Semyrka całość ćwiczeń ;), AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Geologia Naftowa i Eksploatacja Złóż Kopalin Płynnych


1.

FORMACJA NAFTOWA- dział litologii kompleksem skal osadowych który obej. poziom skał macierzystych, zbiornikowych, uszczelniających.

SKALA ZBIORNIKOWA- charek. się zdolnością do gromadzenia i migracji węglowodorów i oddawania tych płynów w ilościach przemysłowych

SKALA USZCZELNIAJACA- przedział litologii formacji naft. Którego parametry fiz:POROWATOSC I PRZEPUSZCZALNOSC wykazują ruch płynów złożowych i tym samym tworzą barierę dla migracji

SKALA MACIERZYSTA- przedział litologii Formacji naft. W którym zawartość rozpuszczonej materii organ .przekracza progowa wartość macierzystej. Corg>0,5%wag. A jej stopnie dojrzałości termicznej jest wystarczający do gromadzenia i ekspulsji węglowodorów.ŹRODLA ENERGII:1.Konwencjonalne (wegiel ropa gaz) 85-90% główne źródło E 2.Niekonwecjonalne(gaz w lupkach, gaz uwieziony w porach ,gaz uwieziony w pokładach węgla, gaz głębinowy i lupki bitumiczny)

SKAD SIĘ BIORA WEGLOWODORY ?

Potrzebne ilość gnijącej materii org- glonów planktonow roślin szczątków roślin lub dinozaurów . Taki kmpost powinien być :szybko przykryty warstwa osadów mineralnych-najlepiej ilastych, zanurzony pod pow. ziemi, podgrzewany geotermicznym ciepłem przez kilka milonow lat. Najpierw wydzielają się ciężki frakcje ropy, potem lżejsze i na końcu gaz ziemny. To co powstaje wedruje ku pow. dopoki nie natrafi na pułapkę-porowate skaly, dobrze izolowane od góry warstwa nieprzepuszczalne. W tym miejscu tworzą się złoża podobne do wielkiej gąbki nasyconej ropa naftowa i gazem ziemnym.

S. macierzysta: ciemne lupki bogate w mat.org o zapachu naft. Nieprzepuszczalna ,na pow. łatwo się dzielą na cienkie playtki, pozostała część gazu GL matan jest zamknięta w izolowanych mikroskopach lub zw. Z mat.org. Lupki ilaste SA zdiagenezowane (mała porowatość i niska przepuszczalność)Gaz łupkowy a zimny.lupkowy(brak jest samoistnego przepływu gazu do otworów wiert.)G. ziemny (wyst. W specyf. Systemie węglowodorów w którym ta sama formacja skalne jest-s. macierzysta, zbiornikowa, uszczelniająca nie tworzy się w niej pułapek strefy zbiornikowe SA regionalnie ciągle)

WIERCENIE POZIOME- zwiększyło wydobycie z konwent .złóż gazu i ropy. Drenuje znacznie większą obj. Złoża niż pionowe wykorzystywano do ekspl. Łupków macierz.SIEC SZTUCZNYCH SPEKAN- uzyskuje znaczne przepływy by jak najw. Pow. Skały połączyć z system eksploatacj.

BUDOWA CHEM. ORG.: mat. org i pierwotna mat.org.(tlen 65 wegel18 wodor 10)

WODA- niezbędny skl. każdej żywej komórki.

BIALKA-(węgiel wodór tlen)

WEGLOWODORY( C H i O2)glukoza sacharoza

TLUSZCZE, LIPIDY(skon.energia nierozp.w H2O rozpuszczalne w rop.org, mat. wyjściowa w Pr. generowania węglowodorów)

WAZNE ZDARZENIE W HISOTRII ZIEMII

1)uwolnienie CO2 ,fotosynteza,2)zjawiska fotosyntezy(2mln.lat temu wzbog. atmosf. w O2 masowe pojawienie się org.)

