpływ zmiany zmienności instrumentu bazowego - współczynnik KAPPA (VEGA) (2) Przykład współczynnik kappa na poziomie 0,5 oznacza że:
JEŻELI POZOSTAŁE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WARTOŚĆ OPCJI POZOSTANĄ NA NIEZMIENIONYM POZIOMIE
W WYNIKU WZROSTU ZMIENNOŚCI INSTRUMENTU BAZOWEGO O 1 PKT PROCENTOWY WARTOŚĆ OPCJI WZROŚNIE O 0,5 PKT
W WYNIKU SPADKU ZMIENNOŚCI INSTRUMENTU BAZOWEGO O 1 PKT PROCENTOWY WARTOŚĆ OPCJI SPADNIE O 0,5 PKT.
Opcje o europejskim stylu wykonania i rozliczeniem pieniężnym:
- dzień wygaśnięcia - 3 piątek miesiąca wygaśnięcia
- wykonanie automatyczne w przypadku jeżeli opcja jest in-the-money
- możliwość rezygnacji z wykonania opcji
SWOP - procentowy (80% transakcji)
- walutowy (tradycyjne instrumenty)
Zabezpieczają przed niekorzystnymi zmianami stóp% . Zawierane są na rynku pozagiełdowym, korzystają z nich głównie podmioty korporacyjne.
Swop walutowy (3etapy)
Swop procentowy (2 etapy - wymiana odsetek)
SWOP - to transakcja wymienna, w której obie strony stawiają sobie do dyspozycji równoważne strumienie pieniężne na z góry określony termin. Ze względu na to, w jakiej walucie są wyrażone te strumienie. Wyodrębnia się SWOP procentowy lub walutowy. Historycznie SWOP walutowy jest starszym instrumentem, jednak to SWOP procentowy dominuje w obrotach na rynku transakcji wymiennych. SWOP procentowy jest w zasadzie wymianą wzajemnych warunków oprocentowania na określony czas.
Swop walutowy składa się z 3 etapów:
- początkowej wymiany kapitałów
- okresowej wymiany odsetek
- końcowej wymiany kapitałów.
Dla każdego z tych etapów z góry określony jest termin oraz kurs rozliczenia. Swopy są wykorzystywane jako instrumenty służące do zabezpieczania przed niekorzystną zmianą kursu walutowego oraz stopy procentowej.
INWESTYCJE ALTERNATYWNE
Inwestycje w fundusze PRIVATE EQUITY to inwestycje w przedsiębiorstwa zazwyczaj nie notowane na giełdzie obarczone wysokim poziomem ryzyka, ale dające szanse na wygenerowanie dużych zysków w przyszłości. Są to inwestycje o charakterze średnio i długoterminowym, które łącza się ze wsparciem menadżerskim i realizują przez przedsiębiorstwo ustalonej z inwestorem strategii rozwoju.
Inwestycje na rynku Private Equity mogą być dokonywane w 2 podstawowych formach:
- jako inwestycje bezpośrednie
- lub za pośrednictwem wyspecjalizowanych instytucji finansowych(inwestycje pośrednie).
Bezpośrednie - tworzą tzw. rynek nieformalny(nieregulowany)kapitału prywatnego, który nie podlega dokładnemu unormowaniu. Są to inwestycje podejmowane przez osoby indywidualne, bądź ich grupy w formie zakupu akcji lub udziałów przedsiębiorstw mających potencjał rozwojowy, ale obarczony jednocześnie wysokim ryzykiem. Podmioty te nazywane są inwestorami nieformalnymi lub „aniołami biznesu”.
Fundusze hedgingowe
Inwestycje pośrednie na rynku Priwate Equity nie różnią się zasadniczo od inwestycji podejmowanych na tradycyjnym rynku kapitałowym.
Są to inwestycje polegające na nabywaniu funduszy. Fundusze priwate equity a więc takie same jak w przypadku inwestycji tradycyjnych. Inwestor nie angażują się w proces inwestycyjny tylko wykorzystuje w tym celu pośrednika czyli wyspecjalizowane instytucje finansowe.