Etap1(rozklad H2Opod wpływem energii słonecznej. H-niezbedny do asymilacji CO2 i O2-produkt uboczny tej reakcji do atmos)

Etap2 (reakcja ciemna bez energii slonecznje,CO2 zostaje zw, przez rośliny i po poleczniu z atomow z H powt. Zw org w formie cukru prostego-GLUKOZY)

PREKAMBR(ok2mln , masa org. Powt. Ze szczątków sinic, bakterii. Produkt działalności sinic -stromatolity o char.laminacji)

KAMBR ORDOWIK SYLUR(więcej org) G.SYLUR D.DEWON (rozwój roślin lądowych np. psylofity) DEWON KARBON PERM(rozwój roślin wyżej zorgan. Paprotniki) MEZOZOIK(rozwój roślin drzewiastych Hogomas) KREDA, IIIrzed (przewaga roślin drzewiastych okrytonasiennych -sekwoja)

IIIrzed (złoża węgla brunatnego) Mat.org(zalezy od dostępu światla temp. Składu chem dostępu pożywienia)

KORZYTSNE WARUNKI SEDYMEN.

1)płytkie o zmniejszonej cyrkulacji, 2)sedym. drobnoziarnistego mat. miner, 3)duży udział autochtonicznej i allochtonicznej mat.org

W czasie osadzania czastek org. częściowa lub całkowita destrukcja (zależy od ilości O2 i czasu). W zbiorniku panują warunki redukcyjne i utleniające. Warunki redukcyjnej: (CH2O)n węglowodany->CO2+yCH2weglowodory! tylko w środ redukcyjnych(brak O2) nie dochodzi do pełnego rozkładu mat org.!

2.

Kaustobiolity: ropa naftowa, gaz ziemny i węgle tzn kopalin energetycznych stałych i płonnych pochodzenia org.

Skały macierzyste : materia org w basenach naftowych jest poddawana procesom: 1)Pogrążaniu w wyniku subsydencji dnia basenu. 2) Kompakcji wyciskaniu wody z osadu, 3)Przeobrażeniom termicznym zachodzącym wraz ze wzrostem temp w procesie diagenezy i katagenezy osadu. 4) działalności bakterii. Prowadzi to do ciągłych i nieodwracalnych zmian zwanych dojrzewaniem termicznym. W czasie termicznej ewolucji mat org zmienia własności chemiczne i fizyczne przechodząc przez kolejne stadia przeobrażenia: 1) Stadium diagenezy. 2) stadium katagenezy 3)stadium metagenezy.

Skały macierzyste - kerogen różnice: Kerogen to materia org rozproszona w skale macierzystej powstaje głównie ze szczątków fito i zooplanktonu bakterii glonów i org morskich. Dużo materii org przynoszone jest do basenów z obszarów lądowych przez rzeki i prądy. Masa org w skałach macierzystych jest drobno rozproszona i wymieszana z matrycą mineralną. Skałami macierzystymi są drobnoziarniste iłowce mułowce wapienie mikrytowe.

Ewolucja materii org w kolejnych stadiach litogenezy: 1. STADIUM DIAGENEZY: wstępna lityfikacja osad zmienia się w skałę zwięzłą. Związki organiczne w wyniku mikrobiologicznej degradacji zmieniają się w kwasy huminowe i fulwinowe, a następnie przechodzą w kerogen. W końcowej fazie diagenezy generują: suchy gaz i niewielki ilości węglowodorów ciekłych o dużej masie cząsteczkowej. 2) STADIUM KATAGENEZY : przeobrażenie fazy mineralnej i org głównie pod wpływem temp. Termiczna degradacja materii prowadzi do powstania głównej masy średnich i lekkich węglowodorów. Skała dojrzała generuje ropę i gaz mokry. Równolegle część tych węglowodorów powstaje ze skamieniałości geochemicznych cząsteczkę które uległy tylko niewielkim przemianom. 3) STADIUM KATAGENEZY: wskutek krakingu czyli rozpadu kerosenu i krakingu wcześniej utworzonych węglowodorów tworzą się głównie węglowodory gazowe. W tym stadium generuje się około 90% ogólnej masy węglowodorów. 4) STADIUM METAGENEZY: skała przejrzała następuje ostateczny rozpad termiczny materii organicznej na produkty końcowe: -metan gaz suchy,- pirobituminy produkty metamorficznych przemian ropy naftowej, -antracyt.

Skała macierzysta w warunkach naturalnych długotrwały proces przeobrażenia kerosenu prowadzi do generowania węglowodorów w zakresie temperatur od 50 do 175 stopni C. w typowych basenach sedymentacyjnych: - w temp około 50 C rozpoczyna się intensywne generowanie ropy naftowej, - w temp około 90 C generowanie osiąga szczyt, - w temp około 175 C kończy się etap generowania.

Skała macierzysta:

Kerogen frakcja organiczna skaly osadowej nierozpuszczalna w rozpuszczalnikach org. Koncentrat rozproszonej materii organicznej w skale uzyskany w wyniku zastosowania kwasu solnego HCL i usunięcie węglanów, kwasu HF i isunięcie krzemianów. DOM dispersed Organic Master. W skład rozproszonej materii org wchodzą:szczątki roślinne, zwierzęce, bezpostaciowa substancja stanowiąca mieszaninę materii org i mineralnej. Wszystkie szczątki pochodzenia roślinnego klasyfikuje się w 3 grupach - witrynit, - inertynit, -liptynit.

Frakcja bitumiczna mieszanina węglowodorów i związków organicznych o dużej zawartośći wodoru oraz S,O,N. rozpuszczalna w rozpuszczalnikach org.

Potencjał naftowy skał macierzystych zależy od 4 czynników: ilości kerosenu, jakości, termicznej dojrzałości oraz współczynnika ekspulsji ze skały macierzystej. Zawartość materii org w skale macierzystej mieści się w granicach od 0,5 do 5,0%wag Corg. Największe ilośći węglowodorów w historii powstały z materii org ogrzanej do temp od 60 do 150 C.

Macerały petrograficzne składniki pochodzenia organicznego mające określone i różniące się między sobą własności fizykochemiczne. Mikroskopowo macerały identyfikuje się na podstawie ich: morfologii, wielkości, barwy, refleksyjności, fluorescencji. GRUPA WITRYNITU 3TYP KEROGENU: Macerały powstały w wyniku procesów żelifikacji i humifikacji związków budujących tkanki pni korzeni itp. Na różnych etapach diagenezy. Materia org wzbogacona w grupę witrynitu generuje głównie węglowodory gazowe. GRUPA LIPTYNITU 1i 2 KEROGEN: macerały wywodzą się z woskowych i żywicznych składników roślin odpornych na degradację: żywic, wosków, sporów, kutikul, alg, bakterii. Grupa ta charakteryzuję się największym potencjałem węglowodorowym. Materia wzbogacona w grupę liptynitu generuje głównie węglowodory ciekłe. GRUPA LIPTYNITU - SPORYNIT; megaspora ciemne spłaszczone ciało z zagłębieniem w środku, drobne ciała wokół to miospory. GRUPA 4 INERTYNIT: macerały powstały z lądowej materii roślinnej która uległa gwałtownemu utlenieniu w wyników pożarów lub działalnośći bakterii jeszcze przed jej pogrążeniem. W związku z procesem utlenienia maceraty charakteryzują się: dobrze zachowaną strukturą komórkową, dużą zawartością C, oraz niską zawartością H. Słowo INERTNE oznacza że macerały są chemicznie obojętne i niezgodne do generowania węglowodorów. Macerał amorfinit: powstał z degradacji bakteri, zooplanktonu, fitoplanktonu, nie wykazuje żadnej formy ani struktury.