Fundusze działalności priwate equity można podzielić na 4 etapy:
a)Fundusze niezależne
- zarządzają 1 lub kilkoma funduszami zgromadzonymi z różnych źródeł a żaden z udziałowców nie ma dominującego udziału i wpływu na politykę funduszu. Fundusze niezależne są najbardziej typowymi funduszami priwate equity
b) fundusze zależne w których założyciel ma większość udziałów. Fundusze tego typu są najczęściej tworzone przez banki firmy ubezpieczeniowe a także korporacje przemysłowe
c) Fundusze zależne częściowe
- są to podmioty powiązane z instytucjami finansowymi, firmami ubezpieczeniowymi czy korporacjami przemysłowymi ale działające jako niezależne
d) Fundusze z udziałem instytucji publicznych
- są to fundusze które zarządzają środkami bezpośrednio lub pośrednio głównie lub całkowicie pochodzącymi ze źródeł publicznych.
Etapy procesu inwestycyjnego prowadzonego przez fundusze priwate equity
a)Pozyskanie środków finansowych
b)Selekcja przedsiębiorstw portfelowych
c)Strukturyzacja transakcji
d)Sprawowanie nadzoru właścicielskiego
e)Wyjście z inwestycji (dezinwestycja)
Fundusze priwate equity zazwyczaj specjalizują się w strategii płatniczych pod względem sektorowym , fazy rozwoju przedsiębiorstwa oraz z zakresu geograficznego inwestycji
Uwzględniając stadium rozwoju przeds inwestorzy priwate equity specjalizują się w finansowaniu:
-a)fazy zasiewu
-finansowanie przewidziane jest na badania rozwojowe głownie na rozwój pomysłu na produkt i badanie konceptu biznesowego zanim jeszcze przeds. Zacznie funkcjonować
b) faza rozruchu
- finansowanie przeznaczone jest na rozpoczęcie działalności, rozwój produktu, działania marketingowe itp.
c) faza ekspansji
- finansowanie jest przeznaczone na rozwój dobrze funkcjonującego przeds. W tej fazie firma posiada dobry produkt zaakceptowany przez rynek ale brak jej środków na umocnienie swojej pozycji i dalszą ekspansję
d) operacji wykupu
- finansowanie przeznaczone jest na wykup udziałów od obecnych właścicieli.
FUNDUSZE HEDGINGOWE
Geneza funduszy
Pierwszy fundusz hedgingowy został założony w 1949 r stosował on jedynie strategię krótkiej sprzedaży oraz wykorzystywał dźwignię finansowa. Instytucje te rozwijały się od tamtej pory bardzo dynamicznie. Pierwotnym celem funduszu hedingowego było zabezpieczanie inwestycji przed ryzykiem. Zarządzający szybko się jednak zorientowali, że lewarowanie można wykorzystać do generowania ponadprzeciętnych zysków i zaczęli tworzyć fundusze zajmujące się spekulacją. Doprowadziło to do serii ich bankructw w późnych latach 70 co spowodowało znaczne zmniejszenie ich ilości Az do 1988.
Korzyści wynikające z funkcjonowania funduszy
- dzięki temu że są aktywnymi uczestnikami rynku finansowego i o wiele częściej dokonują zmiany pozycji niż tradycyjne fundusze inwestycyjne, czy emerytalne, podnoszą płynność rynku finansowego, co zapewnia bardziej atrakcyjne możliwości inwestowania dla wszystkich jego uczestników
- stwarzają także możliwości dywersyfikacji portfela tradycyjnych inwestycji
- stabilizują rynek gdyż w przeciwieństwie do tradycyjnych uczestników rynku nie boją się inwestować w czasie gdy rynek cechuje dużą zmienność a co za tym idzie wysokie ryzyko.
- stabilizują gospodarkę poprzez przejmowanie części ryzyka. Dzięki temu inne instytucje finansowe ( np. banki) mogą przekazać część ryzyka poprzez proces sekurytyzacji aktywów
- dzięki aktywnemu uczestnictwu funduszy w rynku wtórnym instrumentów pochodnych, tworzą lepsze możliwości stosowania hedgingu dla wszystkich podmiotów działających w gospodarce
- mogą przyczyniać się do obniżania zmienności rynku gdyż posiadają z inwestorami umowy długoterminowe co uniemożliwia ty drugim nagłe wycofanie środków podczas bessy co zmuszałoby fundusz do nagłego zamykania pozycji po niekorzystnych kursach. Fundusze hedge nie wycofują się nagle z rynku gdy ten zaczyna spadać lecz np. odwracają pozycje i nadal są w stanie generować zyski.