ZOOKLASTY szczątki pochodzenia zwierzęcego: konodonty graptolity otwornice i chitynozoa. KONODONTY to mikroskamieniałośći do 3mm zbudowane z fosforanu wapnia, występują w skłach osadowych pochodzących z okresu między kambrem a triasem. GRAPTOLITY: półstrunowce od kambru do karbonu szkielet z substancji białkowej ułożonej w pasemka o kształcie półpierścieni, utworzyły kolonie. OTWORNICE mają pancerzyki zbudowane z węglanu wapinia, najstarsze pochodzą z kambru, dzielą się na planktoniczne i bentoniczne. CHITYNOZOA palinomorfy zbudowane z chitynopodobnej substancji org, służą w biostratygrafii do identyfikacji poziomów dolnopaleozoicznych. DINOFLAGELLATES jednokomórkowe org planktonowe żyjące w zbiornikach morskich, jeziornych, brakicznych. Wielkośći do 0,150mm są to skamieniałości przewodnie mezozoiku. ACRITARCHY okres od prekambru do czwartorzędu, org jednokomórkowe morskiego pochodzenia, zaliczane do palinomorf.

Stopień przeobrażenia składników budujących rośliny: wszystkie składniki cechują się zróżnicowaniem udziałem % atomów C,H,O, poszczególne składniki stają się bardziej homogeniczne i różniące w składzie elementarnym między nimi stopniowo zacierają się.

Na podstawie ilośći wodoru w skale macierzystej kerogen został sklasyfikowany na 4 typy które odpowiadają biologicznym typom materii org.

1TYP KEROGENU( grupa liptynitu):

Pochodzi ze szczątków glonów alg, wartość stosunku atomowego H/C jest najwyższa, charakteryzuje się najwyższym potencjałem węglowodorowym. 2TYP KEROGENU(grupa liptynitu): to morska materia org pochodzi z org planktonicznych jest głównym źródłem węglowodorów ciekłych. 3TYP KEROGENU(grupa witrynitu i inertynitu): pochodzi ze szczątków wyższych roślin lądowych zbudowanych z celulozy ligniny kutyny żywicy i wosków, generuje węglowodory gazowe, wzbogacone w woski roślinne przez co generują też węgl ciekłe. 4TYP KEROGENU(grupa witrynitu i inertynitu):: ma najniższe wartości stosunków atomowych H/C, brak potencjału węglowodorowego przez gwałtowne utlenienie.

Kerogen 1 i 2 typ wywodzi się z niżej rozwiniętych roślin i zwierząt wchodzi w skład skał macierzystych które generują ropę naftową. Kerogen 3 i 4 z wyższych roślin wchodzi w skład skał macierzystych które generują gaz ziemny i maja mały potencjał do generowania węgl ciekłych.

3

ocena stopnia dojrzałośi materii organicznej:skała maierzysta w czasie term. ewolucji, przechodzi przez kolejne stadia przeobrażenia: diagenezy, katagenezy, metagenezy zmienia to własnośi chem i fiz
proces ten polega na wzroście zawartości pierwiastka wegla Cdaf, ubytkiem czesci lotnych V^daf (H2O, CO2, CH4) oraz spadkiem H^daf, czyli obniżeniem stosunku H/C w osadzie organicznym rejestrowanie tych zmian służy jako wskaźnik dojrzałości skały macierzystej daf- w stanie suchym, bez popiołowym
Analiza pizolityczna metoda rock-eval: bada kerosen w celu oszacowania jego ilości, typu genetycznego, dojrzałości termicznej i potencjału węglowodorowego. Polega ona na podgrzewaniu w piecu próbki skały w strumieniu helu i selektywnym analizowaniu uzyskanych parametrów: S1(mg HC/g skały ) ilość wolnych węglowodorów uwolnionych ze skały w trakcie pirolizy w temp 180-350. SA to węglowodory już obecne w próbę skały jeszcze przed analiza, uwalniane na początku procesu pirolizy. S2 (mg HC/ g skały) ilość węglowodorów wygenerowanych podczas termicznego rozkładu (krakingu) materii organicznej (kerogenu) w temp 300-600.jest to ta cześć węglowodorów która kerosen mógłby jeszcze wyprodukować gdyby w dalszej ewolucji znalazł się w odpowiednich warunkach.
S3 ilość związków tlenowych (CO2) które powstają w pirolizie w temp 300-390. wskazuje ile jest tlenu w kerosenie. Tmax temp maksymalna w której w pirolizie wydziela się najwięcej węglowodorów jest to maks pik S2. zalezy od natury kerosenu i wskazuje stadium dojrzałości skaly macierzystej.
S4 ilosc wegla organicznego (rezydualnego) który powstal w czasie spalanie w temp 600C.
Te parametry pozwalają obliczyć wskaźniki charakteryzujące skale macierzysta: całkowita zawartość węgla organicznego TOC (Total organic content) TOC= S1+S2+S4 (% wag). wartość TOC ocenia macierzystość skały : zła- TOC<0,3 ; średnia - 0.3<TOC<1; dobra - 1<TOC<2; bardzo dobra - TOC>2.
wskaźnik potencjału naftowego S1+S2 (mg HC/ g skały): obrazuje maks ilość weglowodoow która mogla wygeneowac w procesie przeobrażania materii organicznej, ocenia tez macierzystość skaly: słaba - S1+S2<2; przeciętna - 2< S1+S2<6; dobra - S1+S2>6. wskaźnik wodorowy HI+ S2/TOC; wskaźnik tlenowy OI= S3/TOC. porównanie HI i OI oraz stosunków atomowych H/C i O/C pozwala sklayfikowac kerogen na typy genetyczne: I - algowy; IIA - sapropelowy; IIB - mieszany; III - humusowy; IV - inerty nitowy.
Potencjał węglowodorowy: III typ kerogenu : HI= 250 HC/ g TOC; II B kerogenu 250< HI<450 mg HC/g TOC; IIA typ kerogenu HI> 695 mg HC/ g TOC;
Tmax okresla granice kolejnych faz zaawansowania procesow generowania węglowodorów: III typ kerogenu: Tmax <430 - faza gazu wstępnego; 430< Tmax <435C - poczatek generowania ropy; 465 <Tmax< 470 - koniec tej fazy; Tmax> 465- faza gazu suchego.
Optyczne metody oceny stopnia dojrzałości materii organicznej: - A)wsk. refleksyjności witrynu Ro; - B)wsk przeobrażenia termicznego palinomorf TAI; -C) zmiany barw fluorescencyjnych glonow(Tasmanitów); -D) wskaźnik przeobrażenia barw konodontow CAI; A) zmiany optyczne przyjęto za wzorcowe. polega na pomiarze natężenia fotopradow powstałych pod wpływem światła odbitego od pow maceratu witrynitu i porównuje się do intensywności światła odbitego od pow wzorca. pomiary klasyfikuje si e w grupach z których każda obejmuje interwal zdolności refleksyjnej 0.05%. Stadium diagenezy Ro <0,5 - 0,7% s.m. niedojrzała; - stadium katagenezy 0,5 - 0,7 % < Ro < 1,3% główna faza generowania ropy „okno ropne”, 1,3 <Ro< 2,0 % faza generowania gazu mokrego, „okno gazowe”; - stadium metagenezy Ro>2% faza gen. gazu suchego, CH4 wysokotemperaturowy.B) TAI opiera się na zdolności pochłaniania światła przez palinomorfy, wraz ze stopniem przeobrażenia termicznego następuje ich zmiana zabarwienia. - stadium diagenezy - barwy żółte, pomarańczowe, skała niedojrzała do generowania