- dają możliwość wygenerowania wysokich stóp zwrotu
- wykazują niską korelację z tradycyjnymi papierami wartościowymi.
WYKUPY WSPOMAGANE I MENADŻERSKIE(BUY OUT- LBO\MBO)
Pojęcie i istota wykupu:
Z reguły wykup związany jest ze ściśle określoną formą wejścia lub wycofania się z inwestycji kapitałowej.
Najczęściej pojęcia tego używa się w kontekście fuzji lub przejęcia firmy, także wrogiego lub /i nabycia prawa własności do przedsiębiorstwa lub i jego części przez zarządy, zarówno spółek kapitałowych- akcyjnych i z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i zorganizowane w innych formach prawnych np. spółki komandytowej czy komandytowo- akcyjnej.
Forma prawna przyjmowanego przedsiębiorstwa nie jest istotna dla określenia transakcji jako wykupu najważniejszy jest fakt przejęcia kontroli nad firmą czyli zmiana własności poprzez odkupienie udziałów od poprzednich właścicieli. Jeśli stanie się to przy udziale kadry zarządzającej spółką transakcje taką określa się mianem wykupu menadżerskiego.
Podstawowe rodzaje wykupów
Wykupy menadżerskie (mamagenent buy-outs mamagenent buy-ins)- są to inwestycje podejmowane w rozwiniętych już przedsiębiorstwach we współpracy istniejącym zarządem ( mamagenent buy- out MBO) lub z nowym zarządem specjalnie w tym celu powołanym ( mamagenent buy-in MBI) Zwykle w transakcjach tego typu wykorzystywane są techniki finansowania angażujące kapitał dłużny (bankowy). Fundusze buy-out nie koncentrują się na jednym typie działalności ale zwykle specjalizują się sektorowo
W wielu przypadkach transakcje wykupu dokonywane są przy użyciu kapitału pożyczonego- obcego. Stąd pochodzi nazwa najważniejszej z wyróżnianej w praktyce wykupów form a mianowicie wykup wspomagany, kredytowany lub inaczej lewarowany czyli Leveraged Buy- out- LBO. W wypadku LBO ponad połowa a często jeszcze więcej (nawet do 90 %) płaconej ceny pochodzi ze środków obcych a nie własnych nabywającego.
Źródła finansowania transakcji wykupów
Dostawcami kapitału pożyczkowego w tego typu transakcjach mogą być:
- banki
- fundusze inwestycyjne ( PE, VC, itp.)
- firmy ubezpieczeniowe
- prywatni inwestorzy
Przesłanki wykupu:
- rozwój lub zmiana kierunków rozwoju dużych korporacji międzynarodowych , które sprzedają swoje filie dokonując inwestycji w celu zintegrowania- skupienia różnych rodzajów działalności
- motywy grupy przejmującej przedsiębiorstwo. Przez fakt wykupu spółki zaangażowanie czy też motywacja menadżerów wzrasta. Stają się oni właścicielami często lokując w firmie znaczącą część swojego majątku.
- przewidywane korzyści operacyjne- mogą wynikać z wiedzy menadżerów ( zwłaszcza w przypadku MBO) na temat firmy i możliwości poprawy efektywności działalności podstawowej za pomocą decyzji których jako zarządzający a nie właściciele nie mogli podejmować decyzje te mogą dotyczyć redukcji kosztów poprawę wykorzystania aktywów lub wzrostu przychodów ze sprzedaży
- efekt tarczy podatkowej pozwalający na obniżenie obciążeń podatkiem dochodowym spółki ze względu na duże obciążenia wynikające z obsługi zadłużenia niezbędnego do wykupu firmy.
- uzyskanie efektów synergii w zakresie siły rynkowej, finansów czy poprawę efektywności technicznej i ekonomicznej
- osiąganie nadwyżki finansowej w wyniku poprawy zarządzania nabytkiem lub niedoszacowania wartości nabytku
- strachu przed utratą miejsca pracy w wyniku wrogiego przejęcia.