HC; stadium katagenezy - roczne odcienie brązu skala zdolna do generowania ropy i gazu; stadium metagenezy - barwa czarna skala jest wysoko przeobrazona. C) wraz z postępującym przeobrażeniem termicznym barwy fluorescencyjne Tasmanitow zmieniaja się: - zielony Ro = 0,5%; zolty Ro = 0,7%; pomarańczowy Ro= 0.9%; czerwony Ro = 1,1 - 1,2 %; Gina pod koniec strefy generowania ropy; Ro ~ 1,3%.D) CAI okresla potencjal naftowy morskich skal węglanowych, od kambru do triasu. wzorcami sa wykalibrowane konodonty. wypreparowane konodonty poddawane sa analizie i porównuje je z indeksem kolorów i odpowiadającym im temp. CAI 1 diageneza T, 50- 80C jasny braz skala niedojrzała do generowania ropy; CAI 1.5 diageneza 60<T<140C ciemniejszy braz - skala dojrzała do generowania ropy; CAI 2 - katageneza 110<T<200C ciemniejszy brąz skała dojrzała do generowania ropy (szczyt generowania) i kondensatu; CAI3 katageneza 190<T<300C ciemniejszy brąz skala dojrzała do generowania kondensatu i suchego gazu; CAI4 metageneza 300<T<480C czarnych brąz skala dojrzała do generowania suchego gazu; CAI5 metamorfik; 360<T<550C; czarny - poziom meta antracytu skala macierzysta- efektywna s.m. powinno charakteryzować się zawartością: macerałó gr. liptynitu >15%, kerogenu II typy od 20 do 30%, wskaźników wodorowych HI> 200 mg HC/g TOC, stosunków atomowych H/C od 0.8 do 0.9
Procesy Dia- kata- metagenezy:- 3 strefy głębokościowe pogrzebania osadow: Dia- kata- metagenezy. - ciągły proces przeobrażania materii organicznej w kerogen wraz z subsydencja basenu i rosnącym ciśnieniu i temperaturze. Diageneza: jest od pow. ziemi do głębokości kilkuset metrow gdzie temp. nie przekraczają 50C, minerały ulegają rozpuszczaniu i ponownemu wytracaniu z wod gruntowych a większa cześć materii org. zostaje utleniona bądź rozlozona. w gornej części strefy wysoka aktywność metalogenicznych bakterii anaerobowych prowadzi do powstania gazu biogenicznego glownie CH4. Katageneza: kompakcja skały i utrata wody temp 50-150C, ciśnienie do ok. 1500atm, głębokość 3,5-5km. materia przeobraża się w kerogen a następnie w ciekle węglowodory. wzrost głębokości proces krakingu- procesy ropotwórcze ustępują miejsca tworzeniu się gazu termogenicznego. tworzący się gaz mokry bo zawiera znaczne ilości etanu, propanu, butanu które latwo ulegaja skropleniu.Metageneza: wczesne stadium metamorfizmu głębokość 3,5- 4km, temperatura pow 150C, cisnienie ok. 1500atm. transformacja pozostałej materii org w gaz suchy (czysty termogeniczny metan) i residuum- pozostałość zasobna w pierwiastek węgiel, która ulega antracytyzacji.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
EJ OPERACJE NA SIATKACH, AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Geologia Strukturalna
Opracowane Zagadnienia egzamin z Geologii Górniczej, AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Geologia Górnicza
prawo odp 79-131, AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Prawo Górnicze i Geologiczne
opracowanie karto moje, AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Kartografia Geologiczna
Egzamin WGIOS I, AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Fizyka
geofizyka, AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Metody Badań Geofizycznych
projekt karta informacyjna złoża, AGH GiG WGGiOŚ (I stopień), Analizy Środowiskowe
projekt 1 zestaw korelacji, AGH GIG WGGiOŚ - GEOLOGIA NAFTOWA (II stopień), Analiza Basenów Sedyment
UPROSZCZONA STRATYGRAFIA CECHSZTYNU, AGH GIG WGGiOŚ - GEOLOGIA NAFTOWA (II stopień), Analiza Bas
slowka ang pol Pasierbiewicz, AGH GIG WGGiOŚ - GEOLOGIA NAFTOWA (II stopień), Geologia Naftowa
Geofizyka otworowa - wykłady w wordzie, AGH Wggioś górnictwo i geologia - materiały, Geofizyka
Gelogia III, AGH Kier. GiG rok I Sem. I, Geologia
Zagad. egzam. GG, AGH Wggioś górnictwo i geologia - materiały, Geologia górnicza

więcej podobnych podstron